Chúa Giê-su Là Ai? Tìm Hiểu Về Cuộc Đời và Di Sản của Ngài
Trong dòng chảy lịch sử nhân loại, không có nhân vật nào vừa mang tính lịch sử rõ ràng lại vừa có ảnh hưởng siêu việt và biến đổi đời sống hàng tỉ người như Chúa Giê-su Christ của Na-xa-rét. Câu hỏi “Chúa Giê-su là ai?” không chỉ là một cuộc điều tra lịch sử hay thần học thuần túy; đó là câu hỏi định mệnh mà mỗi người phải đối diện và trả lời, bởi chính Ngài đã hỏi các môn đồ: “Còn các ngươi thì nói ta là ai?” (Ma-thi-ơ 16:15). Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá danh tính, chức vụ, sự chết, sự sống lại và di sản đời đời của Chúa Giê-su dựa trên nền tảng Kinh Thánh, với sự tham chiếu đến ngôn ngữ gốc, nhằm mang lại cái nhìn toàn diện và sự giàu có thuộc linh cho người đọc.
I. Danh Tính Độc Nhất Vô Nhị: Con Đức Chúa Trời và Ngôi Lời Nhập Thể
Kinh Thánh không giới thiệu Chúa Giê-su như một nhà cải cách tôn giáo hay một triết gia đạo đức, mà là Đấng Christ (Mê-si), Con Đức Chúa Trời. Danh hiệu “Christ” xuất phát từ tiếng Hy Lạp Christos (Χριστός), tương đương với từ Mê-si (מָשִׁיחַ - Mashiach) trong tiếng Hê-bơ-rơ, có nghĩa là “Đấng được xức dầu”. Điều này chỉ về Đấng được Đức Chúa Trời chọn và xức dầu để hoàn thành công việc cứu chuộc, làm Vua và Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm.
Sách Giăng mở đầu bằng một tuyên bố hùng hồn về thần tánh của Ngài: “Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời… Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta” (Giăng 1:1, 14). “Ngôi Lời” trong nguyên văn Hy Lạp là Logos (Λόγος), biểu thị Lý Tính, Lời Phán Sáng Tạo và bản thể thần linh. Sự nhập thể (en Sarkos - ἐν σαρκί) của Ngôi Lời là mầu nhiệm trung tâm của đức tin Cơ Đốc: Đức Chúa Trời vĩnh hằng đã mang lấy thân xác con người trong Chúa Giê-su.
Phao-lô cũng xác nhận điều này trong thư Phi-líp: “Ngài vốn có hình Đức Chúa Trời… nhưng đã tự bỏ mình đi, lấy hình tôi tớ… hiện ra như một người” (Phi-líp 2:6-7). Chúa Giê-su hoàn toàn là Đức Chúa Trời và hoàn toàn là người. Hai bản tính này hợp nhất trong một Ngôi vị duy nhất mà không hề lẫn lộn hay phân chia – một chân lý then chốt để hiểu được sự cứu rỗi.
II. Cuộc Đời Trần Thế và Chức Vụ Công Khai: Sự Bày Tỏ của Đức Chúa Trời
Chúa Giê-su được sinh ra bởi nữ đồng trinh Ma-ri, ứng nghiệm lời tiên tri Ê-sai 7:14: “Nầy, một gái đồng trinh sẽ chịu thai, và sanh một con trai, và ngươi sẽ đặt tên con trai đó là Em-ma-nu-ên”, nghĩa là “Đức Chúa Trời ở cùng chúng ta” (Ma-thi-ơ 1:23). Cuộc đời Ngài hoàn toàn vâng phục ý Cha, không hề phạm tội (Hê-bơ-rơ 4:15).
Chức vụ công khai của Ngài có thể tóm tắt qua ba chức vụ Mê-si:
- Tiên Tri: Ngài là Đấng Tiên Tri vĩ đại nhất, rao giảng Phúc Âm Nước Đức Chúa Trời (Mác 1:15). Bài giảng trên núi (Ma-thi-ơ 5-7) bày tỏ uy quyền giải thích Luật Pháp một cách trọn vẹn. Ngài dạy dỗ với uy quyền (exousia - ἐξουσία) riêng, không như các thầy thông giáo.
- Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm: Ngài cầu thay cho dân chúng, chữa lành bệnh tật, và cuối cùng dâng chính mình làm của lễ chuộc tội trọn vẹn. Sách Hê-bơ-rơ gọi Ngài là “thầy tế lễ thượng phẩm… đã trải qua mọi sự cám dỗ giống như chúng ta, song chẳng phạm tội” (Hê-bơ-rơ 4:14-15).
- Vua: Ngài cai trị trong lòng những ai tiếp nhận Ngài. Khi Phi-lát hỏi “Vậy ngươi là vua sao?”, Chúa Giê-su đáp: “Thật như lời, ta là Vua” (Giăng 18:37). Nhưng vương quốc của Ngài “chẳng thuộc về thế gian này” (Giăng 18:36).
Các phép lạ (dunamis - δύναμις, biểu thị quyền năng) Ngài làm – như hóa nước thành rượu, chữa lành người mù, khiến kẻ chết sống lại – không chỉ là hành động nhân từ, mà còn là những “dấu lạ” (semeion - σημεῖον) để bày tỏ danh tính và quyền năng cứu rỗi của Đấng Mê-si (Giăng 20:30-31).
III. Sự Chết Chuộc Tội: Của Lễ Toàn Hảo Trên Thập Tự Giá
Đỉnh điểm của chức vụ Chúa Giê-su là sự chết tự nguyện của Ngài trên thập tự giá. Đây không phải là một tai nạn lịch sử hay sự đạo đức tử vì đạo, mà là sự ứng nghiệm có chủ ý của Kế hoạch Cứu Rỗi Đời Đời của Đức Chúa Trời. Như Ngài đã phán: “Con người đã đến… phó sự sống mình làm giá chuộc (lutron - λύτρον) cho nhiều người” (Mác 10:45).
Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ then chốt là Kaphar (כָּפַר), có nghĩa “chuộc, làm nên hòa, che đậy”. Công việc của Chúa Giê-su trên thập tự giá chính là sự “chuộc tội” trọn vẹn. Sứ đồ Giải thích: “Ấy chính Ngài làm của lễ chuộc tội (hilasmos - ἱλασμός) cho chúng ta, không những vì tội lỗi chúng ta thôi đâu, mà cũng vì tội lỗi cả thế gian nữa” (1 Giăng 2:2).
Giây phút quan trọng nhất là khi Ngài kêu lên: “Mọi việc đã được trọn” (Giăng 19:30). Từ “trọn” trong Hy Lạp là tetelestai (τετέλεσται), một thuật ngữ thương mại có nghĩa “đã thanh toán trọn vẹn”. Công tác cứu chuộc đã hoàn thành. Bức màn trong đền thờ xé ra từ trên chí dưới (Ma-thi-ơ 27:51) biểu thị rằng con đường vào nơi chí thánh, vào sự hiện diện của Đức Chúa Trời, đã được mở ra cho mọi người qua huyết của Chúa Giê-su (Hê-bơ-rơ 10:19-20).
IV. Sự Phục Sinh Và Thăng Thiên: Đấng Chiến Thắng Sự Chết
Nếu sự chết của Chúa Giê-su là sự đền tội, thì sự sống lại của Ngài là sự xác nhận đắc thắng của Đức Chúa Trời dành cho công việc đó. Sự phục sinh (anastasis - ἀνάστασις) của Ngài không phải là sự hồi sinh tâm linh hay ảo tưởng, mà là sự sống lại thân thể thật sự, vinh hiển, có thể sờ mó và ăn uống được (Lu-ca 24:39-43). Phao-lô khẳng định: “nếu Đấng Christ chẳng từ kẻ chết sống lại, thì đạo chúng ta là vô ích” (1 Cô-rinh-tô 15:17).
Sau 40 ngày hiện ra với các môn đồ, Ngài thăng thiên về trời (Công vụ 1:9-11). Sự thăng thiên này xác nhận sự tôn cao của Ngài. Ngài được đặt ngồi “bên hữu Đức Chúa Trời” (Mác 16:19), một vị trí biểu thị quyền uy và địa vị ngang hàng. Tại đó, Ngài đang cầu thay cho chúng ta (Rô-ma 8:34) và chờ đợi cho đến khi mọi kẻ thù bị đặt dưới chân Ngài (1 Cô-rinh-tô 15:25).
V. Di Sản Đời Đời: Đấng Cứu Rỗi, Chúa Và Quan Án Tương Lai
Di sản của Chúa Giê-su vẫn đang tiếp tục và sẽ được hoàn tất trong tương lai.
