Chúa Giê-su Là Ai? Tìm Hiểu Về Cuộc Đời và Di Sản của Ngài

Trong dòng chảy của lịch sử nhân loại, không có nhân vật nào vừa mang tính lịch sử rõ rệt lại vừa gây tranh cãi và biến đổi cuộc đời hàng tỷ người như Chúa Giê-su thành Na-xa-rét. Câu hỏi “Các ngươi nói ta là ai?” (Ma-thi-ơ 16:15) mà chính Ngài đặt ra cho các môn đồ vẫn là câu hỏi căn cốt mà mỗi người phải đối diện. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá danh tính, cuộc đời và di sản vĩnh cửu của Chúa Giê-su dựa trên nền tảng Kinh Thánh, sử dụng các khảo cứu nguyên ngữ để làm sáng tỏ chân dung của Đấng được xưng là “Con Đức Chúa Trời” và “Cứu Chúa của thế gian”.

Sách Giăng mở đầu bằng một tuyên bố hùng hồn, đưa chúng ta vượt ra khỏi khung cảnh lịch sử tại Bết-lê-hem để nhìn thấy nguồn gốc đời đời của Chúa Giê-su: “Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời.” (Giăng 1:1). Từ “Ngôi Lời” trong nguyên ngữ Hy Lạp là “Logos” (Λόγος), không chỉ đơn thuần là lời nói, mà là Lý Trí, Nguyên Lý Sáng Tạo, và Sự Bày Tỏ trọn vẹn. Khẳng định “Ngôi Lời là Đức Chúa Trời” (Theos ēn ho Logos – Θεὸς ἦν ὁ Λόγος) xác nhận thần tính trọn vẹn của Chúa Giê-su. Ngài không phải là một thần thể thứ yếu, mà đồng bản thể với Đức Chúa Trời.

Phân đoạn này tiếp tục: “Muôn vật bởi Ngài làm nên, chẳng vật chi đã làm nên mà không bởi Ngài.” (Giăng 1:3). Điều này tương ứng hoàn hảo với Cựu Ước: “Ấy là Ngài đã dựng nên muôn vật.” (Cô-lô-se 1:16). Chúa Giê-su, Ngôi Lời đời đời, là Đấng Tạo Hóa chủ động trong công cuộc sáng tạo. Sự nhập thể của Ngài được mô tả: “Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta.” (Giăng 1:14). Động từ “trở nên” (egeneto – ἐγένετο) chỉ một sự kiện lịch sử có thật: Đức Chúa Trời vĩnh hằng đã tự nguyện mặc lấy bản chất con người, đến cư ngụ (σκηνόω – skēnoō, “cắm trại”) giữa loài người.

Danh hiệu “Christ” trong Tân Ước là dịch từ từ Hy Lạp “Christos” (Χριστός), tương đương với từ Hê-bơ-rơ “Mashiach” (מָשִׁיחַ), có nghĩa là “Đấng được xức dầu”. Trong bối cảnh Cựu Ước, các tiên tri, thầy tế lễ và vua được xức dầu để thi hành chức vụ. Lời hứa về một Đấng Mê-si-a, một Vua đến từ dòng dõi Đa-vít, sẽ lập lại vương quốc và giải cứu dân sự, được chép xuyên suốt các sách tiên tri (2 Sa-mu-ên 7:12-16; Ê-sai 9:6-7; Đa-ni-ên 9:25-26).

Khi Phi-e-rơ tuyên xưng: “Ngài là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống.” (Ma-thi-ơ 16:16), ông đang công bố rằng Chúa Giê-su chính là Đấng Mê-si-a được hứa từ ngàn xưa. Tuy nhiên, Chúa Giê-su đã định nghĩa lại chức vụ Mê-si-a theo cách gây sốc: không phải là một nhà lãnh đạo chính trị đánh đuổi La Mã, mà là một Đầy Tớ chịu khổ, chịu chết để giải cứu nhân loại khỏi tội lỗi (Ma-thi-ơ 16:21; Ê-sai 53:5). Sứ mạng cứu chuộc này là cốt lõi của danh hiệu “Christ”.

