Người nam sẽ lìa cha mẹ để kết hợp với vợ mình (Sáng Thế Ký 2:24) có ý nghĩa gì?

Lời tuyên bố trong Sáng Thế Ký 2:24 – “Bởi vậy cho nên người nam sẽ lìa cha mẹ mà dính díu với vợ mình, và cả hai sẽ trở nên một thịt.” – không đơn thuần là một câu chuyện về nguồn gốc hôn nhân. Đây là khuôn mẫu thần thượng, là mạng lệnh nền tảng và là lẽ thật thuộc linh sâu nhiệm về mối quan hệ được Đức Chúa Trời thiết lập. Để thấu hiểu trọn vẹn ý nghĩa của phân đoạn then chốt này, chúng ta cần đi sâu vào bối cảnh thần học, phân tích ngôn ngữ nguyên bản, và xem xét sự giải nghĩa xuyên suốt Kinh Thánh, đặc biệt qua lời dạy của Chúa Giê-xu và sứ đồ Phao-lô.

Câu 24 không đứng riêng lẻ, mà là đỉnh điểm của một trình tự sáng tạo có chủ ý (Sáng Thế Ký 2:18-25). Sau khi tạo dựng A-đam, Đức Chúa Trời phán: “Loài người ở một mình thì không tốt” (câu 18). Nhận định này cho thấy con người được tạo dựng cho sự hiệp thông. Sự “giúp đỡ” (‘ezer trong tiếng Hê-bơ-rơ) mà Đức Chúa Trời dự định không phải chỉ là sự hỗ trợ thực dụng, mà là một sự bổ sung tương xứng, một đối tác tương ứng (câu 18, 20).

Sau khi tất cả loài thú vật được đưa đến, A-đam “không tìm được một ai giúp đỡ tương xứng với mình” (câu 20). Điều này dẫn đến hành động sáng tạo đặc biệt: Đức Chúa Trời khiến A-đam ngủ say, lấy một chiếc xương sườn của người và dựng nên một người nữ. Khi A-đam tỉnh dậy, ông thốt lên lời tuyên xưng đầu tiên về sự hiệp nhất: “Người nầy là xương bởi xương tôi, thịt bởi thịt tôi!” (câu 23). Sự kiện này nhấn mạnh: người nữ có cùng bản chất (xương, thịt), cùng phẩm giá và cùng nguồn gốc sự sống với người nam. Họ bình đẳng trước mặt Đức Chúa Trời, nhưng được tạo dựng cho những vai trò bổ sung khác biệt trong mối quan hệ.

Chính trong bối cảnh của sự hiệp nhất nguồn gốc và sự bổ sung tương xứng này, Đức Chúa Trời đã thiết lập nguyên tắc hôn nhân. Câu 24 bắt đầu bằng “Bởi vậy cho nên” (‘al-ken), liên kết trực tiếp nguyên tắc hôn nhân với thực tế sáng tạo. Điều này cho thấy hôn nhân không phải là một cấu trúc văn hóa hay xã hội thuần túy, mà là một định chế thần thượng, được gắn liền với chính bản chất con người được Đức Chúa Trời tạo dựng.

Mệnh đề then chốt trong Sáng Thế Ký 2:24 được xây dựng trên ba hành động mạnh mẽ của người nam, được diễn tả qua ba động từ Hê-bơ-rơ quan trọng.

1. “Lìa” (Tiếng Hê-bơ-rơ: ‘āzaḇ - עזב):
Động từ này mang nghĩa “rời bỏ”, “từ bỏ”, “lìa khỏi”. Nó không hàm ý sự khinh miệt, cắt đứt tình cảm, hay không còn hiếu kính cha mẹ nữa (Điều răn thứ năm – Xuất Ê-díp-tô Ký 20:12 vẫn luôn hiệu lực). Thay vào đó, nó nói đến sự chuyển dịch trong mối quan hệ trung tâm và trách nhiệm chính yếu. Người nam phải rời khỏi vị trí là “con trai” trong gia đình gốc để thiết lập một đơn vị gia đình mới, độc lập và tự chủ. Sự “lìa” này bao gồm:
- Lìa về mặt địa lý: Thường là việc ra ở riêng.
- Lìa về mặt xã hội và tình cảm: Mối ràng buộc sâu đậm nhất giờ đây là với vợ, chứ không còn với cha mẹ. Vợ trở thành người thân cận nhất (Lê-vi Ký 18:6-7).
- Lìa về mặt tài chính và quyết định: Vợ chồng tự lập và cùng nhau đưa ra quyết định cho gia đình mới, dưới sự dẫn dắt của Chúa.

