Phước Lành Của Đức Giê-Hô-Va Làm Cho Giàu Có (Châm Ngôn 10:22)
Trong một thế giới thường đo lường sự thành công bằng của cải vật chất và địa vị, câu Kinh Thánh trong Châm Ngôn 10:22 đưa ra một chân lý thâm thúy và đầy an ủi: “Phước lành của Đức Giê-hô-va làm cho giàu có; Ngài chẳng thêm sự đau lòng gì lẫn vào.” (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Câu nói ngắn gọn này của Vua Sa-lô-môn chứa đựng cả một kho tàng thần học về mối quan hệ giữa Đức Chúa Trời, phước lành thuộc linh, và của cải vật chất. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ mổ xẻ ý nghĩa từng phần của câu Châm Ngôn 10:22 dựa trên ngữ cảnh, ngôn ngữ gốc (tiếng Hê-bơ-rơ), và sự dạy dỗ xuyên suốt Kinh Thánh, từ đó rút ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.
Để hiểu sâu sắc ý nghĩa của Châm Ngôn 10:22, chúng ta cần quay về với ngôn ngữ gốc. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, câu này được viết là: “בִּרְכַּת יְהוָה הִיא תַעֲשִׁיר וְלֹא יוֹסִיף עֶצֶב עִמָּהּ” (Birkat Adonai hi ta`ashir, v'lo yosif etsev imah).
- “בִּרְכַּת” (Birkat): Từ này xuất phát từ gốc “ברך” (barak), có nghĩa cơ bản là “quỳ xuống”, “chúc phước”, “tán tụng”. “Phước lành” (birkah) ở đây không chỉ là một món quà vật chất đơn thuần, mà là sự hiện diện, ân huệ, và năng quyền tích cực của chính Đức Giê-hô-va được đổ xuống trên đời sống một người. Nó bao hàm sự thịnh vượng, sự bảo vệ, sự hướng dẫn và sự bằng an từ Ngài.
- “תַעֲשִׁיר” (ta`ashir): Động từ này có gốc là “עשר” (ashar), nghĩa là “trở nên giàu có”, “làm cho giàu”. Tuy nhiên, trong ngôn ngữ Kinh Thánh, sự “giàu có” (osher) này thường mang ý nghĩa rộng hơn của cải vật chất. Nó bao gồm sự dư dật, thịnh vượng và sự thành công trong mọi mặt của đời sống.
- “וְלֹא יוֹסִיף עֶצֶב עִמָּהּ” (v'lo yosif etsev imah): Cụm từ then chốt: “chẳng thêm sự đau lòng gì lẫn vào”. Từ “עֶצֶב” (etsev) cực kỳ quan trọng, có nghĩa là “nỗi đau”, “sự khổ sở”, “sự lao khổ”, “phiền muộn”, hay thậm chí là “sự thất vọng”. Nó cùng gốc với từ chỉ “cơn đau khi sinh nở” (Sáng Thế Ký 3:16). Như vậy, ý nghĩa là phước lành từ Đức Chúa Trời mang đến sự thịnh vượng nhưng không kèm theo gánh nặng, nỗi đau tâm lý, sự lo âu hay hậu quả tiêu cực thường đi kèm với của cải do con người tự mình vất vả tranh giành.
Sự tương phản giữa “phước lành của Đức Giê-hô-va” và “sự đau lòng” là điểm then chốt. Của cải đến từ sự khôn ngoan, sự kính sợ Chúa và sự ban cho của Ngài thì mang lại bình an. Của cải đến từ sự gian ác, tham lam, hay sự cậy mình thì luôn đi kèm với sự bất an, lo sợ và rắc rối (Châm Ngôn 15:6, 16:8).
