Cuộc Trò Chuyện Giữa Chúa Giê-xu Và Ni-cô-đem Ban Đêm
Trong Phúc Âm Giăng chương 3, chúng ta được chứng kiến một cuộc đối thoại sâu sắc giữa Chúa Giê-xu và một người Pha-ri-si tên là Ni-cô-đem, diễn ra vào ban đêm. Cuộc trò chuyện này được xem là nền tảng của giáo lý về sự cứu rỗi, sự tái sinh và tình yêu vĩ đại của Đức Chúa Trời. Qua bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá bối cảnh, nội dung và những bài học thiết thực từ cuộc gặp gỡ đặc biệt này.
Ni-cô-đem là ai? Theo Giăng 3:1, ông là “người Pha-ri-si, một người cai trị dân Do Thái” (Bản Truyền Thống). Ông thuộc về giới lãnh đạo tôn giáo tại Giê-ru-sa-lem, có học thức, có địa vị và là thành viên của Hội Đồng Công Luận (Sanhedrin). Dù vậy, ông đã tìm đến Chúa Giê-xu vì lòng khao khát chân lý.
Tại sao lại ban đêm? Có nhiều suy đoán: có thể ông muốn tránh sự dòm ngó của những người Pha-ri-si khác vì họ đang thù nghịch với Chúa Giê-xu; cũng có thể ông muốn có một cuộc trò chuyện riêng tư, sâu sắc hơn. Dù lý do là gì, thời điểm ban đêm cũng mang ý nghĩa biểu tượng: Ni-cô-đem đang ở trong sự tối tăm thuộc linh, và ông cần đến với Ánh Sáng thế gian là Chúa Giê-xu (Giăng 8:12).
Chúa Giê-xu không mất thời gian với những lời chào hỏi xã giao. Ngài đi thẳng vào trọng tâm: “Thật, ta nói cùng ngươi, nếu một người chẳng sinh lại, thì không thể thấy được nước Đức Chúa Trời” (Giăng 3:3).
Cụm từ “sinh lại” trong tiếng Hy Lạp là gennēthē anōthen, có thể hiểu là “sinh từ trên cao” hoặc “sinh lại”. Đó là một sự biến đổi hoàn toàn mới từ Đức Thánh Linh, chứ không phải là việc lặp lại sự sinh ra thể xác. Ni-cô-đem hiểu theo nghĩa đen nên thắc mắc: “Khi đã già thì sinh lại làm sao được?” (c.4).
Chúa Giê-xu giải thích rõ hơn: “Nếu một người chẳng sinh bởi nước và Thánh Linh, thì không được vào nước Đức Chúa Trời” (c.5). “Nước” ở đây thường được hiểu là báp-têm, biểu tượng của sự thanh tẩy, ăn năn; còn “Thánh Linh” là quyền năng tái sinh của Đức Chúa Trời. Sự kết hợp này cho thấy con người cần được thanh sạch và được tái sinh bởi Thánh Linh.
Chúa Giê-xu còn dùng hình ảnh gió để mô tả công việc của Thánh Linh: “Gió muốn thổi đâu thì thổi, ngươi nghe tiếng gió, nhưng chẳng biết gió đến từ đâu và đi đâu. Hễ ai sinh bởi Thánh Linh thì cũng như vậy” (c.8). Chúng ta không thể kiểm soát Thánh Linh, nhưng chúng ta nhìn thấy kết quả của Ngài trong đời sống người được tái sinh.
Điều này nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết của mỗi người: phải được tái sinh bởi Thánh Linh để có thể thấy và vào Nước Đức Chúa Trời. Đó không phải là thành quả của nỗ lực cá nhân hay sự tuân giữ luật pháp, mà là công việc siêu nhiên của Đức Chúa Trời.
Khi Ni-cô-đem vẫn còn bối rối, Chúa Giê-xu đưa ra một hình ảnh quen thuộc trong Cựu Ước: “Xưa Môi-se treo con rắn lên nơi đồng vắng thể nào, thì Con Người cũng phải bị treo lên dường ấy, hầu cho hễ ai tin đến Ngài đều được sự sống đời đời” (Giăng 3:14-15).
Câu chuyện trong Dân Số Ký 21:4-9 kể rằng khi dân Y-sơ-ra-ên phạm tội, Đức Chúa Trời sai rắn lửa đến cắn họ. Môi-se được lệnh làm một con rắn bằng đồng treo lên cây sào; ai nhìn lên con rắn đồng thì được sống. Tương tự, Chúa Giê-xu sẽ bị treo trên thập tự giá; ai nhìn lên Ngài với đức tin thì được sự sống đời đời.
Đây là lời tiên tri rõ ràng về sự chết chuộc tội của Chúa Giê-xu. Việc “treo lên” không chỉ nói đến sự đóng đinh mà còn là sự tôn cao (Giăng 12:32). Chúa Giê-xu trở thành nguồn cứu rỗi cho tất cả những ai tin.
Phần tiếp theo là một trong những câu Kinh Thánh được yêu thích nhất: “Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con Một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời” (Giăng 3:16).
Bốn khía cạnh nổi bật:
- Nguồn gốc: Tình yêu của Đức Chúa Trời – không phải vì chúng ta xứng đáng, nhưng vì Ngài là tình yêu.
- Hành động: Ngài đã ban Con Một của Ngài – sự hy sinh cao quý nhất.
- Điều kiện: Ai tin Con ấy – đức tin đơn sơ, không phải việc làm.
- Kết quả: Không bị hư mất, được sự sống đời đời – ơn cứu rỗi vĩnh cửu.
