Christian Science là gì?

Trong bối cảnh đa dạng tôn giáo và tâm linh ngày nay, cái tên "Christian Science" (Khoa học Cơ Đốc) có thể gây ra sự nhầm lẫn cho nhiều Cơ Đốc nhân. Danh xưng nghe có vẻ kết hợp giữa đức tin và lý trí, nhưng thực chất, đây là một tôn giáo/triết lý tâm linh riêng biệt, được sáng lập bởi Mary Baker Eddy vào cuối thế kỷ 19. Bài viết này sẽ nghiên cứu chuyên sâu về Christian Science dưới ánh sáng của Kinh Thánh, phân tích các giáo lý cốt lõi của nó và đối chiếu với nền tảng đức tin Tin Lành dựa trên Ân điển và Lẽ thật của Đức Chúa Trời.

I. Nguồn Gốc và Bối Cảnh Lịch Sử

Christian Science được chính thức thành lập bởi Mary Baker Eddy (1821-1910) sau một biến cố được bà mô tả là sự chữa lành kỳ diệu khỏi một chấn thương nghiêm trọng vào năm 1866, thông qua việc đọc các câu chuyện chữa bệnh trong các sách Phúc Âm. Bà tin rằng mình đã khám phá ra "luật nguyên thủy" của sự chữa lành mà Chúa Giê-xu đã sử dụng. Tác phẩm then chốt của bà, "Science and Health with Key to the Scriptures" (Khoa học và Sức khỏe với Chìa khóa dẫn vào Kinh Thánh), xuất bản lần đầu năm 1875, được xem là giáo lý chính thức và được đọc song song với Kinh Thánh trong các buổi nhóm của Christian Science.

Trọng tâm của Christian Science không phải là sự thờ phượng Chúa Giê-xu Christ theo nghĩa truyền thống, mà là việc nghiên cứu và ứng dụng các "luật tâm linh" được cho là đằng sau những phép lạ của Ngài. Họ thành lập "First Church of Christ, Scientist" (Hội Thánh Đầu Tiên của Đấng Christ, Nhà Khoa Học) ở Boston, Massachusetts, và phát hành tờ báo nổi tiếng The Christian Science Monitor.

II. Giáo Lý Cốt Lõi của Christian Science và Sự Đối Chiếu Với Kinh Thánh

Để hiểu rõ Christian Science, chúng ta cần đi vào những tín điều căn bản và đặt chúng dưới sự soi xét của Lời Chúa.

1. Thực Tại Duy Tâm và Tính Chất Ảo Tưởng Của Vật Chất, Tội Lỗi, Bệnh Tật và Sự Chết

Christian Science dạy rằng chỉ có Đức Chúa Trời và ý tưởng của Ngài là thực tại duy nhất. Vật chất, tội lỗi, bệnh tật và sự chết được xem là "ảo tưởng" (illusion), là sự sai lầm của giác quan vật chất hay "tâm trí giả" (mortal mind). Chữa bệnh, theo họ, là quá trình điều chỉnh tư tưởng, loại bỏ những niềm tin sai lầm này để nhận ra thực tại tâm linh hoàn hảo vốn đã hiện hữu.

Phân tích Kinh Thánh: Kinh Thánh công nhận thực tại của vật chất, tội lỗi, đau khổ và sự chết một cách rõ ràng và nghiêm túc.

• Sự sáng tạo vật chất là tốt lành: "Ban đầu Đức Chúa Trời dựng nên trời đất... Đức Chúa Trời thấy các việc Ngài đã làm thật rất tốt lành" (Sáng Thế Ký 1:1, 31). Vật chất không phải là ảo giác, mà là tạo vật tốt đẹp của Đức Chúa Trời, dù đang bị ảnh hưởng bởi sự rủa sả (Rô-ma 8:20-22).
• Tội lỗi có thật và nghiêm trọng: "Vì mọi người đều đã phạm tội, thiếu mất sự vinh hiển của Đức Chúa Trời" (Rô-ma 3:23). Tội lỗi không phải là ảo tưởng cần được giác ngộ, mà là một thực tại phá hoại mối quan hệ với Đức Chúa Trời, cần sự tha thứ và cứu chuộc (Ê-phê-sô 1:7).
• Bệnh tật và sự chết là hậu quả của sự sa ngã: Kinh Thánh ghi lại nhiều trường hợp bệnh tật thật (ví dụ: Gióp, Na-a-man, Ê-nết). Chúa Giê-xu không phủ nhận thực tại bệnh tật của người bệnh; Ngài chữa lành họ. Sự chết được mô tả như "kẻ thù cuối cùng" sẽ bị hủy diệt (1 Cô-rinh-tô 15:26), chứ không phải là ảo tưởng.

