Ngôi Nhà của Yahweh
Khái niệm "Ngôi Nhà của Yahweh" (בֵּית יְהוָה - *Bet Yahweh*) là một chủ đề xuyên suốt và có sự phát triển mạch lạc trong Kinh Thánh, từ Sáng-thế-ký đến Khải-huyền. Nó không chỉ đơn thuần là một kiến trúc vật chất, mà còn là một ẩn dụ sâu sắc về nơi ở, sự hiện diện, mối tương giao và mục đích vĩnh cửu của Đức Chúa Trời đối với dân sự Ngài. Nghiên cứu chuyên sâu về chủ đề này mở ra cho chúng ta cái nhìn về bản tính của Đức Chúa Trời, kế hoạch cứu chuộc của Ngài, và địa vị của chúng ta trong Đấng Christ.
Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ "nhà" (*bayit* - בַּיִת) mang nhiều lớp nghĩa: có thể là cấu trúc nhà ở, gia đình, triều đại, hoặc thậm chí là một đền thờ. "Ngôi nhà của Yahweh" do đó, ngay từ đầu đã hàm chứa ý tưởng về nơi cư ngụ và sự hiện diện đặc biệt của Chúa.
Một trong những lần đầu tiên cụm từ này xuất hiện là trong Sáng-thế-ký 28:17, khi Gia-cốp thức dậy sau giấc mơ thấy cái thang: "Người sợ-hãi mà nói rằng: Thật nơi nầy đáng kinh-khiếp thay! Đây chẳng phải chi khác, ấy là nhà của Đức Chúa Trời, ấy là cửa của trời." Gia-cốp gọi nơi đó là **Bethel** (בֵּית אֵל - Nhà của Đức Chúa Trời). Điều này cho thấy, trước khi có bất kỳ kiến trúc nào, "nhà của Đức Chúa Trời" được hiểu là bất cứ nơi nào Ngài chọn để bày tỏ sự hiện diện đặc biệt và mặc khải của Ngài cho con người. Đó là một khải tượng về cửa thiên đàng mở ra, về sự kết nối giữa trời và đất.
Sự mặc khải rõ ràng hơn về Ngôi Nhà của Chúa đến với dân Y-sơ-ra-ên qua Đền Tạm (מִשְׁכָּן - *Mishkan*), có nghĩa là "nơi ở" hoặc "chỗ ngự". Đây là một kiến trúc di động, được Chúa truyền lệnh xây dựng chi tiết cho Môi-se trên núi Si-na-i (Xuất Ê-díp-tô Ký 25-31). Đền Tạm là biểu tượng trung tâm của sự hiện diện Đức Chúa Trời giữa dân sự Ngài: "Hầu cho ta có thể ở giữa dân đó" (Xuất Ê-díp-tô Ký 25:8). Cấu trúc của Đền Tạm (Hành lang, Nơi Thánh, Nơi Chí Thánh) cùng các vật dụng (Bàn thờ, Chậu rửa, Bàn bánh trần thiết, Chân đèn, Bàn thờ xông hương, Hòm Giao Ước) đều là những hình bóng về công việc cứu chuộc của Đấng Christ và con đường để con người đến với Đức Chúa Trời.
Đỉnh cao của việc xây dựng Ngôi Nhà vật chất là Đền Thờ của Sa-lô-môn (בֵּית הַמִּקְדָּשׁ - *Beit HaMikdash*). Trong 1 Các Vua 6, chúng ta thấy sự mô tả tỉ mỉ về ngôi đền vĩ đại này. Khi đền thờ được cung hiến, vinh quang của Yahweh (Shekinah) đầy dẫy nơi đó (1 Các Vua 8:10-11). Tuy nhiên, các tiên tri như Ê-sai và Giê-rê-mi đã cảnh báo về sự lệch lạc khi dân sự chỉ tin cậy vào kiến trúc đền thờ mà quên đi Giao Ước và lòng tin kính thật (Giê-rê-mi 7:4: "Chớ nói những lời dối-trá nầy: Đây là đền-thờ của Đức Giê-hô-va, đền-thờ của Đức Giê-hô-va, đền-thờ của Đức Giê-hô-va!"). Sự hủy phá Đền Thờ bởi người Ba-by-lôn (586 TCN) là lời phán xét của Đức Chúa Trời, khẳng định rằng Ngôi Nhà thật của Ngài không thể bị gói gọn trong đá và gỗ.