Danh hiệu “Con Đức Chúa Trời” (Huios tou Theou – Υἱὸς τοῦ Θεοῦ) nói đến mối quan hệ độc nhất vô nhị và đời đời giữa Chúa Giê-su với Đức Chúa Cha. Đây không phải là một danh hiệu chỉ sự tạo dựng (như các thiên sứ hay con người được gọi là “con cái Đức Chúa Trời” theo nghĩa thuộc linh), mà là một sự đồng đẳng về bản thể. Chúa Giê-su tuyên bố: “Ta với Cha là một.” (Giăng 10:30). Cụm từ “là một” (hen – ἕν) diễn tả sự hợp nhất trong bản thể, mục đích và hành động, nhưng không xóa bỏ sự phân biệt nhân vị giữa Cha và Con.

Lời tuyên bố long trọng của Chúa Giê-su trước mặt thầy cả thượng phẩm là then chốt: “Ngươi là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời đáng ngợi khen hay chăng? Đức Chúa Giê-su phán rằng: Ta chính phải đó; các ngươi sẽ thấy Con người ngồi bên hữu quyền phép Đức Chúa Trời, và ngự giữa đám mây mà đến.” (Mác 14:61-62). Ở đây, Ngài không những xác nhận mình là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời, mà còn ám chỉ đến danh hiệu “Con Người” đầy quyền năng trong Đa-ni-ên 7:13-14, tuyên bố về thẩm quyền và vinh quang thiên thượng của mình.

Danh hiệu Chúa Giê-su thường dùng nhất để chỉ về chính mình là “Con Người” (Ho Huios tou Anthrōpou – Ὁ Υἱὸς τοῦ Ἀνθρώπου). Danh hiệu này, ngoài việc nhấn mạnh nhân tính trọn vẹn của Ngài (Ngài đã đói, khát, mệt, khóc – Hê-bơ-rơ 4:15), còn mang ý nghĩa thiên sai sâu sắc. Nó trực tiếp quy chiếu đến khải tượng trong sách Đa-ni-ên: “Nầy, có một người như con người đến với những đám mây trên trời… Người được ban cho quyền thế, vinh hiển, và nước… nước Người sẽ không bao giờ phá hủy.” (Đa-ni-ên 7:13-14).

Với danh hiệu này, Chúa Giê-su tự đồng hóa mình với Đấng nắm giữ quyền tể trị vũ trụ và là Vị Quan Xét cuối cùng của nhân loại. Ngài phán: “Khi Con người ngự trong sự vinh hiển mình mà đến với các thiên sứ thánh, thì Ngài sẽ ngồi trên ngai vinh hiển của Ngài.” (Ma-thi-ơ 25:31). Do đó, “Con Người” không phải là một danh hiệu khiêm nhường đơn thuần, mà là một tuyên bố đầy uy quyền về nhân vật thiên thượng mang lấy thân phận con người để cứu chuộc và phán xét.

Trong bối cảnh Tân Ước, từ “Chúa” (Kyrios – Κύριος) mang ý nghĩa vô cùng trọng đại. Nó vừa là một tôn xưng lịch sự (“thưa Ngài”), vừa là danh hiệu dành cho Đức Chúa Trời trong bản Bảy Mươi (bản dịch Cựu Ước sang tiếng Hy Lạp). Khi Tân Ước gọi Chúa Giê-su là “Kyrios”, đặc biệt sau sự phục sinh, đó là một tuyên tín về thần tính và quyền tể trị của Ngài.

Sứ đồ Phi-líp mô tả sự tôn cao của Chúa Giê-su: “Cũng vì đó mà Đức Chúa Trời đã đem Ngài lên rất cao, và ban cho Ngài danh trên hết mọi danh, hầu cho nghe đến danh Đức Chúa Giê-su, mọi đầu gối trên trời, dưới đất, bên dưới đất, thảy đều quì xuống, và mọi lưỡi thảy đều xưng Giê-su Christ là Chúa (Kyrios), mà tôn vinh Đức Chúa Trời, là Đức Chúa Cha.” (Phi-líp 2:9-11). Lời tiên tri trong Ê-sai 45:23 về việc mọi đầu gối quì xuống trước Đức Giê-hô-va, nay được áp dụng cho Chúa Giê-su, khẳng định Ngài chính là Đức Chúa Trời.

Danh tính của Chúa Giê-su không thể tách rời khỏi công việc mà Ngài đã hoàn thành. Thiên sứ phán với Giô-sép: “Ngươi sẽ đặt tên là Giê-su, vì chính Ngài sẽ cứu dân mình ra khỏi tội.” (Ma-thi-ơ 1:21). Tên “Giê-su” (Iēsous – Ἰησοῦς) là dạng Hy Lạp của tên Hê-bơ-rơ “Yeshua” (יֵשׁוּעַ), có nghĩa là “Giê-hô-va cứu rỗi” hoặc “Đấng Cứu Rỗi”.

