Việc trang bị cho các thánh đồ" trong Ê-phê-sô 4:12 là gì?

Trong hành trình đức tin của Cơ Đốc nhân, có một câu Kinh Thánh then chốt thường được trích dẫn nhưng không phải lúc nào cũng được hiểu trọn vẹn: “Ngài ban cho người nầy làm sứ đồ, kẻ kia làm tiên tri, người khác làm thầy giảng Tin Lành, kẻ khác nữa làm mục sư và giáo sư, để các thánh đồ được trang bị cho công việc của chức vụ, và xây dựng thân thể Đấng Christ” (Ê-phê-sô 4:11-12, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Trọng tâm của bài nghiên cứu này là cụm từ “để các thánh đồ được trang bị” – một mệnh lệnh thần học và thực tiễn then chốt cho sự tồn tại và phát triển của Hội Thánh. Chúng ta sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa, bối cảnh và ứng dụng thiết thực của nguyên tắc nền tảng này.

Không thể hiểu đúng câu 12 nếu tách nó khỏi dòng chảy của ý tưởng trong thư Ê-phê-sô, đặc biệt là chương 4. Sứ đồ Phao-lô bắt đầu chương này với lời kêu gọi tha thiết về sự hiệp một của Thánh Linh (câu 1-6). Từ nền tảng về một Chúa, một đức tin, một phép báp-têm, ông chuyển sang đề tài ân điển được ban cho mỗi người tùy theo lượng Đấng Christ đã định (câu 7). Câu 8-10 trích dẫn Thi thiên 68:18, mô tả Đấng Christ chiến thắng, bước lên nơi cao và “ban các ơn cho loài người.” Chính từ sự ban cho này mà các chức vụ được liệt kê: sứ đồ, tiên tri, thầy giảng Tin Lành, mục sư và giáo sư (câu 11).

Mục đích của những chức vụ này được nối kết bằng liên từ “để” (tiếng Hy Lạp: πρὸς - “pros”), chỉ về một mục tiêu cụ thể, kép:

1. “Các thánh đồ được trang bị cho công việc của chức vụ” (câu 12a).
2. “Và xây dựng thân thể Đấng Christ” (câu 12b).

Hai mục đích này không tách biệt mà là một tiến trình: trang bị dẫn đến chức vụ, và chức vụ dẫn đến sự xây dựng. Các câu 13-16 mở rộng mục tiêu cuối cùng: đạt tới sự trưởng thành, hiệp một trong đức tin và sự hiểu biết Con Đức Chúa Trời, để không còn là trẻ con bị dao động, nhưng sống trong tình yêu thương và mỗi phần tử đều làm trọn chức năng, khiến cả thân thể lớn lên.

Cụm từ then chốt “được trang bị” trong bản 1925 dịch từ từ Hy Lạp καταρτισμὸν (katartismon), danh từ của động từ καταρτίζω (katartizō). Từ này rất giàu hình ảnh và mang nhiều sắc thái ý nghĩa trong Tân Ước:

• Nghĩa căn bản: Sửa chữa, phục hồi, đưa về tình trạng đúng đắn (xem Ma-thi-ơ 4:21 – sửa lưới).
• Nghĩa trong y học thời cổ: Nối lại cái xương gãy, chỉnh hình.
• Nghĩa trong quân sự: Trang bị đầy đủ, tập hợp đội ngũ, chuẩn bị cho chiến trận.
• Nghĩa trong hàng hải: Chuẩn bị, trang bị đầy đủ cho một con tàu trước khi ra khơi.

Như vậy, katartismos không chỉ là “huấn luyện” thụ động, mà là một tiến trình chỉnh đốn, sửa sang, trang bị toàn diện và chuẩn bị sẵn sàng cho một mục đích cụ thể. Đối tượng của sự trang bị này là “các thánh đồ” (οἱ ἅγιοι - hoi hagioi) – không phải chỉ một nhóm lãnh đạo tinh hoa, mà là tất cả những người được biệt riêng ra, tức là toàn thể Hội Thánh. Điều này phá vỡ quan niệm sai lầm về một “giáo sĩ chuyên nghiệp” phục vụ một “giáo dân thụ động”. Mô hình Kinh Thánh là: các chức vụ được ban (câu 11) tồn tại để trang bị cho toàn thể dân sự của Đức Chúa Trời (câu 12) nhằm thực hiện chức vụ (câu 12).