2. Bản Chất của Đức Chúa Trời và Con Người

Christian Science định nghĩa Đức Chúa Trời là "Nguyên lý, Tâm trí, Linh, Linh hồn, Sự sống, Chân lý, Tình yêu thương" (the 7 Synonyms). Con người thật, theo họ, là "hình ảnh" hoặc "sự phản chiếu" hoàn hảo của Tâm trí Đức Chúa Trời này, không có bản chất vật chất hay tội lỗi.

Phân tích Kinh Thánh: Trong khi Kinh Thánh cũng dùng các phẩm chất như Linh, Chân lý, Tình yêu để mô tả Đức Chúa Trời, thì mặc khải trọng tâm lại là về một Đức Chúa Trời có nhân vị, Đấng quan hệ, yêu thương, phán xét và cứu chuộc.

• Đức Chúa Trời trong Kinh Thánh là Cha, Đấng Tạo Hóa, và Đấng Cứu Chuộc. Danh xưng Ngài bày tỏ nhân vị: "Đức Giê-hô-va" (YHWH) - "Đấng Tự Hữu Hằng Hữu" (Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14).
• Con người được dựng nên theo hình ảnh Đức Chúa Trời (Sáng Thế Ký 1:27) nhưng đã sa ngã vào tội lỗi. Bản chất con người hiện tại không còn hoàn hảo: "Ấy vì tôi biết rằng trong tôi, tức là trong xác thịt tôi, chẳng có điều chi là tốt" (Rô-ma 7:18). Chúng ta cần được tái sinh (Giăng 3:3), trở nên tạo vật mới (2 Cô-rinh-tô 5:17), chứ không chỉ nhận ra một thực tại vốn có.

3. Vai Trò của Chúa Giê-xu Christ và Sự Cứu Rỗi

Đây là điểm khác biệt then chốt và nghiêm trọng nhất. Christian Science phân biệt giữa "Jesus" (con người Jesus) và "Christ" (ý tưởng thiêng liêng, nguyên lý tâm linh). "Christ" là tư tưởng thiêng liêng từ Đức Chúa Trời mà Jesus thể hiện một cách hoàn hảo. Sự hy sinh chuộc tội của Chúa Giê-xu trên thập tự giá không được nhấn mạnh như sự đền tội thay, mà như một sự minh họa tối thượng về tình yêu thương vượt trên ảo tưởng của sự đau khổ và cái chết. Sự cứu rỗi, vì thế, là quá trình giác ngộ khỏi những niềm tin sai lầm về thực tại.

Phân tích Kinh Thánh: Đây là sự tấn công trực tiếp vào trung tâm của Phúc Âm.

• Chúa Giê-xu Christ là Ngôi Lời (Logos) nhập thể: "Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta" (Giăng 1:14). Ngài hoàn toàn là Đức Chúa Trời và hoàn toàn là con người (Phi-líp 2:6-7).
• Cái chết của Ngài mang ý nghĩa đền tội thay: "Ấy chính Ngài là vật chuộc tội lỗi chúng ta, không những vì tội lỗi chúng ta thôi đâu, mà cũng vì tội lỗi cả thế gian nữa" (1 Giăng 2:2). Từ Hy Lạp hilasmos (物) chỉ rõ sự chuộc tội, làm nguôi cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời.
• Sự cứu rỗi là bởi Ân điển qua Đức tin, chứ không bởi sự giác ngộ hay nỗ lực tư tưởng: "Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời" (Ê-phê-sô 2:8).
• Phúc Âm được tóm gọn trong 1 Cô-rinh-tô 15:3-4: "Đấng Christ chịu chết vì tội chúng ta theo lời Kinh Thánh; Ngài đã bị chôn, đến ngày thứ ba, Ngài sống lại theo lời Kinh Thánh". Sự sống lại thân thể của Chúa Giê-xu khẳng định thực tại và chiến thắng của Ngài trên tội lỗi và sự chết thật sự.

III. Ứng Dụng Thực Tế Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Tin Lành

Việc nghiên cứu về Christian Science không chỉ để biết, mà để củng cố đức tin của chúng ta và trang bị để "binh vực cho đạo" (Phi-líp 1:16).

