Người hạ mình xuống sẽ được tôn lên có nghĩa là gì (Ma-thi-ơ 23:12)?

Lời tuyên bố của Chúa Giê-su trong Ma-thi-ơ 23:12 – “Kẻ nào tự nhắc mình lên sẽ bị hạ xuống, còn kẻ nào tự hạ mình xuống sẽ được nhắc lên.” – không chỉ là một câu châm ngôn khôn ngoan, mà là một nguyên tắc nền tảng, một định luật thuộc linh trong vương quốc Đức Chúa Trời. Để hiểu thấu đáo lời này, chúng ta phải đặt nó trong bối cảnh trực tiếp của Ma-thi-ơ 23, đồng thời soi rọi nó dưới ánh sáng của toàn bộ Kinh Thánh, đặc biệt là gương mẫu tối cao của sự hạ mình: chính Chúa Giê-su Christ.

Ma-thi-ơ 23 là một chương then chốt, ghi lại những lời quở trách nặng nề và đau đớn nhất của Chúa Giê-su dành cho các thầy thông giáo và người Pha-ri-si. Ngài vạch trần sự giả hình của họ: họ làm mọi việc để được người ta thấy (c.5), yêu chỗ cao trong đám tiệc, chỗ nhất trong nhà hội (c.6), ưa được người ta chào giữa chợ và gọi mình bằng “thầy” (c.7). Họ thuộc về một hệ thống tôn giáo “tự nhắc mình lên” – một hệ thống dựa trên sự tự công bố, vẻ bề ngoài, và địa vị do con người tôn vinh.

Giữa bối cảnh đó, Chúa Giê-su phán nguyên tắc của vương quốc Ngài trong câu 12. Từ “hạ mình” trong tiếng Hy Lạp là **tapeinoō** (ταπεινόω), mang nghĩa làm cho thấp xuống, hạ thấp, làm cho khiêm nhường. Trong văn hóa Hy Lạp, từ này thường mang nghĩa tiêu cực, là bị làm nhục. Nhưng trong Tân Ước, nó được “cứu chuộc” và mang một ý nghĩa thuộc linh tích cực: sự tự nguyện hạ mình, từ bỏ quyền lợi, địa vị của mình. Ngược lại, “tôn lên” là **hypsoō** (ὑψόω), nghĩa là nâng lên cao, tôn vinh. Đây là một cặp động từ thụ động: người ta không tự tôn mình lên, mà *được* tôn lên bởi một thẩm quyền cao hơn – chính là Đức Chúa Trời.

Nguyên tắc này không mới, nhưng được Chúa Giê-su xác nhận và làm trọn. Cựu Ước đã nhiều lần đề cập:

- **Châm-ngôn 29:23:** “Sự kiêu ngạo của người ta sẽ làm hạ người xuống; nhưng người có lòng khiêm nhường sẽ được tôn vinh.”
- **Ê-sai 57:15:** Đức Chúa Trời phán Ngài ngự nơi cao và thánh, nhưng cũng ở với người có lòng ăn năn đau đớn và khiêm nhường.
- **Ê-xê-chi-ên 21:26:** “Chúa Giài-hô-va phán như vầy: Hãy bỏ cái mão sự, và cất cái mũ triều thiên; sự này sẽ không còn như cũ nữa. Kẻ hèn hạ hãy được nhắc lên, kẻ cao trọng hãy bị hạ xuống.”

Trong Tân Ước, Chúa Giê-su nhắc lại nguyên tắc này ít nhất ba lần, cho thấy tầm quan trọng của nó:

- **Lu-ca 14:11:** Trong ngữ cảnh chọn chỗ ngồi ở đám tiệc.
- **Lu-ca 18:14:** Trong ngụ ngôn về người Pha-ri-si và người thâu thuế cầu nguyện. Kết luận: “Người nầy [người thâu thuế] trở về nhà mình, được xưng công bình hơn người kia [người Pha-ri-si]; vì ai tự nhắc mình lên sẽ bị hạ xuống, còn ai tự hạ mình xuống sẽ được nhắc lên.”
- **Ma-thi-ơ 23:12:** Trong ngữ cảnh cảnh báo về sự giả hình.

