Nehemiah 8:8: Explaining Scripture clearly

Kinh Thánh là Lời hằng sống của Đức Chúa Trời, có quyền năng biến đổi đời sống. Tuy nhiên, để Lời ấy thực sự phát huy tác dụng, con dân Chúa cần hiểu rõ ý nghĩa của nó. Một trong những hình mẫu tuyệt vời về việc giải thích Kinh Thánh rõ ràng được ghi lại trong Nê-hê-mi 8:8. Câu Kinh Thánh này không chỉ mô tả một sự kiện lịch sử mà còn đưa ra nguyên tắc quý giá cho việc giảng dạy, học hỏi và áp dụng Lời Chúa ngày nay.

Sách Nê-hê-mi thuật lại giai đoạn dân Y-sơ-ra-ên hồi hương sau 70 năm lưu đày tại Ba-by-lôn. Nê-hê-mi, quan tửu chánh của vua Ba-tư, được Đức Chúa Trời cảm động, xin vua cho về Giê-ru-sa-lem để xây lại vách thành đổ nát. Sau khi hoàn thành công trình (Nê-hê-mi 6:15), dân chúng tụ họp vào tháng bảy, tháng của các lễ trọng đại, để nghe đọc Luật Pháp Môi-se. Trong bối cảnh đó, Nê-hê-mi 8:8 nêu bật phương pháp mà các thầy tế lễ và người Lê-vi đã dùng để giúp dân sự hiểu Lời Chúa.

Nê-hê-mi chương 8 mở đầu bằng việc toàn dân Y-sơ-ra-ên tề tựu tại quảng trường trước Cổng Nước. Họ yêu cầu thầy tế lễ Ê-xơ-ra đem Sách Luật Pháp của Đức Chúa Trời ra đọc. Ê-xơ-ra đứng trên bục gỗ cao, mở sách trước mặt dân chúng; khi ông mở sách, mọi người đều đứng dậy. Ông đọc từ sáng sớm đến trưa, và tai của dân sự lắng nghe (c.1-3). Bên cạnh Ê-xơ-ra, có nhiều người Lê-vi giúp giải thích Luật Pháp cho dân chúng (c.7-8). Cụ thể, câu 8 chép: "Đoạn, họ đọc rõ ràng trong sách luật pháp của Đức Chúa Trời, giải nghĩa nó, và làm cho người ta hiểu sự đọc." (Nê-hê-mi 8:8, Bản Truyền Thống 1925).

Phản ứng của dân chúng là khóc lóc (c.9) vì nhận ra tội lỗi và sự thiếu vâng lời của mình. Nhưng Nê-hê-mi và Ê-xơ-ra khuyên họ đừng buồn rầu, vì ngày đó là ngày thánh, hãy vui mừng và ăn uống, chia sẻ với người thiếu thốn. Họ vâng lời và vui mừng lớn, bởi họ đã hiểu Lời Chúa (c.10-12). Sự kiện này cho thấy tầm quan trọng của việc hiểu Kinh Thánh, không chỉ về mặt tri thức mà còn đưa đến sự ăn năn và vui mừng thuộc linh.

Để thấu hiểu sâu sắc ý nghĩa của câu Kinh Thánh này, chúng ta cần khám phá nguyên ngữ Hê-bơ-rơ và cấu trúc của nó. Bản tiếng Hê-bơ-rơ của Nê-hê-mi 8:8 như sau:

"וַֽיִּקְרְא֥וּ בַסֵּ֛פֶר בְּתוֹרַ֥ת הָאֱלֹהִ֖ים מְפֹרָ֑שׁ וְשׂ֣וֹם שֶׂ֔כֶל וַיָּבִ֖ינוּ בַּמִּקְרָֽא"

Dịch sát: "Họ đọc trong sách, trong Luật Pháp của Đức Chúa Trời, rõ ràng (m'phorash), và đặt sự hiểu biết (sốom sekel), và họ hiểu (vayavinu) trong việc đọc."

