I-tha-ma Là Ai Trong Kinh Thánh?
Trong bức tranh rộng lớn của Kinh Thánh, có những nhân vật tuy không đứng ở hàng đầu nhưng lại đóng vai trò then chốt trong kế hoạch của Đức Chúa Trời. I-tha-ma là một trong những nhân vật như vậy. Là con trai của thầy tế lễ thượng phẩm A-rôn, cuộc đời và chức vụ của ông được ghi lại một cách trung thành, để lại những bài học sâu sắc về sự trung tín, vâng lời và tiếp nối trong chức vụ thánh. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá thân thế, vai trò và di sản thuộc linh của I-tha-ma, người con trai út của A-rôn.
Theo Kinh Thánh, I-tha-ma (tiếng Hê-bơ-rơ: אִיתָמָר, 'Iythamar) là con trai thứ tư và là con út của A-rôn, thầy tế lễ thượng phẩm đầu tiên của Y-sơ-ra-ên, với Ê-li-sê-ba (Xuất Ê-díp-tô ký 6:23). Tên của ông có thể có nguồn gốc từ gốc "tamar" (cây chà là), mang ý nghĩa biểu tượng về sự ngay thẳng, vững vàng và kết quả, giống như cây chà là vươn lên trong sa mạc.
Gia đình ông thuộc chi phái Lê-vi, được Đức Giê-hô-va biệt riêng ra để phục vụ trong đền tạm. Ba người anh của ông là Na-đáp (con cả), A-bi-hu, và Ê-lê-a-sa (con thứ ba) (1 Sử Ký 24:1-2). Vị trí là con út trong một gia đình tế lễ đặt I-tha-ma vào một vị trí đặc biệt: học hỏi, phục vụ và sau này tiếp quản trách nhiệm khi các anh lớn không còn.
Chức vụ của I-tha-ma được mô tả rõ ràng trong sách Dân Số Ký. Ông không chỉ là một thầy tế lễ thông thường, mà còn được giao một trách nhiệm quản lý quan trọng.
A. Người Giám Quản Các Vật Liệu Đền Tạm:
Sau khi đền tạm được dựng lên, Môi-se được lệnh kiểm kê tất cả các vật liệu đã được dân sự dâng hiến. Trọng trách kiểm kê và quản lý số của lạ này được giao cho I-tha-ma, con trai của thầy tế lễ A-rôn:
"Ấy vậy, phàm vàng dâng giơ lên cho Đức Giê-hô-va trong cuộc kiểm kê nầy, được hai mươi chín tài bảy trăm ba chục siếc-lơ, theo siếc-lơ của nơi thánh. Bạc của những người có tên trong cuộc kiểm kê hội chúng, được một trăm tài, một ngàn bảy trăm bảy mươi lăm siếc-lơ, theo siếc-lơ của nơi thánh... Môi-se bèn giao cho I-tha-ma, con trai thầy tế lễ A-rôn, các vàng nầy đã dâng giơ lên, đặng làm của lễ dâng giơ lên cho Đức Giê-hô-va" (Dân Số Ký 7:85, 88).Điều này cho thấy I-tha-ma là người cẩn trọng, đáng tin cậy, được giao phó tài sản quý giá của Đức Chúa Trời. Ông phục vụ trong vai trò "quản lý" hay "giám quản", một hình ảnh tiên phong cho chức vụ quản lý, chấp sự trong Hội Thánh Tân Ước sau này (1 Cô-rinh-tô 4:1-2).
