Benedict Thành Nursia
Trong dòng chảy lịch sử Hội Thánh, nhiều nhân vật đã đứng lên như những người định hình đời sống đức tin trong bối cảnh của họ. Một trong những nhân vật như vậy là Benedict thành Nursia (khoảng 480 – 547 SCN), được biết đến như “Cha của Chủ nghĩa Tu viện Phương Tây”. Tuy nhiên, với tư cách là những Cơ Đốc nhân Tin Lành, chúng ta tiếp cận bất kỳ nhân vật lịch sử nào cũng phải đặt dưới sự soi sáng duy nhất của Kinh Thánh, xem xét công việc của họ qua lăng kính của ân điển và lẽ thật. Bài viết này không nhằm tôn vinh một con người, nhưng để tìm hiểu bối cảnh lịch sử, rút ra những cảnh báo thuộc linh, và quan trọng nhất, để củng cố niềm tin của chúng ta vào Chúa Giê-xu Christ—Đấng Trung Gian duy nhất giữa Đức Chúa Trời và loài người (I Ti-mô-thê 2:5).
Benedict sinh ra tại Nursia, nước Ý, vào thời điểm Đế chế La Mã sụp đổ, xã hội hỗn loạn, và đời sống thuộc linh trong Hội Thánh thời bấy giờ cũng có nhiều sa sút. Chán nản với lối sống trụy lạc ở Rome, chàng thanh niên quý tộc Benedict đã rút vào sống đời ẩn tu trong một hang động tại Subiaco, tìm kiếm Đức Chúa Trời. Danh tiếng về đời sống khổ hạnh và khôn ngoan của ông thu hút nhiều môn đồ, dẫn đến việc ông thành lập nhiều cộng đồng nhỏ. Khoảng năm 529, ông thành lập tu viện nổi tiếng nhất trên núi Cassino, nơi ông viết nên “Quy Tắc Thánh Benedict” (Regula Benedicti), một bản hướng dẫn chi tiết cho đời sống cộng đồng trong tu viện.
Quy tắc của ông dựa trên nguyên tắc “Ora et Labora” (Cầu nguyện và Lao động), nhấn mạnh sự cân bằng giữa đời sống cầu nguyện, học tập Kinh Thánh và lao động chân tay. Quy tắc này, với tinh thần ôn hòa và thực tiễn hơn so với chủ nghĩa khổ hạnh cực đoan đương thời, đã trở thành nền tảng cho hàng ngàn cộng đồng tu viện trên khắp Châu Âu, góp phần gìn giữ văn hóa, học thuật và một khuôn mẫu đời sống tôn giáo trong thời kỳ được gọi là “Thời kỳ Tăm tối”.
Là những người nghiên cứu Lời Chúa, chúng ta cần phân biệt rõ giữa những nguyên tắc Kinh Thánh phổ quát và những hình thức, truyền thống do con người lập ra. Đời sống và quy tắc của Benedict có một số điểm dường như phù hợp với tinh thần Kinh Thánh, nhưng cũng ẩn chứa những sai lầm thần học căn bản khi đặt nền tảng trên công đức và sự cứu rỗi qua nỗ lực tu trì.
1. Sự Rút Lui và Tĩnh Nguyện: Việc Benedict tìm kiếh nơi thanh vắng để cầu nguyện nhắc chúng ta nhớ đến gương mẫu của Chúa Giê-xu: “Sáng hôm sau, trời còn mờ mờ, Ngài chờ dậy, bước ra, đi vào nơi vắng vẻ, và cầu nguyện tại đó” (Mác 1:35). Đa-vít cũng khao khát: “Hãy yên tịnh và biết rằng ta là Đức Chúa Trời” (Thi thiên 46:10). Tuy nhiên, Kinh Thánh không dạy sự rút lui vĩnh viễn khỏi thế gian, nhưng sự biệt riêng trong thế gian. Chúa Giê-xu cầu nguyện cho các môn đồ: “Con chẳng cầu Cha cất họ khỏi thế gian, nhưng xin Cha gìn giữ họ cho khỏi điều ác” (Giăng 17:15). Sự tĩnh nguyện là để được tiếp sức, rồi quay trở lại phục vụ và làm chứng, không phải để tìm kiếm sự thánh thiện cá nhân tách biệt.
