“Đánh người chăn chiên thì chiên sẽ tản lạc” (Xa-cha-ri 13:7) có ý nghĩa gì?

Trong kho tàng các lời tiên tri Cựu Ước về Đấng Mê-si, Xa-cha-ri 13:7 đứng như một lời tuyên bố vừa bí ẩn vừa đau thương, hé mở một khía cạnh thiết yếu trong chương trình cứu chuộc của Đức Chúa Trời. Câu Kinh Thánh này không chỉ là một bức tranh biểu tượng mà là một lời tiên tri chính xác về số phận của Chúa Giê-xu Christ và những hệ quả tức thời đối với các môn đồ Ngài. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào bối cảnh, ý nghĩa nguyên thủy, sự ứng nghiệm trong Tân Ước và những áp dụng sâu sắc cho đời sống Hội Thánh hôm nay.

Để hiểu trọn vẹn Xa-cha-ri 13:7, chúng ta phải đặt nó trong dòng chảy của các sứ điệp mà Đức Chúa Trời ban cho tiên tri Xa-cha-ri. Sách Xa-cha-ri được viết sau thời kỳ lưu đày, nhằm khích lệ dân sự đang xây dựng lại đền thờ và phục hồi mối quan hệ với Đức Giê-hô-va. Các chương 12-14 tập trung vào “sự hiện đến của Ngày của Đức Giê-hô-va”, một thời kỳ phán xét và phục hồi sau cùng.

Ngay trước câu 7, Chúa phán về việc thanh tẩy dân sự khỏi tội lỗi và sự giả hình (Xa-cha-ri 13:1-6). Sau câu 7, Ngài nói về sự phán xét và sự tái lập sau cùng của một phần ba dân sự (câu 8-9). Ở trung tâm của quá trình thanh tẩy và phục hưng đầy biến động này là một hành động đau đớn: “Hỡi gươm, hãy tỉnh thức nghịch cùng kẻ chăn ta, nghịch cùng người bạn hữu của ta,” Đức Giê-hô-va vạn quân phán vậy. “Hãy đánh kẻ chăn, thì chiên sẽ bị tản lạc; ta sẽ trở tay lại trên các con chiên con.” (Xa-cha-ri 13:7).

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ được dùng cho “kẻ chăn” là רֹעֶה (ro‘eh), một từ chung cho người chăn giữ. Điều đáng chú ý là Chúa gọi đây là “kẻ chăn ta” (רֹעִ֖י, ro‘i) và “người bạn hữu của ta” (גֶּ֣בֶר עֲמִיתִ֑י, geber ‘amiti). Cách xưng hô này cho thấy một mối quan hệ thân thiết, đặc biệt giữa Đức Giê-hô-va và “Người Chăn” này. Tuy nhiên, mệnh lệnh lại dành cho “thanh gươm” (חֶ֗רֶב, chereb) – biểu tượng của sự phán xét và sự chết – hãy “tỉnh thức” và “đánh” Người Chăn ấy. Đây là một mệnh lệnh đầy nghịch lý, xuất phát từ chính Đức Chúa Trời.

Tân Ước mặc khải rõ ràng rằng lời tiên tri này được ứng nghiệm trực tiếp nơi Chúa Giê-xu Christ. Trong đêm Ngài bị bắt, trước khi đến vườn Ghết-sê-ma-nê, Chúa Giê-xu phán với các môn đồ: “Đêm nay, hết thảy các ngươi đều sẽ vấp phạm vì cớ ta; vì có lời chép: Ta sẽ đánh kẻ chăn chiên, thì chiên trong bầy sẽ bị tản lạc.” (Ma-thi-ơ 26:31, Mác 14:27).