Tân Ước mặc khải một sự thay đổi mang tính cách mạng về khái niệm "Ngôi Nhà của Đức Chúa Trời". Chính Chúa Giê-xu, Ngôi Lời thành xác thịt, là sự hiện diện đầy đủ và trọn vẹn của Đức Chúa Trời ở giữa loài người (Giăng 1:14: "Ngôi Lời đã trở nên xác-thịt, ở giữa chúng ta, đầy ơn và lẽ thật"). Chúa Giê-xu đã tuyên bố một cách đầy thẩm quyền về chính thân thể Ngài: "Hãy phá đền-thờ nầy đi, trong ba ngày ta sẽ dựng lại" (Giăng 2:19). Sứ đồ Giăng giải thích: "Nhưng Ngài nói về đền-thờ của thân-thể mình" (Giăng 2:21). Trong tiếng Hy Lạp, từ "đền thờ" được dùng ở đây là **ναός** (*naos*), chỉ về Nơi Chí Thánh - nơi hiện diện của Đức Chúa Trời, chứ không phải toàn bộ khuôn viên (ἱερόν - *hieron*). Điều này khẳng định: Trong Chúa Giê-xu, sự hiện diện và vinh quang đầy trọn của Đức Chúa Trời đang cư ngụ. Sự chết và sự sống lại của Ngài là sự kiện mở ra một giao ước mới và một cách thức thờ phượng mới "trong tâm thần và lẽ thật" (Giăng 4:23-24).
Sự mặc khải tiếp tục mở rộng đến chính những người tin nhận Chúa Giê-xu. Sứ đồ Phao-lô, dưới sự linh cảm của Đức Thánh Linh, đã đưa ra những tuyên bố kinh ngạc:
1. Cá nhân tín đồ là đền thờ: "Anh em há chẳng biết mình là đền-thờ của Đức Chúa Trời, và Thánh-Linh Đức Chúa Trời ở trong anh em sao?" (1 Cô-rinh-tô 3:16). Ở đây, "anh em" là số nhiều, nhưng động từ "là" (ἐστέ - *este*) và đại từ "anh em" (ὑμεῖς - *hymeis*) có thể ám chỉ tập thể, nhưng trong 1 Cô-rinh-tô 6:19, Phao-lô nói rõ hơn với cá nhân: "Hay là, anh em chẳng biết rằng thân-thể của anh em là đền-thờ của Đức Thánh-Linh đang ở trong anh em, là Đấng mà anh em đã nhận bởi Đức Chúa Trời, và anh em chẳng phải thuộc về chính mình nữa sao?" Từ "đền-thờ" (*naos*) một lần nữa được sử dụng. Điều này có nghĩa rằng, Đức Thánh Linh ngự trị trong mỗi Cơ Đốc nhân, biến thân thể họ thành Nơi Chí Thánh thiêng liêng của Đức Chúa Trời.
2. Hội Thánh là nhà và đền thờ thuộc linh: Phao-lô mô tả toàn thể Hội Thánh như một ngôi nhà đang được xây dựng: "Anh em đã được dựng lên trên nền của các sứ-đồ cùng các đấng tiên-tri, chính Đức Chúa Jêsus Christ là đá góc nhà... cả cái nhà đã dựng lên trên đá đó, để làm nên một đền-thờ thánh trong Chúa... anh em cũng nhờ Ngài mà được dự phần vào nhà đó, đặng trở nên nhà ở của Đức Chúa Trời trong Thánh-Linh" (Ê-phê-sô 2:20-22). Hội Thánh là **οἶκος** (*oikos* - nhà, gia đình) của Đức Chúa Trời (1 Ti-mô-thê 3:15). Đây không phải là một tòa nhà, mà là một cộng đồng sống động được xây dựng trên nền tảng là các sứ đồ và tiên tri, với Đấng Christ là đá góc, và mỗi tín đồ là những "viên đá sống" được liên kết với nhau (1 Phi-e-rơ 2:5).
