Nơi Chí Thánh
Trong hành trình khám phá đức tin Cơ Đốc, không có khái niệm nào vừa bí ẩn, vừa thiêng liêng, và lại mang tính nền tảng cho sự hiểu biết về sự cứu rỗi như **Nơi Chí Thánh** (Tiếng Hê-bơ-rơ: קֹדֶשׁ הַקֳּדָשִׁים – Qōḏeš haQŏḏāšîm; Tiếng Hy Lạp: Ἅγιον τῶν Ἁγίων – Hagion tōn Hagiōn). Đây không chỉ là một căn phòng trong kiến trúc tôn giáo cổ, mà là trung tâm của mối quan hệ giữa Đức Chúa Trời Thánh Khiết và con người tội lỗi. Một sự hiểu biết sâu sắc về Nơi Chí Thánh mở ra cánh cửa để chúng ta thấu hiểu bản chất của sự thánh khiết Đức Chúa Trời, gánh nặng của tội lỗi, và đỉnh cao của ân điển qua sự chết và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ.
I. Định Nghĩa và Vị Trí trong Kinh Thánh Cựu Ước
Nơi Chí Thánh lần đầu tiên được mô tả chi tiết trong sách Xuất Ê-díp-tô Ký, khi Đức Chúa Trời ban chỉ dẫn cụ thể cho Môi-se về việc xây dựng Đền Tạm (Xuất Ê-díp-tô Ký 26:33-34). Đền Tạm, nơi di động cho sự hiện diện của Đức Giê-hô-va giữa dân Y-sơ-ra-ên trong hành trình sa mạc, được chia thành hai phần chính:
- Nơi Thánh (The Holy Place): Nơi các thầy tế lễ phục vụ hằng ngày với bàn để bánh trần thiết, chân đèn vàng và bàn thờ xông hương.
- Nơi Chí Thánh: Một không gian hình lập phương hoàn hảo (mỗi chiều 10 thước), được ngăn cách với Nơi Thánh bằng một tấm màn dày (פָּרֹכֶת – pārōḵeṯ).
Trong Đền Thờ của Sa-lô-môn sau này, thiết kế này được mở rộng và cố định, nhưng nguyên tắc phân chia và sự thánh khiết tối cao của Nơi Chí Thánh vẫn không thay đổi (1 Các Vua 6:16, 19-20). Chỉ có một người, là **Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm**, được phép vào Nơi Chí Thánh, và chỉ **một lần trong năm**, vào **Ngày Chuộc Tội** (Yom Kippur, יוֹם כִּפּוּר), với huyết của con sinh tế dâng vì tội lỗi của chính mình và của toàn dân (Lê-vi Ký 16). Sự hạn chế nghiêm ngặt này nhấn mạnh một chân lý: sự thánh khiết tuyệt đối của Đức Chúa Trời không thể dung thứ cho tội lỗi, và sự tiếp cận của con người phải được thực hiện trên cơ sở của **sự chuộc tội** (atonement).
II. Nội Thất Biểu Tượng: Hòm Giao Ước và Sự Hiện Diện của Đức Chúa Trời
Vật duy nhất đặt trong Nơi Chí Thánh của Đền Tạm là **Hòm Giao Ước** (אֲרוֹן הַבְּרִית – Ărôn Habberîṯ), một chiếc rương bằng gỗ si-tim mạ vàng (Xuất Ê-díp-tô Ký 25:10-22). Nắp của Hòm được gọi là **Nắp Thi Ân** (כַּפֹּרֶת – Kappōreṯ), từ gốc Hê-bơ-rơ "kaphar" có nghĩa là "chuộc tội" hoặc "che đậy". Trên nắp có hai **Chê-ru-bim** bằng vàng đối diện nhau, cánh giương ra che trên nắp thi ân. Kinh Thánh chép rằng chính tại nơi giữa hai chê-ru-bim trên nắp thi ân, Đức Giê-hô-va sẽ hiện ra và phán với Môi-se (Xuất Ê-díp-tô Ký 25:22). Như vậy, Nơi Chí Thánh là nơi ngự trị biểu tượng của sự hiện diện (שְׁכִינָה – Shekhinah) và vinh quang (כָּבוֹד – Kāḇôḏ) của Đức Chúa Trời.