Khi nói “làm cho giàu có”, nhiều người có thể ngay lập tức nghĩ đến tiền bạc, nhà cửa, xe cộ. Tuy nhiên, cách hiểu này có thể làm thu hẹp ý nghĩa phong phú của Kinh Thánh. Sự “giàu có” từ phước lành của Đức Giê-hô-va mang nhiều tầng lớp ý nghĩa:
1. Giàu Có Vật Chất Trong Sự Quản Lý Của Ngài: Đức Chúa Trời chắc chắn ban cho dân sự Ngài những nhu cầu vật chất. Lời hứa trong Phục Truyền 28:1-12 liệt kê đủ loại phước lành vật chất sẽ đến nếu vâng theo tiếng Ngài. Chúa Giê-xu cũng dạy: “Nhưng trước hết, hãy tìm kiếm nước Đức Chúa Trời và sự công bình của Ngài, thì Ngài sẽ cho thêm các ngươi mọi điều ấy nữa.” (Ma-thi-ơ 6:33). Sự giàu có vật chất ở đây là “mọi điều ấy” – tức là những nhu cầu cơ bản cho đời sống – chứ không hứa hẹn sự xa xỉ vô độ. Nó đi kèm với mục đích: để dâng hiến (Châm Ngôn 3:9-10), để chia sẻ (Ê-phê-sô 4:28), và để quản lý cho vinh hiển Ngài.
2. Giàu Có Thuộc Linh và Tình Cảm: Đây là chiều kích quan trọng nhất. Sứ đồ Phao-lô, trong lúc thiếu thốn vật chất, đã tuyên bố: “Anh em biết ân điển của Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta, Ngài vốn giàu, vì anh em mà tự làm nên nghèo, hầu cho bởi sự nghèo của Ngài, anh em được nên giàu.” (II Cô-rinh-tô 8:9). Sự giàu có ở đây là sự giàu có trong ân điển, trong địa vị làm con cái Đức Chúa Trời, và trong mọi phước lành thiêng liêng (Ê-phê-sô 1:3). Đó là sự giàu có của tình yêu thương, bình an, vui mừng, kiên nhẫn (Ga-la-ti 5:22-23) – những thứ “tiền bạc không mua nổi” và không mang theo “sự đau lòng”.
3. Giàu Có Trong Các Mối Quan Hệ: Một gia đình hòa thuận, bạn bè chân thật, và mối tương giao với Chúa là một dạng của cải vô giá. “Người nào tìm được một người vợ, tức là tìm được một điều phước lành, và hưởng được ơn của Đức Giê-hô-va.” (Châm Ngôn 18:22). Phước lành này làm giàu có đời sống tình cảm mà không mang lại sự đau lòng của sự cô đơn hay phản bội.
Châm Ngôn 10:22 đặt ra một sự đối lập rõ rệt giữa hai nguồn gốc của sự giàu có. Sự khác biệt không nằm ở bản thân của cải, mà nằm ở nguồn gốc và hậu quả đi kèm.
- Giàu Có Từ Phước Lành Chúa: Nguồn gốc là từ “bàn tay mở ra” của Đức Giê-hô-va (Thi Thiên 104:28). Đặc điểm là bền vững (Châm Ngôn 10:30), đem lại sự no đủ và thỏa lòng (Châm Ngôn 10:3), và đi kèm với sự bình an, không lo âu. Nó đến cùng với trách nhiệm quản lý và cơ hội để ban cho.
- Giàu Có Từ Thế Gian/Từ Sức Người: Nguồn gốc có thể từ sự áp bức (Châm Ngôn 22:16), gian lận (Giê-rê-mi 17:11), hoặc đơn thuần là sự lao khổ chỉ nhằm thỏa mãn bản ngã. Đặc điểm là tạm bợ (Châm Ngôn 23:5), thường đi kèm với lo âu (Truyền Đạo 5:12), ganh đua, và mất mát trong các mối quan hệ. Nó thường mang theo “sự đau lòng” (etsev) – nỗi khổ tâm vì phải gìn giữ, sợ mất mát, và cảm giác trống rỗng.
Chúa Giê-xu đã cảnh báo rõ về sự nguy hiểm của của cải không đến từ phước lành Chúa: “Vì chưng của cải ngươi ở đâu, thì lòng ngươi cũng ở đó.” (Ma-thi-ơ 6:21). Của cải trần gian có thể trở thành chủ, thay vì đầy tớ, và kéo lòng người ra xa khỏi Đức Chúa Trời, đó là nguồn gốc của mọi “sự đau lòng”.
