Ý Nghĩa của Lời Phán: 'Trước khi tạo nên ngươi trong lòng mẹ, ta đã biết ngươi' (Giê-rê-mi 1:5)
Lời phán của Đức Giê-hô-va với tiên tri Giê-rê-mi trong Giê-rê-mi 1:5 là một trong những câu Kinh Thánh quyền năng và an ủi nhất, vén màn cho chúng ta thấy cái nhìn thẳm sâu về sự hiểu biết, chủ ý và ân điển tuyệt đối của Đức Chúa Trời đối với từng con người. Câu Kinh Thánh chép: "Trước khi tạo nên ngươi trong lòng mẹ, ta đã biết ngươi; và trước khi ngươi sanh ra, ta đã biệt riêng ngươi ra, lập ngươi làm kẻ tiên tri cho các nước." Đây không chỉ là lời gọi cá nhân cho Giê-rê-mi, mà còn là một nguyên lý thần học nền tảng phản chiếu mối quan hệ giữa Đấng Tạo Hóa và tạo vật. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khai triển ý nghĩa của lời phán này dựa trên ngữ cảnh, từ ngữ gốc Hê-bơ-rơ, và sự liên hệ xuyên suốt Kinh Thánh.
I. Bối Cảnh và Ngữ Cảnh của Giê-rê-mi 1:5
Sách Giê-rê-mi mở đầu bằng lời giới thiệu về thời đại và gia thế của tiên tri (Giê-rê-mi 1:1-3). Ông được kêu gọi vào khoảng năm 626 TCN, trong một thời kỳ vô cùng hỗn loạn về chính trị và suy đồi về thuộc linh của Giu-đa. Dân sự Đức Chúa Trời đang trên bờ vực của sự phán xét qua tay đế quốc Ba-by-lôn. Trong bối cảnh u ám ấy, lời gọi của Đức Chúa Trời vang lên như một tia sáng của chủ quyền và ân điển.
Phản ứng đầu tiên của Giê-rê-mi là sự e sợ và tự ti: "Ôi! Hỡi Chúa Giê-hô-va, nầy tôi chẳng biết nói chi, vì tôi là con trẻ" (Giê-rê-mi 1:6). Ông cảm thấy hoàn toàn bất xứng và không có khả năng. Chính trong sự yếu đuối đó của con người, lời tuyên bố tuyệt đối của Đức Chúa Trời trong câu 5 trở nên nền tảng và quyết định. Lời Chúa không dựa trên năng lực hiện tại của Giê-rê-mi, mà dựa trên sự hiểu biết và chương trình có từ trước vô cùng của Ngài.
II. Giải Nghĩa Từ Ngữ Gốc Hê-bơ-rơ: "Biết" và "Biệt Riêng Ra"
Để thấu hiểu trọn vẹn ý nghĩa, chúng ta phải đi vào ngôn ngữ gốc của Cựu Ước: Tiếng Hê-bơ-rơ.
1. "Ta đã biết ngươi" - "יָדַע" (Yada):
Động từ "yada" trong tiếng Hê-bơ-rơ mang một nghĩa phong phú và sâu sắc hơn hẳn khái niệm "biết" thông tin hay sự kiện trong tiếng Việt. Nó bao hàm:
- Sự hiểu biết thân mật, có mối quan hệ: Như trong Sáng Thế Ký 4:1, "A-đam biết Ê-va" chỉ mối quan hệ vợ chồng mật thiết.
- Sự lựa chọn và công nhận: Như trong A-mốt 3:2, "Chỉ các ngươi là ta biết trong mọi họ hàng trên đất" - nói về sự lựa chọn đặc biệt của Đức Chúa Trời với Y-sơ-ra-ên.
- Sự quan tâm chăm sóc và định trước: Đức Chúa Trời "biết" Giê-rê-mi từ trước vô cùng nghĩa là Ngài đã có một mối quan hệ định sẵn, một sự quan tâm cá nhân và một sự hiểu biết toàn diện về bản chất, đời sống và mục đích của Giê-rê-mi. Đây là sự "biết" của tình yêu thương và chủ ý tể trị.
2. "Ta đã biệt riêng ngươi ra" - "הִקְדַּשׁ" (Hiqdish):
Động từ này xuất phát từ gốc "qadosh" - nghĩa là "thánh", "tách biệt ra cho mục đích thánh". Hành động "biệt riêng" ở đây không phải là một sự tách biệt tiêu cực, mà là một sự cung hiến, đặt riêng ra cho một mục đích đặc biệt của Đức Chúa Trời. Giê-rê-mi được đặt riêng ra khỏi đám đông, khỏi những con đường thông thường, để trở nên một khí cụ cho công việc thiêng liêng của Đức Chúa Trời.