Công việc cứu rỗi được thực hiện qua sự chết đền tội thay và sự sống lại chiến thắng của Ngài. Sứ đồ Phao-lô giải thích: “Vả, Đấng Christ cũng vì tội lỗi chịu chết một lần, là Đấng công bình thay cho kẻ không công bình, để dẫn chúng ta đến cùng Đức Chúa Trời.” (I Phi-e-rơ 3:18). Từ “thay” (hyper – ὑπὲr) ở đây mang ý nghĩa “thay thế, vì lợi ích của”. Chúa Giê-su là Chiên Con của Đức Chúa Trời (Giăng 1:29), ứng nghiệm hình bóng của con sinh tế trong Cựu Ước, gánh lấy tội lỗi của thế gian. Sự phục sinh của Ngài là bằng chứng xác nhận Đức Chúa Trời chấp nhận sinh tế đó và Ngài đã chiến thắng sự chết (Rô-ma 4:25).

Việc hiểu biết Chúa Giê-su là ai không phải là một bài tập tri thức suông, mà phải dẫn đến sự biến đổi trong đời sống, niềm tin và hành động.

• Đặt Niềm Tin Cá Nhân vào Ngài là Cứu Chúa: Câu hỏi đầu tiên và quan trọng nhất là: “Bạn có tin nhận Chúa Giê-su là Cứu Chúa cá nhân của mình không?”. Đức tin nơi công việc trọn vẹn của Ngài trên thập tự giá là con đường duy nhất để được cứu (Giăng 3:16; Công vụ 4:12). Hãy cá nhân hóa lẽ thật này.
• Sống Dưới Quyền Tể Trị của Ngài là Chúa: Nếu Ngài là Kyrios (Chúa), mọi lĩnh vực trong đời sống chúng ta—tài chính, các mối quan hệ, công việc, ước mơ—phải thuận phục dưới sự cai trị của Ngài. Đây là một sự đầu phục trọn vẹn và hằng ngày.
• Bước Đi Theo Gương Ngài là Thầy: Chúa Giê-su phán: “Hãy học theo ta.” (Ma-thi-ơ 11:29). Nhân tính trọn vẹn của Ngài là khuôn mẫu cho chúng ta noi theo trong sự yêu thương, khiêm nhường, thánh khiết và phục vụ.
• Rao Truyền và Làm Chứng về Ngài là Đấng Christ: Di sản của Chúa Giê-su được tiếp nối qua Hội Thánh. Khi chúng ta hiểu Ngài là ai, chúng ta có bổn phận và đặc ân rao truyền danh Ngài cho người khác (Ma-thi-ơ 28:19-20). Lời làm chứng của chúng ta phải dựa trên chân lý vững chắc về Con Đức Chúa Trời đã chịu chết và sống lại.

Cuộc đời và di sản của Chúa Giê-su thành Na-xa-rét vượt xa một câu chuyện cảm động về một bậc thầy đạo đức. Ngài là Logos, Đấng Tạo Hóa vĩnh hằng, đã mặc lấy xác thịt. Ngài là Đấng Christ, Mê-si-a được hứa, đã hoàn thành chương trình cứu chuộc qua thập tự giá. Ngài là Con Đức Chúa Trời, một với Đức Chúa Cha trong bản thể. Ngài là Con Người, vừa mang trọn nhân tính vừa là Quan Xét cuối cùng. Ngài là Kyrios, Chúa Tể mà mọi đầu gối phải quì xuống. Và trên hết, Ngài là Giê-su, Cứu Chúa, Đấng đã gánh tội và ban sự sống đời đời cho bất cứ ai tin.

Giống như Phi-e-rơ, câu trả lời của chúng ta cho câu hỏi “Các ngươi nói ta là ai?” quyết định mọi sự. Lời tuyên xưng “Ngài là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống” mở ra cánh cửa cho mối tương giao với Đức Chúa Trời và thay đổi vận mệnh đời đời. Nguyện xin mỗi chúng ta không chỉ hiểu biết về Ngài qua nghiên cứu, mà còn biết Ngài cách cá nhân, yêu mến Ngài, bước theo Ngài và sốt sắng truyền rao danh cao cả của Ngài cho đến cuối cùng.