2 Ti-mô-thê 2:15: Người Thợ Được Chấp Nhận Trong Việc Chuẩn Bị Bài Giảng
Trong hành trình phục vụ Chúa, đặc biệt đối với những người được kêu gọi giảng dạy Lời Ngài, việc chuẩn bị bài giảng không chỉ là một công việc thường lệ mà còn là trách nhiệm thiêng liêng. Kinh Thánh dạy rất rõ về phẩm chất của một người hầu việc Chúa trong 2 Ti-mô-thê 2:15: “Hãy chuyên tâm cho được đẹp lòng Đức Chúa Trời như người làm công không chỗ trách được, lấy lòng ngay thẳng giảng dạy lời của lẽ thật.” (Bản Truyền Thống 1925). Câu Kinh Thánh này đã trở thành nền tảng cho mọi mục sư, giáo viên Kinh Thánh, và cả tín hữu trong việc nghiên cứu và truyền đạt Lời Chúa một cách trung thực và hiệu quả. Bài viết này sẽ khám phá sâu sắc ý nghĩa của phân đoạn Kinh Thánh này và áp dụng cụ thể vào quá trình chuẩn bị bài giảng.
Khung cảnh của 2 Ti-mô-thê 2:15
Thư II Ti-mô-thê là một trong những thư cuối cùng của sứ đồ Phao-lô, viết cho Ti-mô-thê, người con thuộc linh và là mục sư trẻ tại Hội Thánh Ê-phê-sô. Trong bối cảnh đó, Phao-lô đang ở trong tù và biết rằng sự tử đạo của mình đã gần kề (2 Ti-mô-thê 4:6). Vì thế, ông viết để khích lệ Ti-mô-thê hãy mạnh mẽ trong ân điển, trung thành truyền lại những lời dạy dỗ chân chính, và sẵn sàng chịu khổ như một người lính giỏi của Đấng Christ.
Trong chương 2, Phao-lô sử dụng ba hình ảnh sinh động: người lính (c.3-4), vận động viên (c.5), và người nông dân (c.6). Mỗi hình ảnh đều nhấn mạnh đến đức tính kiên trì, kỷ luật và hi vọng về phần thưởng. Sau đó, ông đưa ra lời khuyên quan trọng ở câu 15: “Hãy chuyên tâm cho được đẹp lòng Đức Chúa Trời như người làm công không chỗ trách được, lấy lòng ngay thẳng giảng dạy lời của lẽ thật.” Đây chính là chìa khóa để Ti-mô-thê – và mỗi chúng ta – trở thành người hầu việc được Chúa chấp nhận.
Ý nghĩa của 2 Ti-mô-thê 2:15
Để hiểu rõ câu Kinh Thánh, chúng ta cần đi sâu vào ngôn ngữ gốc (tiếng Hy Lạp) và ý nghĩa của nó trong toàn bộ bức thư.
“Hãy chuyên tâm” – từ Hy Lạp σπουδάζω (spoudazō) có nghĩa là nỗ lực, hết sức, vội vàng, hay chuyên cần. Động từ này nhấn mạnh sự khẩn trương và nghiêm túc trong việc hoàn thành một nhiệm vụ. Đối với người giảng dạy Lời Chúa, đây không phải là việc làm tùy hứng mà là một sự đầu tư thời gian, công sức và tâm trí.
“cho được đẹp lòng Đức Chúa Trời” – mục đích cuối cùng là được Đức Chúa Trời chấp nhận, chứ không phải được người đời tán thưởng. Sự chấp nhận của Đức Chúa Trời đến từ việc chúng ta trung tín với Lời Ngài.
“như người làm công không chỗ trách được” – bản dịch khác: “như một người thợ không có gì đáng hổ thẹn”. Người thợ lành nghề luôn hoàn thành công việc với chất lượng cao, không phải xấu hổ khi đem sản phẩm ra trình diện. Trong công việc thuộc linh, người thợ không hổ thẹn là người không xử lý Lời Chúa một cách cẩu thả, sai lạc.
