Chi Tộc A-se
Trong lịch sử 12 chi tộc Y-sơ-ra-ên, một số chi tộc nổi bật với những câu chuyện anh hùng hay những thất bại thảm khốc, trong khi một số khác lại lặng lẽ hiện diện như một phần nền tảng của dân tộc. Chi tộc A-se thuộc về nhóm thứ hai – không ồn ào, không gây nhiều scandal lớn, nhưng lại ẩn chứa những bài học sâu sắc về phước hạnh, sự hài lòng và vai trò trung tín trong kế hoạch của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá chi tộc A-se từ nguồn gốc, lời tiên tri, lịch sử cho đến những ứng dụng thuộc linh quý báu cho Cơ Đốc nhân ngày nay.
A-se là con trai thứ tám của Gia-cốp, con thứ hai của Xinh-ba, nàng hầu của Lê-a (Sáng Thế Ký 30:12-13). Khi ra đời, Lê-a đã vui mừng tuyên bố: “Phước cho tôi! Vì các con gái sẽ xưng tôi có phước” (Sáng Thế Ký 30:13). Tên “A-se” (אָשֵׁר, Asher) trong tiếng Hê-bơ-rơ có gốc từ động từ “ashar” (אָשַׁר), mang nghĩa “bước đi,” “tiến bước,” và thường được hiểu là “hạnh phúc,” “phước lành,” hoặc “được chúc phước.” Tên này phản ánh niềm vui và sự hài lòng của người mẹ, đồng thời cũng là dấu hiệu đầu tiên về đặc tính của chi tộc này: một chi tộc được ban cho sự thịnh vượng và phước hạnh vật chất.
Những lời tiên tri quan trọng nhất về số phận các chi tộc được tìm thấy trong lời chúc của Gia-cốp (Sáng Thế Ký 49) và của Môi-se (Phục Truyền Luật Lệ Ký 33).
1. Lời Chúc Của Gia-cốp (Sáng Thế Ký 49:20):
“Về A-se, của người sẽ có dư dật; Người sẽ cung cấp mỹ vị cho các vua.”
Câu này ngắn gọn nhưng đầy hình ảnh. Trong nguyên văn Hê-bơ-rơ, từ “dư dật” là “shamen” (שָׁמֵן), cũng có nghĩa là “béo,” “phì nhiêu.” Điều này trực tiếp chỉ về sự màu mỡ của đất đai mà chi tộc này sẽ nhận được. Cụm “cung cấp mỹ vị cho các vua” (trong một số bản dịch là “thức ăn ngon của vua”) cho thấy A-se không chỉ tự túc mà còn là nguồn cung cấp những sản vật quý giá, xa xỉ cho cả giới lãnh đạo. Đây là hình ảnh của một chi tộc có nền kinh tế nông nghiệp và thương mại phát triển mạnh.
2. Lời Chúc Của Môi-se (Phục Truyền 33:24-25):
“Về A-se, người nói như vầy: Nguyện A-se được phước giữa các con trai Y-sơ-ra-ên; Nguyện người được đẹp lòng anh em mình, Và chân mình dầm trong dầu. ”
“Các then cửa ngươi sẽ bằng sắt và đồng; Đời ngươi lâu bao nhiêu, sức mạnh ngươi sẽ bấy nhiêu.”
Lời chúc này mở rộng và làm sâu sắc thêm bức tranh:
- “Được phước giữa các con trai”: Vị trí của họ là ở giữa, không phải là trung tâm quyền lực, nhưng là một phần không thể thiếu của cộng đồng.
- “Được đẹp lòng anh em mình”: Chi tộc A-se được mô tả có tính cách hòa hợp, dễ chịu, biết sống vì người khác. Họ không phải là những người gây xung đột.
- “Chân mình dầm trong dầu”: Đây là một hình ảnh cực kỳ sống động về sự thịnh vượng. “Dầu” (שֶׁמֶן, shemen) ở đây có thể hiểu là dầu ô-liu – một sản phẩm chính của vùng Địa Trung Hải, biểu tượng cho sự giàu có, vui mừng và được xức cho. Nó gợi lên hình ảnh những vườn ô-liu trĩu quả đến nỗi khi ép, dầu chảy tràn lan. Câu này cũng có thể ám chỉ việc hưởng thụ sự dư dật mà Đức Chúa Trời ban.
