Chúa Giê-su Là Ai? Khám Phá Cuộc Đời và Di Sản Của Ngài

Trong dòng chảy của lịch sử nhân loại, không có nhân vật nào vừa mang tính lịch sử rõ ràng, vừa tạo nên một tác động siêu việt và vĩnh cửu đến tâm linh, văn hóa và đạo đức như Chúa Giê-su Christ. Câu hỏi “Chúa Giê-su là ai?” không chỉ là một câu hỏi mang tính lịch sử hay triết học, mà là câu hỏi quan trọng nhất quyết định vận mệnh đời đời của mỗi linh hồn. Chính Chúa Giê-su đã đặt ra câu hỏi này cho các môn đồ: “Người ta nói Con người là ai?” và quan trọng hơn, “Còn các ngươi thì nói ta là ai?” (Ma-thi-ơ 16:13, 15). Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh để khám phá danh tính, cuộc đời, sự chết, sự sống lại và di sản đời đời của Ngài, qua lăng kính của Lời Đức Chúa Trời được mặc khải.

Trước khi khám phá cuộc đời trần thế, chúng ta phải bắt đầu từ thiên thượng. Chúa Giê-su không phải là một con người tốt lành đơn thuần hay một tiên tri xuất sắc. Ngài là Đức Chúa Trời toàn hảo, mang lấy thân phận con người toàn vẹn.

1. Ngôi Lời Đời Đời: Sứ đồ Giăng mở đầu sách Phúc Âm của mình bằng một tuyên bố gây chấn động: “Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời” (Giăng 1:1). Từ “Ngôi Lời” trong nguyên ngữ Hy Lạp là Logos (Λόγος), không chỉ mang nghĩa “lời nói” mà còn là “lý trí tối cao”, “nguyên lý sáng tạo”. Ngôi Lời này hiện hữu từ ban đầu (một sự hiện hữu vĩnh cửu, không có khởi điểm), ở cùng Đức Chúa Trời (chỉ mối tương giao trong Ba Ngôi), và chính Ngôi Lời là Đức Chúa Trời (bản thể thần tính). Sau đó, câu 14 tuyên bố: “Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta”. Đây là mầu nhiệm của sự nhập thể (Incarnation). Đấng Tạo Hóa đã bước vào trong tạo vật của chính Ngài.

2. Con Một Đến Từ Cha: Danh xưng “Con Một” (Giăng 1:14, 18) trong tiếng Hy Lạp là Monogenēs (Μονογενής), thường được hiểu là “duy nhất”, “một loại duy nhất”, nhấn mạnh đến mối quan hệ độc nhất vô nhị, không thể lặp lại giữa Chúa Giê-su với Đức Chúa Cha. Ngài không được tạo dựng, nhưng được “sanh ra” (begotten) từ Cha từ trước muôn đời, thể hiện mối thông công vĩnh cửu trong Ba Ngôi. Chính Ngài là “hình ảnh của Đức Chúa Trời không thấy được” (Cô-lô-se 1:15).

3. Tự Xưng “Ta Là”: Trong Cựu Ước, Đức Giê-hô-va mặc khải danh Ngài cho Môi-se là “TA LÀ” (Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14). Trong Tân Ước, Chúa Giê-su đã nhiều lần dùng cụm từ “Ta Là” (Egō Eimi – ἐγώ εἰμι) để tuyên bố thần tính của mình: “Ta là sự sáng của thế gian” (Giăng 8:12), “Ta là sự sống lại và sự sống” (Giăng 11:25), và đặc biệt là “Quả thật, quả thật, ta nói cùng các ngươi, trước khi chưa có Áp-ra-ham, đã có ta” (Giăng 8:58). Cách dùng thì hiện tại vĩnh cửu này là một tuyên bố trực tiếp rằng Ngài chính là Đức Chúa Trời hằng hữu.

Danh “Giê-su” (Hy Lạp: Iēsous; Hê-bơ-rơ: Yeshua – יֵשׁוּעַ) có nghĩa là “Giê-hô-va (Gia-vê) Cứu Rỗi” (Ma-thi-ơ 1:21). Danh xưng “Christ” (Hy Lạp: Christos) là dịch từ chữ Hê-bơ-rơ Mashiach (משיח), nghĩa là “Đấng được xức dầu”. Chúa Giê-su Christ chính là Đấng Mê-si được hứa ban trong Cựu Ước, đến để hoàn thành ba chức vụ được xức dầu: Tiên Tri, Thầy Tế Lễ và Vua.

