Hội Thánh đã bắt đầu khi nào?

Câu hỏi về thời điểm khởi nguyên của Hội Thánh không chỉ là một thảo luận lịch sử, mà còn là một khám phá thần học sâu sắc về chương trình cứu rỗi kỳ diệu của Đức Chúa Trời. Để trả lời chính xác, chúng ta cần phân biệt giữa Hội Thánh theo nghĩa phổ quát (Universalis Ecclesia) – tức là toàn thể thân thể của Đấng Christ – và các Hội Thánh địa phương. Bài nghiên cứu này sẽ tập trung vào thời điểm Hội Thánh phổ thông, thân thể mầu nhiệm của Chúa, được hình thành.

Trước tiên, chúng ta cần hiểu từ "Hội Thánh" trong nguyên ngữ. Từ Hy Lạp được sử dụng trong Tân Ước là "ἐκκλησία" (ekklēsia). Từ này ghép bởi "ek" (ra khỏi) và "kaléō" (kêu gọi), mang nghĩa căn bản là "những người được kêu gọi ra khỏi" để nhóm họp lại. Nó không chỉ một tòa nhà, mà là một tập thể người được Đức Chúa Trời kêu gọi ra khỏi thế gian để thuộc về Ngài.

Trong Cựu Ước, dân Y-sơ-ra-ên là dân tộc được Chúa chọn (Đa-ni-ên 12:1). Tuy nhiên, Hội Thánh trong thời đại Tân Ước mang một ý nghĩa mới mẻ và rộng lớn hơn, bao gồm tất cả những người tin nhận Chúa Giê-xu Christ, bất kể nguồn gốc Do Thái hay Dân Ngoại. Sứ đồ Phao-lô gọi đây là một "sự mầu nhiệm" đã được giấu kín từ trước nhưng nay được bày tỏ (Ê-phê-sô 3:3-6).

Chúa Giê-xu là nền tảng duy nhất của Hội Thánh. Trong phân đoạn then chốt tại Ma-thi-ơ 16:13-19, khi Phi-e-rơ tuyên xưng: "Chúa là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống", Chúa Giê-xu đáp rằng: "Trên đá nầy, ta sẽ lập Hội thánh ta" (câu 18).

Ở đây, "đá" (πέτρα - petra) không ám chỉ con người Phi-e-rơ (Πέτρος - Petros, một hòn đá nhỏ), mà chính là lời tuyên xưng đức tin về Đấng Christ – nền tảng vững chắc (petra) của Hội Thánh. Sứ đồ Phao-lô cũng xác nhận điều này: "Vì, chẳng ai có thể lập một nền khác ngoài nền đã lập, là Đức Chúa Jêsus Christ" (1 Cô-rinh-tô 3:11). Vậy, về phương diện nền tảng và lời hứa, Hội Thánh đã được Đấng Christ công bố và hứa thành lập trong chức vụ Ngài trên đất.

Tuy nhiên, về mặt thực tế và lịch sử cứu rỗi, Hội Thánh được chính thức thành lập và bắt đầu hoạt động vào ngày Lễ Ngũ Tuần được chép trong Công vụ đoạn 2. Đây là quan điểm được hầu hết các nhà giải kinh Tin Lành công nhận. Tại sao?

1. Lời Tiên Tri Của Chúa Giê-xu Được Ứng Nghiệm: Trước khi về trời, Chúa Giê-xu phán: "Giăng đã làm phép báp-tem bằng nước, nhưng trong ít ngày, các ngươi sẽ chịu phép báp-tem bằng Đức Thánh Linh" (Công vụ 1:5). Ngài cũng hứa: "Các ngươi sẽ nhận lấy quyền phép khi Đức Thánh Linh giáng trên các ngươi" (Công vụ 1:8). Sự kiện Đức Thánh Linh giáng lâm trong Công vụ 2 chính là sự ứng nghiệm của lời hứa đó.

2. Sự Giáng Lâm Của Đức Thánh Linh – Phép Báp-tem Bằng Thánh Linh: Trong ngày Lễ Ngũ Tuần, "Đức Thánh Linh giáng trên mọi người" đang nhóm lại (Công vụ 2:1-4). Sứ đồ Phao-lô giải thích rõ hơn về sự kiện này: "Vì chưng chúng ta hoặc người Giu-đa, hoặc người Gờ-réc, hoặc tôi mọi, hoặc tự chủ, đều đã chịu phép báp-tem chung một Thánh Linh để hiệp làm một thân" (1 Cô-rinh-tô 12:13). Phép báp-tem bằng Thánh Linh này là hành động của Đức Chúa Trời, đặt từng tín hữu vào trong Thân Thể của Đấng Christ, tức là Hội Thánh. Đây là lần đầu tiên sự kiện ấy xảy ra.

