Ý Nghĩa Của “Nhưng Ấy Chẳng Phải Tôi” Trong 1 Cô-rinh-tô 15:10
Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân đều đối diện với câu hỏi căn cốt về bản ngã và ân điển: Tôi là ai trong công việc Chúa? Thành quả thuộc về tôi hay thuộc về Ngài? Sứ đồ Phao-lô, qua một tuyên bố tưởng chừng mâu thuẫn nhưng đầy quyền năng trong 1 Cô-rinh-tô 15:10, đã đưa ra câu trả lời thần học sâu sắc, vạch ra ranh giới giữa sự yếu đuối của con người và quyền năng vô hạn của Đức Chúa Trời. Câu Kinh Thánh này không chỉ là chìa khóa để hiểu về thần tính của chức vụ sứ đồ, mà còn là kim chỉ nam cho đời sống và sự phục vụ của mọi tín hữu.
Bối Cảnh Của Lời Tuyên Bố: Phao-lô Trong Chương 15
Để thấu hiểu trọn vẹn ý nghĩa của câu nói, chúng ta phải đặt nó vào bối cảnh rộng lớn hơn. 1 Cô-rinh-tô 15 là chương kinh điển về học thuyết then chốt của đức tin Cơ Đốc: sự sống lại của thân thể. Phao-lô bắt đầu bằng việc xác định Phúc Âm mà ông đã rao giảng: “Trước hết, tôi đã dạy dỗ anh em điều mà chính tôi đã nhận lãnh, ấy là Đấng Christ chịu chết vì tội chúng ta theo lời Kinh thánh; Ngài đã bị chôn, đến ngày thứ ba, Ngài sống lại theo lời Kinh thánh” (1 Cô-rinh-tô 15:3-4).
Tuy nhiên, giữa lập luận về sự sống lại, Phao-lô đột ngột quay sang nói về chính mình và chức vụ của ông (câu 8-10). Lý do là vì ông đang bảo vệ thẩm quyền sứ đồ của mình. Ông liệt kê những người đã chứng kiến Chúa phục sinh, và cuối cùng, ông nói về chính mình như một “đứa sanh non” (ὡσπερεὶ τῷ ἐκτρώματι – hōsperei tō ektromati). Ông thừa nhận mình là “kẻ rất hèn mọn hơn hết các sứ đồ” và thậm chí “không đáng gọi là sứ đồ” vì đã từng bắt bớ Hội thánh của Đức Chúa Trời (câu 9). Chính từ đáy sâu của sự khiêm nhường và nhận biết tội lỗi này, lời tuyên bố đầy quyền năng vang lên:
“Nhưng tôi đây, nhờ ơn Đức Chúa Trời, tôi được như thế; và ơn của Ngài ban cho tôi không phải là vô ích. Trái lại, tôi đã làm việc nhiều hơn tất cả các sứ đồ khác, dù không phải tôi, nhưng là ơn của Đức Chúa Trời ở với tôi.” (1 Cô-rinh-tô 15:10, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).
Cụm từ then chốt mà chúng ta nghiên cứu là “dù không phải tôi” (hay “nhưng ấy chẳng phải tôi” trong một số bản dịch khác). Trong nguyên bản tiếng Hy Lạp, câu này là: οὐκ ἐγὼ δὲ ἀλλὰ ἡ χάρις τοῦ θεοῦ [ἡ] σὺν ἐμοί (ouk egō de alla hē charis tou theou [hē] syn emoi). Dịch sát nghĩa: “Nhưng không phải tôi, mà là ân điển của Đức Chúa Trời ở cùng tôi.”
Phân Tích Ngôn Ngữ Và Thần Học: “Không Phải Tôi, Mà Là Ân Điển”
Lời tuyên bố của Phao-lô là một nghịch lý thánh (holy paradox) vừa khẳng định vừa phủ định. Chúng ta hãy cùng phân tích từng lớp nghĩa:
1. Sự Phủ Định Cái Tôi (“Không phải tôi” – οὐκ ἐγὼ): Phao-lô hoàn toàn phủ nhận công lao, tài năng bẩm sinh, hay sức lực cá nhân ông là nguồn gốc của những thành tựu trong chức vụ. Đây không phải là lời nói khiêm tốn giả tạo, mà là sự nhận thức thần học sâu sắc. Con người cũ của Phao-lô – Sau-lơ, người Pha-ri-si nhiệt thành, bắt bớ Hội thánh – không thể tạo ra những kết quả thuộc linh. Bản ngã tự cậy, tự tôn của ông đã bị đóng đinh trên thập tự giá với Đấng Christ (xem Ga-la-ti 2:20). Chữ “ἐγὼ” (egō – “tôi”) ở đây ám chỉ cái tôi độc lập, tách rời khỏi Đấng Christ, cái tôi muốn tự mình làm nên sự nghiệp. Phao-lô phủ định điều đó.