“lấy lòng ngay thẳng giảng dạy lời của lẽ thật” – cụm từ “lấy lòng ngay thẳng giảng dạy” dịch từ ὀρθοτομοῦντα τὸν λόγον τῆς ἀληθείας (orthotomounta ton logon tēs alētheias). Động từ ὀρθοτομέω (orthotomeō) có nghĩa đen là “cắt thẳng”, thường dùng trong ngữ cảnh cắt con đường thẳng (ví dụ: mở đường thẳng) hoặc cưa gỗ thẳng. Ẩn dụ này cho thấy việc xử lý Lời chân lý phải chính xác, ngay thẳng, không bẻ cong hay xuyên tạc. Nó đòi hỏi sự giải thích Kinh Thánh một cách đúng đắn, phân chia đúng các phần, và trình bày sứ điệp rõ ràng, trung thực với ý định của tác giả.
Tóm lại, câu Kinh Thánh này kêu gọi mỗi tôi tớ Chúa phải nỗ lực hết mình để trở thành người thợ được Chúa chấp nhận, bằng cách xử lý Lời của lẽ thật một cách chính xác, trung thực.
Tầm quan trọng của việc chuẩn bị bài giảng
Việc chuẩn bị bài giảng là một phần thiết yếu trong chức vụ giảng dạy. Khi một mục sư đứng trên bục giảng, người ấy không chỉ đơn thuần chia sẻ ý kiến cá nhân mà là truyền đạt Lời hằng sống của Đức Chúa Trời. Vì thế, sự chuẩn bị kỹ lưỡng là biểu hiện của sự kính sợ Chúa và yêu mến Hội Thánh.
Kinh Thánh cảnh báo nghiêm khắc về việc thêm bớt hay xuyên tạc Lời Chúa (Phục Truyền 4:2; Khải Huyền 22:18-19). Ngay cả trong Cựu Ước, các tiên tri giả bị lên án vì đã nói lời riêng của mình thay vì lời Đức Giê-hô-va (Giê-rê-mi 23:16). Chúa Giê-xu, Đấng dạy dỗ với uy quyền (Ma-thi-ơ 7:28-29), cũng luôn trích dẫn Kinh Thánh cách chính xác và áp dụng đúng ngữ cảnh.
Đối với Ti-mô-thê, Phao-lô nhắc nhở: “Hãy giữ lấy mẫu mực của các sự dạy dỗ lành mạnh mà con đã nghe nơi ta...” (2 Ti-mô-thê 1:13). Sự “lành mạnh” ở đây chính là sự trung thực với Lời Chúa, không bị bóp méo bởi các giáo lý sai lạc. Do đó, chuẩn bị bài giảng không phải là sáng tạo ra điều mới lạ, nhưng là khám phá và truyền đạt chân lý đã được mặc khải.
Làm thế nào để trở thành người thợ được chấp nhận?
Để có thể “cắt thẳng” Lời chân lý, người giảng dạy cần có một quy trình nghiên cứu và chuẩn bị bài giảng nghiêm túc. Dưới đây là những bước cơ bản:
1. Cầu nguyện và xin sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh
Trước khi mở Kinh Thánh, hãy khiêm nhường cầu xin Chúa mở mắt thuộc linh để hiểu Lời Ngài (Thi Thiên 119:18). Đức Thánh Linh là Đấng dẫn chúng ta vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13). Sự khôn ngoan thuộc linh không đến từ sự thông minh tự nhiên, nhưng từ sự mặc khải của Chúa (1 Cô-rinh-tô 2:10-13).
2. Lựa chọn phân đoạn Kinh Thánh
Bài giảng có thể theo chu kỳ sách Kinh Thánh hoặc theo chủ đề. Dù theo cách nào, hãy đảm bảo rằng bạn giảng toàn bộ Kinh Thánh, không chỉ tập trung vào những phần dễ hay phổ biến. Phao-lô khuyên Ti-mô-thê: “Hãy giảng đạo, cố khuyên, bất luận gặp thời hay không gặp thời” (2 Ti-mô-thê 4:2).