1. Người Chăn Bị Đánh: Chúa Giê-xu tự nhận mình là “kẻ chăn” trong lời tiên tri. Ngài chính là “Người Chăn Nhân Lành” (Giăng 10:11) và cũng là “Bạn hữu” thân thiết của Đức Chúa Trời. Việc Ngài bị “đánh” bởi “thanh gươm” của sự phán xét thần thượng đã xảy ra trên thập tự giá. Sứ đồ Phi-e-rơ giải thích: “Chính Ngài đã mang tội lỗi chúng ta trong thân thể Ngài trên cây gỗ.” (I Phi-e-rơ 2:24). Sự trừng phạt mà chúng ta đáng chịu đã đổ trên Người Chăn thay thế. Điều quan trọng cần nhấn mạnh: đây không phải là một tai nạn lịch sử, mà là kế hoạch chủ ý và chủ động của chính Đức Chúa Trời (“Đức Giê-hô-va phán vậy”). Gươm của sự thịnh nộ thánh khiết đã thức dậy nghịch cùng Con yêu dấu của Ngài, để ơn tha thứ có thể tuôn đổ trên chiên.

2. Chiên Bị Tản Lạc: Hệ quả tức thời của việc Đấng Christ bị đánh là sự tản lạc của các môn đồ. “Bấy giờ, hết thảy môn đồ bỏ Ngài mà trốn đi.” (Ma-thi-ơ 26:56). Từ “tản lạc” trong tiếng Hy Lạp (σκορπισθῆναι, *skorposthēnai*) diễn tả một sự phân tán hỗn loạn, như một bầy chiên không người dẫn dắt, hoảng sợ trước sói dữ. Sự kiện này ứng nghiệm chính xác lời tiên tri, cho thấy sự yếu đuối của con người và sự cần thiết tuyệt đối của Người Chăn. Họ tản lạc không chỉ về mặt địa lý, mà còn về mặt thuộc linh, đức tin và lòng can đảm.

3. “Ta Sẽ Trở Tay Lại Trên Các Con Chiên Con”: Phần sau của câu 7 mang đến một lời hứa đầy hy vọng: “Ta sẽ trở tay lại trên các con chiên con.” Cụm từ “trở tay lại” có thể mang hai nghĩa bổ sung. Thứ nhất, đó có thể là sự phán xét (như trong Ê-sai 1:25). Thứ hai, và quan trọng hơn trong ngữ cảnh này, đó là hành động chăm sóc, phục hồi (như trong Ê-sai 11:11). Sau sự phán xét dành cho Người Chăn, Đức Chúa Trời sẽ can thiệp với bàn tay nhân từ để qui tụ và phục hồi đàn chiên. Điều này được ứng nghiệm khi Chúa Giê-xu Phục Sinh đã chủ động tìm gặp, làm vững lại đức tin và giao trách nhiệm cho các môn đồ tản lạc (xem Lu-ca 24, Giăng 21). Ngài phán với các bà khi ra khỏi mộ: “Hãy đi bảo cho môn đồ ta và Phi-e-rơ rằng: Ta đi trước các ngươi qua xứ Ga-li-lê.” (Mác 16:7). Lời hứa phục hồi đã thành hiện thực.

Lời tiên tri này không chỉ là một sự kiện lịch sử, mà còn mang những bài học sâu sắc và thực tiễn cho mọi thế hệ Cơ Đốc nhân.

1. Sự Trung Tâm Của Thập Tự Giá Trong Đức Tin: Câu Kinh Thánh nhắc nhở chúng ta rằng sự chết của Đấng Christ không phải là một thất bại, mà là sự ứng nghiệm của kế hoạch cứu chuộc thần thượng. “Gươm” thức tỉnh nghịch cùng Ngài là bằng chứng tối thượng về tình yêu và sự công bình của Đức Chúa Trời. Mọi sự dạy dỗ và đời sống Hội Thánh phải lấy sự kiện “Người Chăn bị đánh” làm trung tâm, vì đó là nền tảng của sự cứu rỗi và hi vọng của chúng ta.

