Cộng đồng Christ (RLDS) là gì?

Trong bối cảnh đa dạng của các hệ phái Cơ Đốc giáo, Cộng đồng Christ (tên cũ là Giáo hội Các Thánh Hữu Ngày Sau Tái Tổ Chức - Reorganized Church of Jesus Christ of Latter Day Saints, viết tắt RLDS) thường xuất hiện như một cộng đồng đặc thù có nguồn gốc từ phong trào Các Thánh Hữu Ngày Sau (Latter Day Saint movement) nhưng đã phát triển theo một hướng thần học khác biệt đáng kể. Bài viết nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá nguồn gốc lịch sử, tín lý cốt lõi, và quan trọng hơn, sẽ đối chiếu các niềm tin này với sự dạy dỗ trung tâm của Kinh Thánh từ góc nhìn của đức tin Tin Lành truyền thống, với mục tiêu mang lại sự hiểu biết rõ ràng và có căn cứ Kinh Thánh.

Cộng đồng Christ có nguồn gốc trực tiếp từ phong trào do Joseph Smith Jr. khởi xướng vào những năm 1820-1830 tại Hoa Kỳ. Sau cái chết đột ngột và bi thảm của Joseph Smith vào năm 1844, cộng đồng các Thánh Hữu Ngày Sau bị chia rẽ sâu sắc về vấn đề kế vị lãnh đạo. Phần lớn đi theo Brigham Young về phía Tây, sau này trở thành Giáo hội Các Thánh Hữu Ngày Sau của Chúa Giê-xu Christ (The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints - LDS).

Tuy nhiên, một nhóm khác, bao gồm gia đình của Joseph Smith và nhiều người ở lại Midwest (vùng Trung Tây Hoa Kỳ), tin rằng quyền lãnh đạo phải thuộc về một thành viên nam trực hệ của gia đình Smith. Năm 1860, họ chính thức "tái tổ chức" dưới sự lãnh đạo của Joseph Smith III, con trai của vị sáng lập. Nhóm này từ chối một số giáo lý và thực hành được phát triển dưới thời Brigham Young (như chế độ đa thê, thần học về các vị thần tiềm năng). Trụ sở chính của họ được đặt tại Independence, Missouri, một địa điểm được Joseph Smith Sr. chỉ định là "Trung Tâm Si-on".

Năm 2001, để phản ánh sự thay đổi thần học và mở rộng tầm nhìn toàn cầu, giáo hội chính thức đổi tên thành "Cộng đồng Christ" (Community of Christ). Sự thay đổi tên gọi này đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng.

Để hiểu rõ Cộng đồng Christ, chúng ta cần xem xét các trụ cột giáo lý của họ dưới ánh sáng của Kinh Thánh.

Cộng đồng Christ xem Kinh Thánh là Lời Đức Chúa Trời, nhưng họ cũng chấp nhận Sách Mặc Môn (The Book of Mormon), Sách Giáo Lý và Giao Ước (Doctrine and Covenants), và Sách Trân Châu Lớn Giá Trị (The Pearl of Great Price) như những văn phẩm mặc khải thánh và có thẩm quyền ngang hàng với Kinh Thánh. Họ tin rằng những sách này là "bổ sung" và "làm sáng tỏ" cho Kinh Thánh.

Quan điểm Tin Lành dựa trên Kinh Thánh: Kinh Thánh dạy rõ về tính đầy đủ và trọn vẹn của chính nó. 2 Ti-mô-thê 3:16-17 khẳng định: "Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình, hầu cho người thuộc về Đức Chúa Trời được trọn vẹn và sắm sẵn để làm mọi việc lành." Từ Hy Lạp "ἄρτιος" (artios) ở đây nghĩa là "đầy đủ, trọn vẹn, hoàn toàn trang bị". Khải huyền 22:18-19 cũng nghiêm cấm thêm hoặc bớt điều gì vào lời tiên tri của sách này (ám chỉ toàn bộ sự mặc khải của Đức Chúa Trời). Do đó, niềm tin Tin Lành truyền thống giữ vững nguyên tắc Sola Scriptura (Chỉ Kinh Thánh) – Kinh Thánh là thẩm quyền tối cao, duy nhất và đầy đủ cho đức tin và nếp sống.

Trái ngược với giáo hội LDS (tin vào một thuyết đa thần với các vị thần từng là con người), Cộng đồng Christ ngày nay chính thức tuyên xưng đức tin vào Đức Chúa Trời Ba Ngôi – Cha, Con và Thánh Linh. Đây là một trong những thay đổi thần học quan trọng nhất của họ trong thế kỷ 20 và 21, giúp họ tiến gần hơn với giáo lý chính thống của Cơ Đốc giáo lịch sử.