Ba động từ chính mô tả quá trình:

• "Đọc rõ ràng" – từ "מְפֹרָשׁ" (m'phorash) có nghĩa là "được giải thích, được phân biệt, rõ ràng". Nó gợi ý rằng họ đọc một cách phân biệt, rõ ràng từng lời, có thể với ngữ điệu thích hợp và ngắt câu, khiến cho người nghe dễ theo dõi.
• "Giải nghĩa" – cụm "שׂוֹם שֶׂכֶל" (sốom sekel) nghĩa là "đặt sự hiểu biết", tức là giải thích, trình bày ý nghĩa, làm cho thông sáng. Động từ "שׂוֹם" (sốom) nghĩa là "đặt, để, làm cho". Điều này cho thấy các thầy Lê-vi không chỉ đọc suông mà còn cung cấp lời giải thích, bình luận, giúp dân chúng nắm bắt nội dung.
• "Hiểu" – "וַיָּבִינוּ" (vayavinu) bắt nguồn từ gốc "בין" (biyn), nghĩa là hiểu, thông suốt. Kết quả là dân sự đã thực sự hiểu những gì họ nghe.

Như vậy, quá trình ba bước: (1) đọc rõ ràng, (2) giải thích ý nghĩa, (3) khiến người nghe hiểu. Đây là mô hình lý tưởng cho mọi hình thức giảng dạy Kinh Thánh.

Bối cảnh cho thấy dân chúng sau nhiều năm lưu đày đã không còn quen với ngôn ngữ Hê-bơ-rơ nguyên thủy; họ nói tiếng A-ram là ngôn ngữ thông dụng thời bấy giờ. Vì vậy, việc "giải nghĩa" có thể bao gồm cả dịch sang ngôn ngữ đương đại và giải thích các khái niệm pháp lý, nghi lễ. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết của việc chuyển ngữ và giải thích Kinh Thánh bằng ngôn ngữ dân chúng có thể hiểu được.

Từ Nê-hê-mi 8:8, chúng ta có thể rút ra một số nguyên tắc cơ bản để giải thích Lời Chúa cách rõ ràng và hiệu quả:

1. Đọc Kinh Thánh cách trung thực và cẩn thận. Trước khi giải thích, người giảng dạy phải đọc kỹ bản văn, chú ý đến từ ngữ, cấu trúc và ngữ cảnh. Việc đọc "rõ ràng" cũng nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc phát âm rõ, tốc độ phù hợp và sự tôn trọng Lời Chúa khi trình bày.
2. Giải thích theo ngữ cảnh và mục đích nguyên thủy. Các Lê-vi đã giúp dân chúng hiểu ý định ban đầu của Luật Pháp. Điều này đòi hỏi sự nghiên cứu lịch sử, văn hóa, và thần học để tránh suy diễn chủ quan. 2 Phi-e-rơ 1:20 cảnh báo: "chẳng có lời tiên tri nào trong Kinh Thánh lấy ý riêng giải nghĩa được."
3. Sử dụng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu. Dân chúng thời Nê-hê-mi có trình độ khác nhau, nhưng tất cả đều được hiểu nhờ lời giải thích rõ ràng. Ngày nay, người giảng dạy cần tránh dùng từ ngữ quá học thuật, uyên bác mà xa rời thực tế, thay vào đó dùng ngôn ngữ bình dân, ví dụ minh họa gần gũi.
4. Ứng dụng vào đời sống thực tiễn. Mục đích của việc hiểu Lời Chúa là để vâng lời và thay đổi cuộc sống. Khi dân chúng hiểu Luật Pháp, họ khóc, ăn năn, rồi vui mừng và thực hành điều đã học (ví dụ: giữ Lễ Lều Tạm, Nê-hê-mi 8:13-18). Giải thích Kinh Thánh nên hướng đến áp dụng cụ thể cho hoàn cảnh hiện tại.
5. Có sự giúp đỡ của Thánh Linh. Dù không được nhắc đến trực tiếp trong câu này, nhưng Cựu Ước nhiều lần nói về Thần của Đức Chúa Trời giúp con người hiểu Lời Ngài (Thi Thiên 119:18). Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu hứa Thánh Linh sẽ dạy dỗ và nhắc nhở mọi sự (Giăng 14:26). Vì vậy, khi đọc và giải thích Kinh Thánh, chúng ta cần cầu xin Thánh Linh mở trí để hiểu (Lu-ca 24:45).

Những nguyên tắc này không chỉ dành cho mục sư, giáo sĩ, mà còn cho mọi tín hữu trong việc học hỏi Kinh Thánh cá nhân và chia sẻ với người khác.

