Các tín ngưỡng và thực hành Công giáo có dựa trên Kinh Thánh không?

Trong hành trình tìm kiếm chân lý thuộc linh, một câu hỏi then chốt mà mọi tín hữu cần đặt ra là: “Niềm tin và sự thực hành của tôi có dựa trên nền tảng duy nhất và đầy đủ của Lời Đức Chúa Trời – Kinh Thánh – không?” Đây là tâm điểm của nguyên tắc Sola Scriptura (Chỉ Kinh Thánh) – một trong năm trụ cột của Cải Chánh Tin Lành. Bài nghiên cứu này sẽ phân tích một cách khách quan, dựa trên Kinh Thánh, về các tín ngưỡng và thực hành chính yếu của Công giáo La Mã, đối chiếu chúng với sự dạy dỗ minh bạch trong Kinh điển.

Điểm khác biệt nền tảng nhất giữa Tin Lành và Công giáo nằm ở nguồn thẩm quyền. Công giáo dạy rằng thẩm quyền đến từ hai nguồn ngang hàng: Kinh Thánh và Thánh Truyền (Traditio), và Giáo hội với chức vụ Giáo hoàng là người giải thích tối cao cả hai nguồn này. Trong khi đó, Tin Lành khẳng định Kinh Thánh là thẩm quyền duy nhất, đầy đủ, rõ ràng và tối hậu cho đức tin và sự thực hành.

Kinh Thánh tuyên bố về chính mình:

"Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình, hầu cho người thuộc về Đức Chúa Trời được trọn vẹn và sắm sẵn để làm mọi việc lành." (2 Ti-mô-thê 3:16-17).

Phân đoạn này khẳng định tính “soi dẫn” (theopneustos trong tiếng Hy Lạp, nghĩa là “được thở ra bởi Đức Chúa Trời”) và tính “đầy đủ” của Kinh Thánh. Kinh Thánh khiến người của Đức Chúa Trời được “trọn vẹn” (artios – hoàn toàn đầy đủ, được trang bị toàn diện) và “sắm sẵn” (exērtismenos – được trang bị đầy đủ) cho mọi việc lành. Không có chỗ nào nói rằng cần thêm một nguồn mặc khải hay thẩm quyền truyền khẩu nào khác để được trọn vẹn.

Chúa Giê-xu đã quở trách những người lấy truyền thống của loài người làm luật lệ, khiến cho lời của Đức Chúa Trời bị vô hiệu (Mác 7:8-9, 13). Sứ đồ Phao-lô cũng cảnh báo chống lại những giáo lý “theo truyền khẩu của loài người” thay vì theo Đấng Christ (Cô-lô-se 2:8).

Dưới đây là phân tích một số điểm then chốt dưới ánh sáng Kinh Thánh.

Công giáo tin rằng Giám mục thành Rô-ma (Giáo hoàng) là người kế vị Sứ đồ Phi-e-rơ, có quyền cai trị tối cao trên toàn thể Hội thánh và trong những tuyên bố chính thức (ex cathedra) về đức tin và luân lý, ngài được ban cho sự vô ngộ.

Tuy nhiên, Kinh Thánh chỉ tôn Christ là Đá Góc Nhà (Ê-phê-sô 2:20; 1 Phi-e-rơ 2:4-8) và là Đầu duy nhất của Hội thánh (Ê-phê-sô 1:22; 5:23; Cô-lô-se 1:18). Trong Ma-thi-ơ 16:18, khi Chúa phán “trên đá nầy ta sẽ lập Hội thánh ta”, từ “đá” (petra) chỉ về chính Chúa Giê-xu Christ – Đấng Mê-si – mà Phi-e-rơ vừa tuyên xưng (câu 16), chứ không phải bản thân Phi-e-rơ (Petros, là một hòn đá nhỏ). Không có sứ đồ nào tự xưng có quyền tối thượng, và Phao-lô quở trách Phi-e-rơ về một sai lầm công khai (Ga-la-ti 2:11-14), chứng tỏ Phi-e-rơ không vô ngộ.