1. Chức Vụ Tiên Tri: Như Môi-se đã nói tiên tri, Chúa Giê-su là Đấng Tiên Tri mà mọi người phải nghe theo (Phục Truyền 18:15; Công Vụ 3:22). Ngài rao giảng Phúc Âm Nước Đức Chúa Trời (Mác 1:14-15), dạy dỗ với thẩm quyền chưa từng có (Ma-thi-ơ 7:28-29), và bày tỏ ý chỉ trọn vẹn của Đức Chúa Trời cho nhân loại.

2. Chức Vụ Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm: Sứ đồ Hê-bơ-rơ giải thích sâu sắc chức vụ này. Chúa Giê-su là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm “theo ban Mên-chi-xê-đéc” (Hê-bơ-rơ 5:6), vượt trội hơn chức tế lễ A-rôn. Ngài dâng chính mình Ngài làm của lễ chuộc tội một lần đủ cả, có giá trị vĩnh viễn (Hê-bơ-rơ 9:11-14, 26). Ngài có thể cảm thông với những sự yếu đuối chúng ta, vì Ngài “đã bị cám dỗ trong mọi việc cũng như chúng ta, song chẳng phạm tội” (Hê-bơ-rơ 4:15).

3. Chức Vụ Vua: Khi thiên sứ truyền tin cho Ma-ri, ngài đã phán: “Ngài sẽ nên lớn, và sẽ được xưng là Con của Đấng Rất Cao; và Chúa, là Đức Chúa Trời, sẽ ban cho Ngài ngôi Đa-vít là tổ phụ Ngài… nước Ngài sẽ vô cùng” (Lu-ca 1:32-33). Trước mặt Phi-lát, Chúa Giê-su xác nhận: “Ta là Vua” (Giăng 18:37). Tuy nhiên, vương quốc của Ngài “chẳng thuộc về thế gian nầy” (Giăng 18:36). Ngài cai trị trong lòng của những ai thuận phục Ngài và sẽ trở lại để thiết lập vương quốc hữu hình trên đất.

Cuộc đời Ngài được đánh dấu bởi những phép lạ quyền năng, không phải để phô trương, mà để chứng thực Ngài đến từ Đức Chúa Trời và bày tỏ lòng thương xót của Ngài (Giăng 20:30-31). Mỗi phép lạ – chữa bệnh, đuổi quỷ, dẹp yên sóng gió, hóa bánh ra nhiều, khiến kẻ chết sống lại – đều là một dấu chỉ (sēmeion) về thân vị và quyền năng thiên thượng của Đấng Christ.

Đỉnh điểm của chức vụ trần thế Chúa Giê-su là sự chết tự nguyện của Ngài trên thập tự giá. Đây không phải là một tai nạn lịch sử hay sự tử đạo của một anh hùng, mà là kế hoạch cứu chuộc từ trước muôn đời của Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 1:4; Khải Huyền 13:8).

1. Bản Chất Của Sự Chuộc Tội: Kinh Thánh dùng nhiều ẩn dụ để giải thích ý nghĩa sự chết của Christ:
- Chuộc Tội (Redemption): Chúng ta bị bán cho tội lỗi, Chúa Giê-su đã trả giá chuộc chúng ta bằng huyết quý báu của Ngài (Ma-thi-ơ 20:28; I Phi-e-rơ 1:18-19). Từ “chuộc” trong Hy Lạp (lytrōsis) mang ý giải phóng bằng cách trả một giá.
- Hòa Giải (Propitiation): Ngài là “của lễ chuộc tội” (Rô-ma 3:25). Từ này (hilastērion) trong tiếng Hy Lạp liên quan đến việc làm nguôi cơn thạnh nộ của Đức Chúa Trời công bình đối với tội lỗi, thỏa mãn sự công bình thánh khiết của Ngài.
- Xưng Công Bình (Justification): Chúa Giê-su gánh tội lỗi chúng ta trên thập tự giá, để chúng ta nhờ đức tin nơi Ngài mà được kể là công bình trước mặt Đức Chúa Trời (II Cô-rinh-tô 5:21; Rô-ma 4:25).

Tiên tri Ê-sai đã mô tả chính xác về sự thương khó của Đấng Mê-si hơn 700 năm trước: “Người đã vì tội lỗi chúng ta mà bị vết… sự sửa phạt bình an của chúng ta đã chất trên Người; bởi sự sưng vù của Người mà chúng ta được lành bịnh” (Ê-sai 53:5). Lời cuối cùng của Chúa Giê-su trên thập tự giá, “Mọi sự đã được trọn” (Giăng 19:30), là tiếng kêu chiến thắng. Công tác cứu chuộc đã hoàn tất (Tetelestai – τετέλεσται, một thuật ngữ thương mại có nghĩa “đã thanh toán trọn vẹn”).