Nê-hê-mi 8:8 không chỉ là câu chuyện xa xưa, nhưng nó mang nhiều bài học thực tiễn cho đời sống đức tin hôm nay:

1. Trong việc giảng dạy Lời Chúa tại Hội Thánh

Mục sư, giáo viên Kinh Thánh có trách nhiệm trình bày Lời Chúa cách rõ ràng, dễ hiểu. Điều này đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng: nghiên cứu nguyên bản, tham khảo các tài liệu giải nghĩa, cầu nguyện, và soạn bài giảng sao cho phù hợp với trình độ hội chúng. Giảng luận không nên chỉ là bài diễn thuyết tri thức, mà phải có phần giải thích đơn giản, minh họa sinh động, và ứng dụng cụ thể. Các buổi nhóm nhỏ cũng cần người hướng dẫn biết giải thích Kinh Thánh đúng và rõ.

2. Trong việc học Kinh Thánh cá nhân

Mỗi tín hữu cũng có thể áp dụng nguyên tắc này. Khi đọc Kinh Thánh mỗi ngày, hãy đọc kỹ, suy ngẫm, và tìm hiểu ý nghĩa thông qua các công cụ như chú giải, từ điển, bản dịch khác. Nếu gặp khúc mắc, hãy nhờ mục sư hoặc những người hiểu biết giải thích. Đừng bằng lòng với việc đọc qua loa, nhưng hãy nỗ lực để hiểu Lời Chúa sâu sắc hơn, vì đó là nguồn sức mạnh và sự dẫn dắt cho cuộc sống.

3. Trong việc truyền giáo

Khi rao truyền Phúc Âm, chúng ta phải giải thích rõ ràng về tình trạng tội lỗi của con người, sự chết chuộc tội của Chúa Giê-xu, và đức tin nơi Ngài. Nhiều người có thể không quen thuộc với các thuật ngữ Cơ Đốc, vì vậy cần dùng ngôn ngữ giản dị, ví dụ đời thường, để họ hiểu được. Sứ đồ Phi-líp đã làm gương khi giải thích Ê-sai 53 cho hoạn quan Ê-thi-ô-bi (Công vụ 8:30-35).

4. Trong cộng đồng Hội Thánh

Hội Thánh nên tạo môi trường khuyến khích việc học hỏi và thảo luận Lời Chúa. Các nhóm học Kinh Thánh, lớp giáo lý, hay buổi trao đổi sau giờ nhóm là dịp để mọi người đặt câu hỏi và cùng nhau tìm hiểu ý nghĩa. Việc này giúp tăng cường sự hiểu biết và gắn kết tình thân.

5. Vượt qua rào cản

Ngày nay, chúng ta cũng đối mặt với nhiều rào cản khiến người ta khó hiểu Kinh Thánh: ngôn ngữ cổ, văn hóa xa cách, tư tưởng triết học hiện đại, v.v. Hãy noi gương các Lê-vi, tìm cách "dịch" Lời Chúa sang ngôn ngữ và hình thức mà thế hệ hiện tại có thể tiếp thu. Điều này bao gồm việc sử dụng bản dịch Kinh Thánh bằng tiếng Việt dễ hiểu, các bài giảng đa phương tiện, hay các buổi giảng lưu động.

Nê-hê-mi 8:8 là một câu Kinh Thánh ngắn gọn nhưng chứa đựng một nguyên tắc trọng yếu: Lời Đức Chúa Trời cần được đọc rõ ràng, giải nghĩa, và làm cho người nghe hiểu. Khi dân sự hiểu Lời Chúa, họ được biến đổi – họ ăn năn, vui mừng và vâng lời. Hội Thánh ngày nay cần phục hồi mô hình này trong mọi khía cạnh giảng dạy và học hỏi Kinh Thánh.

Lời Chúa là đèn cho chân chúng ta, ánh sáng cho đường lối chúng ta (Thi Thiên 119:105). Nhưng nếu đèn bị che khuất hay ánh sáng bị hiểu sai, chúng ta sẽ dễ lạc lối. Vì vậy, hãy nỗ lực tìm hiểu Kinh Thánh cách chính xác, và giúp đỡ người khác cũng hiểu được. Ước mong mỗi chúng ta trở thành những "người Lê-vi" thời hiện đại, nhiệt thành giải thích Lời Chúa rõ ràng cho mọi người xung quanh, để họ cũng được hưởng phước lành và sự sống đời đời.