1. Giữ Vững Trung Tâm Là Chúa Giê-xu Christ và Thập Tự Giá: Mọi triết lý hay giáo lý nào làm giảm nhẹ thực tại của tội lỗi, phủ nhận sự nhập thể đầy đủ của Chúa Giê-xu, hoặc xem thường ý nghĩa chuộc tội của huyết Ngài đều đi ngược lại Phúc Âm (1 Cô-rinh-tô 1:23). Đời sống chúng ta phải luôn quy về "Giê-xu Christ và Ngài bị đóng đinh trên cây thập tự" (1 Cô-rinh-tô 2:2).

2. Yêu Quý và Nghiên Cứu Kinh Thánh Cách Trọn Vẹn: Christian Science dùng "Chìa khóa" của riêng họ để giải nghĩa Kinh Thánh theo ý mình. Chúng ta được kêu gọi "chẳng được tự ý giải nghĩa lời tiên tri nào trong Kinh Thánh" (2 Phi-e-rơ 1:20), nhưng phải để Kinh Thánh tự giải nghĩa lấy, dưới sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh. Hãy nghiên cứu toàn bộ Ký Thư, trong bối cảnh và mạch văn của nó.

3. Có Cái Nhìn Cân Bằng Về Thân Thể và Sự Chữa Lành: Trong khi tin cậy Đức Chúa Trời là Đấng chữa lành, chúng ta cũng nhận biết thân thể chúng ta là "đền thờ của Đức Thánh Linh" (1 Cô-rinh-tô 6:19) cần được chăm sóc cách khôn ngoan. Sự cầu nguyện chữa lành là quan trọng, nhưng Đức Chúa Trời cũng có thể dùng các phương tiện y khoa và sự khôn ngoan Ngài ban cho con người. Sự chữa lành vĩ đại nhất là sự chữa lành linh hồn khỏi tội lỗi.

4. Sống Với Hy Vọng Cánh Chung Đúng Đắn: Hy vọng của Cơ Đốc nhân không phải là thoát khỏi thân thể vật chất "ảo tưởng", mà là sự sống lại của thân thể được vinh hiển, giống như thân thể phục sinh của Chúa Giê-xu (Phi-líp 3:20-21). Chúng ta trông đợi trời mới đất mới thật sự, nơi sự đau đớn, bệnh tật và sự chết thật sự sẽ không còn nữa (Khải Huyền 21:1-4).

5. Tiếp Cận Với Tình Yêu Thương và Lẽ Thật: Khi gặp gỡ những người theo Christian Science hay các hệ thống niềm tin tương tự, thái độ của chúng ta không nên là khinh bỉ hay sợ hãi, mà là khiêm nhường, yêu thương, nhưng vững vàng trong lẽ thật (Ê-phê-sô 4:15). Hãy sẵn sàng làm chứng về Chúa Giê-xu Christ thật – Đấng cứu chuộc chúng ta bằng huyết Ngài.

Kết Luận

Christian Science, dù mang danh xưng Cơ Đốc, đại diện cho một hệ thống niềm tin khác biệt căn bản với đức tin Tin Lành lịch sử. Nó thay thế Phúc Âm về sự cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin nơi công lao chuộc tội của Chúa Giê-xu Christ bằng một quá trình tự giác ngộ và tư tưởng tích cực. Là những Cơ Đốc nhân tin vào Kinh Thánh là Lời không sai lầm của Đức Chúa Trời, chúng ta được kêu gọi bám chặt lấy "đạo đã truyền cho thánh đồ một lần đủ cả" (Giu-đe 1:3).

Giữa một thế giới đầy dẫy các tiếng nói và giáo lý, hãy để lòng chúng ta an nghỉ trong sự vững chắc của thập tự giá và ngôi mộ trống. Sự cứu rỗi của chúng ta không dựa trên khả năng nhận thức đúng của tâm trí, mà dựa trên công việc đã hoàn tất của Con Đức Chúa Trời trên đồi Gô-gô-tha. Đó là nền tảng vững chắc cho đức tin, hy vọng và tình yêu thương của chúng ta.

"Hỡi anh em, về phần chúng ta, chúng ta chẳng rao giảng mình, mà rao giảng Đức Chúa Jêsus Christ, là Chúa; và chính mình chúng ta làm tôi mọi của anh em vì cớ Đức Chúa Jêsus." (2 Cô-rinh-tô 4:5)