Ai là tác giả của sách 2 Sa-mu-ên?

Trong hành trình khám phá Lời Chúa, việc tìm hiểu về nguồn gốc và tác giả của mỗi sách là bước đầu tiên quan trọng để thấu hiểu bối cảnh, mục đích và thông điệp thần học mà Đức Chúa Trời muốn truyền đạt. Sách 2 Sa-mu-ên, một phần không thể tách rời của bộ lịch sử Israel trong Cựu Ước, đưa chúng ta vào câu chuyện đầy biến động về vương triều của Vua Đa-vít. Câu hỏi "Ai là tác giả?" không chỉ là một thắc mắc học thuật, mà còn mở ra cánh cửa để chúng ta hiểu hơn về sự mặc khải tiệm tiến của Đức Chúa Trời qua các biên sử được Ngài cảm thúc.

Theo truyền thống Do Thái và Cơ Đốc giáo lâu đời, cả sách 1 và 2 Sa-mu-ên ban đầu được xem như một cuộn sách duy nhất. Truyền thống gán quyền tác giả chính cho tiên tri Sa-mu-ên. Tuy nhiên, khi đọc kỹ văn bản, chúng ta thấy một manh mối quan trọng: Sa-mu-ên qua đời ở 1 Sa-mu-ên 25:1, trong khi phần lớn câu chuyện của sách 2 Sa-mu-ên diễn ra sau đó rất lâu. Điều này cho thấy, mặc dù mang tên ông, sách không hoàn toàn do ông viết ra.

Kinh Thánh cung cấp một số gợi ý quan trọng về những người đã góp phần vào việc biên soạn các biên sử này:

"Các công việc của vua Đa-vít, từ đầu đến cuối, đều đã chép trong sách của Sa-mu-ên, đấng tiên kiến, trong sách của Na-than, đấng tiên tri, và trong sách của Gát, đấng tiên kiến." (1 Sử-ký 29:29)

Câu Kinh Thánh then chốt này chỉ ra rằng, những sự kiện trong đời vua Đa-vít (là nội dung chính của sách 2 Sa-mu-ên) đã được ghi chép lại bởi ba nhân vật được Đức Thánh Linh cảm thúc: Sa-mu-ên, Na-than và Gát. Cả ba đều là "tiên kiến" (rō'eh - רֹאֶה) và "tiên tri" (nāḇî' - נָבִיא), tức là những người nhìn biết và công bố ý chỉ của Đức Chúa Trời.

• Sa-mu-ên: Có thể đã viết những phần đầu (liên quan đến sự lập nước và sự sa ngã của Sau-lơ) và để lại các tài liệu nền tảng.
• Na-than: Tiên tri gần gũi với Đa-vít, là người đã quở trách tội của vua với Bát-sê-ba (2 Sa-mu-ên 12). Ông chắc chắn có những ghi chép chi tiết về các sự kiện trong triều đình.
• Gát: Tiên tri đồng hành với Đa-vít từ thời ông chạy trốn Sau-lơ, là người đưa ra sự chỉ dẫn về việc lập bàn thờ sau tai vạ dịch hạch (2 Sa-mu-ên 24:18-19). Ông cũng ghi chép các sự kiện lịch sử.

Do đó, sách 2 Sa-mu-ên có thể là sản phẩm biên soạn của một hoặc nhiều biên sử gia được Đức Thánh Linh cảm thúc, dựa trên các nguồn tài liệu đáng tin cậy từ những tiên tri này.

Phong cách văn chương của sách 2 Sa-mu-ên mang tính nhất quán cao với sách 1 Sa-mu-ên, cho thấy chúng có cùng một quá trình biên soạn cuối cùng. Tác giả/biên tập viên cuối cùng (có lẽ sống vào thời Vương quốc Giu-đa sau khi phân chia, dựa trên một số ghi chú địa lý như "cho đến ngày nay" - 2 Sa-mu-ên 4:3) đã sắp xếp các tài liệu nguồn với một mục đích thần học rõ rệt.

Mục đích này không đơn thuần là ghi chép lịch sử, mà là trình bày Giao Ước Đa-vít và cách Đức Chúa Trời thành tín giữ lời hứa của Ngài bất chấp những thất bại của con người. Cấu trúc của sách 2 Sa-mu-ên tập trung vào:

1. Sự Thăng Tiến và Vinh Quang của Đa-vít (Chương 1-10): Đăng quang, chiếm thành Giê-ru-sa-lem, rước Hòm Giao Ước, và nhận lời hứa Giao Ước Vĩnh Cửu từ Đức Giê-hô-va qua tiên tri Na-than (2 Sa-mu-ên 7). Đây là đỉnh cao thuộc linh và chính trị của Đa-vít.

2. Sự Sa Ngã và Hậu Quả của Đa-vít (Chương 11-20): Tội ngoại tình với Bát-sê-ba và giết U-ri, cùng hàng loạt những rối loạn trong gia đình (A-môn, Ta-ma, Áp-sa-lôm). Sách trình bày cách chân thực, không tô hồng tội lỗi của vị vua được xức dầu.

3. Những Năm Tháng Cuối Đời (Chương 21-24): Một phần phụ lục mang tính thần học, sắp xếp theo cấu trúc đồng tâm (A-B-C-B'-A') để tóm tắt các chủ đề về sự đoán phạt, ân điển và lòng thương xót của Đức Chúa Trời.

Người biên soạn cuối cùng đã dùng ngòi bút được Đức Thánh Linh hướng dẫn để cho thấy một chân lý quan trọng: Ân điển và Giao ước của Đức Chúa Trời không lệ thuộc vào sự hoàn hảo của con người, mà dựa trên sự thành tín của chính Ngài.