2. Sự Khẳng Định Ân Điển (“Mà là ân điển… ở cùng tôi” – ἀλλὰ ἡ χάρις τοῦ θεοῦ σὺν ἐμοί): Sau sự phủ định triệt để ấy là một sự khẳng định mạnh mẽ hơn. Nguồn gốc của mọi sự là χάρις (charis – ân điển, ân sủng). Ân điển này không phải là một khái niệm trừu tượng, mà là sự hiện diện năng quyền, chủ động và biến đổi của chính Đức Chúa Trời. Cụm từ “ở cùng tôi” (σὺν ἐμοί – syn emoi) rất quan trọng. Nó diễn tả sự đồng hành, sự cộng tác mật thiết. Ân điển không thay thế con người Phao-lô, nhưng hành động cùng với và thông qua con người đã được biến đổi của ông.
3. Nghịch Lý Của Sự Cộng Tác (Synergy): Câu 10 thể hiện một sự cộng tác thần-nhân đầy bí ẩn. Một mặt, Phao-lô nói “tôi đã làm việc nhiều hơn” (ἐκοπίασα – ekopiasa, động từ diễn tả sự lao nhọc, làm việc cực nhọc). Ông đã nỗ lực, đã đổ mồ hôi, đã tranh chiến. Nhưng mặt khác, ông tuyên bố “không phải tôi”. Điều này cho thấy trong vương quốc Đức Chúa Trời, sự nỗ lực của con người và quyền năng của ân điển không loại trừ nhau, mà hợp nhất với nhau. Sự nỗ lực của chúng ta là phương tiện qua đó ân điển của Đức Chúa Trời thể hiện quyền năng. Như chính Chúa Giê-xu phán: “Ngoài ta, các ngươi chẳng làm chi được” (Giăng 15:5), nhưng Ngài cũng giao trách nhiệm và kêu gọi sự trung tín.
Liên Hệ Với Các Phân Đoạn Khác: Thần Học Về Ân Điển Của Phao-lô
Lời tuyên bố “không phải tôi” trong 1 Cô-rinh-tô 15:10 không phải là một ý tưởng biệt lập, mà là tâm điểm của thần học về ân điển và chức vụ trong các thư tín của Phao-lô.
- Ê-phê-sô 2:8-10: “Ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Đấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình. Vì chúng ta là việc Ngài làm ra, được tạo dựng trong Đấng Christ Giê-xu để làm việc lành mà Đức Chúa Trời đã sắm sẵn trước cho chúng ta làm theo.” Ở đây, nguyên tắc “không phải bởi anh em” song hành với “không phải tôi”. Cứu cánh là để Đức Chúa Trời nhận mọi vinh hiển.
- Ga-la-ti 2:20: “Tôi đã bị đóng đinh vào thập tự giá với Đấng Christ, mà tôi sống, không phải là tôi sống nữa, nhưng Đấng Christ sống trong tôi.” Đây là nền tảng của “không phải tôi”. Cái tôi cũ đã chết, và sự sống mới là Đấng Christ sống trong và qua tôi.
- 2 Cô-rinh-tô 4:7: “Chúng tôi chứa của báu nầy trong chính mình bằng đất sét, hầu cho tỏ quyền phép lớn dường ấy là bởi Đức Chúa Trời, chớ chẳng phải bởi chúng tôi.” Hình ảnh “bình bằng đất sét” nhấn mạnh sự yếu đuối của thân vị (con người Phao-lô), để quyền năng thuộc về Đức Chúa Trời.
- Rô-ma 15:17-18: Phao-lô nói về sự hãnh diện của mình trong Đấng Christ về những việc Ngài đã làm qua mình. Ông luôn quy hướng thành quả về Chúa.
Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Lẽ thật “không phải tôi, mà là ân điển” không chỉ dành cho các sứ đồ, mà còn cho mọi tín hữu trong mọi lĩnh vực đời sống.
1. Trong Chức Vụ Và Sự Phục Vụ Hội Thánh: Khi chúng ta dạy dỗ, chăm sóc, hát hay phục vụ, cám dỗ lớn nhất là tìm kiếm sự công nhận của con người và cảm thấy mình “quan trọng”. Nguyên tắc của Phao-lô nhắc nhở chúng ta: Mọi tài năng đều là ân tứ (χάρισμα – charisma, cũng bắt nguồn từ chữ “ân điển”) từ Đức Chúa Trời ban cho (1 Cô-rinh-tô 4:7). Thành quả thuộc linh thực sự là kết quả của Thánh Linh hành động qua chúng ta. Vì vậy, chúng ta phục vụ với hết khả năng (“làm việc nhiều hơn”), nhưng với tấm lòng khiêm nhường, luôn quy vinh hiển cho Chúa và vui mừng khi Ngài dùng người khác thay vì mình.