3. Nghiên cứu kỹ lưỡng
Đây là trọng tâm của việc “chuyên tâm”. Bạn cần đọc đi đọc lại phân đoạn, xem xét bối cảnh (trước và sau), thể loại văn học, tác giả, độc giả nguyên thủy, và mục đích. Nếu có thể, hãy tham khảo nguyên ngữ Hê-bơ-rơ hoặc Hy Lạp, hoặc sử dụng các công cụ như từ điển, sách dẫn giải (commentaries) đáng tin cậy. Hãy noi gương Ê-xơ-ra: “Vì Ê-xơ-ra đã định chí tra xét luật pháp của Đức Giê-hô-va, giữ làm theo, và dạy cho dân Y-sơ-ra-ên biết những luật pháp và giới mạng” (Ê-xơ-ra 7:10).
4. Xác định ý chính (main point)
Sau khi nghiên cứu, hãy tóm tắt sứ điệp chính mà phân đoạn muốn truyền đạt. Ý chính này phải phản ánh ý định của tác giả Kinh Thánh, không phải ý tưởng riêng của người giảng. Từ đó, xây dựng dàn ý với các điểm phụ hỗ trợ.
5. Soạn bài giảng với cấu trúc rõ ràng
Một bài giảng tốt thường có phần giới thiệu (dẫn nhập vào phân đoạn), phần giải thích (exposition), phần áp dụng (application), và kết luận. Trong phần giải thích, hãy trình bày chân lý cách trực tiếp, sử dụng minh họa phù hợp để làm sáng tỏ. Phần áp dụng rất quan trọng vì Lời Chúa cần được đem vào đời sống thực tế (Gia-cơ 1:22).
6. Chuẩn bị với tấm lòng khiêm nhường và lệ thuộc Chúa
Dù bạn đã nghiên cứu kỹ, hãy nhớ rằng sự thay đổi lòng người là công việc của Đức Thánh Linh. Hãy trình dâng bài giảng cho Chúa và cầu nguyện cho người nghe.
7. Giảng dạy với uy quyền và lòng thương xót
Khi đứng trước hội chúng, hãy nói với sự xác tín rằng đây là Lời của Đức Chúa Trời, đồng thời thể hiện tình yêu thương và sự đồng cảm với nhu cầu thuộc linh của họ.
Quy trình này đòi hỏi thời gian và công sức, nhưng đó chính là biểu hiện của “chuyên tâm” và là con đường để trở thành người thợ không hổ thẹn.
Lợi ích của việc trở thành người thợ được chấp nhận
Khi một mục sư, giáo viên Kinh Thánh tuân theo nguyên tắc 2 Ti-mô-thê 2:15, họ sẽ nhận được nhiều phước hạnh:
- Làm đẹp lòng Đức Chúa Trời: Mục tiêu tối cao là được Chúa chấp nhận. Đó là phần thưởng vĩ đại nhất (2 Ti-mô-thê 4:8).
- Không hổ thẹn: Khi đối diện với Chúa và Hội Thánh, người thợ trung tín có thể tự tin vì mình đã hết lòng. Họ không sợ bị vạch trần vì giảng sai.
- Xây dựng Hội Thánh vững mạnh: Lời Chúa được giảng dạy cách chính xác sẽ nuôi dưỡng tín hữu, giúp họ lớn lên trong đức tin và nhận biết chân lý (Ê-phê-sô 4:11-16).
- Bảo vệ khỏi sai lầm: Việc nghiên cứu nghiêm túc giúp người giảng phân biệt được giáo lý sai lạc và giữ vững đức tin (1 Ti-mô-thê 4:1).
- Được Chúa dùng: Đức Chúa Trời thường ban phước cho những người trung tín trong việc nhỏ; họ sẽ được giao nhiều hơn (Ma-thi-ơ 25:21).
Những nguy hiểm khi không xử lý đúng Lời Chúa
Ngược lại, sự lơ là trong việc chuẩn bị bài giảng hoặc cố ý xuyên tạc Lời Chúa sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng:
- Dẫn dắt người khác lạc lối: Chúa Giê-xu cảnh báo: “Nếu kẻ mù dắt kẻ mù, thì cả hai sẽ té xuống hố” (Ma-thi-ơ 15:14). Người dạy sai sẽ khiến nhiều người đi lệch khỏi chân lý.
