Giáo hội Ngũ Tuần là gì và tín đồ Ngũ Tuần tin điều gì?
Trong thế giới Tin Lành đa dạng, Giáo hội Ngũ Tuần (Pentecostalism) nổi bật với sự nhấn mạnh đặc biệt đến quyền năng và kinh nghiệm cá nhân với Đức Thánh Linh. Bài viết này sẽ khám phá nguồn gốc, niềm tin căn bản, nền tảng Kinh Thánh, và những áp dụng thực tiễn của phong trào Ngũ Tuần.
Lịch sử hình thành
Phong trào Ngũ Tuần hiện đại khởi phát từ đầu thế kỷ 20 tại Hoa Kỳ, kế thừa từ làn sóng Thánh khiết (Holiness) vốn đề cao sự thánh hóa và một kinh nghiệm “thứ hai” sau sự cứu rỗi. Năm 1901, tại Trường Kinh Thánh Bethel ở Topeka, Kansas, do Charles Parham lãnh đạo, một số sinh viên bắt đầu nói tiếng lạ sau khi tìm kiếm báp-têm bằng Đức Thánh Linh. Năm 1906, mục sư William J. Seymour (người Mỹ gốc Phi) tổ chức các buổi nhóm tại số 312 đường Azusa, Los Angeles. Tại đây, một cuộc thức tỉnh tâm linh mạnh mẽ đã diễn ra với những hiện tượng như nói tiếng lạ, chữa bệnh, và sự thờ phượng đầy cảm xúc. Sự kiện Azusa Street được xem là ngọn lửa thổi bùng phong trào Ngũ Tuần toàn cầu.
Từ đó, phong trào lan nhanh khắp nước Mỹ và sang các châu lục. Ngày nay, các giáo hội Ngũ Tuần bao gồm nhiều hệ phái như Assemblies of God, Church of God in Christ, Foursquare Gospel Church, cùng hàng triệu tín hữu độc lập. Theo ước tính, số tín đồ Ngũ Tuần trên toàn thế giới đã vượt quá 600 triệu người, trở thành một trong những nhánh phát triển nhanh nhất của Cơ Đốc giáo.
Các niềm tin căn bản
Tín đồ Ngũ Tuần chia sẻ những giáo lý nền tảng của Tin Lành nhưng có những điểm đặc trưng sau:
- Sự cứu rỗi bởi đức tin: Tin rằng con người chỉ được cứu nhờ ân điển qua đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ, không bởi việc làm (Ê-phê-sô 2:8-9).
- Báp-têm bằng nước: Thực hành báp-têm bằng cách dìm mình, như một dấu hiệu công khai của đức tin và sự đồng chôn, đồng sống lại với Christ (Rô-ma 6:3-4).
- Báp-têm bằng Đức Thánh Linh: Là một kinh nghiệm riêng biệt sau khi được cứu, ban quyền năng cho đời sống và chức vụ, với bằng chứng ban đầu thường là nói tiếng lạ (Công vụ 1:5,8; 2:4; 10:44-46; 19:6).
- Các ân tứ của Đức Thánh Linh: Tin rằng tất cả chín ân tứ được liệt kê trong 1 Cô-rinh-tô 12:8-10 (bao gồm nói tiếng lạ, thông giải tiếng lạ, tiên tri, chữa bệnh, làm phép lạ, v.v.) vẫn hoạt động ngày nay và cần được tìm kiếm để xây dựng Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 14:12).
- Sự chữa lành thần thượng: Tin rằng sự chữa lành thân thể là một phần của sự chuộc tội mà Chúa Giê-xu đã hoàn thành, vì thế cầu nguyện cho bệnh nhân với đức tin là điều cần thiết (Ê-sai 53:4-5; Ma-thi-ơ 8:16-17; 1 Phi-e-rơ 2:24).
- Sự tái lâm của Chúa Giê-xu: Hầu hết theo quan điểm tiền thiên hy niên (premillennialism), tin rằng Chúa sẽ trở lại trước thiên niên kỷ bình an để đón Hội Thánh (sự cất lên) và thiết lập vương quốc Ngài.
- Đời sống thánh khiết: Được Thánh Linh dẫn dắt, tín đồ được kêu gọi sống tách biệt khỏi tội lỗi, vâng giữ các tiêu chuẩn đạo đức của Kinh Thánh.
- Truyền giáo và rao giảng: Coi trọng đại mạng lệnh (Ma-thi-ơ 28:19-20) và tin rằng quyền năng Thánh Linh giúp việc làm chứng hiệu quả (Công vụ 1:8).
Kinh Thánh nền tảng
Giáo lý Ngũ Tuần dựa trên nhiều phân đoạn Kinh Thánh, đặc biệt là sách Công vụ và các thư tín:
- Công vụ 2: Vào ngày Lễ Ngũ Tuần, các môn đồ được đầy dẫy Đức Thánh Linh và bắt đầu nói các thứ tiếng khác. Đây là khuôn mẫu cho báp-têm Thánh Linh và ân tứ nói tiếng lạ.