3. "Trước khi tạo nên ngươi trong lòng mẹ" - "בֶּטֶן" (Beten):
Cụm từ này nhấn mạnh thời điểm trước khi sự hiện hữu thể chất bắt đầu. Đức Chúa Trời hành động trong lãnh vực tiền hiện hữu (pre-existence trong tư tưởng và mục đích của Ngài). Điều này khẳng định mạnh mẽ rằng sự sống con người bắt đầu từ trong lòng mẹ (thai nhi), và hơn thế nữa, đã có trong tâm trí và ý định của Đức Chúa Trời từ trước cả khi thai nhi được hình thành (Thi Thiên 139:13-16).
III. Sự Phản Chiếu Qua Toàn Bộ Kinh Thánh
Chân lý này không bị giới hạn trong ơn gọi của Giê-rê-mi, mà là một mẫu mực về cách Đức Chúa Trời hành động trong chương trình cứu rỗi của Ngài.
1. Các Tiên Tri Khác:
- Ê-sai 49:1 chép: "Đức Giê-hô-va đã gọi tôi từ trong lòng mẹ; từ trước lúc sanh ra, Ngài đã nhắc đến danh tôi." Đây là lời của Đầy Tớ Chúa (mà Tân Ước áp dụng cho Chúa Giê-xu), cho thấy mẫu mực tương tự.
- Ga-la-ti 1:15, Sứ đồ Phao-lô cũng xác nhận: "Nhưng khi Đức Chúa Trời, là Đấng đã biệt riêng tôi ra từ lòng mẹ, và lấy ân điển gọi tôi..."
2. Đỉnh Cao Trong Chúa Giê-xu Christ:
Sự "biết trước" và "biệt riêng" này đạt đến đỉnh điểm nơi Chúa Giê-xu Christ, Đấng Mê-si. Ngài là Đấng được Đức Chúa Trời biết và định sẵn từ trước sáng thế (I Phi-e-rơ 1:20) và được báo trước qua lời các tiên tri. Nhưng quan trọng hơn, qua sự chết và sống lại của Đấng Christ, nguyên lý này được mở rộng cho tất cả những người tin nhận Ngài.
3. Sự Ứng Dụng Cho Hội Thánh:
- Ê-phê-sô 1:4-5 giải thích: "Trước khi sáng thế, Ngài đã chọn chúng ta trong Đấng Christ... giữa lòng thương xót, theo ý tốt của Ngài." Từ "chọn" (ἐκλέγομαι - eklegomai) trong tiếng Hy Lạp mang ý "chọn lựa ra, kén ra", tương ứng với "biết" và "biệt riêng" trong Giê-rê-mi 1:5.
- Rô-ma 8:29-30 trình bày một chuỗi liên tiếp: "Vì những kẻ Ngài đã biết trước, thì Ngài cũng đã định sẵn... những kẻ Ngài đã định sẵn, thì Ngài cũng đã gọi..." Ở đây, "biết trước" (προγινώσκω - proginōskō) là bước đầu tiên trong chương trình cứu rỗi của Đức Chúa Trời, và nó hàm chứa sự hiểu biết thân mật và lựa chọn yêu thương.
Như vậy, lời phán với Giê-rê-mi là một ánh sáng báo trước cho sự mặc khải trọn vẹn hơn trong Tân Ước về sự lựa chọn và kế hoạch vĩnh cửu của Đức Chúa Trời trong Đấng Christ.
IV. Phân Đoạn Giải Kinh Chi Tiết: Giê-rê-mi 1:5
"Trước khi tạo nên ngươi trong lòng mẹ"
Đây là lời khẳng định về chủ quyền tuyệt đối của Đức Chúa Trời trong sự sáng tạo và đời sống. Nó đập tan mọi thuyết ngẫu nhiên, và khẳng định mỗi sự sống là một tác phẩm có chủ ý (xem Thi Thiên 139:13-16). Đức Chúa Trời không phải là Đấng ngồi chờ xem ai sẽ được sinh ra, nhưng Ngài chủ động trong quá trình tạo dựng đó với một mục đích rõ ràng.
"Ta đã biết ngươi"
Hành động "biết" này diễn ra trong thì quá khứ hoàn thành, nhấn mạnh một hành động đã hoàn tất trọn vẹn trước một thời điểm khác trong quá khứ (trước khi tạo nên). Điều này nhấn mạnh tính vĩnh cửu và bất biến của sự hiểu biết và ý định của Đức Chúa Trời. Ngài không "biết" chúng ta vì Ngài thấy trước chúng ta sẽ làm gì; nhưng sự "biết" của Ngài là nguyên nhân chủ động, thiết lập nên mối quan hệ và định hình nên đời sống chúng ta. Nó mang tính ân điển, không điều kiện.