2. Trong Nghề Nghiệp Và Đời Sống Xã Hội: Dù bạn là bác sĩ, giáo viên, kỹ sư hay làm nội trợ, bạn có thể áp dụng nguyên tắc này. Sự thăng tiến, thành công, giải quyết vấn đề khó khăn – hãy nhìn nhận rằng trí tuệ, sức khỏe và cơ hội đều đến từ Chúa. Điều này không làm giảm giá trị nỗ lực cá nhân, nhưng đặt nỗ lực ấy vào đúng vị trí: là sự đáp lại và cộng tác với ân điển Chúa đã ban. Nó giải phóng chúng ta khỏi gánh nặng phải tự chứng minh bản thân và loại bỏ sự ganh tị khi thấy người khác thành công hơn.
3. Trong Đời Sống Cá Nhân Và Sự Thánh Hóa: Khi chiến thắng một thói quen tội lỗi, phát triển một đức tính tốt, hay giữ được bình an trong hoàn cảnh khó khăn, đừng rơi vào suy nghĩ: “Tôi giỏi quá!”. Hãy nhớ lời Chúa: “Ấy là Đức Chúa Trời cảm động lòng anh em vừa muốn vừa làm theo ý tốt Ngài” (Phi-líp 2:13). Sự thánh hóa là công việc của Thánh Linh. Vai trò của chúng ta là đầu phục, tin cậy và vâng theo. Thái độ “không phải tôi” bảo vệ chúng ta khỏi sự kiêu ngạo thuộc linh – thứ tội lỗi tinh vi nhất.
4. Trong Sự Cầu Nguyện: Nguyên tắc này nên định hình lời cầu nguyện của chúng ta. Thay vì chỉ cầu xin kết quả, chúng ta cầu nguyện rằng: “Lạy Chúa, xin hãy hành động qua con. Dù con có làm được gì, xin cho con thấy rõ đó là công việc của Ngài, để Ngài được tôn vinh.” Chúng ta cũng học cách tạ ơn Chúa cho mọi tiến bộ nhỏ nhất trong đời sống mình và người khác, nhận biết đó là dấu chỉ của ân điển Ngài.
Kết Luận: Sống Trong Nghịch Lý Của Ân Điển
Lời tuyên bố “Nhưng ấy chẳng phải tôi” của Phao-lô là tiếng nói của một linh hồn đã được ân điển chạm đến và biến đổi hoàn toàn. Nó là lời tuyên xưng đức tin vào một Đức Chúa Trời Toàn Năng, Đấng thích dùng những vật hèn mọn, yếu đuối để làm nên những việc lớn lao, hầu cho không một xác thịt nào dám khoe mình trước mặt Ngài (1 Cô-rinh-tô 1:27-29).
Nghịch lý thánh này mời gọi chúng ta vào một lối sống tự do: chúng ta được giải phóng khỏi gánh nặng phải “làm nên chuyện” bằng chính sức mình, nhưng đồng thời được thúc đẩy để làm việc, lao nhọc và cống hiến hết mình vì cớ Đấng Christ, trong sự bảo đảm rằng chính Ngài là Đấng ban năng lực và sẽ hoàn thành công việc tốt lành Ngài đã khởi sự trong chúng ta (Phi-líp 1:6).
Cuối cùng, đây không phải là bài học về sự khiêm nhường đơn thuần, mà là bài học về sự thật. Nhìn nhận rằng “không phải tôi” là nhìn nhận thực tế thuộc linh đúng đắn nhất. Mọi sự chúng ta có đều đã nhận lãnh (1 Cô-rinh-tô 4:7). Vì vậy, hôm nay và mỗi ngày, ước nguyện của chúng ta là sống với nhận thức sâu sắc rằng: “Tôi đã bị đóng đinh với Đấng Christ, mà tôi sống, không phải là tôi sống nữa, nhưng Đấng Christ sống trong tôi; và nay tôi sống trong xác thịt, là sống trong đức tin của Con Đức Chúa Trời, là Đấng đã yêu tôi và phó chính mình Ngài vì tôi” (Ga-la-ti 2:20). Trong Ngài, sự yếu đuối của chúng ta trở nên trọn vẹn, vì quyền năng của Ngài nên trọn vẹn trong sự yếu đuối (2 Cô-rinh-tô 12:9).