- “Then cửa bằng sắt và đồng… đời ngươi lâu bao nhiêu, sức mạnh ngươi sẽ bấy nhiêu”: Đây là lời hứa về sự an ninh lâu dài và sức mạnh bền bỉ. Sự thịnh vượng của họ được bảo vệ vững chắc.
Theo sách Giô-suê (19:24-31), chi tộc A-se nhận được phần đất nằm ở cực tây bắc của Y-sơ-ra-ên, giáp với biển Địa Trung Hải, kéo dài từ núi Cạt-mên phía nam đến thành Si-đôn (thuộc Li-băng) phía bắc. Đây là một vùng đất cực kỳ màu mỡ, nổi tiếng với đồng bằng phì nhiêu, những vườn ô-liu, vườn nho và khí hậu ôn hòa. Thành phố cảng quan trọng là Ach-xíp. Chính vị trí địa lý này đã định hình số phận của họ: họ là cầu nối giao thương với các dân tộc Phê-ni-xi (như Ty-rơ và Si-đôn), đồng thời cũng chịu ảnh hưởng văn hóa và tôn giáo ngoại bang mạnh mẽ.
Tuy nhiên, lịch sử của A-se không phải không có khiếm khuyết. Trong sách Các Quan Xét, khi các chi tộh khác ra trận để hoàn toàn chiếm lấy đất hứa, A-se đã bị khiển trách vì thái độ thụ động: “A-se ở lại nơi bờ biển mình, Giữ lấy các cửa biển.” (Các Quan Xét 5:17). Họ chọn an toàn và việc kinh doanh trên bờ biển của mình thay vì tham gia cuộc chiến cùng anh em. Điều này cho thấy sự thịnh vượng vật chất đôi khi có thể trở thành cái bẫy khiến con người trở nên tự mãn và quên đi trách nhiệm cộng đồng, thuộc linh.
Dù vậy, A-se không hoàn toàn vắng bóng. Trong thời vua Đa-vít và Sa-lô-môn, họ đóng góp vào sự thịnh vượng chung của vương quốc. Đáng chú ý nhất, khi vua Ê-xê-chia tổ chức kỷ niệm Lễ Vượt Qua, một số người từ chi tộc A-se đã khiêm nhường hạ mình, đến Giê-ru-sa-lem dự lễ (II Sử Ký 30:11). Đây là dấu hiệu của một tấm lòng còn kính sợ Chúa.
Một trong những khoảnh khắc quan trọng nhất liên quan đến chi tộc A-se được tìm thấy trong Tân Ước, không phải với tư cách một bộ tộc chính trị, mà là một cá nhân đức tin. Đó là bà tiên tri Anna, con gái Pha-nu-ên, thuộc chi tộc A-se (Lu-ca 2:36-38).
Bà Anna là một góa phụ cao tuổi, “chẳng hề ra khỏi đền thờ, cứ đêm ngày hầu việc Chúa, với sự kiêng ăn và cầu nguyện” (câu 37). Khi Giê-xu được đem đến đền thờ để dâng cho Chúa, bà đã có mặt, “cũng một lúc ấy đến, ngợi khen Đức Chúa Trời, và nói về con trẻ cho mọi người đang trông đợi sự cứu chuộc của thành Giê-ru-sa-lem” (câu 38).
Điều này vô cùng ý nghĩa: - Sự tiếp nối của phước hạnh: Từ một chi tộc được chúc phước về vật chất (dư dật, dầu), nay xuất hiện một cá nhân được đầy dẫy phước hạnh thuộc linh. Bà Anna là hiện thân của sự thỏa lòng và trung tín trong cầu nguyện. - Vai trò chứng nhân: Giống như chi tộc A-se cung cấp “mỹ vị cho các vua,” bà Anna, với tư cách một người A-se, đã là một trong những nhân chứng đầu tiên công bố “Vua của các vua” cho dân sự tại Giê-ru-sa-lem. - Sự trung tín âm thầm: Bà không phải là thầy tế lễ hay người Pha-ri-si nổi tiếng, nhưng bà trung tín trong chức vụ cầu nguyện âm thầm của mình, và phần thưởng là được gặp Đấng Mê-si.