Nếu sự chết của Chúa Giê-su là sự đền tội, thì sự sống lại của Ngài là sự xác nhận quyền năng và sự công nhận từ Đức Chúa Cha rằng của lễ Ngài đã được chấp nhận (Rô-ma 1:4). Sự phục sinh là nền tảng không thể lay chuyển của đức tin Cơ Đốc (I Cô-rinh-tô 15:14, 17).

Ngài sống lại với một thân thể vinh hiển, vừa có thực thể (Ngài ăn cá nướng, Lu-ca 24:42-43), vừa siêu việt vật chất (hiện ra trong phòng kín, Giăng 20:19). Điều này báo trước sự sống lại của những người thuộc về Ngài trong ngày sau rốt. Sau 40 ngày hiện ra với các môn đồ, Ngài thăng thiên về trời (Công Vụ 1:9-11), được tôn lên làm Chúa và Christ (Công Vụ 2:33, 36). Hiện nay, Ngài đang ngồi bên hữu Đức Chúa Trời, cầu thay cho các thánh đồ (Rô-ma 8:34; Hê-bơ-rơ 7:25).

Di sản của Chúa Giê-su không phải là một giáo lý khô khan hay một triết lý sống, mà là một mối quan hệ sống động và sự hiện diện biến đổi.

1. Đường Đi, Lẽ Thật và Sự Sống: Chúa Giê-su tuyên bố: “Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha” (Giăng 14:6). Đây là lời tuyên bố độc tôn về con đường cứu rỗi. Ngài là Đường – phương cách duy nhất để con người tội lỗi được đến với Đức Chúa Trời thánh khiết. Ngài là Lẽ Thật – hiện thân trọn vẹn của mặc khải Đức Chúa Trời, tiêu chuẩn tuyệt đối cho mọi chân lý. Ngài là Sự Sống – nguồn sự sống đời đời và sung mãn (Giăng 10:10).

2. Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Đời Sống Cơ Đốc Nhân:
- Đặt Niềm Tin Cá Nhân: Câu hỏi “Chúa Giê-su là ai?” đòi hỏi một sự đáp ứng cá nhân. Ứng dụng đầu tiên và quan trọng nhất là tiếp nhận Ngài làm Chúa Cứu Thế của đời mình, tin vào sự chết chuộc tội và sự sống lại của Ngài (Giăng 1:12; Rô-ma 10:9).
- Bước Đi Trong Mối Tương Giao: Cuộc đời Cơ Đốc là một cuộc đời “ở trong Christ” (trong Đấng Christ). Điều này có nghĩa là chúng ta sống trong sự hiện diện, sự dẫn dắt và quyền năng của Ngài mỗi ngày (Giăng 15:4-5).
- Vâng Theo Mệnh Lệnh Đại Mạng Lệnh: Di sản của Chúa Giê-su được trao cho Hội Thánh – đó là rao truyền Phúc Âm về Ngài cho mọi dân tộc (Ma-thi-ơ 28:18-20). Đời sống chúng ta phải trở nên một chứng nhân sống động về ân điển Ngài.
- Trông Đợi Sự Tái Lâm Vinh Hiển: Di sản chưa hoàn tất. Chúa Giê-su hứa sẽ trở lại (Giăng 14:3). Đời sống chúng ta cần được sốt sắng, thánh khiết và hầu việc Chúa trong khi trông đợi ngày vinh hiển ấy (Tít 2:11-13).

Kết luận: Chúa Giê-su là ai? Ngài là Đức Chúa Trời vĩ đại mặc lấy thân phận con người, là Đấng Mê-si chịu chết chuộc tội, là Chúa phục sinh đắc thắng sự chết, và là Vua sẽ trở lại trong vinh quang. Câu trả lời của Phi-e-rơ vẫn còn vang vọng qua các thời đại: “Thầy là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống” (Ma-thi-ơ 16:16). Việc nhận biết, tin cậy và tôn thờ Ngài không chỉ thay đổi định mệnh đời đời của chúng ta, mà còn ban cho chúng ta một nền tảng vững chắc, một mục đích trọn vẹn và một niềm hy vọng vinh quang cho cuộc sống hôm nay và cho cõi đời đời. Hãy để câu hỏi này dẫn chúng ta đến sự thờ phượng và dâng lên Ngài trọn đời sống mình.