Ni-cô-đem thay đổi ra sao sau cuộc gặp Chúa?

Trong Tân Ước, câu chuyện về Ni-cô-đem là một trong những gương mẫu đẹp về sự biến đổi tâm linh diễn ra từ từ nhưng chắc chắn sau khi gặp Chúa Giê-xu. Là một người Pha-ri-si, một thầy dạy luật và là thành viên của tòa công luận, Ni-cô-đem khởi đầu với một cuộc gặp gỡ bí mật ban đêm, kết thúc bằng việc công khai thừa nhận Chúa Giê-xu ngay cả trong những giờ phút đen tối nhất. Hành trình của ông minh họa quyền năng của lẽ thật và ân điển Chúa, có thể biến đổi ngay cả những người tôn giáo nhất.

Ni-cô-đem được biết đến chủ yếu qua Phúc Âm Giăng. Ông xuất hiện ba lần (Giăng 3:1-21; 7:45-52; 19:39-42), và mỗi lần đều cho thấy một bước tiến trong sự hiểu biết và cam kết của ông với Chúa Giê-xu. Từ một người tìm kiếm bí mật, ông trở thành người bênh vực dè dặt, rồi cuối cùng là môn đồ công khai. Bài viết này sẽ khám phá sự thay đổi của Ni-cô-đem qua những lần xuất hiện đó, đồng thời rút ra những bài học quý báu cho đời sống Cơ Đốc ngày nay.

Theo Giăng 3:1, Ni-cô-đem là "người Pha-ri-si", "một người trong những kẻ cai trị dân Do Thái". Ông thuộc về nhóm lãnh đạo tôn giáo có ảnh hưởng, được kính trọng và là chuyên gia về luật Môi-se. Là thành viên của tòa công luận (Sanhedrin), ông có quyền lực và địa vị. Tuy nhiên, tình trạng thuộc linh của ông giống như nhiều người Pha-ri-si khác: dù tuân giữ nghiêm ngặt các truyền thống, ông vẫn thiếu mối tương gọi cá nhân với Đức Chúa Trời. Ông thấy những dấu lạ Chúa Giê-xu làm và nhận biết Ngài là "một giáo sư từ Đức Chúa Trời đến" (c.2). Nhưng ông vẫn ở trong bóng tối, "đến cùng Đức Chúa Jêsus ban đêm" (c.2). Điều này có thể do sợ hãi bị mất địa vị hoặc bị đồng nghiệp phản đối. Dù vậy, ông đã bước ra khỏi vùng an toàn để tìm đến với Chúa Giê-xu.

Trong cuộc đối thoại nổi tiếng, Chúa Giê-xu nói thẳng với Ni-cô-đem về nhu cầu tái sinh: "Nếu một người chẳng sinh lại, thì không thể thấy được nước Đức Chúa Trời" (c.3). Từ "sinh lại" trong nguyên ngữ Hy Lạp là γεννηθῇ ἄνωθεν (gennēthē anōthen), vừa có nghĩa "sinh lại" vừa có nghĩa "sinh từ trên cao". Ni-cô-đem hiểu theo nghĩa đen và bối rối. Chúa Giê-xu giải thích rằng sự tái sinh đó là bởi nước và Thánh Linh (c.5). Điều này chỉ về phép báp-têm và sự đổi mới của Thánh Linh (Tit 3:5). Sau đó, Ngài nhắc đến câu chuyện Môi-se giương con rắn lên trong đồng vắng, và Con Người cũng phải bị treo lên để ai tin vào Ngài được sự sống đời đời (c.14-15). Đỉnh điểm là câu 16: "Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời." Cuộc trò chuyện này đã thách thức mọi hiểu biết tôn giáo của Ni-cô-đem và đặt nền tảng cho sự biến đổi của ông.

Sự thay đổi của Ni-cô-đem không xảy ra ngay lập tức, nhưng qua thời gian, đức tin của ông lớn mạnh và ông bắt đầu công khai bày tỏ lập trường.

