Mối liên hệ giữa con rắn đồng và thập tự giá?

Trong hành trình của dân Y-sơ-ra-ên qua đồng vắng, một sự kiện đặc biệt đã xảy ra được ghi lại trong Dân Số Ký 21:4-9: Đức Chúa Trời truyền cho Môi-se làm một con rắn bằng đồng và treo lên một cây sào để ai bị rắn lửa cắn mà nhìn lên con rắn đồng thì được sống. Hơn một ngàn năm sau, Chúa Giê-xu đã dùng hình ảnh này để giải thích về sự chết của Ngài trên thập tự giá: “Xưa Môi-se treo con rắn lên nơi đồng vắng thể nào, thì Con người cũng phải bị treo lên dường ấy, hầu cho hễ ai tin đến Ngài đều được sự sống đời đời” (Giăng 3:14-15). Mối liên hệ giữa con rắn đồng và thập tự giá không chỉ là một sự tương đồng ngẫu nhiên, mà là một hình bóng (type) trong Cựu Ước được ứng nghiệm trọn vẹn trong Tân Ước qua công trình cứu chuộc của Đấng Christ. Bài viết này sẽ khám phá sâu hơn về mối liên hệ này, ý nghĩa thần học và áp dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

Câu chuyện về con rắn đồng được tìm thấy trong Dân Số Ký 21:4-9. Sau nhiều năm lang thang trong đồng vắng, dân Y-sơ-ra-ên trở nên nản lòng và oán trách Đức Chúa Trời cùng Môi-se: “Sao người đem chúng tôi ra khỏi xứ Ê-díp-tô đặng chết trong đồng vắng? Vì đây không có bánh, chẳng có nước; linh hồn chúng tôi ghê tởm thứ đồ ăn đạm bạc nầy” (câu 5). Thứ “đồ ăn đạm bạc” mà họ nhắc đến chính là ma-na, món ăn từ trời mà Chúa ban cho họ mỗi ngày. Sự phàn nàn này bộc lộ lòng vô ơn và thiếu đức tin nơi sự chu cấp của Đức Chúa Trời.

Để sửa phạt, Đức Giê-hô-va sai những con rắn lửa đến cắn dân chúng, khiến nhiều người chết. Dân sự nhận biết tội lỗi của mình và cầu xin Môi-se cầu thay cho họ. Môi-se cầu nguyện, và Đức Chúa Trời chỉ dẫn: “Hãy làm lấy một con rắn lửa và treo nó trên một cây sào. Ai bị rắn cắn mà nhìn lên con rắn đó thì sẽ sống” (câu 8). Môi-se vâng lời, làm một con rắn bằng đồng và treo lên cây sào. Quả thật, bất cứ ai bị rắn cắn mà nhìn lên con rắn đồng thì được chữa lành và sống.

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, cụm từ “con rắn bằng đồng” là נְחַשׁ נְחֹשֶׁת (neḥash neḥoshet). Về sau, trong thời vua Ê-xê-chia, con rắn đồng này được gọi là נְחֻשְׁתָּן (nehushtan) và đã bị phá hủy vì dân Y-sơ-ra-ên thờ lạy nó (2 Các Vua 18:4).

Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu trực tiếp liên kết hình ảnh con rắn đồng với sự chết của Ngài trên thập tự giá. Trong cuộc đối thoại với Ni-cô-đem, Ngài phán: “Xưa Môi-se treo con rắn lên nơi đồng vắng thể nào, thì Con người cũng phải bị treo lên dường ấy, hầu cho hễ ai tin đến Ngài đều được sự sống đời đời” (Giăng 3:14-15). Ở đây, Chúa Giê-xu tự ví mình như con rắn đồng được treo lên, và việc nhìn lên con rắn đồng để được sống tương ứng với đức tin nơi Ngài để được sự sống đời đời.

Trong nguyên ngữ Hy Lạp, từ “treo lên” (ὕψωσεν, hypsōsen) mà Chúa Giê-xu dùng cũng xuất hiện trong Giăng 12:32 khi Ngài nói: “Khi nào Ta được treo lên khỏi đất, Ta sẽ kéo mọi người đến cùng Ta”. Điều này cho thấy việc “treo lên” không chỉ là sự kiện thể lý mà còn mang ý nghĩa tôn cao (exaltation). Thật vậy, Chúa Giê-xu đã bị treo trên thập tự giá trong sự sỉ nhục, nhưng qua sự phục sinh, Ngài được tôn cao làm Chúa và Christ (Công vụ 2:36).