Làm thế nào để chúng ta có thể kinh nghiệm “phước lành của Đức Giê-hô-va làm cho giàu có” trong đời sống hằng ngày? Dưới đây là một số nguyên tắc ứng dụng:
1. Ưu Tiên Tìm Kiếm Vương Quốc Đức Chúa Trời: Con đường dẫn đến phước lành thật bắt đầu bằng sự đầu phục và tìm kiếm Chúa. “Phước cho những kẻ trọn vẹn trong đường lối mình, đi theo luật pháp của Đức Giê-hô-va.” (Thi Thiên 119:1). Sự “giàu có” thật bắt đầu bằng mối tương giao đúng đắn với Đấng Tạo Hóa qua Chúa Giê-xu Christ.
2. Sống Và Làm Việc Trong Sự Khôn Ngoan Và Chính Trực: Sách Châm Ngôn liên tục kết nối sự khôn ngoan (bắt nguồn từ kính sợ Chúa) với sự thịnh vượng (Châm Ngôn 3:13-18; 8:18-21). Làm việc siêng năng (Châm Ngôn 10:4), trung tín trong việc nhỏ, và giữ sự chính trực trong mọi giao dịch, đó là sống trong đường lối được Chúa ban phước.
3. Quản Lý Của Cải Với Tư Cách Là Quản Gia: Nhận biết rằng mọi thứ chúng ta có đều đến từ Chúa (I Sử Ký 29:14). Thái độ quản gia giúp chúng ta thoát khỏi sự đau lòng của lòng tham lam và sự lo lắng. Hãy trung tín trong việc dâng hiến phần mười và của dâng (Ma-la-chi 3:10), rộng rãi giúp đỡ người có nhu cầu (Châm Ngôn 19:17), và sử dụng của cải để đầu tư vào cơ nghiệp thiên đàng (Ma-thi-ơ 6:19-20).
4. Học Sự Thỏa Lòng Trong Mọi Hoàn Cảnh: Sứ đồ Phao-lô nói: “Tôi đã học được cách sống trong bất cứ hoàn cảnh nào: hoặc thiếu thốn, hoặc dư dật.” (Phi-líp 4:11-12 - bản dịch ý). Sự thỏa lòng là “sự giàu có lớn” (I Ti-mô-thê 6:6) ngăn chặn “sự đau lòng” của lòng tham không đáy. Phước lành của Chúa mang lại sự thỏa lòng sâu sắc, bất kể số dư tài khoản là bao nhiêu.
5. Cẩn Trọng Với Sự Cám Dỗ Của Cải: Hãy cầu nguyện như A-gu: “Xin đừng cho tôi giàu, cũng đừng cho tôi nghèo; hãy nuôi tôi đủ thức ăn cần dùng.” (Châm Ngôn 30:8). Hãy luôn cảnh giác, xem xét nguồn gốc và tác động của của cải mình đang có. Nó có đang đem lại bình an hay đang gây ra tranh cãi, lo lắng, và xao lãng thuộc linh?
Châm Ngôn 10:22 không phải là một công thức bảo đảm cho sự giàu có vật chất, càng không phải là sự ủng hộ cho “thần học thịnh vượng” – một quan điểm méo mó cho rằng đức tin luôn dẫn đến sự giàu sang về vật chất. Thay vào đó, nó là một lời tuyên bố đầy khôn ngoan về bản chất của phước lành chân thật từ Đức Chúa Trời.
Phước lành của Đức Giê-hô-va – xuất phát từ mối tương giao đúng đắn với Ngài, từ sự khôn ngoan và kính sợ Ngài – có quyền năng làm cho đời sống chúng ta trở nên “giàu có” một cách toàn diện: giàu có trong ân điển, trong các mối quan hệ, trong sự thỏa lòng, và cả trong những nhu cầu vật chất khi chúng ta bước đi theo ý muốn Ngài. Và đặc điểm nổi bật nhất của sự giàu có này là nó “chẳng thêm sự đau lòng gì lẫn vào”. Nó mang theo sự bình an thay vì lo âu, tự do thay vì gánh nặng, và niềm vui thay vì phiền muộn.
Ước mong mỗi chúng ta, thay vì mải mê tìm kiếm của cải thế gian đầy “sự đau lòng”, sẽ hết lòng tìm kiếm Chúa và sự công bình của Ngài, để kinh nghiệm sự giàu có trọn vẹn và bình an sâu xa đến từ chính tay ban phước dư dật của Đức Giê-hô-va, Đấng là nguồn của mọi phước lành thiện hảo.