- Bị xét đoán nghiêm khắc: Gia-cơ 3:1 nói: “Hỡi anh em, trong vòng anh em chớ có nhiều người tự lập làm thầy, vì biết rằng mình sẽ bị xét đoán nghiêm hơn.”
- Hổ thẹn trước mặt Chúa: Trong ngày phán xét, những công việc làm bằng gỗ, cỏ, rơm sẽ bị đốt cháy, dù người làm vẫn được cứu (1 Cô-rinh-tô 3:12-15). Người thợ sẽ mất phần thưởng.
- Làm tổn thương thanh danh Chúa: Khi Hội Thánh dạy sai, thế gian sẽ khinh miệt và dịp vấp phạm được tạo ra.
Vì thế, mỗi người hầu việc Chúa phải hết sức cẩn trọng, luôn kiểm tra mình dưới ánh sáng Kinh Thánh.
Áp dụng cho mọi tín hữu
Mặc dù 2 Ti-mô-thê 2:15 trực tiếp hướng đến Ti-mô-thê – một mục sư – nhưng nguyên tắc này cũng áp dụng cho mọi Cơ Đốc nhân. Mỗi chúng ta đều có trách nhiệm học hỏi Lời Chúa và chia sẻ với người khác, dù trong gia đình, nhóm nhỏ hay công việc chứng đạo. Chúng ta cũng cần “chuyên tâm” trong việc nghiên cứu Kinh Thánh cá nhân, để có thể “trả lời mọi người” về niềm hi vọng trong chúng ta (1 Phi-e-rơ 3:15).
Một số cách thực hành:
- Đọc Kinh Thánh đều đặn: Sử dụng các kế hoạch đọc Kinh Thánh hằng năm.
- Ghi chú và suy ngẫm: Viết ra những điều học được, cầu nguyện để áp dụng.
- Tham gia lớp học Kinh Thánh: Học hỏi từ những giáo viên lành mạnh.
- Sử dụng công cụ hỗ trợ: Từ điển Kinh Thánh, bản đồ, sách dẫn giải (chọn lọc từ các tác giả tin cậy).
- Chia sẻ Lời Chúa: Khi nói về đức tin, hãy dựa vào Kinh Thánh và giải thích đúng.
Lời khích lệ cho các mục sư và giáo viên
Công việc chuẩn bị bài giảng có thể đôi lúc mệt mỏi, nhất là khi bạn phải cân bằng với nhiều trách nhiệm khác. Nhưng hãy nhớ rằng Chúa đã gọi bạn và Ngài sẽ ban sức lực. Phao-lô nhắc Ti-mô-thê: “Vậy, hỡi con, hãy cậy ân điển trong Đấng Christ Jêsus mà làm cho mình mạnh mẽ” (2 Ti-mô-thê 2:1). Kinh Thánh là “có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình, hầu cho người thuộc về Đức Chúa Trời được trọn vẹn và sắm sẵn để làm mọi việc lành” (2 Ti-mô-thê 3:16-17). Hãy tin cậy rằng Lời Chúa sẽ không trở về vô ích (Ê-sai 55:11).
Hơn nữa, bạn không đơn độc. Đức Thánh Linh ở cùng bạn, và Hội Thánh cầu nguyện cho bạn. Sự trung tín của bạn sẽ sinh ra bông trái lâu dài.
Kết luận
2 Ti-mô-thê 2:15 là một kim chỉ nam quý báu cho mọi người hầu việc Chúa. Nó đòi hỏi chúng ta phải chuyên tâm, nỗ lực hết mình trong việc nghiên cứu và giảng dạy Lời chân lý, với mục đích tối hậu là được Đức Chúa Trời chấp nhận. Việc “cắt thẳng” Lời Chúa không phải là sự lựa chọn mà là mệnh lệnh. Bằng cách áp dụng những nguyên tắc và bước thực hành đã nêu, chúng ta có thể trở thành những người thợ không hổ thẹn, góp phần xây dựng Hội Thánh vững mạnh trên nền tảng Lời Chúa.
Ước mong mỗi chúng ta, dù là mục sư, giáo viên hay tín hữu bình thường, đều quyết tâm sống và phục vụ theo lời dạy này, hầu cho danh Chúa được tôn cao và nhiều người được đem về với Ngài.