"Và trước khi ngươi sanh ra, ta đã biệt riêng ngươi ra"
Đây là hệ quả tất yếu của sự "biết". Sự biết dẫn đến sự biệt riêng cho một mục đích. Mục đích của Giê-rê-mi được tuyên bố rõ: "lập ngươi làm kẻ tiên tri cho các nước." Sự biệt riêng này đi trước và định hướng cho mọi sự tồn tại và kinh nghiệm về sau của ông. Nó là nền tảng cho thẩm quyền và trách nhiệm của ông.
V. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Chân lý này không chỉ để ngưỡng mộ, mà phải biến đổi đời sống chúng ta.
1. Sự An Toàn và Giá Trị Căn Bản:
Trong một thế giới thường đánh giá con người qua thành tích, ngoại hình hay sự hữu dụng, lời Chúa nhắc chúng ta rằng giá trị của chúng ta được thiết lập bởi chính Đức Chúa Trời, từ trước khi chúng ta có thể làm bất cứ điều gì. Bạn được biết và được yêu thương một cách thân mật trước khi bạn tồn tại. Điều này chữa lành những tổn thương về sự từ chối, vô giá trị và cô đơn.
2. Sự Tìm Kiếm Mục Đích Đời Sống:
Giống như Giê-rê-mi, mỗi Cơ Đốc nhân được Chúa "biết" và "biệt riêng" cho một mục đích trong chương trình của Ngài (Ê-phê-sô 2:10). Mục đích ấy có thể không vĩ đại như làm tiên tri cho các nước, nhưng chắc chắn là quan trọng trong Nước Trời. Đời sống chúng ta không phải là một chuỗi ngẫu nhiên, mà là một hành trình được Đấng biết chúng ta từ trước vô cùng dẫn dắt.
3. Sự Tự Tin và Lòng Khiêm Nhường trong Sự Kêu Gọi:
Khi Đức Chúa Trời kêu gọi chúng ta phục vụ, Ngài không nhìn vào sự bất xứng hiện tại (như Giê-rê-mi "là con trẻ"), nhưng nhìn vào sự hiểu biết và mục đích có từ trước của Ngài. Sự tự tin của chúng ta không đặt nơi bản thân, mà đặt nơi Đấng đã biết và định sẵn chúng ta. Đồng thời, điều này cũng dẫn đến lòng khiêm nhường sâu sắc, vì tất cả đều bắt nguồn từ ân điển và sự chọn lựa chủ động của Ngài.
4. Sự An Nghỉ và Phó Thác Trong Mọi Hoàn Cảnh:
Nếu Đức Chúa Trời đã biết chúng ta từ trước, thì không điều gì xảy ra trong đời sống chúng ta là ngoài tầm hiểu biết và chủ ý cho phép của Ngài (Rô-ma 8:28). Ngay cả những khó khăn, thất bại hay những giai đoạn tối tăm cũng nằm trong tay của Đấng đã dự liệu cả đời sống chúng ta. Chúng ta có thể hoàn toàn phó thác.
5. Động Lực cho Sự Thánh Khiết:
Chúng ta được "biệt riêng ra" (nên thánh) cho Ngài. Do đó, đời sống chúng ta phải phản ánh đặc tính thánh khiết của Đấng đã gọi chúng ta (I Phi-e-rơ 1:15-16). Đây không phải là gánh nặng luật pháp, mà là đáp ứng tình yêu với Đấng đã yêu chúng ta từ trước vô cùng.
VI. Kết Luận
Lời phán "Trước khi tạo nên ngươi trong lòng mẹ, ta đã biết ngươi" là một viên ngọc quý của lẽ thật, tỏa sáng từ Cựu Ước đến Tân Ước. Nó mặc khải một Đức Chúa Trời không xa cách, ngẫu nhiên hay phản ứng, nhưng là Đấng Chủ Tể, Thân Mật và Đầy Ân Điển. Ngài không chỉ tạo dựng sự sống cách kỳ diệu, mà còn thiết lập một mối quan hệ yêu thương và một mục đích vĩnh cửu cho mỗi cá nhân Ngài gọi.
Cho Giê-rê-mi, đó là nền tảng cho một chức vụ đầy nước mắt nhưng bền vững. Cho Chúa Giê-xu, đó là sự xác chứng về thân vị Đầy Tớ của Đức Giê-hô-va. Và cho mỗi chúng ta ngày nay, đó là lời hứa an toàn, là nguồn gốc của giá trị, là la bàn cho mục đích sống, và là nền tảng cho mọi sự phục vụ. Hãy sống và phục vụ trong sự an nghỉ và vui mừng, bởi chúng ta thuộc về Đấng đã biết chúng ta từ trước vô cùng.
"Hãy ca ngợi Đức Chúa Trời, vì chúng ta được dựng nên cách đáng sợ lạ lùng!" (Thi Thiên 139:14).