Những Tín Điều Cốt Lõi Của Cơ Đốc Giáo
Trong dòng chảy của lịch sử Hội Thánh, việc xác định và tuyên xưng những chân lý trọng tâm của đức tin là điều sống còn. Đây không phải là những giáo điều cứng nhắc do con người tạo ra, mà là sự đúc kết có hệ thống những lẽ thật vĩ đại được mặc khải trong Kinh Thánh. Đối với Cơ Đốc nhân Tin Lành, những tín điều cốt lõi này đóng vai trò như nền tảng bất di bất dịch, ánh sáng dẫn đường cho niềm tin cá nhân và sự hiệp một của Hội Thánh phổ thông. Bài viết này sẽ khảo sát những tín điều căn bản dựa trên Lời Đức Chúa Trời, với sự tham chiếu đặc biệt đến Bài Tín Điều Các Sứ Đồ – bản tóm tắt đức tin được Hội Thánh sơ khai công nhận.
Tín điều nền tảng nhất và là cánh cửa mở vào mọi lẽ thật khác là niềm tin vào Một Đức Chúa Trời chân thần duy nhất, hiện hữu trong Ba Ngôi: Cha, Con và Thánh Linh. Kinh Thánh khẳng định rõ ràng: “Hãy nghe, hỡi Y-sơ-ra-ên: Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta là Giê-hô-va có một không hai” (Phục Truyền Luật Lệ Ký 6:4). Tuy nhiên, trong sự mặc khải tiệm tiến, Ngài bày tỏ mình là Đức Chúa Trời có mối tương giao nội tại. Danh xưng Elohim (tiếng Hê-bơ-rơ) trong Sáng Thế Ký 1:1 mang hình thức số nhiều, ám chỉ sự phong phú của Thần Tính. Đỉnh điểm của sự mặc khải này là phép báp-tem của Chúa Giê-xu, nơi cả Ba Ngôi cùng hiện diện: Con chịu báp-tem, Thánh Linh ngự xuống như chim bò câu, và Cha phán từ trời (Ma-thi-ơ 3:16-17).
Giáo lý Ba Ngôi không phải là thuyết tam thần, cũng không phải là ba vai diễn của một Thần Tính (thuyết hình thái). Đây là một mầu nhiệm: Một Thần Tính (Bản Thể) trong Ba Ngôi Vị (Thần Vị) đồng đẳng, đồng vinh, hiệp một trọn vẹn nhưng phân biệt trong chức năng. Sứ đồ Phao-lô chúc phước cho Hội Thánh trong danh của cả Ba Ngôi: “Nguyền xin ân điển của Đức Chúa Jêsus Christ, sự yêu thương của Đức Chúa Trời, và sự giao thông của Đức Thánh Linh ở với anh em hết thảy!” (II Cô-rinh-tô 13:13).
Tín điều về Chúa Giê-xu Christ là trái tim của Phúc Âm. Bài Tín Điều Các Sứ Đồ tuyên xưng Ngài là “Con độc sanh của Đức Chúa Trời và Chúa chúng ta”. Điều này bao hàm năm phương diện trọng yếu về thân vị và công trình của Ngài:
1. Thần Tính Trọn Vẹn: Chúa Giê-xu không phải là một thọ tạo được dựng nên, mà là Con đời đời của Đức Chúa Trời. Ngôi Lời (Logos trong tiếng Hy Lạp) “vốn ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời... Muôn vật bởi Ngài làm nên” (Giăng 1:1-3). Ngài tuyên bố: “Ta với Cha là một” (Giăng 10:30).
2. Nhân Tính Trọn Vẹn: Ngài “được thai dựng bởi Thánh Linh, sanh bởi nữ đồng trinh Ma-ri”. Điều này đảm bảo Ngài không mang tội tổ tông, nhưng hoàn toàn chia sẻ nhân tính của chúng ta, ngoại trừ tội lỗi (Hê-bơ-rơ 4:15). Danh xưng Giê-xu (Jeshua trong Hê-bơ-rơ) có nghĩa “Giê-hô-va cứu rỗi”.