- Công vụ 8:14-17; 10:44-46; 19:1-6: Các trường hợp khác minh họa việc tín đồ nhận Thánh Linh sau khi tin, thường đi kèm nói tiếng lạ hoặc tiên tri.
- 1 Cô-rinh-tô 12–14: Sứ đồ Phao-lô dạy về sự đa dạng của các ân tứ Thánh Linh, cách sử dụng chúng để gây dựng Hội Thánh, và khuyến khích tín đồ “hãy nôn nả tìm kiếm các ân tứ thiêng liêng, nhưng đặc biệt là ơn nói tiên tri” (14:1).
- Mác 16:17-18: “Những dấu lạ sẽ theo những kẻ tin: nhân danh Ta, họ sẽ trừ quỷ, nói tiếng mới, … đặt tay trên kẻ đau thì kẻ đau lành mạnh.”
- Gia-cơ 5:14-15: Lời dạy về việc xức dầu và cầu nguyện cho bệnh nhân để được chữa lành.
- 1 Phi-e-rơ 2:24: “Bởi lằn roi Ngài, anh em đã được lành bệnh.”
So sánh với các giáo phái Tin Lành khác
Mặc dù cùng tin vào Kinh Thánh và sự cứu rỗi qua Đấng Christ, có một số khác biệt đáng chú ý:
- Báp-têm Thánh Linh: Nhiều hệ phái (Báp-tít, Lutheran, Cải cách) dạy rằng Thánh Linh được ban ngay khi tin nhận Chúa, không cần kinh nghiệm thứ hai. Ngũ Tuần nhấn mạnh báp-têm Thánh Linh là một biến cố riêng biệt, thường đi kèm nói tiếng lạ.
- Ân tứ Thánh Linh: Các giáo phái theo thần học chấm dứt (cessationism) tin rằng các ân tứ siêu nhiên đã ngưng sau thời các sứ đồ; Ngũ Tuần tin rằng chúng vẫn tiếp tục (continuationism).
- Phong cách thờ phượng: Nhà thờ Ngũ Tuần thường sôi động, với âm nhạc đương đại, vỗ tay, giơ tay, nhảy múa, và đôi khi có những biểu hiện như ngã dưới quyền năng Thánh Linh.
- Chữa lành: Ngũ Tuần xem sự chữa lành là trọng tâm và thường tổ chức các buổi cầu nguyện đặc biệt cho bệnh nhân.
Thực hành trong đời sống hằng ngày
Những nguyên tắc sau đây, rút ra từ giáo lý Ngũ Tuần, có thể giúp mọi tín hữu kinh nghiệm quyền năng Đức Thánh Linh:
- Tìm kiếm sự đầy dẫy Đức Thánh Linh: Chúa Giê-xu hứa ban Thánh Linh cho những ai cầu xin (Lu-ca 11:13). Hãy dành thời gian cầu nguyện, tận hiến, và khao khát được Ngài ngự trị trọn vẹn.
- Sử dụng các ân tứ để gây dựng Hội Thánh: Mỗi tín hữu đều nhận được ít nhất một ân tứ (1 Phi-e-rơ 4:10). Hãy khám phá và phát triển ân tứ đó để phục vụ anh em và làm sáng Danh Chúa.
- Sống đời sống thánh khiết và năng quyền: Để Thánh Linh dẫn dắt mỗi ngày, giúp chiến thắng tội lỗi và bước đi trong tự do.
- Cầu nguyện cho sự chữa lành: Khi đau bệnh hoặc thấy người khác đau yếu, hãy cầu nguyện với đức tin, nhân danh Chúa Giê-xu. Dù kết quả thế nào, vẫn tin cậy vào sự khôn ngoan và tình yêu của Đức Chúa Trời.
- Truyền giáo trong quyền năng: Thánh Linh ban năng lực để làm chứng (Công vụ 1:8). Hãy can đảm chia sẻ Phúc Âm và trông đợi các dấu kỳ đi kèm.
- Giữ trật tự và yêu thương: Trong việc sử dụng ân tứ, hãy tuân theo lời dạy “mọi sự đều nên làm cho phải phép và theo thứ tự” (1 Cô-rinh-tô 14:40), để Hội Thánh được gây dựng.
Kết luận
Phong trào Ngũ Tuần đã đem lại một sự nhấn mạnh mới mẻ về quyền năng và sự hiện diện của Đức Thánh Linh trong Hội Thánh. Dù có những khác biệt thần học với một số anh em Tin Lành, cốt lõi vẫn là đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ và thẩm quyền tuyệt đối của Kinh Thánh. Mỗi tín hữu đều được mời gọi kinh nghiệm sự đầy dẫy của Thánh Linh, sống một đời sống năng quyền, và sử dụng các ân tứ để gây dựng thân thể Christ. Hãy mở lòng đón nhận mọi điều Đức Chúa Trời muốn ban cho chúng ta, vì Ngài là Đấng ban mọi ơn phước thiêng liêng.