Chúa Giê-su Là Ai? Tìm Hiểu Về Cuộc Đời và Di Sản của Ngài
Trong dòng chảy của lịch sử nhân loại, không có nhân vật nào vừa gây tranh cãi, vừa được tôn kính, vừa làm thay đổi thế giới sâu sắc như Chúa Giê-su Christ. Câu hỏi “Chúa Giê-su là ai?” không đơn thuần là một thắc mắc lịch sử hay triết lý; đó là câu hỏi mang tính quyết định vận mệnh đời đời, như chính Ngài đã đặt ra cho các môn đồ: “Còn các ngươi thì xưng ta là ai?” (Ma-thi-ơ 16:15). Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh, khám phá căn tính, chức vụ, cuộc đời và di sản đời đời của Ngài, Đấng là nền tảng của đức tin Tin Lành.
Kinh Thánh không để chúng ta phỏng đoán về danh tính của Chúa Giê-su. Ngay từ những trang đầu của Tân Ước, các trước giả đã dùng những danh xưng đầy quyền năng và ý nghĩa thần học để mặc khải Ngài.
1. Giê-su (Jesus/Iēsous): Danh xưng này có nguồn gốc từ tiếng Hê-bơ-rơ “Yeshua” (יהושע), có nghĩa là “Giê-hô-va cứu rỗi” hoặc “Đấng Giải Cứu”. Thiên sứ đã truyền lệnh cho Giô-sép: “Ngươi sẽ đặt tên là JESUS, vì chính Ngài sẽ cứu dân mình ra khỏi tội” (Ma-thi-ơ 1:21). Danh xưng này tuyên bố ngay từ đầu sứ mệnh căn bản của Ngài: cứu chuộc nhân loại khỏi tội lỗi.
2. Christ (Christos/Χριστός): Đây không phải là họ, mà là một chức vụ. Từ Hy Lạp “Christos” dịch từ tiếng Hê-bơ-rơ “Mashiach” (משיח), có nghĩa là “Đấng được xức dầu”. Trong Cựu Ước, các vị vua, thầy tế lễ, và tiên tri đều được xức dầu để nhậm chức. Chúa Giê-su là Đấng Mê-si được hứa ban, Đấng kết hợp cả ba chức vụ trọng đại này trong một con người: Tiên Tri như Môi-se (Phục-truyền 18:15), Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm theo ban Mên-chi-xê-đéc (Thi-thiên 110:4; Hê-bơ-rơ 7), và Vua đời đời của dòng dõi Đa-vít (2 Sa-mu-ên 7:12-13). Phi-e-rơ tuyên xưng: “Ngài là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống” (Ma-thi-ơ 16:16).
3. Con Đức Chúa Trời: Danh xưng này khẳng định thần tính và mối liên hệ độc nhất của Ngài với Đức Chúa Cha. Ngài không phải là một tạo vật được dựng nên, mà là Con Một (Monogenēs/μονογενής), nghĩa là Duy Nhất, khác biệt về bản chất (Giăng 1:14, 18). Trong thư Hê-bơ-rơ, Đức Chúa Cha phán về Ngài: “Hỡi Con, Ngài là Con ta, ngày nay ta đã sanh Con” (Hê-bơ-rơ 1:5, trích Thi-thiên 2:7). Sự sống lại của Ngài là bằng chứng tối hậu: “Đức Chúa Jêsus đã được xác định là Con Đức Chúa Trời bởi quyền phép của Thánh Linh, qua sự sống lại từ kẻ chết” (Rô-ma 1:4).
4. Con Người: Đây là danh xưng Chúa Giê-su thường dùng nhất để chỉ về chính mình. Nó vừa nhấn mạnh nhân tính trọn vẹn của Ngài, vừa ám chỉ đến lời tiên tri trong sách Đa-ni-ên về một Đấng có quyền thế vĩnh cửu: “Ta lại thấy... có một người giống như con người đến với những đám mây trên trời... Người được ban cho quyền thế, vinh hiển, và nước...” (Đa-ni-ên 7:13-14). Chúa Giê-su là Con Đức Chúa Trời trở nên xác thịt, hoàn toàn chia sẻ thân phận con người ngoại trừ tội lỗi (Hê-bơ-rơ 4:15).