Mục đích của việc trang bị là “cho công việc của chức vụ” (εἰς ἔργον διακονίας - eis ergon diakonias). Từ διακονίας (diakonias) có gốc là diakonia, thường được hiểu là “sự hầu việc” hoặc “chức vụ”. Trong Tân Ước, từ này mô tả mọi hình thức phục vụ, từ việc phân phát lương thực (Công vụ 6:1) đến chức vụ rao giảng Lời (Công vụ 6:4). Nó không bị giới hạn trong chức danh “chấp sự” hay “mục sư”.

“Công việc của chức vụ” do đó bao hàm mọi hành động phục vụ được thúc đẩy bởi tình yêu và sự vâng phục Đấng Christ, nhằm đem lại ích lợi cho thân thể. Điều này được minh họa rõ trong 1 Cô-rinh-tô 12 và Rô-ma 12, nơi Phao-lô liệt kê nhiều ân tứ khác nhau (phục vụ, dạy dỗ, khích lệ, bố thí, cai quản, thương xót…) và khẳng định mỗi chi thể đều có chức năng riêng. “Công việc của chức vụ” chính là sự thể hiện cụ thể các ân tứ Đức Thánh Linh đã ban trong đời sống mỗi tín đồ, vì lợi ích chung.

Hiểu rõ Ê-phê-sô 4:12 giúp chúng ta nhận diện và điều chỉnh một khuynh hướng phổ biến trong nhiều Hội Thánh ngày nay: mô hình “mục sư/chuyên gia là người làm việc, tín đồ là người tiêu thụ”. Trong mô hình này, người lãnh đạo gánh hết mọi trách nhiệm giảng dạy, chăm sóc, rao giảng và quản trị, trong khi phần đông tín đồ thụ động tham dự. Điều này trái ngược hoàn toàn với mô hình Kinh Thánh.

Phao-lô không nói: “Ngài ban cho… mục sư và giáo sư để họ làm hết công việc chức vụ.” Ông nói rõ ràng những chức vụ đó được ban “để các thánh đồ được trang bị CHO công việc của chức vụ.” Vai trò của sứ đồ, tiên tri, thầy giảng Tin Lành, mục sư, giáo sư là người trang bị, người huấn luyện, người chỉ dẫn. Còn “công việc của chức vụ” thuộc về TOÀN THỂ các thánh đồ đã được trang bị. Người lãnh đạo giống như huấn luyện viên trang bị kỹ năng và chiến thuật cho cả đội bóng, còn chính các cầu thủ mới là người ra sân thi đấu.

Lẽ thật này không chỉ là giáo lý suông, mà phải biến đổi cách chúng ta sống và họp lại.

1. Đối Với Cá Nhân Tín Đồ (Người Được Trang Bị):

• Chủ Động Tìm Kiếm Sự Trang Bị: Mỗi tín đồ cần có thái độ chủ động trong việc học hỏi Lời Chúa, tham gia các lớp học, nhóm nhỏ, tìm kiếm sự dạy dỗ lành mạnh để được “chỉnh đốn” và “trang bị”. Đây không phải là việc tùy hứng, mà là trách nhiệm.
• Khám Phá và Sử Dụng Ân Tứ: Mỗi người cần cầu hỏi và khám phá Đức Thánh Linh đã ban cho mình ân tứ gì (Rô-ma 12:6-8; 1 Phi-e-rơ 4:10-11) để phục vụ. Chức vụ có thể là thăm viếng, cầu nguyện, khích lệ, dạy trẻ, phục vụ kỹ thuật, quản lý, v.v.
• Chấp Nhận Sự Sửa Sang: Quá trình “katartismos” có thể bao hàm sự sửa dạy, uốn nắn. Chúng ta cần khiêm nhường đón nhận sự chỉ dạy, góp ý từ những người lãnh đạo và anh em trong Chúa.