3. Sự Chuộc Tội Qua Sự Chết: Ngài “chịu thương khó... bị đóng đinh trên thập tự giá, chịu chết và chôn”. Sự chết của Ngài không phải là một tai nạn lịch sử, mà là sự hy sinh chuộc tội (hilasmos – của lễ chuộc tội, I Giăng 2:2) có chủ đích. Như Chiên Con của Đức Chúa Trời, Ngài gánh tội lỗi của thế gian (Giăng 1:29). Lời Ngài phán “Teletalestai” (Giăng 19:30) – “Đã được trọn” – là tiếng kêu chiến thắng, báo hiệu công trình cứu chuộc đã hoàn tất.
4. Sự Phục Sinh Thể Xác: “Đến ngày thứ ba, Ngài từ kẻ chết sống lại”. Sự phục sinh của Chúa Giê-xu không phải là sự hồi sinh tâm linh hay ảo tưởng, mà là sự sống lại thân thể vinh hiển, vật chất (Lu-ca 24:39). Đây là bằng chứng tối hậu xác nhận thần tính của Ngài và sự thắng hơn của sự sống trên sự chết (Rô-ma 1:4).
5. Sự Thăng Thiên Và Tái Lâm: “Ngài thăng thiên ngồi bên hữu Đức Chúa Trời Toàn Năng, là Cha”. Vị trí “bên hữu” biểu thị quyền năng, thẩm quyền tối cao và chức vị Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm đang cầu thay của Ngài (Hê-bơ-rơ 8:1). Và “Ngài sẽ trở lại để xét đoán kẻ sống và kẻ chết”. Lời hứa về sự tái lâm hữu hình, cá vị của Ngài là niềm hy vọng tràn đầy của Hội Thánh (Công Vụ 1:11).
“Tôi tin Đức Thánh Linh”. Đây không phải là một quyền năng mơ hồ, mà là một Ngôi Vị thần linh. Ngài hành động trong công trình sáng tạo (Sáng Thế Ký 1:2), soi dẫn các trước giả Kinh Thánh (II Phi-e-rơ 1:21), và đặc biệt, trong thời đại Tân Ước, Ngài được ban xuống để ứng nghiệm lời tiên tri (Giô-ên 2:28-29). Chúa Giê-xu gọi Ngài là “Đấng Yên Ủi” (Parakletos – Đấng Biện Hộ, Người Đứng Cùng) (Giăng 14:16). Chức vụ của Thánh Linh bao gồm:
- Tái sinh: Khiến con người chết về phần thuộc linh được sinh lại (Giăng 3:5-8).
- Ngự Trị: Đóng ấn và ở trong tín đồ như lời hứa về cơ nghiệp đời đời (Ê-phê-sô 1:13-14).
- Thánh hóa: Giúp tín đồ nên thánh và sản sinh bông trái Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23).
- Ban Năng Lực: Cho Hội Thánh làm chứng và phục vụ (Công Vụ 1:8).
- Ban Sự Sáng: Dạy dỗ và dẫn tín đồ vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13).
“Tôi tin Hội Thánh phổ thông”. Từ “Hội Thánh” (Ekklesia trong tiếng Hy Lạp) nghĩa là “những người được gọi ra”. Đây không phải là một tổ chức tôn giáo bằng đá gạch, mà là thân thể thuộc linh của Đấng Christ, bao gồm mọi tín đồ chân thật từ mọi thời đại, mọi dân tộc (Ê-phê-sô 1:22-23). Hội Thánh hữu hình thể hiện qua sự nhóm lại địa phương, nhưng thực tại vô hình là sự hiệp một của mọi thánh đồ trong Đấng Christ – “sự cảm thông của thánh đồ”.
Trọng tâm của sứ điệp Hội Thánh rao giảng là “sự tha tội”. Đây không phải là điều con người có thể tự mình đạt được qua việc lành hay nghi lễ. Kinh Thánh dạy: “Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời” (Ê-phê-sô 2:8). Sự cứu rỗi là món quà ân điển (charis) của Đức Chúa Trời, được nhận lãnh bởi đức tin (pistis) đặt nơi công lao chuộc tội của Chúa Giê-xu Christ. Sự xưng công bình này dẫn đến mối tương giao được phục hồi với Đức Chúa Trời và một đời sống mới.