Bên trong Hòm Giao Ước đặt ba vật chứng:
- Hai Bảng Đá của Giao Ước (Mười Điều Răn): Đại diện cho tiêu chuẩn thánh khiết và ý chỉ của Đức Chúa Trời (Phục Truyền 10:2).
- Một Bình Ma-na: Nhắc nhở về sự chu cấp và nuôi dưỡng của Đức Chúa Trời trong hành trình (Xuất Ê-díp-tô Ký 16:33-34).
- Cây Gậy Trổ Hoa của A-rôn: Xác nhận sự lựa chọn thiêng liêng của Đức Chúa Trời đối với chức tế lễ (Dân Số Ký 17:10).
Sự kết hợp này cho thấy Nơi Chí Thánh là trung tâm của **Giao Ước**: Luật Pháp (đòi hỏi sự thánh khiết), Ân Điển (sự chu cấp), và Chức Tế Lễ (phương tiện đến gần). Chính trên Nắp Thi Ân, huyết của con sinh tế trong Ngày Chuộc Tội được rảy lên, biểu thị rằng sự phán xét của Luật Pháp (trong Hòm) đã được thỏa mãn nhờ sự chết thay, từ đó mở ra con đường cho ân điển và sự tha thứ.
III. Sự Ứng Nghiệm Tối Cao trong Tân Ước: Chúa Giê-xu Christ và Bức Màn Bị Xé
Toàn bộ biểu tượng và nghi thức của Nơi Chí Thánh Cựu Ước đều hướng về và được ứng nghiệm trọn vẹn trong **Chúa Giê-xu Christ**. Sứ đồ Phao-lô gọi Chúa Giê-xu là “Nắp Thi Ân” (Rô-ma 3:25), nơi mà sự công bình và tình yêu thương của Đức Chúa Trời gặp nhau. Nhưng sự kiện mang tính bước ngoặt vĩ đại nhất được ghi lại trong **Ma-thi-ơ 27:50-51**: "Đức Chúa Jêsus lại kêu lên một tiếng lớn, rồi trút linh hồn. Và nầy, cái màn trong đền thờ bị xé ra làm hai từ trên chí dưới."
Bức màn (καταπέτασμα – katapetasma) bị xé không phải từ dưới lên (hành động của con người), mà từ **trên xuống dưới** (hành động của Đức Chúa Trời). Đây là một tuyên bố thiêng liêng: con đường vào Nơi Chí Thánh, vào sự hiện diện của Đức Chúa Trời, đã được mở ra vĩnh viễn nhờ **huyết của Chúa Giê-xu**. Tác giả sách Hê-bơ-rơ giải thích điều này cách rõ ràng và đầy đủ nhất:
- Chúa Giê-xu là **Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm** trọn vẹn và đời đời theo ban Mên-chi-xê-đéc (Hê-bơ-rơ 4:14-16; 7:23-28).
- Ngài không vào một Nơi Chí Thánh bởi tay người làm ra, nhưng vào **chính trong trời** (αὐτὸς τὸν οὐρανόν), để hiện diện trước mặt Đức Chúa Trời vì chúng ta (Hê-bơ-rơ 9:24).
- Ngài đã dâng chính mình Ngài làm **của lễ một lần đủ cả**, bằng chính **huyết của Ngài**, để mua chuộc chúng ta khỏi tội lỗi (Hê-bơ-rơ 9:11-14, 25-28).
Quan trọng hơn, tác giả Hê-bơ-rơ tuyên bố: "Ấy vậy, anh em có sự dạn dĩ mà vào **Nơi Rất Thánh**, bởi huyết của Đức Chúa Jêsus, theo con đường mới và sống mà Ngài đã mở ngang qua cái màn, nghĩa là ngang qua xác Ngài" (Hê-bơ-rơ 10:19-20). Thân thể bị phá vỡ của Chúa Giê-xu trên thập tự giá chính là "bức màn" thật mà qua đó chúng ta được đến gần Đức Chúa Trời.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Sự hiểu biết về Nơi Chí Thánh không chỉ là kiến thức lịch sử hay thần học, mà phải biến đổi cách chúng ta sống và đến gần Đức Chúa Trời mỗi ngày.