2. Kỷ Luật Thuộc Linh và Lao Động: Nguyên tắc “Cầu nguyện và Lao động” phản ánh sự dạy dỗ của Sứ đồ Phao-lô: “Hãy hết lòng làm việc như làm cho Chúa, chớ không phải cho người ta” (Cô-lô-se 3:23) và “nếu ai không khứng làm việc, thì cũng không nên ăn nữa” (II Tê-sa-lô-ni-ca 3:10). Đời sống Cơ Đốc đòi hỏi kỷ luật (I Cô-rinh-tô 9:24-27). Tuy nhiên, mấu chốt thần học nằm ở động cơ. Kỷ luật của đời tu viện thường nhằm mục đích đạt được sự công bình, thanh tẩy tội lỗi, và leo lên các nấc thang thuộc linh để đến gần Đức Chúa Trời. Điều này trái ngược hoàn toàn với giáo lý nền tảng của Tin Lành: Xưng nghĩa bởi đức tin mà thôi (Sola Fide). Chúng ta được kể là công bình nhờ đức tin nơi công lao của Chúa Giê-xu Christ, chứ không phải nhờ những việc làm theo luật pháp (Rô-ma 3:28, Ê-phê-sô 2:8-9). Các kỷ luật thuộc linh (cầu nguyện, đọc Kinh Thánh, nhóm lại) là kết quả của sự cứu rỗi và phương tiện để tăng trưởng trong mối liên hệ với Chúa, chứ không phải điều kiện để được cứu.
3. Cộng Đồng và Sự Vâng Phục: Quy tắc Benedict nhấn mạnh đời sống cộng đồng, sự vâng phục viện phụ (abbot). Trong Tân Ước, Hội Thánh là một thân thể (I Cô-rinh-tô 12), và tín hữu được kêu gọi “vì lòng yêu thương, hãy lấy lòng kính sợ Đấng Christ mà phục nhau” (Ê-phê-sô 5:21). Tuy nhiên, Đầu duy nhất của Hội Thánh là Chúa Giê-xu Christ (Ê-phê-sô 5:23). Sự vâng phục trong tu viện thường là tuyệt đối và vô điều kiện đối với một con người, điều này tiềm ẩn nguy cơ đặt con người vào vị trí của Đấng Christ. Hơn nữa, lời thề khó nghèo, khiết tịnh và vâng phục tạo nên một giai cấp “tu sĩ” tách biệt với các tín hữu bình thường (“giáo dân”), đi ngược lại lẽ thật về “chức tế đền của mọi tín đồ” (I Phi-e-rơ 2:9). Mọi con cái Chúa đều có thể đến trực tiếp với Ngài, không cần một trung gian nào ngoài Chúa Giê-xu.
Từ cuộc đời Benedict và phong trào tu viện, chúng ta có thể rút ra những bài học sâu sắc, vừa tích cực lẫn tiêu cực, cho hành trình đức tin cá nhân và cộng đồng.
1. Cảnh Giác Với Chủ Nghĩa Hình Thức và Công Đức: Hệ thống tu viện, dù với ý tốt ban đầu, đã dần sa vào tình trạng tin rằng sự khổ hạnh, những nghi lễ và việc tuân giữ quy tắc có thể đem lại ân điển. Đây chính là thứ “tin lành khác” mà Sứ đồ Phao-lô cảnh cáo (Ga-la-ti 1:6-7). Bài học cho chúng ta là luôn kiểm tra động cơ: Chúng ta cầu nguyện, đọc Kinh Thánh, phục vụ để “kiểm điểm” tín đồ tốt hay để gặp gỡ Chúa và vâng lời Ngài trong tình yêu thương? “Ấy vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm” (I Cô-rinh-tô 10:31).