Công giáo dạy rằng các tín hữu có thể và nên cầu xin các thánh, đặc biệt là Mary, cầu thay cho mình trước Đức Chúa Trời, dựa trên “kho tàng công đức” của các ngài.

Kinh Thánh dạy rõ ràng: “Vì chỉ có một Đức Chúa Trời, và chỉ có một Đấng Trung Bảo ở giữa Đức Chúa Trời và loài người, tức là Đức Chúa Jêsus Christ, là người” (1 Ti-mô-thê 2:5). Đấng Trung Bảo (Mesitēs) duy nhất là Chúa Giê-xu Christ. Hơn nữa, những người tin Chúa khi qua đời là “ngủ trong Chúa” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:14) hoặc “lìa bỏ thân thể” để “ở cùng Chúa” (2 Cô-rinh-tô 5:8), chứ không phải là những linh hồn có thể nghe và can thiệp vào hàng triệu lời cầu nguyện cùng lúc trên khắp thế giới.

Về Mary, Kinh Thánh tôn vinh bà là người nữ được ban ân điển đặc biệt để sinh hạ Cứu Chúa, nhưng không bao giờ tôn bà làm “Đồng Công Cứu Chuộc” hoặc “Nữ Vương Thiên Đàng”. Chính Mary cần một Đấng Cứu Chuộc (Lu-ca 1:47) và bà hoàn toàn vâng phục Chúa Giê-xu (Giăng 2:5). Sự cầu nguyện và thờ phượng chỉ dành cho Đức Chúa Trời Ba Ngôi.

Công giáo dạy về 7 bí tích như những phương tiện cần thiết để ban ân điển cứu rỗi. Tin Lành, dựa trên Kinh Thánh, tin vào chỉ hai lễ nghi do Chúa thiết lập (Lễ Báp-têm và Tiệc Thánh), là những dấu hiệu bề ngoài và là ấn chứng của ân điển bên trong, nhưng không phải là phương tiện tự động ban ân điển. Ân điển chỉ nhận được bởi đức tin (Ê-phê-sô 2:8-9).

Ví dụ, quan niệm “Rửa tội tái sinh” (Báp-têm để được cứu) đối lập với Kinh Thánh dạy: chúng ta được tái sinh bởi Lời hằng sống của Đức Chúa Trời (1 Phi-e-rơ 1:23) và bởi Đức Thánh Linh (Giăng 3:5-8). Báp-têm là hành động công khai bày tỏ đức tin và sự đồng chết, đồng sống lại với Christ (Rô-ma 6:3-4), chứ không phải là nghi thức tạo nên sự tái sinh.

Giáo lý Công giáo dạy rằng trong Lễ Misa, bánh và rượu thực sự biến đổi thành thịt và huyết thật của Chúa (biến thể), và lễ đó là một sự hy sinh lại, không đổ huyết, của Chúa Christ để chuộc tội cho kẻ sống và kẻ chết.

Kinh Thánh tuyên bố dứt khoát: Chúa Christ “đã dâng mình chỉ một lần đặng cất tội lỗi đi” (Hê-bơ-rơ 9:26, 28; 10:10, 12, 14). Từ “một lần đủ cả” (ephapax trong Hy Lạp) nhấn mạnh tính duy nhất và hoàn tất vĩnh viễn của sự hy sinh Ngài. Tiệc Thánh là lễ tưởng niệm (“hãy làm điều nầy để nhớ ta” – Lu-ca 22:19; 1 Cô-rinh-tô 11:24-25), là sự hiệp thông với thân thể Ngài (1 Cô-rinh-tô 10:16), chứ không phải là một hy tế lặp lại.