B. Người Lãnh Đạo Gia Tộc Kê-hát:
Trong cuộc hành trình qua đồng vắng, các con trai Lê-vi được phân công khiêng vác đền tạm và các đồ thánh. Gia tộc Kê-hát được giao trách nhiệm khiêng những vật chí thánh nhất: Hòm Giao Ước, bàn thờ, chân đèn... (Dân Số Ký 4:1-15). I-tha-ma được chỉ định làm người lãnh đạo, giám sát công việc của cả gia tộc Kê-hát:
"Lại, Ê-lê-a-sa, con trai thầy tế lễ A-rôn, sẽ coi sóc dầu thắp đèn, hương liệu, của lễ chay hằng hiến, dầu xức; người cũng sẽ coi sóc cả đền tạm và hết thảy vật chi ở trong nơi thánh, cùng các đồ đạc của nơi thánh. Đức Giê-hô-va lại phán cùng Môi-se và A-rôn rằng:... Còn I-tha-ma, con trai A-rôn, sẽ làm quan trưởng của các người Lê-vi" (Dân Số Ký 4:16, 28, 33).Việc I-tha-ma lãnh đạo gia tộc Kê-hát – gia tộc có đặc ân khiêng vác những vật thánh quan trọng nhất – cho thấy uy tín và năng lực của ông. Ông đảm bảo công việc được thực hiện cách "thánh sạch và đúng mực", tránh khỏi sự phán xét như đã xảy ra với những người xử sự bất kính (2 Sa-mu-ên 6:6-7).
Cuộc đời chức vụ của I-tha-ma được định hình bởi một bi kịch gia đình khủng khiếp. Hai người anh cả của ông là Na-đáp và A-bi-hu đã bị Đức Chúa Trời thiêu hủy vì dâng "lửa lạ" trước mặt Ngài, một hành động tùy tiện và không vâng theo mạng lệnh (Lê-vi Ký 10:1-2). Sự kiện này xảy ra ngay trong thời kỳ đầu của chức tế lễ, là một cú sốc lớn cho cả dân tộc và đặc biệt là gia đình A-rôn.
Trong cơn đau đớn và sợ hãi đó, Môi-se ra lệnh cho Ê-lê-a-sa và I-tha-ma – hai người con trai còn lại – không được xõa tóc hay xé áo, là những dấu hiệu tang chế thông thường. Thay vào đó, họ phải tiếp tục thi hành chức vụ tại nơi thánh, kẻo họ cũng phải chết (Lê-vi Ký 10:6-7). Đáp ứng của hai anh em được ghi lại một cách im lặng nhưng đầy ý nghĩa: "Ê-lê-a-sa và I-tha-ma làm y như lời Môi-se đã truyền" (Lê-vi Ký 10:7).
Hành động vâng lời ngay lập tức và tuyệt đối của I-tha-ma trong bối cảnh đau thương này bày tỏ:
- Lòng tôn kính tối cao dành cho Đức Chúa Trời: Ông đặt sự vâng phục Đức Chúa Trời lên trên cảm xúc và tập tục tự nhiên.
- Sự trưởng thành thuộc linh: Ông hiểu rằng chức vụ thánh đòi hỏi sự thánh khiết và vâng lời tuyệt đối, ngay cả khi không hiểu hết lý do.
- Tính kiên định: Bi kịch không khiến ông từ bỏ chức vụ, mà càng làm ông cẩn trọng và nghiêm túc hơn trong sự phục vụ.
I-tha-ma không chỉ phục vụ trung tín trong thế hệ mình, mà còn lập nên một dòng dõi tế lễ quan trọng. Sau khi vào Đất Hứa, dưới thời vua Đa-vít, các con cháu của Ê-lê-a-sa và I-tha-ma được tổ chức lại thành 24 ban thứ để phục vụ trong đền thờ.
"Con trai của A-rôn là Na-đáp, A-bi-hu, Ê-lê-a-sa, và I-tha-ma... Con trai của Ê-lê-a-sa có mười sáu trưởng tộc; con trai của I-tha-ma có tám trưởng tộc. Người ta chia các con trai A-rôn ra như vậy để cắt thăm phân ban phục vụ... Ban thứ mười sáu ban của I-tha-ma" (1 Sử Ký 24:1-6).Mặc dù dòng Ê-lê-a-sa có số lượng trưởng tộc đông gấp đôi (có thể do hệ quả của tội lỗi hai người con cả), dòng I-tha-ma vẫn được công nhận đầy đủ và có phần phục vụ riêng trong nhà Đức Chúa Trời. Điều này cho thấy phước hạnh và sự trung tín của I-tha-ma được truyền lại cho con cháu. Thú vị hơn, một nhân vật nổi tiếng sau này, tiên tri Sa-mu-ên, là con cháu của dòng Kê-hát, có thể có liên hệ với chi tộc này (1 Sử Ký 6:33-38).