Đối với người tin Chúa, vấn đề tác giả loài người luôn đi đôi với chân lý về sự cảm thúc của Đức Thánh Linh (2 Ti-mô-thê 3:16). Từ ngữ Hy Lạp theopneustos (θεόπνευστος) được dịch là "cảm động bởi Đức Chúa Trời", hàm ý hơi thở của Đức Chúa Trời. Điều này có nghĩa là dù sách 2 Sa-mu-ên có thể được biên soạn từ nhiều nguồn tài liệu và qua bàn tay của nhiều người (Sa-mu-ên, Na-than, Gát, và các biên sử gia vô danh khác), thì chính Đức Thánh Linh mới là Tác Giả Tối Cao, đảm bảo tính chính xác, chân thật và thẩm quyền của văn bản.

Sách được kết nạp vào canon (quy điển) của Kinh Thánh Hê-bơ-rơ (nằm trong nhóm "Các Tiên Tri Trước") vì Hội chúng Do Thái nhận biết thẩm quyền thần thượng trong đó. Nó không chỉ ghi lại lịch sử, mà còn là lời tiên tri chỉ về Đấng Mê-si, con cháu Đa-vít sẽ lập nước đời đời – chính là Chúa Giê-xu Christ (Lu-ca 1:32-33).

Việc nghiên cứu về tác giả sách 2 Sa-mu-ên không dừng lại ở kiến thức, mà phải dẫn chúng ta đến sự thay đổi trong đời sống.

1. Bài Học Về Lòng Thành Thật Với Chúa và Với Chính Mình: Sách 2 Sa-mu-ên không che giấu tội lỗi của "người theo lòng Đức Chúa Trời" (Công-vụ 13:22). Đa-vít phạm tội nghiêm trọng, nhưng khi bị Na-than quở trách, ông đã ngay lập tức thừa nhận: "Ta có phạm tội cùng Đức Giê-hô-va" (2 Sa-mu-ên 12:13). Đời sống chúng ta cần sự thành thật đó trước mặt Chúa. Không có tội lỗi nào có thể được giấu kín (Dân-số Ký 32:23), và sự ăn năn thật là con đường duy nhất để phục hồi.

2. Bài Học Về Sự Thành Tín Tuyệt Đối Của Đức Chúa Trời Trong Giao Ước: Dù Đa-vít thất bại, lời hứa của Đức Chúa Trời trong 2 Sa-mu-ên 7 vẫn không hề lay chuyển. Giao ước đó cuối cùng được làm trọn nơi Chúa Giê-xu Christ. Trong cuộc sống đầy biến động, khi chúng ta thất bại, hãy nhớ rằng sự cứu rỗi và địa vị con cái Chúa của chúng ta dựa trên giao ước mới trong huyết Đấng Christ (Lu-ca 22:20), chứ không dựa trên sự hoàn hảo của bản thân. Đức Chúa Trời vẫn thành tín ngay cả khi chúng ta không trung tín (2 Ti-mô-thê 2:13).

3. Bài Học Về Tính Quan Trọng Của Lời Chứng và Sự Ghi Chép Thuộc Linh: Các tiên tri Sa-mu-ên, Na-than, Gát đã trung tín ghi lại cả thành công lẫn thất bại. Điều này nhắc nhở chúng ta về giá trị của việc ghi nhật ký thuộc linh, ghi chép lại những lần Chúa đáp lời cầu nguyện, những bài học qua thất bại, và những lời hứa Ngài phán với chúng ta. Đó sẽ là di sản đức tin cho thế hệ sau.

4. Bài Học Về Ân Điển và Sự Phục Hồi: Hậu quả của tội lỗi Đa-vít là rất thảm khốc (con chết, gia đình loạn lạc), nhưng ân điển Chúa vẫn bao phủ. Ông vẫn là vua, và đặc biệt, từ dòng dõi ông, Đấng Cứu Thế đã đến. Điều này dạy chúng ta rằng, dù phải gánh chịu hậu quả tự nhiên của tội lỗi, nhưng ân điển phục hồi của Đức Chúa Trời vẫn có quyền năng biến đổi và sử dụng chúng ta cho vinh hiển Ngài.

Tóm lại, sách 2 Sa-mu-ên là một tác phẩm được Đức Thánh Linh cảm thúc, có nguồn gốc từ các tài liệu lịch sử và tiên tri đáng tin cậy của Sa-mu-ên, Na-than và Gát, và được một biên tập viên được cảm thúc biên soạn lại với một lăng kính thần học rõ ràng. Tác giả tối thượng là chính Đức Chúa Trời, Đấng đã dùng những con người bình thường với những phong cách và hoàn cảnh khác nhau để truyền đạt Lời vĩnh cửu của Ngài.

Qua câu chuyện đầy tính nhân bản về vua Đa-vít, sách dẫn dắt chúng ta đến với chân lý về tội lỗi, ân điển, sự ăn năn và trên hết là sự thành tín không hề thay đổi của Đức Chúa Trời trong giao ước Ngài. Nó chỉ về Chúa Giê-xu Christ, "Con trai Đa-vít" (Ma-thi-ơ 1:1), Đấng trị vì trên ngôi đời đời. Khi nghiên cứu sách này, chúng ta không chỉ học lịch sử, mà còn gặp gỡ Đức Chúa Trời của lịch sử, Đấng vẫn đang cai trị và dẫn dắt cuộc đời của mỗi chúng ta ngày hôm nay.

Hãy đọc 2 Sa-mu-ên không chỉ như một câu chuyện cổ, mà như một tấm gương phản chiếu tấm lòng mình, và như một lời hứa vững chắc về Vua trên muôn vua, Đấng đã đến và sẽ trở lại.