3. Sự Rao Giảng Tin Lành Và Kết Quả Đầu Mùa: Phi-e-rơ đứng lên rao giảng về sự chết, sự sống lại và tước vị Đấng Christ của Chúa Giê-xu. Kết quả là "những kẻ nhận lời đó đều chịu phép báp-tem, và trong ngày ấy, có độ ba ngàn người thêm vào Hội thánh" (Công vụ 2:41). Cụm từ "thêm vào Hội thánh" cho thấy Hội Thánh lúc này đã tồn tại như một thực thể để người ta có thể được thêm vào. Họ nhóm lại, bẻ bánh, cầu nguyện (Công vụ 2:42), mô tả sinh hoạt của một Hội Thánh đã được thành lập.

Có một câu hỏi thần học quan trọng: Có phải Hội Thánh bắt đầu từ thập tự giá? Về mặt công việc cứu chuộc, cái chết của Chúa Giê-xu trên thập tự giá là nền tảng thiết yếu cho sự cứu rỗi của Hội Thánh. Huyết Ngài đã lập nên Giao Ước Mới (Lu-ca 22:20). Tuy nhiên, Hội Thánh với tư cách là một thân thể sống động và hiệp một bởi Đức Thánh Linh, chỉ có thể được hình thành sau khi Đấng Christ đã hoàn tất công việc cứu chuộc, được tôn vinh, và ban Đức Thánh Linh xuống (Giăng 7:39).

Do đó, có thể nói: Công việc cứu chuộc (thập tự giá) là nền tảng; sự sống lại và thăng thiên của Chúa là sự xác nhận; và việc Đức Thánh Linh giáng lâm là sự khai sinh chính thức cho Hội Thánh. Sự kiện tại nhà Cọt-nây (Công vụ 10) càng khẳng định điều này, khi Đức Thánh Linh giáng trên người ngoại bang, chứng tỏ Hội Thánh bao gồm cả người tin từ các dân tộc.

Hiểu được nguồn gốc và sự khai sinh của Hội Thánh không phải chỉ để thỏa mãn tri thức, nhưng có những ứng dụng sâu sắc cho đời sống chúng ta ngày nay:

1. Sống Trong Ân Điển Của Giao Ước Mới: Chúng ta không còn sống dưới giao ước cũ với luật pháp bằng văn tự, nhưng trong giao ước mới bằng Thánh Linh (2 Cô-rinh-tô 3:6). Hội Thánh được sinh ra từ ân điển này. Vì thế, đời sống chúng ta phải thấm nhuần lòng biết ơn và sự tự do trong ân điển, không cậy vào việc làm của luật pháp.

2. Nhấn Mạnh Đến Sự Hiệp Một Trong Đức Thánh Linh: Vì Hội Thánh được hình thành bởi phép báp-tem của một Đức Thánh Linh, chúng ta được kêu gọi "giữ gìn sự hiệp một của Thánh Linh" (Ê-phê-sô 4:3). Sự hiệp một này vượt trên mọi khác biệt về chủng tộc, địa vị xã hội, hay văn hóa (Ga-la-ti 3:28).

3. Tôn Trọng Vai Trò Của Đức Thánh Linh: Hội Thánh không phải là một tổ chức thuần túy của con người, mà là một sinh thể thuộc linh được Đức Thánh Linh điều khiển. Mọi sự phục vụ, lãnh đạo, và quyết định trong Hội Thánh cần tìm kiếm và vâng theo sự dẫn dắt của Ngài.

4. Có Trách Nhiệm Với Thân Thể: Khi đã hiểu mình là một chi thể trong thân thể Đấng Christ từ ngày Lễ Ngũ Tuần (1 Cô-rinh-tô 12:27), chúng ta có trách nhiệm yêu thương, gây dựng và phục vụ các chi thể khác. Chúng ta không còn sống cho riêng mình nữa.

Tóm lại, Hội Thánh phổ thông, thân thể của Đấng Christ, đã được Chúa Giê-xu công bố và hứa thành lập trong thời gian Ngài thi hành chức vụ trên đất. Về mặt lịch sử cứu rỗi và thực tế, Hội Thánh đã chính thức khai sinh vào ngày Lễ Ngũ Tuần (khoảng năm 30 SCN), khi Đức Thánh Linh giáng lâm, làm phép báp-tem cho các tín hữu đầu tiên để hiệp thành một thân. Sự kiện trọng đại này đánh dấu sự khởi đầu của thời đại Hội Thánh, thời đại của Đức Thánh Linh, trong đó mọi người tin nhận Chúa Giê-xu, dù là Do Thái hay Dân Ngoại, đều được kêu gọi ra khỏi thế gian để trở nên một dân tộc thánh thuộc riêng về Đức Chúa Trời (1 Phi-e-rơ 2:9).

Là những người sống trong thời đại Hội Thánh, chúng ta cần trân quý đặc ân lớn lao này, sống xứng đáng với ơn gọi, luôn ghi nhớ rằng mình là một phần trong kế hoạch vĩ đại mà Đức Chúa Trời đã định trước từ muôn đời và được bày tỏ trong thời gian cuối cùng này vì cớ chúng ta (1 Phi-e-rơ 1:20).