Lý thuyết về sự khiêm nhường chỉ thực sự có quyền năng khi chúng ta nhìn vào Đấng đã sống trọn vẹn điều đó. Phi-líp 2:5-11 là phân đoạn kinh điển giải thích thần học về sự hạ mình (kenosis) và tôn cao của Chúa Giê-su:

“Hãy có đồng một tâm tình như Đấng Christ đã có, Ngài vốn có hình Đức Chúa Trời, song chẳng coi sự bình đẳng mình với Đức Chúa Trời là sự nên nắm giữ; chính Ngài đã tự bỏ mình đi, lấy hình tôi tớ và trở nên giống như loài người; Ngài đã hiện ra như một người, tự hạ mình xuống, vâng phục cho đến chết, thậm chí chết trên cây thập tự. Cũng vì đó nên Đức Chúa Trời đã đem Ngài lên rất cao, và ban cho Ngài danh trên hết mọi danh.”

Hành trình của Đấng Christ là khuôn mẫu: Từ ngôi cao (hình Đức Chúa Trời) -> Tự hạ mình (hình tôi tớ, chịu chết trên thập tự giá) -> Được Đức Chúa Trời tôn cao siêu việt (danh trên hết mọi danh). Đây chính là con đường “hạ mình – được tôn lên” trong dạng thức trọn vẹn và quyết định nhất. Sự cứu rỗi của chúng ta được xây dựng trên nền tảng này.

Sự “tự hạ mình” theo Kinh Thánh không phải là:

- **Tự ti hay khinh miệt bản thân:** Đây là sự méo mó của tâm lý, không phải đức tính thuộc linh. Chúng ta là tạo vật được dựng nên theo hình ảnh Đức Chúa Trời và có giá trị vô hạn.
- **Một chiến thuật để được tôn trọng:** Nếu chúng ta “hạ mình” với động cơ ngầm là để sau này “được tôn lên” bởi người đời, thì đó vẫn là sự giả hình mà Chúa Giê-su lên án.
- **Thụ động, không dám nhận lãnh trách nhiệm:** Sự khiêm nhường không đối nghịch với sự dạn dĩ hay lãnh đạo.

Vậy, sự “tự hạ mình” đích thực là gì?

1. **Nhận Biết Đúng Vị Trí Của Mình Trước Mặt Đức Chúa Trời:** Đó là thái độ của người thâu thuế trong Lu-ca 18:13: “Đức Chúa Trời ôi, xin thương xót lấy tôi, là kẻ có tội!” Nó bắt đầu từ sự ăn năn, thừa nhận mình hoàn toàn lệ thuộc vào ân điển. Như Gia-cơ 4:10 dạy: “Hãy hạ mình xuống trước mặt Chúa, thì Ngài sẽ nhắc anh em lên.”

2. **Sẵn Lòng Phục Vụ Trong Vị Thế Thấp Kém:** Gương Chúa Giê-su rửa chân cho môn đồ (Giăng 13) là hình ảnh sống động. Ngài, là Thầy và Chúa, đã cúi xuống làm công việc của đầy tớ hèn mọn nhất. Sự hạ mình thể hiện qua hành động phục vụ vô vị lợi.

3. **Từ Bỏ Quyền Lợi Cá Nhân Vì Lợi Ích Của Người Khác:** Đây là cốt lõi của tình yêu thương. “Tự hạ mình” là chọn điều tốt cho người khác, thậm chí khi mình phải chịu thiệt thòi (xem Rô-ma 12:10, 16).

4. **Vâng Phục Ý Muốn Đức Chúa Trời Cách Triệt Để:** Chúa Giê-su cầu nguyện: “Song không theo ý muốn Con, mà theo ý muốn Cha.” (Ma-thi-ơ 26:39). Sự hạ mình cao nhất là sự vâng phục.

Nguyên tắc “hạ mình – được tôn lên” không phải là ma thuật, mà là cách vận hành của vương quốc Đức Chúa Trời. Dưới đây là vài lĩnh vực ứng dụng:

1. Trong Hội Thánh & Chức Vụ: - **Từ chối tinh thần “làm sếp”:** Tránh việc tìm kiếm chức vụ, danh hiệu để được người ta tôn trọng. Thay vào đó, hãy trung tín trong sự phục vụ âm thầm (xem 1 Phi-e-rơ 5:5-6). - **Vui lòng làm “chân và tay”:** Thay vì chỉ muốn làm “miệng” hay “mắt” (những bộ phận được chú ý), hãy sẵn sàng với những công việc hậu trường, không tên tuổi.