Cuộc đời của I-tha-ma, dù được nhắc đến ít hơn các nhân vật chính khác, lại chứa đựng những nguyên tắc thuộc linh quý giá cho mọi tín hữu:
1. Sự Trung Tín Trong Vai Trò "Phía Sau":
I-tha-ma không phải là thầy tế lễ thượng phẩm, không phải người dâng của lễ quan trọng nhất. Ông phục vụ trong vai trò quản lý, giám sát – những công việc âm thầm, ít được chú ý. Điều này dạy chúng ta rằng mọi chức vụ trong thân thể Đấng Christ đều quan trọng (1 Cô-rinh-tô 12:22-24). Sự trung tín trong những việc "nhỏ", quản lý tốt thì mới được Chúa giao phó những việc "lớn" hơn (Ma-thi-ơ 25:21).
2. Vâng Lời Tuyệt Đối Trong Mọi Hoàn Cảnh:
Phản ứng của I-tha-ma sau cái chết của các anh là kiểu mẫu của sự vâng lời. Đời sống Cơ Đốc đòi hỏi chúng ta vâng phục Lời Chúa ngay cả khi hoàn cảnh khó hiểu, đau đớn, hay trái với cảm xúc tự nhiên. Sự vâng lời đó bắt nguồn từ lòng tôn kính và tin cậy vào sự khôn ngoan và chủ quyền của Đức Chúa Trời (Châm Ngôn 3:5-6).
3. Tiếp Nối Và Gây Dựng Di Sản Thuộc Linh:
I-tha-ma đã tiếp nhận trách nhiệm từ cha và các anh, rồi lại truyền lại cho con cháu một di sản phục vụ đáng kính. Mỗi chúng ta đều đứng trên nền tảng đức tin của những người đi trước và có trách nhiệm xây dựng, truyền lại di sản đức tin cho thế hệ tiếp theo (2 Ti-mô-thê 2:2). Sự trung tín của chúng ta hôm nay sẽ ảnh hưởng đến phước hạnh của Hội Thánh trong tương lai.
4. Tính Cẩn Trọng Với Những Điều Thánh:
Với vai trò giám quản đồ thánh và lãnh đạo gia tộc Kê-hát, I-tha-ma phải cực kỳ cẩn trọng. Ngày nay, mỗi tín hữu đều là đền thờ của Đức Thánh Linh (1 Cô-rinh-tô 6:19) và được giao phó Phúc Âm quý giá (1 Tê-sa-lô-ni-ca 2:4). Chúng ta cần có thái độ tôn kính, cẩn trọng trong đời sống và trong việc rao truyền Lời Chúa, không xử sự cách tùy tiện hay thiếu suy xét.
I-tha-ma có thể không phải là một anh hùng đức tin lừng lẫy, nhưng ông là một tôi tớ trung tín, một người quản lý khôn ngoan và một người vâng lời tuyệt đối. Trong bóng tối của bi kịch gia đình, ông vẫn đứng vững. Trong công việc âm thầm hậu trường, ông vẫn chu toàn. Chức vụ của ông nhắc nhở chúng ta rằng trong vương quốc Đức Chúa Trời, "sự trung tín còn quý hơn sự nổi tiếng".
Cuộc đời I-tha-ma là một lời mời gọi mỗi chúng ta, dù ở vị trí nào trong Hội Thánh hay xã hội, hãy phục vụ với lòng trung tín, quản lý những gì Chúa giao cách cẩn trọng, và luôn sẵn sàng vâng lời Ngài trên hết mọi sự. Như lời Chúa Giê-xu phán: "Hỡi đầy tớ ngay lành trung tín kia, được lắm; ngươi đã trung tín trong việc nhỏ, ta sẽ lập ngươi coi sóc nhiều; hãy đến hưởng sự vui mừng của chúa ngươi" (Ma-thi-ơ 25:21). Ước mong đời sống chúng ta cũng sẽ là một di sản trung tín, để lại dấu ấn cho vương quốc Đức Chúa Trời như I-tha-ma đã làm.