Lần xuất hiện thứ hai (Giăng 7:45-52)

Trong bối cảnh các thầy tế lễ cả và người Pha-ri-si sai lính bắt Chúa Giê-xu nhưng họ trở về tay không vì bị lời Ngài cảm hóa (c.45-46). Các nhà lãnh đạo tức giận và chất vấn tại sao không bắt được Ngài. Khi ấy, Ni-cô-đem (được gọi là "người trước đã đến cùng Đức Chúa Jêsus ban đêm") lên tiếng: "Luật pháp chúng ta há xét người nào trước khi nghe và biết điều người ấy làm sao?" (c.51). Ông nhắc đến nguyên tắc công bằng cơ bản: một người phải được nghe trước khi xét đoán. Dù câu nói này còn dè dặt, nó cho thấy Ni-cô-đem đã bắt đầu bênh vực Chúa Giê-xu giữa vòng những người thù nghịch. Các đồng nghiệp đáp lại bằng sự chế giễu: "Ngươi cũng là người Ga-li-lê sao?" (c.52). Họ cho rằng không ai từ Ga-li-lê có thể là tiên tri, nhưng thực tế có nhiều tiên tri đến từ miền đó. Ni-cô-đem im lặng, nhưng sự can đảm của ông đã tăng lên.

Lần xuất hiện thứ ba (Giăng 19:39-42)

Sau khi Chúa Giê-xu chịu đóng đinh, Giô-sép người A-ri-ma-thê, một môn đồ kín đáo, xin Phi-lát lấy xác Ngài. Lúc này, Ni-cô-đem xuất hiện công khai với "độ một trăm cân" (khoảng 75 pound ngày nay) một dược trộn với trầm hương để tẩm liệm. Đây là một số lượng lớn, thường dùng cho táng các vị vua. Hành động này thể hiện sự tôn kính và xác nhận niềm tin của ông vào Chúa Giê-xu là Vua. Ông cùng Giô-sép "lấy xác Đức Chúa Jêsus mà quấn bằng vải gai với thuốc thơm, theo như tục chôn của dân Giu-đa" (c.40). Ông không còn lo sợ bị liên lụy; ông dám đồng nhất mình với Đấng bị đóng đinh, ngay giữa lúc các môn đồ khác đang trốn tránh. Đây là bằng chứng rõ ràng nhất về sự biến đổi triệt để của Ni-cô-đem.

Qua ba giai đoạn, chúng ta thấy một hành trình từ bóng tối ra ánh sáng:

• Từ sự tò mò đến đức tin: Ban đầu, Ni-cô-đem đến vì tò mò hoặc bị ấn tượng bởi các phép lạ. Sau cuộc trò chuyện, ông chưa hiểu ngay nhưng suy ngẫm và dần nhận ra Chúa Giê-xu là Đấng Mê-si.
• Từ bí mật đến công khai: Đêm đầu tiên, ông đến kín đáo. Lần thứ hai, ông lên tiếng trong hội đồng, mặc dù vẫn còn thận trọng. Lần thứ ba, ông xuất hiện công khai, thực hiện một hành động tốn kém và có thể gây nguy hiểm.
• Từ người hỏi đến người bảo vệ: Ban đầu ông đặt câu hỏi; sau đó ông bảo vệ quyền được xét xử công bằng của Chúa; cuối cùng ông chủ động tham gia vào việc chôn cất, thể hiện tình yêu và lòng trung thành.
• Từ hiểu biết thuộc thể đến hiểu biết thuộc linh: Chúa Giê-xu đã chỉ cho ông thấy sự cần thiết của việc sinh lại bởi Thánh Linh. Dần dần, ông hiểu rằng vương quốc của Đức Chúa Trời không dựa trên nghi lễ hay dòng dõi, mà trên đức tin nơi Con Ngài.

Trong nguyên văn Hy Lạp, từ "sinh lại" (anōthen) cũng có nghĩa "từ trên cao". Ni-cô-đem cần một sự đổi mới từ trên ban xuống, không phải do nỗ lực riêng. Sự biến đổi của ông chính là kết quả của Thánh Linh hành động trong lòng ông.