5. Ngôi Lời (Logos/Λόγος): Sứ đồ Giăng mở đầu sách Phúc Âm với một khải thị cao siêu: “Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời... Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta” (Giăng 1:1, 14). “Logos” trong tư tưởng Hy Lạp hàm ý “lý trí tối cao, nguyên lý sáng tạo”. Giăng khẳng định Ngôi Lời ấy chính là một thân vị (Person), hiện hữu từ đời đời, đồng bản thể với Đức Chúa Trời, và là Đấng sáng tạo muôn vật. Chúa Giê-su chính là Lời hằng sống, là sự bày tỏ trọn vẹn và cuối cùng của Đức Chúa Trời cho nhân loại (Hê-bơ-rơ 1:1-3).
Cuộc đời Chúa Giê-su được các sách Phúc Âm ghi chép không phải như một tiểu sử thông thường, mà như một bản tường thuật cứu rỗi, ứng nghiệm trọn vẹn những lời tiên tri Cựu Ước.
Sự Giáng Sinh (Ma-thi-ơ 1-2; Lu-ca 1-2): Ngài được thai dựng cách siêu nhiên bởi quyền năng Đức Thánh Linh trong lòng trinh nữ Ma-ri (Lu-ca 1:35), ứng nghiệm lời tiên tri Ê-sai 7:14. Sự giáng sinh tại Belem, thành của Đa-vít, ứng nghiệm Mi-chê 5:2. Sự kiện này là “Ngôi Lời trở nên xác thịt” – Đức Chúa Trời vĩ đại bước vào thế giới nhỏ bé của con người.
Chức Vụ Công Khai: Sau khi chịu Giăng Báp-tít làm báp-têm (Ma-thi-ơ 3) và chịu cám dỗ trong đồng vắng (Ma-thi-ơ 4), Ngài bắt đầu chức vụ rao giảng, dạy dỗ, chữa lành và đuổi quỷ. Sứ điệp trọng tâm của Ngài là: “Kỳ đã trọn, nước Đức Chúa Trời đã đến gần; các ngươi hãy ăn năn và tin đạo Tin Lành” (Mác 1:15). Các phép lạ Ngài làm là những dấu chỉ (sēmeia/σημεῖα) chứng minh Nước Đức Chúa Trời đã xâm nhập thế gian và uy quyền của Đấng Mê-si.
Sự Chết Chuộc Tội: Đỉnh điểm của chương trình cứu rỗi là sự chết của Chúa Giê-su trên thập tự giá. Đây không phải là một tai nạn lịch sử, mà là sự hy sinh tự nguyện, có chủ đích. Ngài phán: “Con người đã đến... phó sự sống mình làm giá chuộc cho nhiều người” (Mác 10:45). Tiếng Hy Lạp cho “giá chuộc” là lytron (λύτρον), chỉ giá phải trả để giải phóng một nô lệ. Thập tự giá là nơi cơn thịnh nộ thánh khiết của Đức Chúa Trời đối với tội lỗi và tình yêu vô hạn của Ngài đối với tội nhân gặp nhau. Chúa Giê-su, Chiên Con vô tì tích, gánh thay hình phạt mà chúng ta đáng chịu, “Vì Ngài đã làm cho Đấng vốn chẳng biết tội lỗi trở nên tội lỗi vì chúng ta, hầu cho chúng ta nhờ Ngài mà được trở nên sự công bình của Đức Chúa Trời” (2 Cô-rinh-tô 5:21).
Sự Phục Sinh và Thăng Thiên: Ngôi mộ trống vào ngày thứ ba là bằng chứng bất khả kháng cho chiến thắng của Ngài trên tội lỗi và sự chết. Sự phục sinh (anastasis/ἀνάστασις) của Ngài là trụ cột của đức tin Cơ Đốc (1 Cô-rinh-tô 15:17). Bốn mươi ngày sau, Ngài thăng thiên về trời, ngồi bên hữu Đức Chúa Trời, với tư cách là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm đang cầu thay và Vua đang cai trị (Hê-bơ-rơ 10:12; Công vụ 1:9-11).
Di sản Chúa Giê-su để lại không phải là những công trình kiến trúc hay tác phẩm văn chương, mà là một công trình cứu chuộc hoàn tất và một cộng đồng được cứu chuộc – Hội Thánh của Ngài.
Sự Cứu Rỗi Trọn Vẹn (Soteria/Σωτηρία): Danh Ngài là “Giê-su” đã được ứng nghiệm. Qua sự chết và sống lại, Ngài mở ra con đường cứu rỗi duy nhất: “Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu” (Công vụ 4:12). Sự cứu rỗi này mang lại cho tín đồ:
- Sự Xưng Công Bình: Được kể là công bình trước mặt Đức Chúa Trời (Rô-ma 3:21-26).