2. “Dính Díu” / “Kết Hợp” (Tiếng Hê-bơ-rơ: dāḇaq - דבק):
Đây là một từ rất mạnh, thường được dịch là “dính chặt”, “bám lấy”, “kết hiệp”. Nó được dùng để diễn tả sự trung thành với Đức Chúa Trời (Phục Truyền 10:20: “Ngươi phải kính sợ Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi… bám lấy Ngài”). Trong ngữ cảnh hôn nhân, nó diễn tả một sự kết ước có tính chất giao ước, một lời cam kết trung thành, yêu thương và gắn bó vĩnh viễn. Đây không phải là sự ràng buộc cảm xúc nhất thời, mà là một sự lựa chọn dứt khoát và một hành động ý chí để gắn kết cuộc đời mình với người phối ngẫu. Sự “dính díu” này tạo nên nền tảng cho tình yêu (agapē) được mô tả trong Tân Ước – một tình yêu tự nguyện, trung tín và vị tha.

3. “Trở Nên Một Thịt” (Tiếng Hê-bơ-rơ: hāyâ lᵊḇāśār ’eḥāḏ - היו לבשר אחד):
Đây là mục tiêu và kết quả của sự “lìa” và “dính díu”. Cụm từ “một thịt” vượt xa ý nghĩa thuần túy thể xác (mặc dù bao hàm điều đó – I Cô-rinh-tô 6:16). Nó diễn tả sự hiệp nhất toàn diện về mọi mặt: thuộc linh, tình cảm, trí tuệ, xã hội và thể xác. Đó là sự hợp nhất tạo nên một thực thể mới – gia đình. Sự hiệp nhất này mang tính:
- Độc nhất: Chỉ dành riêng cho vợ chồng.
- Bất khả phân: Như lời Chúa Giê-xu dạy: “Sự gì Đức Chúa Trời đã phối hiệp, loài người không nên phân rẽ” (Ma-thi-ơ 19:6).
- Mật thiết: Một sự thông công sâu sắc, biết nhau hoàn toàn, như A-đam “biết” Ê-va (Sáng Thế Ký 4:1).

Tân Ước không bỏ qua nguyên tắc này mà còn khai triển và nâng cao ý nghĩa thuộc linh của nó.

1. Chúa Giê-xu Xác Nhận và Củng Cố (Ma-thi-ơ 19:3-9, Mác 10:2-12):
Khi người Pha-ri-si hỏi về phép ly dị, Chúa Giê-xu đã đưa họ trở về Sáng Thế Ký 1:27 và 2:24. Ngài phán: “Vì cớ đó, người nam sẽ lìa cha mẹ mà dính díu với vợ mình; hai người cùng nên một thịt. Thế thì, vợ chồng không phải là hai nữa, nhưng một thịt mà thôi. Vậy, loài người không nên phân rẽ những kẻ mà Đức Chúa Trời đã phối hiệp.” (Ma-thi-ơ 19:5-6). Ở đây, Chúa Giê-xu:
- Xác quyết tính vĩnh cửu và bất khả phân của nguyên tắc này.
- Nhấn mạnh rằng chính Đức Chúa Trời là Đấng “phối hiệp” (suzeugnymi – từ ghép đôi, như gắn ách vào) cặp vợ chồng. Hôn nhân là công việc của Đức Chúa Trời.
- Dùng nó làm tiêu chuẩn tối cao để bác bỏ mọi lý do ly dị không chính đáng, ngoại trừ tội tà dâm (câu 9).

2. Sứ Đồ Phao-lô: Sự Hiệp Nhất Thể Xác và Hình Bóng Thuộc Linh (I Cô-rinh-tô 6:16; Ê-phê-sô 5:22-33):
- Trong I Cô-rinh-tô 6:16, Phao-lô dùng “một thịt” để cảnh báo về tội tà dâm, vì nó tạo ra một sự kết hợp trái phép, phá vỡ sự thánh khiết của mối quan hệ “một thịt” trong hôn nhân.
- Tuy nhiên, đỉnh cao của sự giải nghĩa nằm ở Ê-phê-sô 5:22-33. Phao-lô trích dẫn Sáng Thế Ký 2:24 (câu 31) và tuyên bố: “Sự mầu nhiệm này là lớn, tôi nói về Đấng Christ và Hội thánh vậy.” (câu 32). Ở đây, sứ đồ vén bức màn cho thấy ý nghĩa tối thượng của hôn nhân: Nó là hình bóng (sự minh họa sống động) cho mối quan hệ giữa Đấng Christ (Chồng) và Hội thánh (Vợ).
- Chúa Giê-xu đã “lìa” Cha trên trời (Phi-líp 2:6-8) để đến trần gian.
- Ngài “dính díu” với Hội thánh qua giao ước mới bằng huyết Ngài.
- Ngài và Hội thánh sẽ “trở nên một” trong sự hiệp thông vinh hiển đời đời.
Do đó, hôn nhân Cơ Đốc không chỉ là chuyện riêng tư, mà còn là một chứng cớ công khai, một bài giảng sống về tình yêu cứu chuộc của Đấng Christ. Người chồng yêu thương, hy sinh như Christ; người vợ vui lòng thuận phục như Hội thánh. Điều này thần thánh hóa mối quan hệ hôn nhân và đặt lên một trách nhiệm thuộc linh cao cả.