Giáo lý về Luyện Ngục, nơi các linh hồn được thanh tẩy tội nhẹ trước khi vào thiên đàng, và việc lập công, dư công đức từ các thánh để chuộc lại thời gian trong đó, không hề có trong Kinh Thánh.

Kinh Thánh dạy về hai nơi sau khi chết: thiên đàng với Chúa (Phi-líp 1:23; 2 Cô-rinh-tô 5:8) hoặc sự hình phạt đời đời (Lu-ca 16:22-26). Sự tẩy sạch tội lỗi chỉ đến bởi huyết của Chúa Giê-xu (1 Giăng 1:7; Hê-bơ-rơ 1:3), chứ không phải bởi lửa thanh luyện. Sự xưng công bình là một ân điển được ban cho bởi đức tin nơi Christ (Rô-ma 3:24, 28; 5:1), chứ không phải là công đức tích lũy của con người.

1. Nghiên Cứu Kinh Thánh Cá Nhân: Mỗi tín hữu phải có trách nhiệm và đặc quyền đọc, nghiên cứu Kinh Thánh với sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh (Giăng 16:13). Đừng ủy thác hoàn toàn việc giải nghĩa Lời Chúa cho bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào. Hãy dùng các công cụ nghiên cứu, sách dẫn giải có căn cứ Kinh Thánh.

2. Cầu Nguyện Trực Tiếp với Chúa qua Danh Chúa Giê-xu: Hãy tận dụng đặc ân được “đến gần Ngôi ơn phước” (Hê-bơ-rơ 4:16) một cách trực tiếp và đầy lòng tin quyết. Chúa Giê-xu là Đấng Trung Bảo duy nhất và hoàn hảo của chúng ta.

3. Sống Với Sự Bảo Đảm Cứu Rỗi: Sự cứu rỗi dựa trên công việc trọn vẹn của Chúa Giê-xu trên thập tự giá, được nhận lãnh bởi đức tin. Đây là sự bảo đảm dựa trên lời hứa của Đức Chúa Trời (Giăng 5:24; 10:28-29; Rô-ma 8:1), chứ không phải trên cảm xúc hay mức độ thánh khiết chủ quan của chúng ta.

4. Tập Trung Vào Christ trong Sự Thờ Phượng: Mọi sự dạy dỗ, bài giảng, thờ phượng và ca ngợi phải quy về Chúa Giê-xu Christ và công trình cứu chuộc của Ngài. Ngài phải là trung tâm tuyệt đối.

5. Kiểm Tra Mọi Giáo Lý Bằng Kinh Thánh: Hãy noi gương người Bê-rê, “ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, để xét xem lời giảng có thật chăng” (Công vụ 17:11). Đây là bổn phận và quyền lợi thiêng liêng của mỗi con cái Chúa.

Việc đối chiếu các tín ngưỡng và thực hành với Kinh Thánh không nhằm mục đích lên án hay khinh thường cá nhân nào, nhưng là để vâng theo mạng lệnh “hãy cân nhắc mọi việc, điều chi lành thì giữ lấy” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:21) và để bảo vệ sự trong sáng của Phúc Âm. Sự Cải Chánh thế kỷ 16 đã kêu gọi Hội thánh quay trở lại với thẩm quyền duy nhất của Kinh Thánh (Sola Scriptura), với sự cứu rỗi bởi ân điển duy nhờ đức tin (Sola Gratia, Sola Fide), trong Đấng Christ duy nhất (Solus Christus).

Lời mời gọi của ân điển vẫn còn đó: Hãy đến trực tiếp với Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã phán: “Hãy đến cùng ta… ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ” (Ma-thi-ơ 11:28). Sự cứu rỗi, sự tha tội, và sự bảo đảm đời đời được tìm thấy trong Ngài, và được bày tỏ rõ ràng trong Lời Hằng Sống của Ngài – Kinh Thánh. Hãy lấy đó làm nền tảng bất di dịch cho đức tin và sự thực hành của chúng ta.