Từ câu chuyện của chi tộc A-se, chúng ta có thể rút ra nhiều bài học quý giá cho đời sống Cơ Đốc ngày nay:
1. Phước Hạnh Thật Đến Từ Đức Chúa Trời Và Đi Kèm Trách Nhiệm:
A-se được ban cho sự dư dật. Điều này nhắc nhở chúng ta rằng mọi phước hạnh vật chất đều đến từ Chúa (Gia-cơ 1:17). Tuy nhiên, bài học từ Các Quan Xét 5:17 cảnh báo chúng ta đừng để sự thịnh vượng khiến mình trở nên tự mãn, thụ động và khép kín trong “lãnh thổ” an toàn của mình. Phước hạnh được ban không chỉ để hưởng thụ, mà còn để chia sẻ (“cung cấp mỹ vị”) và phục vụ cộng đồng của Chúa.
2. Giá Trị Của Tinh Thần Hòa Hợp Và Phục Vụ Âm Thầm:
A-se được chúc “đẹp lòng anh em mình.” Trong Hội Thánh, không phải ai cũng có chức vụ sáng chói trên toà giảng. Những tín hữu có tinh thần hòa giải, dễ chịu, sẵn sàng hỗ trợ và cung ứng nhu cầu thực tế (như cung cấp thực phẩm, tài chính, lời khích lệ) chính là những “người A-se” không thể thiếu. Họ giữ cho Hội Thánh được gắn kết và vận hành trơn tru (I Cô-rinh-tô 12:22-25).
3. Sự Thỏa Lòng Và Biết Ơn Trong Mọi Hoàn Cảnh:
Tên A-se nghĩa là “hạnh phúc/phước.” Đời sống Cơ Đốc không miễn nhiễm với khó khăn, nhưng chúng ta được kêu gọi học sự thỏa lòng (Phi-líp 4:11-12). Dù ở trong cảnh “dư dật” hay thiếu thốn, chúng ta có thể tìm thấy niềm vui và phước hạnh thật sự trong mối liên hệ với Chúa Cơ Đốc. Bà Anna, dù là góa phụ nghèo, lại có một đời sống cầu nguyện phong phú và tràn đầy hy vọng.
4. Trung Tín Trong Chức Vụ Nhỏ Và Sự Chờ Đợi:
Bà Anna là hình mẫu của sự trung tín lâu dài. Bà kiên trì cầu nguyện, phục vụ trong nhiều năm, có lẽ trong sự cô đơn và ít được chú ý. Nhưng chính sự trung tín đó đã dẫn bà đến khoảnh khắc gặp gỡ vĩ đại nhất. Điều này khích lệ mỗi chúng ta trung tín trong những nhiệm vụ nhỏ, thường nhật Chúa giao: cầu nguyện, học Lời Chúa, yêu thương gia đình, làm việc với lương tâm (Ma-thi-ơ 25:21).
5. Trở Thành Cầu Nối Phước Hạnh:
Vùng đất A-se nằm ở biên giới, tiếp xúc với dân ngoại. Thay vì bị đồng hóa hoàn toàn, họ được kêu gọi trở thành nguồn cung cấp “mỹ vị” – không chỉ là sản vật, mà có thể là ảnh hưởng thuộc linh. Chúng ta sống giữa thế gian, được ban cho nhiều nguồn lực (thời gian, tài năng, tiền bạc, kiến thức). Hãy sử dụng chúng để trở thành nguồn phước, đem “hương vị” của Phúc Âm và tình yêu thương đến cho những người xung quanh (Ma-thi-ơ 5:13-16).
Chi tộc A-se dạy chúng ta rằng trong vương quốc của Đức Chúa Trời, mọi chi tiết đều có ý nghĩa. Không phải ai cũng được gọi để làm những công việc vĩ đại, nổi bật trước mắt người đời. Có một chỗ đứng quan trọng cho những người trung tín, hòa hợp, biết làm việc với đôi tay của mình, biết hài lòng với phước lành Chúa ban, và sẵn sàng trở thành nguồn cung cấp, nâng đỡ âm thầm cho anh em. Từ những cánh đồng màu mỡ xứ Ga-li-lê đến góc cầu nguyện âm thầm trong đền thờ, phước hạnh thật sự và lời chứng mạnh mẽ nhất thường đến từ một đời sống được xây dựng trên sự thỏa lòng trong Chúa và lòng trung tín với những điều nhỏ bé.
Ước gì mỗi chúng ta, dù thuộc “chi tộc” hay ân tứ nào, cũng học được bài học từ A-se: sống một đời được chúc phước để trở thành phước hạnh, với đôi chân “dầm trong dầu” của sự vui mừng và lòng biết ơn, và với “then cửa” đức tin vững chắc vào Đấng Christ – nguồn phước hạnh đời đời của chúng ta.