- Sự Hòa Thuận: Mối quan hệ đổ vỡ với Đức Chúa Trời được phục hồi (2 Cô-rinh-tô 5:18-19).
- Sự Tái Sanh: Nhận lấy sự sống mới từ Đức Thánh Linh (Giăng 3:3; Tít 3:5).
- Hy Vọng Phục Sinh: Sự sống lại của Ngài đảm bảo cho sự sống lại của chúng ta (1 Cô-rinh-tô 15:20-23).
Lời Hứa Tái Lâm: Di sản của Ngài chưa kết thúc. Ngài đã hứa: “Ta sẽ trở lại” (Giăng 14:3). Sự tái lâm của Ngài là niềm hy vọng trọng tâm của Hội Thánh, là ngày Ngài sẽ hoàn tất sự cứu rỗi, phán xét thế gian, và thiết lập vương quốc vĩnh cửu của sự công bình và bình an (Khải-huyền 21-22).
Hiểu biết về Chúa Giê-su phải dẫn đến một đời sống được biến đổi. Dưới đây là những áp dụng thiết thực:
1. Đặt Trọn Niềm Tin và Sự Thờ Phượng vào Đúng Đối Tượng: Biết Ngài là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống, đòi hỏi chúng ta phải có một đức tin cá nhân vào Ngài. Sự cứu rỗi không đến từ nghi lễ hay nỗ lực cá nhân, mà từ việc tiếp nhận Ngài: “Nhưng hễ ai đã nhận Ngài, thì Ngài ban cho quyền phép trở nên con cái Đức Chúa Trời” (Giăng 1:12). Hãy thờ phượng Ngài với tất cả tấm lòng, vì chỉ mình Ngài xứng đáng.
2. Bước Đi Theo Sự Dạy Dỗ và Gương Mẫu của Ngài: Là môn đồ Chúa Giê-su, chúng ta được kêu gọi “hãy mang lấy ách của Ta... và học theo Ta” (Ma-thi-ơ 11:29). Điều này bao gồm việc yêu thương kẻ thù, sống khiêm nhường, phục vụ, tha thứ và tìm kiếm ý muốn Cha trên hết. Nhân tính trọn vẹn của Ngài cho chúng ta một khuôn mẫu hoàn hảo để noi theo.
3. Sống Trong Quyền Năng và Sự Hiện Diện của Ngài: Chúa Giê-su phục sinh không phải là một nhân vật trong quá khứ. Ngài đang sống và hiện diện qua Đức Thánh Linh trong lòng mỗi tín đồ (Giăng 14:16-18). Chúng ta có thể cầu nguyện nhân danh Ngài, nhờ cậy sức Ngài để sống đắc thắng tội lỗi và phục vụ, và tìm sự an ủi từ Ngài trong mọi hoàn cảnh.
4. Rao Truyền Danh Ngài cho Thế Gian: Hiểu được Ngài là Đấng Cứu Rỗi duy nhất thúc đẩy chúng ta chia sẻ Tin Lành này. Chúng ta được giao “chức vụ hòa giải” (2 Cô-rinh-tô 5:18-20), trở nên những sứ giả loan báo về tình yêu và ân điển được tìm thấy trong Danh Giê-su Christ.
Vậy, Chúa Giê-su là ai? Ngài là Đấng Mê-si được hứa ban, là Con Đức Chúa Trời hằng sống, là Con Người hoàn hảo, là Ngôi Lời nhập thể, là Đấng Cứu Rỗi chịu chết và sống lại. Cuộc đời Ngài là sự bày tỏ trọn vẹn nhất về tình yêu và bản tính của Đức Chúa Trời. Di sản Ngài để lại là sự cứu rỗi trọn vẹn, Hội Thánh vững bền, và hy vọng vinh quang cho tương lai.
Câu hỏi cuối cùng và quan trọng nhất không còn là “Chúa Giê-su là ai?” mà là “Chúa Giê-su là ai ĐỐI VỚI BẠN?” Lời tuyên xưng của Phi-e-rơ và lời mời gọi của Chúa vẫn còn vang vọng đến hôm nay. Nguyện xin Đức Thánh Linh mở mắt chúng ta để nhìn biết Ngài, và đặt trọn đời sống mình dưới sự cai trị của Vua muôn vua, Chúa muôn chúa, là Giê-su Christ, Đấng đáng được ngợi khen đời đời. A-men.