Ê-li-ê-a-xa Trong Kinh Thánh
Trong kho tàng nhân vật phong phú của Kinh Thánh, một số tên gọi xuất hiện nhiều lần, mỗi lần mang một sứ mệnh và bài học riêng biệt. "Ê-li-ê-a-xa" (אֶלְעָזָר - Elʻāzār) là một trong những tên đó. Tên này trong tiếng Hê-bơ-rơ có nghĩa là "Đức Chúa Trời đã giúp đỡ" – một ý nghĩa đẹp đẽ phản ánh đức tin của cha mẹ và cả chính mạng lệnh của Đấng Tạo Hóa. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá những nhân vật chính mang tên Ê-li-ê-a-xa, đào sâu vào bối cảnh, sứ mệnh và những bài học thuộc linh vượt thời gian dành cho Hội Thánh ngày nay.
I. Ê-li-ê-a-xa - Con Trai A-rôn Và Là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm Kế Nhiệm
Đây là nhân vật Ê-li-ê-a-xa quan trọng và được nhắc đến nhiều nhất trong Kinh Thánh, đặc biệt trong các sách Xuất Ê-díp-tô ký, Lê-vi ký, Dân-số ký và Giô-suê.
1. Thân Thế Và Chức Vụ Ban Đầu:
Ê-li-ê-a-xa là con trai thứ ba của A-rôn, thầy tế lễ thượng phẩm đầu tiên của Y-sơ-ra-ên, và Ê-li-sê-ba (Xuất Ê-díp-tô Ký 6:23). Ông cùng với các anh em là Na-đáp, A-bi-hu và Y-tha-ma được biệt riêng ra để phụng sự trong chức tế lễ (Xuất Ê-díp-tô Ký 28:1). Tuy nhiên, bi kịch xảy ra khi hai người anh cả, Na-đáp và A-bi-hu, "dâng một thứ lửa lạ trước mặt Đức Giê-hô-va, tức là lửa mà Ngài không phán dặn" (Lê-vi Ký 10:1) và bị hỏa thiêu chết. Sự kiện thảm khốc này đã đưa Ê-li-ê-a-xa và Y-tha-ma lên vị trí kế nhiệm ngay lập tức. Đức Chúa Trời phán: "Hãy gần biểu các thầy tế lễ, là A-rôn, và các con trai người" (Lê-vi Ký 10:6), và từ đó, Ê-li-ê-a-xa chính thức bước vào chức vụ quan trọng bên cạnh cha mình.
2. Trách Nhiệm Đặc Biệt Và Sự Trung Tín:
Sau sự kiện đó, Ê-li-ê-a-xa được giao một trách nhiệm rất cụ thể và nghiêm trọng: "Ê-li-ê-a-xa, con trai thầy tế lễ A-rôn, sẽ coi sóc dầu thắp, hương thơm, của lễ chay hằng hiến, và dầu xức; người cũng sẽ coi sóc cả đền tạm và các vật thánh ở trong đó" (Dân-số Ký 4:16). Từ ngữ Hê-bơ-rơ "coi sóc" (פָּקַד - paqad) ở đây mang nghĩa giám sát, chăm nom, chịu trách nhiệm. Ông là người bảo vệ những vật thánh thiêng liêng nhất của sự thờ phượng. Một trách nhiệm khác là việc xử lý con bò cái tơ màu hoe dùng trong nghi lễ chuộc tội (Dân-số Ký 19:3-4). Ê-li-ê-a-xa đã thực hiện mọi điều cách trung tín, cho thấy ông học được bài học từ thất bại của các anh mình: sự vâng lời tuyệt đối theo mạng lệnh của Đức Chúa Trời là nền tảng của chức vụ.
3. Sự Kế Nhiệm Và Vai Trò Lãnh Đạo:
Khi A-rôn qua đời trên núi Hô-rơ, chính Môi-se cởi áo thầy tế lễ thượng phẩm của cha mình và mặc cho Ê-li-ê-a-xa (Dân-số Ký 20:25-28). Hành động này mang tính biểu tượng mạnh mẽ: sự chuyển giao chức vụ thầy tế lễ thượng phẩm theo ý chỉ của Đức Chúa Trời. Từ thời điểm đó, Ê-li-ê-a-xa trở thành thầy tế lễ thượng phẩm, đồng hành cùng Giô-suê trong việc lãnh đạo dân sự vào Đất Hứa.