2. Quý Trọng Lời Chúa Làm Nền Tảng Duy Nhất: Dù các tu viện có gìn giữ và sao chép Kinh Thánh, thì quy tắc của con người (dù được gọi là “thánh”) vẫn được đặt ngang hàng hoặc thậm chí cao hơn trong việc điều hành đời sống. Lời Chúa cảnh báo: “Hãy giữ lấy mình, chớ quên những sự mắt ngươi đã thấy… hãy dạy cho con cháu ngươi” (Phục truyền 4:9). Chúng ta được kêu gọi quy phục mọi sự dạy dỗ dưới thẩm quyền tối cao của Kinh Thánh (Sola Scriptura). Mọi truyền thống, mọi quy tắc sống đều phải được Kinh Thánh phán xét.
3. Sống Đời Sống Cân Bằng và Có Mục Đích: Nguyên tắc “Ora et Labora” nhắc nhở chúng ta về một đời sống đức tin lành mạnh. Đời sống Cơ Đốc không chỉ là những giờ nhóm lại, cũng không chỉ là mải mê với công việc thế tục. Chúng ta cần:
- Ora (Cầu nguyện): Duy trì mối tương ghong sống động với Chúa.
- Labora (Lao động): Làm việc cách trung tín như làm cho Chúa, trở nên chức vụ và cơ hội làm chứng.
- Lectio Divina (Suy gẫm Lời Chúa): Không chỉ đọc lướt, nhưng “suy gẫm ngày và đêm” (Giô-suê 1:8) để Lời Chúa thấm nhuần vào mọi ý tưởng, lời nói và hành động.
4. Xây Dựng Cộng Đồng Yêu Thương và Gánh Vác: Dù không sống trong tu viện, Hội Thánh địa phương của chúng ta phải là một cộng đồng chân thật, nơi mọi người biết nhau, khích lệ nhau, và gánh vác gánh nặng cho nhau (Ga-la-ti 6:2). Điều này đòi hỏi sự sẵn lòng hiệp thông sâu sắc hơn là chỉ gặp nhau một lần mỗi tuần. “Chớ bỏ sự nhóm lại như mấy kẻ quen làm, nhưng phải khuyên bảo nhau, và hễ anh em thấy ngày ấy hầu gần chừng nào, thì càng phải làm như vậy chừng nấy” (Hê-bơ-rơ 10:25).
Benedict thành Nursia là một hiện tượng lịch sử phức tạp. Ông phản ánh khát vọng chân thành của nhiều tấm lòng muốn tìm kiếm Đức Chúa Trời giữa một thế giới hỗn loạn. Tuy nhiên, phương pháp và hệ thống mà ông đề xướng, qua thời gian, đã trở thành một chiếc bẫy tinh vi của chủ nghĩa công đức và sự cứu rỗi bởi việc làm, che khuất ánh sáng rực rỡ của Phúc Âm.
Lời Chúa tuyên bố rõ ràng: “Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình” (Ê-phê-sô 2:8-9). Con đường duy nhất đến với Đức Chúa Cha là qua Chúa Giê-xu Christ (Giăng 14:6). Sự thánh hóa là công việc của Đức Thánh Linh trong lòng chúng ta khi chúng ta tin nhận Ngài, chứ không phải kết quả của những nỗ lực tu trì.
Ước mong rằng, khi nhìn lại những nhân vật như Benedict, chúng ta không ngừng dâng lời tạ ơn Chúa vì đã khôi phục lẽ thật về Phúc Âm thuần túy qua cuộc Cải Chánh. Hãy để đời sống chúng ta không xây dựng trên những quy tắc hay hình thức, nhưng được đặt nền vững chắc trên mối liên hệ sống động với Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã hoàn tất mọi sự trên thập tự giá. Mọi vinh hiển đều thuộc về Ngài.