- Đấng Cứu Rỗi Duy Nhất: “Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu” (Công vụ 4:12). Danh Giê-su (Iēsous - Ἰησοῦς) có nguồn gốc từ Hê-bơ-rơ là Yeshua (יֵשׁוּעַ), nghĩa là “Giê-hô-va cứu rỗi”.
- Chúa (Kurios - Κύριος): Lời tuyên xưng “Giê-su là Chúa” (Rô-ma 10:9) là nền tảng của đức tin. Danh hiệu này, trong bản Bảy Mươi (bản dịch Cựu Ước sang Hy Lạp), được dùng để dịch danh hiệu “Giê-hô-va”, khẳng định thần tánh của Ngài.
- Quan Án Tương Lai: Ngài sẽ trở lại trong vinh hiển để phán xét kẻ sống và kẻ chết (2 Ti-mô-thê 4:1). Sự tái lâm (parousia - παρουσία) của Ngài là niềm hy vọng trọng tâm của Hội Thánh (Tít 2:13).
VI. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Hôm Nay
Hiểu biết về Chúa Giê-su phải dẫn đến sự biến đổi đời sống.
1. Tin Cậy và Tiếp Nhận Ngài Làm Cứu Chúa Cá Nhân: Đức tin không phải là sự đồng ý về mặt tri thức, mà là sự phó thác toàn bộ đời sống. “Nhưng hễ ai đã nhận Ngài, thì Ngài ban cho quyền phép trở nên con cái Đức Chúa Trời” (Giăng 1:12). Hãy bằng lời cầu nguyện đơn sơ mà tiếp nhận Ngài.
2. Sống Dưới Quyền Chúa Tể của Ngài Mỗi Ngày: Nhìn nhận Ngài là Chúa (Kurios) trong mọi lĩnh vực: tài chính, các mối quan hệ, công việc, ước mơ. “Vì chẳng có ai trong chúng ta vì chính mình mà sống… Vậy, anh hoặc sống hoặc chết, đều thuộc về Chúa cả” (Rô-ma 14:7-8).
3. Bước Đi Theo Gương Ngài Trong Sự Khiêm Nhường và Yêu Thương: “Hãy có đồng một tâm tình như Đấng Christ đã có… Ngài đã tự hạ mình” (Phi-líp 2:5-8). Điều này thể hiện qua việc phục vụ người khác, tha thứ, và tìm kiếm ý muốn Chúa trên ý muốn riêng.
4. Sống Với Niềm Hy Vọng Sống Lại và Sự Tái Lâm: Sự phục sinh của Chúa Giê-su bảo đảm cho sự sống lại của chúng ta. Sự hiện diện của Ngài ban cho chúng ta sức mạnh để bền đỗ giữa khó khăn, và sự trông cậy về ngày Ngài trở lại giữ cho chúng ta tỉnh thức và sốt sắng trong chức vụ.
5. Rao Truyền Danh Ngài: Hiểu biết về Chúa Giê-su đòi hỏi chúng ta phải chia sẻ Ngài cho người khác. Di sản của Ngài được tiếp nối qua chứng đạo của mỗi tín hữu. “Vậy chúng ta là chức việc của Đấng Christ… chúng ta xin anh em nhân danh Đấng Christ: Hãy hòa thuận lại với Đức Chúa Trời” (2 Cô-rinh-tô 5:20).
Kết Luận
Chúa Giê-su Christ là ai? Ngài là Ngôi Lời vĩnh hằng nhập thể, là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống. Ngài là Đấng Cứu Chuộc đã chết thay tội lỗi chúng ta, là Chúa phục sinh đắc thắng sự chết, và là Quan Án sẽ trở lại trong vinh quang. Câu trả lời của Phi-e-rơ tại Sê-sa-rê Phi-líp vẫn còn vang vọng đến hôm nay: “Thầy là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống” (Ma-thi-ơ 16:16).
Di sản của Ngài không phải là một hệ thống tôn giáo khô khan, mà là một mối quan hệ sống động, biến đổi giữa Đấng Tạo Hóa với những ai bằng đức tin trở nên con cái Ngài. Câu hỏi cuối cùng và quan trọng nhất dành cho mỗi chúng ta là: “Còn bạn, bạn nói Ngài là ai?”. Câu trả lời sẽ định hình hiện tại và vĩnh cửu của đời bạn.
“Đức Chúa Jêsus đáp rằng: Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha.” (Giăng 14:6)