1. Sự Tự Do và Dạn Dĩ trong Sự Cầu Nguyện: Nhờ huyết Chúa Giê-xu, mỗi tín hữu ngày nay đều có đặc quyền mà ngay cả thầy tế lễ thượng phẩm thời Cựu Ước cũng không có: được vào Nơi Chí Thánh cách **trực tiếp và thường xuyên** qua sự cầu nguyện. Chúng ta không cần một người trung gian nào khác ngoài Chúa Giê-xu Christ (1 Ti-mô-thê 2:5). Sự cầu nguyện của chúng ta có thể "đến gần ngôi ơn phước" (Hê-bơ-rơ 4:16) với đầy đủ sự dạn dĩ (παρρησία – parrēsia: tự do ngôn luận, sự mạnh dạn) vì biết rằng mình đã được tẩy sạch và chấp nhận trong Đấng Christ.
2. Đời Sống Thờ Phượng trong Tâm Thần và Lẽ Thật: Đức Chúa Trời không còn ngự trong đền thờ bằng đá, nhưng trong chính lòng của mỗi tín hữu và trong Hội Thánh Ngài (1 Cô-rinh-tô 3:16; 6:19). Mỗi chúng ta, cả cá nhân lẫn tập thể, đều là **Nơi Chí Thánh** của Đức Thánh Linh. Điều này đòi hỏi một đời sống **thánh khiết**, phù hợp với sự thánh khiết của Đấng ngự trị trong mình. Sự thờ phượng của chúng ta không bị giới hạn ở một địa điểm, nhưng là "trong tâm thần và lẽ thật" (Giăng 4:23-24), xuất phát từ một tấm lòng đã được tẩy sạch bởi huyết Chúa.
3. Lời Kêu Gọi Sống Thánh Khiết: Sứ đồ Phi-e-rơ viết: "Nhưng như Đấng gọi anh em là thánh, thì anh em cũng phải thánh trong mọi cách ăn nết ở" (1 Phi-e-rơ 1:15). Sự thánh khiết không phải là điều kiện để được vào Nơi Chí Thánh, nhưng là **kết quả tất yếu** của việc đã được đem vào trong sự hiện diện thánh khiết của Đức Chúa Trời. Chúng ta được kêu gọi gìn giữ "đền thờ" của Đức Thánh Linh khỏi mọi sự ô uế của thế gian.
4. Sự Bảo Đảm về Hy Vọng Thiên Thượng: Chúa Giê-xu, với tư cách là Đấng Tiên Phong của chúng ta, đã vào "bên trong bức màn" (Hê-bơ-rơ 6:19-20). Sự kiện này trở thành "cái neo linh hồn vững chắc và bền vững" cho chúng ta. Sự sống đời đời của chúng ta không phải là một khả năng mơ hồ, mà là một thực tại vững chắc, vì Đấng đại diện cho chúng ta đã đứng trước mặt Đức Chúa Trời. Điều này ban cho Cơ Đốc nhân sự bình an và can đảm ngay cả khi đối diện với sự chết.
V. Kết Luận: Từ Nơi Chí Thánh Đến Ngai Ân Điển
Hành trình từ Nơi Chí Thánh trong Đền Tạm đến thập tự giá trên đồi Gô-gô-tha là hành trình của tình yêu thương vĩ đại của Đức Chúa Trời. Ngài đã không đòi con người phải vượt qua bức màn không thể vượt qua bằng sự cố gắng riêng, nhưng chính Ngài, trong thân vị của Con Một Ngài, đã xé đôi bức màn ấy từ trên cao. Ngày nay, lời mời gọi vẫn còn nguyên vẹn: "Hãy đến gần..." (Hê-bơ-rơ 10:22).
Nơi Chí Thánh bây giờ không phải là một căn phòng bí mật, mà là **ngai ân điển** của Đức Chúa Trời, nơi mọi người ăn năn, tin cậy Chúa Giê-xu đều có thể đến bất cứ lúc nào. Ước gì mỗi chúng ta, với lòng biết ơn sâu xa về giá của tấm màn đã bị xé, sống một đời sống dạn dĩ trong sự cầu nguyện, sốt sắng trong sự thờ phượng, và thánh khiết trong nếp sống, vì biết rằng mình luôn được chào đón trong Nơi Chí Thánh đời đời—chính trong sự hiện diện của Đức Chúa Trời.