2. Sự Yếu Đuối Của “Chiên” & Ân Điển Phục Hồi: Hình ảnh các môn đồ tản lạc là một bức tranh chân thực về bản chất của chúng ta. Không có Người Chăn, chúng ta dễ dàng hoảng sợ, chạy trốn và sa ngã. Câu chuyện của Phi-e-rơ (chối Chúa ba lần) là một minh họa rõ rệt. Bài học ở đây không phải là để chúng ta tự tin vào sự trung thành của bản thân, mà để hoàn toàn nương dựa vào ân điển phục hồi của Chúa. Lời hứa “trở tay lại” cho thấy Chúa biết sự yếu đuối của chúng ta và Ngài có quyền năng để qui tụ, chữa lành và sử dụng chúng ta trở lại.

3. Trách Nhiệm Chăn Bầy & Sự Hiệp Một: Trong bối cảnh Hội Thánh, lời tiên tri này cảnh báo về hậu quả thảm khốc khi những người lãnh đạo thuộc linh (mục sư, truyền đạo, trưởng lão) sa ngã hoặc bị “đánh” bởi tội lỗi, tai ương hay sự bách hại. Chiên có thể tản lạc, mất phương hướng. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cầu nguyện, nâng đỡ và giữ mình trong sạch cho những người chăn dắt. Đồng thời, nó cũng thúc giục mỗi tín hữu phát triển mối quan hệ cá nhân sâu sắc với Đấng Chăn Chiên Nhân Lành Tối Cao, để dù hoàn cảnh nào, đức tin vẫn bám chắc vào Ngài, không chỉ vào con người.

4. Niềm Hy Vọng Giữa Sự Hỗn Loạn: Khi Hội Thánh trải qua những cơn khủng hoảng, bách hại, hoặc chia rẽ (tình trạng “tản lạc”), chúng ta có thể tìm thấy sự an ủi từ lời tiên tri này. Thứ nhất, Chúa vẫn tể trị ngay cả trong những biến cố đau thương (“Đức Giê-hô-va phán vậy”). Thứ hai, phía sau sự tản lạc là lời hứa chắc chắn về sự phục hồi (“Ta sẽ trở tay lại”). Lịch sử Hội Thánh cho thấy nhiều lần cơn bách hại lại làm phát tán các tín hữu và từ đó, Tin Lành được rao truyền rộng rãi hơn (xem Công vụ 8:1,4).

Xa-cha-ri 13:7 là một viên ngọc quý trong chuỗi tiên tri về Đấng Mê-si, kết nối chặt chẽ sự đau khổ của Đấng Christ với tình trạng của dân sự Ngài. Nó cho thấy Chúa Giê-xu chính là Người Chăn trung tín, sẵn sàng gánh lấy nhát gươm phán xét thay cho chiên. Nó cũng phơi bày sự yếu đuối không thể chối cãi của chúng ta, những con chiên dễ tản lạc. Nhưng trên hết, nó loan báo một Đức Chúa Trời đầy chủ quyền và đầy ân điển, Đấng đã định trước con đường cứu chuộc qua sự hy sinh của Con Ngài và cũng chính Ngài sẽ ra tay để phục hồi, qui tụ và dưỡng nuôi đàn chiên của Ngài.

Đối với mỗi chúng ta ngày nay, lời này vừa là sự nhắc nhở khiêm nhường, vừa là nguồn an ủi vững chắc. Chúng ta hãy bám chặt lấy Đấng Chăn Chiên Nhân Lành, Đấng đã bị đánh vì chúng ta, và tin cậy rằng bàn tay nhân từ của Ngài luôn ở trên đời sống chúng ta, dẫn dắt qua mọi sự tản lạc để đưa về sự hiệp một trong sự chăm sóc yêu thương của Ngài.

“Ta là người chăn hiền lành; người chăn hiền lành vì chiên mình phó sự sống mình... Chiên ta nghe tiếng ta, ta quen nó, và nó theo ta. Ta ban cho nó sự sống đời đời; nó chẳng chết mất bao giờ, và chẳng ai cướp nó khỏi tay ta.” (Giăng 10:11, 27-28).