Nguyên tắc “lìa – kết hợp – trở nên một” vẫn nguyên vẹn giá trị và cần được áp dụng cách khôn ngoan.

1. Ứng Dụng Cho Người Sắp Kết Hôn Và Đang Độc Thân:
- Chuẩn bị tâm lý để “lìa”: Phải trưởng thành, có khả năng tự lập (tài chính, quyết định, cảm xúc). Không nên kết hôn khi vẫn còn phụ thuộc hoàn toàn vào cha mẹ.
- Tìm kiếm sự “kết hợp” đúng đắn: Hôn nhân phải là sự kết hiệp giữa hai Cơ Đốc nhân chân chính (II Cô-rinh-tô 6:14). Sự “dính díu” phải dựa trên cam kết với giao ước trước mặt Chúa, chứ không chỉ cảm xúc lãng mạn.
- Hiểu mục đích của “một thịt”: Hướng đến việc xây dựng một gia đình thờ phượng Chúa, nương dựa nhau trong đức tin.

2. Ứng Dụng Cho Các Cặp Vợ Chồng:
- Duy trì sự “lìa” lành mạnh: Cần có biên giới rõ ràng với gia đình gốc. Cha mẹ hai bên không nên can thiệp quá sâu vào quyết định của vợ chồng. Vợ chồng phải ưu tiên cho nhau trong mọi sự.
- Liên tục “dính díu” và củng cố giao ước: Thông qua sự cầu nguyện chung, học Kinh Thánh chung, dành thời gian chất lượng, và giữ lòng trung tín tuyệt đối. Tình yêu là hành động lựa chọn mỗi ngày.
- Nuôi dưỡng sự “hiệp nhất” toàn diện:
* Thuộc linh: Cùng thờ phượng, phục vụ.
* Cảm xúc: Chia sẻ, lắng nghe, thông cảm.
* Trí tuệ: Cùng lập mục tiêu, quản lý tài chính, giáo dục con cái.
* Thể xác: Giữ mối quan hệ thân mật chung thủy và trọn vẹn (I Cô-rinh-tô 7:3-5).
- Sống như một hình bóng về Christ và Hội thánh: Người chồng học theo sự hy sinh, yêu thương dẫn dắt của Christ. Người vợ học theo sự thuận phục đầy tôn trọng và vinh hiển của Hội thánh. Điều này biến mọi thách thức trong hôn nhân thành cơ hội phản chiếu ân điển Chúa.

3. Ứng Dụng Cho Gia Đình Và Hội Thánh:
- Cha mẹ: Phải chuẩn bị tâm lý “buông tay” để con cái lập gia đình mới, hỗ trợ nhưng không kiểm soát.
- Hội Thánh: Cần có chức vụ dạy dỗ, tư vấn tiền hôn nhân và hôn nhân vững vàng dựa trên nguyên tắc Kinh Thánh này. Cần nâng đỡ và khích lệ các gia đình sống theo khuôn mẫu thần thượng.

Sáng Thế Ký 2:24 không phải là một câu chuyện cổ lỗ, mà là Lời hằng sống của Đức Chúa Trời, mặc khải về kế hoạch nguyên thủy, tốt lành và thánh khiết của Ngài cho hôn nhân. Nó là trụ cột của một định chế mà chính Chúa Giê-xu đã xác nhận và sứ đồ Phao-lô đã dùng để chỉ về sự mầu nhiệm cao cả nhất: tình yêu cứu chuộc của Đấng Christ.

“Lìa cha mẹ” kêu gọi chúng ta trưởng thành và trung tín với đơn vị gia đình mới. “Dính díu với vợ mình” kêu gọi chúng ta cam kết trọn đời trong một giao ước yêu thương. “Trở nên một thịt” kêu gọi chúng ta theo đuổi sự hiệp nhất toàn diện, thân mật và thánh khiết. Khi các Cơ Đốc nhân sống theo nguyên tắc này, chúng ta không chỉ tìm thấy hạnh phúc trong hôn nhân, mà còn tôn cao Chúa và trở nên một chứng nhân sống động cho thế gian về tình yêu vĩ đại của Ngài.

“Hỡi kẻ làm chồng, hãy yêu vợ mình, như Đấng Christ đã yêu Hội thánh, phó chính mình vì Hội thánh.” (Ê-phê-sô 5:25). “Sự mầu nhiệm đó là lớn lắm, tôi nói về Đấng Christ và Hội thánh vậy.” (Ê-phê-sô 5:32).