Căn cứ Kinh Thánh cho Ba Ngôi: Kinh Thánh mặc khải rõ ràng về một Đức Chúa Trời duy nhất tồn tại trong ba thân vị. Ma-thi-ơ 28:19 ghi lại mệnh lệnh của Chúa Giê-xu: "Vậy, hãy đi dạy dỗ muôn dân, hãy nhân danh Đức Cha, Đức Con, và Đức Thánh Linh mà làm phép báp-têm cho họ..." Từ ngữ "nhân danh" (εἰς τὸ ὄνομα - eis to onoma) ở số ít, chỉ về một Danh duy nhất cho ba Thân vị. 2 Cô-rinh-tô 13:13 cũng chúc phước trong cả ba danh: "Nguyền xin ơn của Đức Chúa Jêsus Christ, sự yêu thương của Đức Chúa Trời, và sự giao thông của Đức Thánh Linh ở với anh em hết thảy!"

Cộng đồng Christ nhấn mạnh đến ân điển của Đức Chúa Trời trong Chúa Giê-xu Christ. Họ dạy rằng sự cứu rỗi là món quà nhưng không của Đức Chúa Trời, được nhận lãnh bởi đức tin. Tuy nhiên, quan điểm của họ về mối quan hệ giữa đức tin và việc làm, ân điển và sự vâng lời, có thể có những sắc thái khác biệt, đặc biệt khi xem xét vai trò của các giáo lễ (sacraments) và thẩm quyền giáo hội.

Nền tảng Kinh Thánh về Sự Cứu Rỗi bởi Ân Điển qua Đức Tin: Sứ đồ Phao-lô tuyên bố dứt khoát trong Ê-phê-sô 2:8-9: "Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình." Từ Hy Lạp "χάριτί" (chariti) nghĩa là "bởi ân điển", và "διὰ πίστεως" (dia pisteōs) nghĩa là "bởi đức tin", khẳng định nguồn gốc và phương tiện của sự cứu rỗi hoàn toàn thuộc về Đức Chúa Trời. Rô-ma 3:28 cũng nói: "Vậy thì chúng ta nhờ đức tin mà xưng công bình, chớ chẳng phải nhờ việc làm theo luật pháp." Đây là trung tâm của Phúc Âm.

Cộng đồng Christ duy trì một cơ cấu giáo hội phức tạp với chức tư tế gồm nhiều cấp bậc, đứng đầu là một Đấng Chủ tịch (President), được xem là "tiên tri, đấng tiên kiến, và dịch giả" – một chức vụ kế thừa từ Joseph Smith. Họ có Hội đồng Tối cao (First Presidency), Nhóm Mười Hai Sứ Đồ (Council of Twelve Apostles), và các nhóm lãnh đạo khác. Thẩm quyền (priesthood) này được truyền qua sự đặt tay.

Góc nhìn Kinh Thánh về Chức Vụ và Thẩm Quyền: Tân Ước trình bày về các chức vụ trong Hội Thánh như sứ đồ, tiên tri, nhà truyền giáo, mục sư, và giáo sư (Ê-phê-sô 4:11-12) để gây dựng thân thể Đấng Christ. Thẩm quyền thật sự đến từ Chúa Giê-xu Christ, là Đầu của Hội Thánh (Cô-lô-se 1:18). Chức tư tế dưới thời Tân Ước là chức tư tế của mọi tín đồ (1 Phi-e-rơ 2:9), không còn bị giới hạn trong một dòng tộc hay một hệ thống cấp bậc đặc biệt. Sự lãnh đạo được đặc trưng bởi sự khiêm nhường phục vụ, chứ không phải quyền lực hành chính (Ma-thi-ơ 20:25-28).

Cộng đồng Christ trong vài thập kỷ gần đây đã có sự dịch chuyển thần học đáng kể. Họ ngày càng nhấn mạnh đến công lý hòa bình, tính bao dung, và đối thoại đại kết. Họ chủ trương quan điểm cấp tiến hơn về các vấn đề xã hội, chẳng hạn như việc phong chức cho phụ nữ (từ năm 1984) và chúc phước cho các mối quan hệ đồng tính (một vấn đề còn gây tranh cãi nội bộ).

Sự tiến hóa này thường được biện minh bằng khái niệm "mặc khải đang tiếp diễn" – ý tưởng cho rằng Đức Chúa Trời vẫn tiếp tục phán dạy và hướng dẫn giáo hội qua các vị tiên tri và lãnh đạo đương thời, đôi khi có thể dẫn đến những điều chỉnh giáo lý.