Tiếp theo, Giăng 3:17-18 giải thích rằng Chúa Giê-xu đến không để định tội thế gian, nhưng để thế gian nhờ Ngài mà được cứu. Ai tin thì không bị định tội; ai không tin thì đã bị định tội rồi, vì không tin vào danh Con Một Đức Chúa Trời. Điều này nhấn mạnh rằng sự cứu rỗi hoàn toàn dựa trên đức tin nơi Đấng Christ.
Cuộc trò chuyện kết thúc mà không ghi lại phản ứng tức thời của Ni-cô-đem. Tuy nhiên, về sau chúng ta thấy ông dần bày tỏ đức tin:
- Trong Giăng 7:50-52, khi các thầy thông giáo và Pha-ri-si lên án Chúa Giê-xu, Ni-cô-đem đã lên tiếng bênh vực công lý: “Luật pháp chúng ta có xét đoán ai trước khi nghe người ấy và biết điều người ấy làm không?” Dù bị phản đối, điều này cho thấy ông đang đứng về phía Chúa.
- Trong Giăng 19:39, sau khi Chúa Giê-xu chịu chết, Ni-cô-đem cùng Giô-sép người A-ri-ma-thê đem theo một trăm cân mộc dược và trầm hương để tẩm liệm thi thể Ngài. Việc công khai tham gia an táng Chúa Giê-xu thể hiện ông đã trở thành môn đồ thật.
Hành trình của Ni-cô-đem là một minh họa đẹp về sự tăng trưởng trong đức tin: từ chỗ tìm kiếm âm thầm ban đêm đến chỗ công khai xác nhận mình với Chúa.
Từ cuộc đối thoại giữa Chúa Giê-xu và Ni-cô-đem, chúng ta rút ra nhiều bài học quý giá:
a. Sự tái sinh là điều bắt buộc: Dù địa vị, học vấn hay sự ngoan đạo bề ngoài, không ai có thể vào Nước Đức Chúa Trời nếu không được sinh lại bởi Thánh Linh. Đó là công việc của Đức Chúa Trời, nhưng chúng ta cần ăn năn và tin nhận Chúa Giê-xu để nhận lãnh sự sống mới.
b. Cứu rỗi chỉ bởi đức tin nơi Đấng Christ: Chúa Giê-xu so sánh sự chết của Ngài với con rắn đồng, dạy rằng cứu rỗi đến từ việc nhìn lên Ngài với đức tin. Không phải việc lành, nghi lễ hay nỗ lực cá nhân, mà chỉ tin nơi công lao của Chúa Giê-xu trên thập tự giá.
c. Tình yêu vô điều kiện của Đức Chúa Trời: John 3:16 là tóm tắt trọn vẹn Phúc Âm. Đức Chúa Trời yêu thế gian tội lỗi và ban Con Ngài để chúng ta được cứu. Điều này đem lại sự an ủi và động lực để chúng ta yêu thương người khác.
d. Công việc của Thánh Linh là bí ẩn nhưng quyền năng: Như gió thổi, Thánh Linh hành động tự do, tái sinh tấm lòng và biến đổi đời sống. Chúng ta cần nhạy bén với sự hướng dẫn của Ngài và để Ngài làm chủ.
e. Hãy mạnh dạn đến với Chúa: Ni-cô-đem dù sợ hãi nhưng vẫn tìm đến Chúa Giê-xu. Chúng ta cũng vậy, hãy đến với Ngài trong sự thành thật, dù hoàn cảnh nào. Đồng thời, sau khi tin, chúng ta nên công khai đứng về phía Chúa, không hổ thẹn về Tin Lành.
f. Đức tin có thể tăng trưởng: Ni-cô-đem không ngay lập tức hiểu hết mọi điều, nhưng ông tiếp tục tìm kiếm và cuối cùng đã bước ra ánh sáng. Điều này khích lệ chúng ta kiên trì trong hành trình đức tin, không nản lòng khi còn nhiều điều chưa rõ.
Làm thế nào để áp dụng những chân lý này vào đời sống hằng ngày?
- Tự vấn về sự tái sinh: Hãy suy ngẫm: Tôi đã thực sự được sinh lại chưa? Đời sống tôi có bằng chứng của Thánh Linh không? Nếu chưa, hãy tiếp nhận Chúa Giê-xu ngay hôm nay.
- Sống bởi Thánh Linh: Mỗi ngày, cầu xin Thánh Linh hướng dẫn, làm mới tâm linh và giúp chúng ta chiến thắng tội lỗi.
- Chia sẻ John 3:16: Đây là câu Kinh Thánh dễ nhớ và chứa đựng trọn vẹn Phúc Âm. Hãy dùng nó để làm chứng cho người chưa tin.
- Nuôi dưỡng đức tin: Đọc và suy gẫm Lời Chúa, đặc biệt những đoạn nói về sự chết và sống lại của Chúa Giê-xu, để đức tin được củng cố.
- Công khai đứng về phía Chúa: Đừng giấu giếm niềm tin. Hãy tìm cơ hội để bày tỏ mình là môn đồ Chúa qua lời nói và việc làm.
Cuộc trò chuyện giữa Chúa Giê-xu và Ni-cô-đem ban đêm là một kho tàng chân lý. Nó dạy chúng ta về sự tái sinh, về thập tự giá, về tình yêu của Đức Chúa Trời, và về con đường cứu rỗi qua đức tin. Ni-cô-đem đã thay đổi từ một người tìm kiếm trong bóng tối trở thành môn đồ công khai. Cầu xin Chúa giúp chúng ta cũng kinh nghiệm sự tái sinh và sống đời sống mới trong ánh sáng của Ngài. Hãy để John 3:16 luôn là nền tảng cho đức tin và sự phục vụ của chúng ta.