2. Đối Với Người Lãnh Đạo (Người Trang Bị):

• Chuyển Từ “Làm Hết” Sang “Huấn Luyện và Ủy Thác”: Thay vì ôm đồm mọi việc, người lãnh đạo được kêu gọi đầu tư thời gian để đào tạo, hướng dẫn, khích lệ và trao quyền cho các tín đồ khác tham gia chức vụ.
• Tập Trung Vào Việc Dạy Lời Chúa Cách Trung Thực: Công cụ chính để trang bị là Lời Đức Chúa Trời (2 Ti-mô-thê 3:16-17). Việc giảng dạy phải nhằm mục đích ứng dụng, giúp người nghe được “trọn vẹn và sắm sẵn để làm mọi việc lành.”
• Xây Dựng Một Văn Hóa Phục Vụ: Tạo cơ hội, không gian an toàn để mọi người có thể thử nghiệm, phát triển ân tứ và tham gia phục vụ, dù có thể chưa hoàn hảo ngay từ đầu.

3. Đối Với Hội Thánh Địa Phương:

• Đánh Giá Lại Cơ Cấu và Chương Trình: Các sinh hoạt của Hội Thánh có đang chủ yếu xoay quanh việc nghe một người giảng, hay đang tích cực trang bị và đưa mọi thành viên vào cuộc sống chức vụ? Có những kênh nào để mọi người phục vụ?
• Đo Lường Sự Trưởng Thành: Thước đo thành công của Hội Thánh không phải là số lượng người ngồi nghe, mà là số lượng người được trang bị và đang tích cực tham gia vào công việc của chức vụ, gây dựng lẫn nhau.
• Nhấn Mạnh Mục Tiêu Hiệp Một và Trưởng Thành: Mọi hoạt động phải hướng đến mục tiêu cuối cùng như câu 13: “cho đến chừng chúng ta thảy đều hiệp một trong đức tin và trong sự hiểu biết Con Đức Chúa Trời, mà nên bậc thành nhân, được tầm thước vóc giạc trọn vẹn của Đấng Christ.”

Ê-phê-sô 4:12 vẽ nên một bức tranh sống động về một Hội Thánh khỏe mạnh: Đấng Christ, qua Đức Thánh Linh, ban các ân tứ và thiết lập các chức vụ đặc biệt. Những người này, với trách nhiệm chính là dạy dỗ và hướng dẫn, trang bị cho toàn thể các thánh đồ. Các thánh đồ được trang bị, đến lượt mình, bước vào “công việc của chức vụ” bằng muôn vàn cách thức sáng tạo và thiết thực. Kết quả là cả thân thể được gây dựng, lớn lên trong tình yêu thương, và trở nên trưởng thành trong Đấng Christ.

Lời kêu gọi này vừa là một đặc ân vừa là một trách nhiệm trang nghiêm. Nó giải phóng người lãnh đạo khỏi gánh nặng “phải làm hết mọi thứ” và giải phóng tín đồ khỏi thái độ thụ động “chờ được phục vụ”. Khi mỗi chúng ta, với tư cách là những chi thể trong thân thể, chủ động tìm kiếm sự trang bị và trung tín trong chức vụ nhỏ bé hay lớn lao của mình, chúng ta đang tham gia vào công trình xây dựng vĩ đại nhất – “xây dựng thân thể Đấng Christ” – cho đến ngày Ngài trở lại.

“Ấy vậy, anh em chớ nên trễ nải, hãy càng thêm lòng sốt sắng, để cho sự trông cậy của anh em được đầy trọn, không hề biếng nhác, nhưng học đòi những kẻ bởi đức tin và lòng nhịn nhục mà được hưởng lời hứa.” (Hê-bơ-rơ 6:11-12).