Khải tượng cuối cùng về Ngôi Nhà của Yahweh được bày tỏ trong sách Khải-huyền. Ở đó, không còn một đền thờ kiến trúc nào nữa: "Đoạn, tôi thấy một trời mới và một đất mới... Tôi chẳng thấy đền-thờ ở trong thành; vì Chúa là Đức Chúa Trời Toàn-năng và Chiên Con là đền-thờ của thành đó." (Khải-huyền 21:1, 22). Điều này ứng nghiệm trọn vẹn lời tiên tri trong Ê-xê-chi-ên về việc Danh Chúa sẽ là nơi thánh cho đến đời đời (Ê-xê-chi-ên 43:7). Trong cõi đời đời, sự hiện diện của Đức Chúa Trời và Chiên Con là toàn vẹn, trực tiếp và không bị che khuất. Toàn thể thành Giê-ru-sa-lem mới trở thành một "Nơi Chí Thánh" khổng lồ, nơi dân sự được Chúa sống giữa họ cách trọn vẹn (Khải-huyền 21:3).
Hiểu biết về Ngôi Nhà của Yahweh không chỉ là giáo lý suông, mà phải biến đổi đời sống chúng ta:
1. Sống với ý thức về sự hiện diện của Đức Chúa Trời: Vì thân thể bạn là đền thờ của Đức Thánh Linh, mọi tư tưởng, lời nói, hành động và sự lựa chọn (từ ăn uống, giải trí đến các mối quan hệ) đều diễn ra trong "Nơi Chí Thánh". Điều này kêu gọi sự thánh khiết và tôn trọng thân thể như một khí cụ cho Chúa (Rô-ma 12:1).
2. Xây dựng Hội Thánh – Ngôi Nhà thuộc linh: Trách nhiệm của chúng ta là góp phần xây dựng Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 3:10-15). Điều này được thực hiện qua việc sử dụng ân tứ thuộc linh để phục vụ, khích lệ, dạy dỗ, và sống trong tình yêu thương, hiệp một (Ê-phê-sô 4:11-16). Mỗi chúng ta là một "viên đá sống" cần được gắn kết chặt chẽ với Đấng Christ và với các tín đồ khác.
3. Giữ gìn sự thờ phượng trong tâm linh: Thờ phượng không còn bị giới hạn tại Giê-ru-sa-lem hay trong một tòa nhà. Chúng ta thờ phượng Chúa trong "tâm thần và lẽ thật" mọi lúc, mọi nơi. Đời sống cầu nguyện, suy gẫm Lời Chúa, và vâng theo Thánh Linh chính là hương thơm của sự thờ phượng liên tục trong đền thờ thuộc linh.
4. Hướng về niềm hy vọng cánh chung: Hiểu rằng mọi "ngôi nhà" thuộc linh hiện tại đều hướng về Ngôi Nhà vĩnh cửu nơi trời mới đất mới giúp chúng ta sống với tấm lòng của khách lữ hành, không bám víu quá đáng vào thế gian này, nhưng tích cực lao khổ cho vương quốc đời đời của Đức Chúa Trời (2 Cô-rinh-tô 5:1-10).
Khải tượng về "Ngôi Nhà của Yahweh" là một hành trình mặc khải tiệm tiến và kỳ diệu: từ một nơi đặc biệt Chúa hiện ra (Bethel), đến một kiến trúc di động (Đền Tạm), một ngôi đền vĩ đại (Đền Thờ Giê-ru-sa-lem), rồi được ứng nghiệm trọn vẹn trong một Con Người – Chúa Giê-xu Christ, và cuối cùng được mở rộng đến mỗi cá nhân tín đồ và toàn thể Hội Thánh như một đền thờ sống động, để rồi hướng đến sự viên mãn trong cõi đời đời nơi không cần đền thờ vì Chúa là Tất Cả.
Là Cơ Đốc nhân, chúng ta không đi tìm Ngôi Nhà của Chúa trong những tòa nhà nguy nga, nhưng nhận biết rằng chính chúng ta, trong Đấng Christ và bởi Đức Thánh Linh, đang trở nên chỗ ở của Đức Chúa Trời. Ước mong mỗi chúng ta sống xứng đáng với đặc ân cao quý và trách nhiệm thiêng liêng này, luôn gìn giữ cho "đền thờ" được thánh sạch, hiệp nhất với các thánh đồ khác, và hết lòng thờ phượng Vua của vinh quang, Đấng đang ngự giữa chúng ta. A-men.