Vai trò của ông không chỉ thuần túy tôn giáo mà còn thuộc về cộng đồng và tư pháp. Ông cùng Giô-suê đứng ra phân chia đất đai Ca-na-an cho các chi phái Y-sơ-ra-ên (Giô-suê 14:1, 19:51). Trước mặt Đức Giê-hô-va, tại cửa hội mạc, "sự bắt thăm" được tiến hành dưới sự chứng kiến của Ê-li-ê-a-xa, đảm bảo rằng sự phân chia là công bằng và theo ý muốn thiêng liêng. Ông cũng tham gia giải quyết vấn đề tranh chấp về cơ nghiệp của các con gái Xê-lô-phát (Dân-số Ký 27:1-11, 36:1-12), qua đó thiết lập một tiền lệ pháp lý quan trọng. Cuộc đời ông kết thúc và ông được chôn cất tại Ghi-bê-a, thành của con trai ông là Phi-nê-a (Giô-suê 24:33).
II. Ê-li-ê-a-xa - Người Trung Thành Của Vua Đa-vít
Một nhân vật Ê-li-ê-a-xa khác xuất hiện trong thời kỳ quân chủ, được nhắc đến trong sách II Sa-mu-ên. Ông là con trai của Đô-đô, người A-hô-hi, và là một trong ba dõng sĩ hàng đầu của đội quân trung thành với Đa-vít khi ông còn bị Sau-lơ truy đuổi (II Sa-mu-ên 23:9).
Hành Động Anh Hùng:
Kinh Thánh ghi lại chiến công của Ê-li-ê-a-xa trong trận chiến chống lại người Phi-li-tin: "Ê-li-ê-a-xa, con trai Đô-đô, người A-hô-hi, ở với Đa-vít khi họ thách dân Phi-li-tin đến nơi có trận đánh xảy ra. Khi những người Y-sơ-ra-ên rút lui, Ê-li-ê-a-xa đứng vững và đánh bại dân Phi-li-tin cho đến khi tay ông mỏi nhừ và dính chặt vào thanh gươm. Trong ngày đó, Đức Giê-hô-va ban cho một chiến thắng vĩ đại; và sau ông, quân lính trở lại chỉ để cướp lấy chiến lợi phẩm" (II Sa-mu-ên 23:9-10, lược thuật).
Hình ảnh "tay mỏi nhừ dính chặt vào thanh gươm" (תִּדְבַּק יָדוֹ אֶל־הַחֶרֶב - tidbaq yado el-ha-ḥerev) là một minh họa sống động cho lòng dũng cảm, sự kiên trì đến cùng và đức tin tuyệt đối vào sự chiến đấu của Đức Giê-hô-va. Ông không chiến đấu vì vinh quang cá nhân (ông thậm chí không thu chiến lợi phẩm) mà vì sự giải cứu của dân sự Đức Chúa Trời. Ê-li-ê-a-xa này là tấm gương của một chiến sĩ đức tin, chiến đấu chống lại kẻ thù thuộc linh cho đến kiệt sức, dựa vào sức mạnh Chúa ban.
III. Ê-li-ê-a-xa (La-xa-rơ) Trong Ẩn Dụ Của Chúa Giê-xu
Trong Tân Ước, câu chuyện do chính Chúa Giê-xu kể trong Lu-ca 16:19-31 có nhân vật một người ăn mày tên là La-xa-rơ. Trong nguyên bản tiếng Hy Lạp, tên này là Lazaros (Λάζαρος), và chính là dạng Hy Lạp hóa của tên Hê-bơ-rơ Elʻāzār (Ê-li-ê-a-xa). Điều này mang một ý nghĩa biểu tượng sâu sắc.