Nguyên tắc Kinh Thánh về Tính Bất Biến của Lẽ Thật: Kinh Thánh dạy rằng lẽ thật của Đức Chúa Trời là bất biến. Ma-la-chi 3:6a chép: "Vì ta là Đức Giê-hô-va, ta không hề thay đổi." Chúa Giê-xu Christ là "...Con Đường, Chân Lý, và Sự Sống" (Giăng 14:6). Sứ đồ Giu-đe kêu gọi "...hãy chiến đấu cho đức tin đã truyền cho các thánh một lần đủ cả" (Giu-đe 1:3). Từ Hy Lạp "ἅπαξ" (hapax) ở đây nghĩa là "một lần đủ cả, một lần cho mãi mãi". Điều này cho thấy nền tảng đức tin đã được hoàn tất và mặc khải trọn vẹn trong Chúa Giê-xu Christ và qua các sứ đồ, không cần thêm những mặc khải mới làm thay đổi hoặc mâu thuẫn với lẽ thật đã được bày tỏ.

Việc nghiên cứu về Cộng đồng Christ và các phong trào tôn giáo khác đem lại cho chúng ta, những Cơ Đốc nhân Tin Lành, nhiều bài học thiết thực:

1. Trân quyền và gìn giữ sự trọn vẹn của Phúc Âm: Sự phức tạp của các hệ thống giáo lý bổ sung nhắc nhở chúng ta về vẻ đẹp thuần khiết và sự đầy đủ của Phúc Âm giản dị: Chúa Giê-xu Christ chịu chết vì tội lỗi chúng ta, sống lại để xưng công bình chúng ta, và ai tin Ngài thì được cứu (1 Cô-rinh-tô 15:3-4; Rô-ma 10:9). Hãy bám chắc lấy ân điển này.

2. Thử nghiệm các giáo lý bằng Kinh Thánh: Hành động cao quý của người Bê-rê là "ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng" (Công vụ 17:11). Mọi lời tuyên bố, dù từ bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào, đều phải được đối chiếu với Lời Đức Chúa Trời là tiêu chuẩn tối thượng.

3. Sống với tư cách là chức tư tế nhà vua của mọi tín đồ: Thay vì tìm kiếm thẩm quyền trong các cấp bậc tôn giáo, hãy sống trọn vẹn địa vị mà Đấng Christ ban cho: làm thầy tế lễ thánh, dâng lên Ngài những sinh tế thuộc linh và rao truyền những việc kỳ diệu của Đấng đã gọi chúng ta ra khỏi nơi tối tăm (1 Phi-e-rơ 2:9).

4. Giữ lập trường trong tình yêu thương và sự tôn trọng: Khi đối thoại với anh em có niềm tin khác, chúng ta được kêu gọi nói ra lẽ thật trong tình yêu thương (Ê-phê-sô 4:15). Mục đích không phải để "thắng cuộc tranh luận" mà để trình bày về Chúa Cứu Thế với lòng nhu mì và kính sợ (1 Phi-e-rơ 3:15).

Cộng đồng Christ đại diện cho một nhánh đặc thù trong cảnh quan tôn giáo, với một lịch sử phức tạp và một hành trình thần học đang tiếp diễn. Trong khi họ đã có những bước tiến đáng kể về phía các tín điều Cơ Đốc lịch sử (như Ba Ngôi), thì niềm tin vào các sách thánh bổ sung, cơ cấu chức tư tế đặc thù, và thuyết mặc khải tiếp diễn vẫn tạo nên sự khác biệt căn bản so với nền tảng của đức tin Tin Lành.

Lời kêu gọi cho mỗi chúng ta là hãy bén rễ sâu và được xây dựng vững vàng trong Ngài (Cô-lô-se 2:7). Sự hiểu biết về các nhóm khác giúp chúng ta thêm trân trọng sự quý giá của Lời Đức Chúa Trời không pha tạp, và thêm khao khát giữ vững hình dạy lành mạnh (2 Ti-mô-thê 1:13) – hình dạy chỉ về Chúa Giê-xu Christ, Đấng là hình ảnh của Đức Chúa Trời vô hình, là Đầu của Hội Thánh, và là Đấng Cứu Rỗi duy nhất của chúng ta. Trong mọi sự, hãy để tình yêu thương của Đấng Christ thúc giục chúng ta, biết rằng chính Ngài đã chết thay cho mọi người (2 Cô-rinh-tô 5:14-15).