Tương lai của Cơ Đốc nhân không kết thúc ở cõi chết. Chúng ta tin vào “sự sống lại của thân thể”. Điều này dựa trên chính sự phục sinh của Đấng Christ, là trái đầu mùa (I Cô-rinh-tô 15:20). Khi Chúa tái lâm, những tín đồ đã qua đời sẽ được sống lại với thân thể vinh hiển, bất diệt, và những tín đồ đang sống sẽ được biến hóa (I Tê-sa-lô-ni-ca 4:16-17; I Cô-rinh-tô 15:51-53). Đây không phải là sự đầu thai hay linh hồn phi thể chất, mà là sự cứu chuộc trọn vẹn cho cả linh hồn lẫn thể xác.
Sự phán xét cuối cùng sẽ diễn ra. Những ai khước từ Đấng Christ sẽ đối diện sự phán xét đời đời (Khải Huyền 20:11-15). Còn những ai tin nhận Ngài sẽ hưởng “sự sống đời đời” – không chỉ là sự tồn tại vô tận, mà là một phẩm chất sự sống trọn vẹn, thân mật với Đức Chúa Trời trong trời mới đất mới, nơi không còn đau đớn, khóc lóc hay chết chóc (Khải Huyền 21:1-4).
Những tín điều này không phải là lý thuyết khô khan, mà là sức sống biến đổi. Dưới đây là cách áp dụng chúng:
1. Sống Với Tư Cách Con Cái Đức Chúa Trời: Hiểu biết Đức Chúa Trời là Cha yêu thương cho phép chúng ta đến gần Ngài trong sự cầu nguyện thân mật, tin cậy vào sự quan phòng của Ngài và phản chiếu tình yêu thương của Ngài cho người khác.
2. Đặt Chúa Giê-xu Làm Trung Tâm: Mọi sự dạy dỗ, thờ phượng và phục vụ phải quy về Christ. Sự chết và sống lại của Ngài là nguồn hy vọng duy nhất trong tội lỗi và nỗi sợ sự chết. Mỗi ngày, hãy nhìn lên thập tự giá để được nhắc nhở về ân điển và sống với lòng biết ơn.
3. Để Cho Thánh Linh Cai Quản: Đời sống Cơ Đốc không phải là nỗ lực của xác thịt, mà là bước đi theo sự dẫn dắt của Thánh Linh (Ga-la-ti 5:16, 25). Hãy nhạy bén với tiếng phán của Ngài qua Lời Chúa, và cầu xin Ngài đầy dẫy, kiểm soát mình mỗi ngày.
4. Gắn Bó Với Hội Thánh Địa Phương: “Sự cảm thông của thánh đồ” được thể hiện qua sự gây dựng, khích lệ và cùng gánh vác gánh nặng trong Hội Thánh địa phương. Đừng từ bỏ sự nhóm lại (Hê-bơ-rơ 10:25).
5. Rao Truyền Phúc Âm Của Sự Tha Tội: Hiểu rõ rằng cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin giải phóng chúng ta khỏi gánh nặng tự cứu mình. Hãy sống và chia sẻ Phúc Âm tự do này với người hư mất.
6. Sống Với Tầm Nhìn Vĩnh Cửu: Niềm tin vào sự sống lại và sự sống đời đời giúp chúng ta coi nhẹ những hoạn nạn tạm thời đời này (II Cô-rinh-tô 4:17-18) và đầu tư cuộc đời vào những gì tồn tại đời đời.
Những tín điều cốt lõi của Cơ Đốc giáo, như được tóm tắt trong Bài Tín Điều Các Sứ Đồ và nhất là được làm sáng tỏ trong toàn bộ Kinh Thánh, tạo nên cấu trúc vững chắc cho đức tin của chúng ta. Chúng không phải là những mục tiêu để chúng ta vượt qua, mà là những chân lý vĩ đại để chúng ta đào sâu, chiêm ngưỡng và đứng vững trên đó suốt đời. Trong một thế giới đầy biến động và những giáo lý sai lầm, việc gìn giữ “đạo lành” đã giao phó cho chúng ta (II Ti-mô-thê 1:14) là trách nhiệm thiêng liêng. Ước mong mỗi chúng ta không chỉ “tin” những điều này như một danh sách, mà còn để chúng định hình nhân cách, hướng dẫn lối sống và thắp sáng niềm hy vọng của chúng ta. “Hỡi anh em, hãy đứng vững, hãy vững giữ lấy các truyền thống mà anh em đã học, hoặc bằng lời nói của chúng tôi, hoặc bằng thơ từ chúng tôi” (II Tê-sa-lô-ni-ca 2:15).