Hành trình của Ni-cô-đem dạy chúng ta nhiều điều về đức tin và sự trưởng thành thuộc linh:

1. Sự tái sinh là bắt buộc: Dù địa vị, học thức hay lòng mộ đạo, không ai có thể vào nước Đức Chúa Trời nếu không được sinh lại bởi Thánh Linh (Giăng 3:5). Đây là công việc của Đức Chúa Trời, không phải do công đức con người.
2. Ân điển và tình yêu của Đức Chúa Trời là nền tảng: John 3:16 là trung tâm của Phúc Âm. Ni-cô-đem đã nghe trực tiếp lời này từ Chúa Giê-xu. Chính tình yêu đó đã chinh phục ông.
3. Biến đổi có thể diễn ra từ từ: Không phải ai cũng có một kinh nghiệm quy đạo ngoạn mục. Ni-cô-đem trải qua một quá trình. Điều quan trọng là tiếp tục bước đi với Chúa, dù đức tin còn yếu.
4. Dũng cảm đứng về phía lẽ thật: Giữa áp lực đồng nghiệp, Ni-cô-đem đã lên tiếng bảo vệ công lý cho Chúa Giê-xu. Cơ Đốc nhân cần sự can đảm để bênh vực đức tin, dù chỉ bắt đầu bằng những hành động nhỏ.
5. Đức tin thực sự sẽ thể hiện qua hành động: Ni-cô-đem đã chứng minh đức tin của mình bằng việc đóng góp rất lớn cho việc chôn cất Chúa. Giacơ 2:17 nói: "Đức tin không có việc làm là đức tin chết."
6. Ra khỏi bóng tối: Giăng 3:19-20 nói về những kẻ yêu sự tối tăm hơn ánh sáng vì việc họ làm là xấu. Ni-cô-đem đã bước ra ánh sáng, không còn sợ hãi.

Chúng ta có thể áp dụng bài học từ Ni-cô-đem vào đời sống mình như sau:

• Hãy đến với Chúa Giê-xu, dù bạn đang ở đâu: Bạn có thể có nhiều nghi ngờ, sợ hãi, hoặc bị ràng buộc bởi truyền thống tôn giáo. Hãy đến với Ngài như Ni-cô-đem, thành thật tìm kiếm lẽ thật. Chúa Giê-xu sẽ không từ chối.
• Để Chúa Thánh Linh tái sinh bạn: Nhận biết mình cần một sự đổi mới từ bên trong. Hãy cầu nguyện xin Chúa ban sự sống mới và tiếp nhận Chúa Giê-xu làm Cứu Chúa.
• Lớn lên trong Lời Chúa: Ni-cô-đem là thầy dạy luật nhưng vẫn cần học lại từ Chúa. Chúng ta cần đọc và suy ngẫm Kinh Thánh mỗi ngày để hiểu biết Chúa sâu nhiệm hơn.
• Bày tỏ đức tin dần dần: Đừng nản lòng nếu bạn chưa dạn dĩ. Hãy bắt đầu bằng việc chia sẻ niềm tin với một người bạn tin cậy, hoặc lên tiếng khi nghe ai đó phỉ báng Chúa. Từng bước nhỏ sẽ dẫn đến sự mạnh mẽ.
• Sẵn sàng trả giá: Ni-cô-đem đã bỏ ra số thuốc thơm đắt giá và liều mất danh tiếng. Theo Chúa có thể đòi hỏi hy sinh tài chính, thời gian, hoặc sự chấp nhận của người khác. Hãy sẵn sàng vì Chúa đã hy sinh tất cả cho chúng ta.
• Sống trong ánh sáng: Đừng giấu giếm đức tin. Hãy để ánh sáng Chúa chiếu qua bạn trong gia đình, nơi làm việc, và xã hội.

Ni-cô-đem là một hình ảnh đầy hy vọng cho tất cả chúng ta. Ông cho thấy rằng dù xuất phát từ bối cảnh tôn giáo khô khan, dù ban đầu yếu đuối và sợ hãi, người ta vẫn có thể được biến đổi bởi quyền năng của Chúa Giê-xu và Lời Ngài. Hành trình của ông dạy chúng ta rằng sự tái sinh mở đầu một cuộc sống mới, và đức tin thật sẽ dần dần bày tỏ ra bằng hành động và lời nói. Hãy noi gương Ni-cô-đem, bước ra khỏi bóng tối của sự sợ hãi và nghi ngờ, để sống công khai cho Chúa Giê-xu, Đấng đã yêu thương và phó chính mình vì chúng ta.