Ý Nghĩa Tên Gọi Và Sự Tương Phản:
Trong khi người giàu (không được nhắc tên) sống trong xa hoa, thì người ăn mày mang một cái tên có nghĩa "Đức Chúa Trời đã giúp đỡ". Thế giới nhìn thấy một con người bị bỏ rơi, đầy vết thương, đói khát. Nhưng cái tên của ông là một lời tuyên xưng đức tin ngầm. Và cuối cùng, Đức Chúa Trời thật sự đã giúp đỡ ông: "Vả, có một người nghèo tên là La-xa-rơ, nằm tại cửa người giàu đó... Vả, người nghèo chết, thiên sứ đem để vào lòng Áp-ra-ham" (Lu-ca 16:20, 22). Sự đảo ngược vị thế sau cái chết là lời tuyên bố mạnh mẽ của Chúa Giê-xu về giá trị đời đời thật sự và sự phán xét công bình của Đức Chúa Trời. Ê-li-ê-a-xa/La-xa-rơ trong ẩn dụ này trở thành đại diện cho những người tin cậy Chúa trong cảnh khốn cùng, và cuối cùng nhận được sự an ủi đời đời.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Từ ba nhân vật lịch sử và biểu tượng này, chúng ta rút ra những bài học quý giá:
1. Sự Trung Tín Trong Chức Vụ Được Giao (Bài học từ Ê-li-ê-a-xa, con A-rôn):
Dù được giao coi sóc dầu thắp, hương, hay được giao dạy dỗ, chăm sóc, quản lý một công việc trong Hội Thánh, chúng ta được kêu gọi trung tín. "Vả, ai trung tín trong việc rất nhỏ, cũng trung tín trong việc lớn" (Lu-ca 16:10). Sự vâng lời tỉ mỉ theo Lời Chúa quan trọng hơn sự sáng tạo hay nhiệt tình riêng (bài học từ Na-đáp và A-bi-hu). Mỗi Cơ Đốc nhân đều là "thầy tế lễ nhà vua" (I Phi-e-rơ 2:9), được giao coi sóc đền thờ thuộc linh là thân thể mình và góp phần xây dựng Hội Thánh.
2. Can Đảm Đối Mặt Với "Người Phi-li-tin" (Bài học từ Ê-li-ê-a-xa, dõng sĩ):
"Người Phi-li-tin" trong đời sống chúng ta có thể là cám dỗ, tội lỗi, nỗi sợ hãi, hay những hoàn cảnh áp đảo. Chúng ta được kêu gọi đứng vững, chiến đấu bằng "thanh gươm của Đức Thánh Linh, là Lời Đức Chúa Trời" (Ê-phê-sô 6:17) cho đến khi mệt mỏi. Chiến thắng thuộc về Đức Giê-hô-va, nhưng phần chúng ta là kiên trì, bám chặt vào khí giới thuộc linh.
3. Đặt Hy Vọng Vào Sự Giúp Đỡ Đời Đời Của Đức Chúa Trời (Bài học từ La-xa-rơ):
Trong những lúc bị xã hội bỏ rơi, bệnh tật, nghèo khó về vật chất hay tâm linh, hãy nhớ rằng Đức Chúa Trời của chúng ta là Đấng "đã giúp đỡ". Ngài thấy mọi nỗi đau. Sự an ủi và phần thưởng cuối cùng không phải ở đời này mà trong sự sống đời đời. Đồng thời, câu chuyện cảnh tỉnh chúng ta đừng như người giàu, sống dửng dưng trước sự đau khổ của người lân cận.
4. Chúa Giê-xu Christ - Ê-li-ê-a-xa Tối Thượng:
Quan trọng hơn cả, chúng ta thấy một hình ảnh vĩ đại nhất: Chúa Giê-xu Christ chính là Đấng mang danh "Đức Chúa Trời đã giúp đỡ" cách trọn vẹn nhất. Ngài là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm trung tín (Hê-bơ-rơ 2:17), là Chiến Sĩ đánh bại tội lỗi và sự chết, và là Đấng nâng đỡ mọi kẻ khốn cùng đến với Ngài. Tin cậy nơi Ngài là đảm bảo chắc chắn cho sự giúp đỡ của Đức Chúa Trời.
Kết Luận
Từ dòng dõi thầy tế lễ thánh khiết, đến chiến trường đẫm máu, và cả nơi cổng nhà người giàu, cái tên Ê-li-ê-a-xa vang lên như một lời hứa: "Đức Chúa Trời đã giúp đỡ." Cuộc đời của những con người này dạy chúng ta về sự trung tín trong nhiệm vụ nhỏ bé, lòng dũng cảm trong trận chiến, và niềm hy vọng kiên định vào sự công bình và ơn thương xót đời đời của Đức Chúa Trời. Cuối cùng, mọi sự giúp đỡ thật sự đều quy về Chúa Cứu Thế Giê-xu, Đấng đã hi sinh để cứu giúp chúng ta khỏi tội lỗi và ban cho sự sống đời đời. Ước gì mỗi chúng ta, trong chức vụ và hoàn cảnh riêng, sống xứng đáng với ý nghĩa của cái tên mà chúng ta mang – Cơ Đốc nhân, những người thuộc về Đấng Christ, là Đấng luôn giúp đỡ chúng ta.