2. Trong Gia Đình & Các Mối Quan Hệ: - **Trong hôn nhân:** Vợ chồng học sự “hạ mình” để nhường nhịn, xin lỗi, và đặt nhu cầu của người kia lên trên (Ê-phê-sô 5:21). - **Trong xung đột:** Người “hạ mình” trước không phải là người yếu thế, mà là người mạnh mẽ trong tình yêu thương, chủ động bước ra khỏi vòng xoáy kiêu ngạo để hòa giải.

3. Trong Công Việc & Xã Hội: - **Làm việc cách chân thật:** Không khoe khoang thành tích, sẵn sàng ghi nhận đóng góp của người khác. - **Phục vụ đồng nghiệp:** Giúp đỡ họ mà không tính toán, ngay cả khi việc đó không nằm trong bản mô tả công việc của mình.

4. Trong Đời Sống Cá Nhân Và Sự Cầu Nguyện: - **Thái độ cầu nguyện:** Đến với Chúa không phải với một bảng thành tích, mà với tấm lòng tan vỡ, cần Ngài (Thi-thiên 51:17). - **Đón nhận sự sửa dạy:** Khiêm nhường để lắng nghe lời khuyên, góp ý, thậm chí là quở trách từ Lời Chúa hay anh em.

Phần “sẽ được tôn lên” là lời hứa của Đức Chúa Trời, nhưng chúng ta phải hiểu đúng:

- **Thời điểm và cách thức thuộc về Đức Chúa Trời:** Sự “tôn lên” có thể xảy ra ngay trong đời này (như được tin cậy, yêu mến, có ảnh hưởng thuộc linh thật sự) hoặc chủ yếu trong đời sau. Đức Chúa Trời là Đấng xét đoán.
- **Sự tôn cao thật sự không phải lúc nào cũng trông thấy bằng mắt:** Nó có thể là sự bình an trong tâm hồn, đức tin được lớn lên, nhân cách được gọt giũa, hay mối liên hệ với Chúa ngày càng sâu nhiệm hơn.
- **Lời cảnh báo song song:** “Kẻ nào tự nhắc mình lên sẽ bị hạ xuống.” Lịch sử Hội Thánh và cuộc đời nhiều Cơ Đốc nhân đã chứng minh điều này. Sự sụp đổ thường đến sau những bước leo thang của lòng kiêu ngạo (Châm-ngôn 16:18).

Lời hứa tối hậu được tìm thấy trong 1 Phi-e-rơ 5:6: “Vậy, hãy hạ mình xuống dưới tay quyền phép của Đức Chúa Trời, hầu cho đến kỳ thuận hiệp Ngài nhắc anh em lên.” Sự “nhắc lên” cuối cùng chính là được đồng trị với Đấng Christ trong sự sống đời đời (Khải-huyền 3:21).

Ma-thi-ơ 23:12 vạch ra con đường nghịch lý của vương quốc Đức Chúa Trời, hoàn toàn đối nghịch với sự khôn ngoan của thế gian. Thế gian nói: “Hãy tự quảng cáo, tranh giành, đẩy mình lên để thành công.” Vương quốc Đức Chúa Trời nói: “Hãy hạ mình, phục vụ, tin cậy và vâng lời.” Con đường dẫn đến sự tôn cao thật sự không phải là bước lên vai người khác, mà là cúi xuống rửa chân cho họ.

Lời mời gọi dành cho mỗi chúng ta là hãy noi gương Chúa Giê-su Christ, Đấng đã đi trọn con đường ấy. Mỗi ngày, trong những lựa chọn nhỏ nhặt, chúng ta được kêu gọi từ bỏ cái tôi kiêu hãnh, chọn thái độ của đầy tớ và tin cậy rằng Cha Thiên Thượng, là Đấng thấy trong nơi kín nhiệm, sẽ nhắc chúng ta lên vào thời điểm và cách thức trọn vẹn nhất của Ngài. Đó không chỉ là một nguyên tắc sống, đó là bản chất của Phúc Âm: chúng ta được cứu bởi ân điển, qua đức tin, nhờ vào sự hạ mình tột bậc của Con Đức Chúa Trời.