Để hiểu rõ mối liên hệ này, chúng ta cần khám phá ý nghĩa biểu tượng của con rắn đồng. Trong Kinh Thánh, rắn thường tượng trưng cho tội lỗi, sự dữ và Sa-tan (Sáng Thế Ký 3; Khải Huyền 12:9). Việc Đức Chúa Trời truyền làm một con rắn bằng đồng và treo lên cây sào mang nhiều ý nghĩa sâu sắc:

• Chất liệu bằng đồng: Trong Kinh Thánh, đồng thường liên quan đến sự phán xét. Ví dụ, bàn thờ bằng đồng (Xuất Ê-díp-tô Ký 27:1-6) là nơi dâng của lễ thiêu, biểu thị sự đoán phạt tội lỗi. Đồng cũng là kim loại bền, chịu lửa, gợi ý về sự thử thách và sự công bình của Đức Chúa Trời. Con rắn bằng đồng biểu thị rằng tội lỗi đã bị đoán phạt.
• Hình dạng con rắn: Nó giống với những con rắn lửa đã cắn dân chúng, nhưng không có nọc độc. Điều này gợi nhớ đến sứ đồ Phao-lô viết: “Đức Chúa Trời đã khiến Đấng vốn chẳng biết tội lỗi trở nên tội lỗi vì chúng ta, hầu cho chúng ta nhờ Đấng đó mà được trở nên sự công bình của Đức Chúa Trời” (2 Cô-rinh-tô 5:21). Chúa Giê-xu, Đấng vô tội, đã mang lấy tội lỗi của chúng ta trên thập tự giá, trở nên giống như tội nhân để chịu sự đoán phạt thay cho chúng ta.
• Việc treo lên: Con rắn đồng được treo lên cây sào, và Chúa Giê-xu cũng bị treo trên cây thập tự. Phao-lô viết: “Đấng Christ đã chuộc chúng ta khỏi sự rủa sả của luật pháp, bởi Ngài đã nên sự rủa sả vì chúng ta, — vì có lời chép: Đáng rủa thay là kẻ bị treo trên cây gỗ” (Ga-la-ti 3:13, trích Phục Truyền 21:23). Việc treo lên công khai cho thấy sự ô nhục và sự chết thay cho tội nhân.

Như vậy, con rắn đồng là một hình bóng (type) hoàn hảo về Đấng Christ chịu đóng đinh. Nó báo trước rằng Đấng Mê-si sẽ bị treo lên, mang lấy tội lỗi và sự rủa sả của dân sự, và ai nhìn đến Ngài bằng đức tin sẽ được cứu. Chúa Giê-xu cũng nhắc lại điều này trong Giăng 8:28: “Khi các ngươi treo Con người lên, bấy giờ sẽ biết Ta là Đấng đó”.

Mặc dù con rắn đồng là một hình bóng rõ ràng, nhưng cũng có những khác biệt quan trọng giữa biểu tượng và sự ứng nghiệm:

• Tính tạm thời và vĩnh cửu: Con rắn đồng chỉ là biện pháp tạm thời cho một vấn đề cụ thể; nó không giải quyết tận gốc tội lỗi. Trong khi đó, sự chết của Chúa Giê-xu trên thập tự giá đem lại sự cứu rỗi vĩnh viễn cho mọi người tin (Hê-bơ-rơ 7:27).
• Phạm vi: Con rắn đồng chỉ dành cho dân Y-sơ-ra-ên bị rắn cắn; còn thập tự giá dành cho cả nhân loại (Giăng 3:16).
• Đối tượng của đức tin: Người Y-sơ-ra-ên nhìn lên con rắn đồng không phải vì tin vào bản thân con rắn, mà tin vào lời hứa của Đức Chúa Trời qua Môi-se. Tương tự, chúng ta tin vào Chúa Giê-xu không phải chỉ vì cây thập tự, mà vì Ngài là Đấng Cứu Thế đã chết và sống lại theo Lời Đức Chúa Trời.
• Nguy cơ thờ hình tượng: Con rắn đồng về sau bị biến thành thần tượng (Nehushtan) và phải bị phá hủy (2 Các Vua 18:4). Điều này cảnh báo chúng ta không nên thờ lạy biểu tượng thập tự giá, mà chỉ thờ phượng chính Chúa Giê-xu Christ.

Những khác biệt này không làm giảm giá trị của hình bóng, mà càng làm nổi bật sự vượt trội của Đấng Christ và công trình cứu chuộc hoàn hảo của Ngài.

Mối liên hệ giữa con rắn đồng và thập tự giá không chỉ là một bài học thần học, mà còn mang lại nhiều áp dụng thiết thực cho đời sống hằng ngày của Cơ Đốc nhân:

1. Nhận biết tội lỗi và sự đoán phạt: Giống như dân Y-sơ-ra-ên phải đối diện với hậu quả của tội lỗi (rắn lửa cắn), chúng ta cần nhận thức rằng “tiền công của tội lỗi là sự chết” (Rô-ma 6:23). Chỉ khi thấy mình đang hư mất, chúng ta mới chạy đến với Đấng Cứu Thế. Sự ăn năn là bước đầu tiên để nhận được sự sống.
2. Đức tin đơn sơ: Cách duy nhất để được chữa lành là nhìn lên con rắn đồng. Không cần làm việc lành, không cần nghi lễ phức tạp, chỉ cần nhìn lên. Điều này dạy chúng ta rằng sự cứu rỗi là bởi đức tin mà thôi, không bởi việc làm (Ê-phê-sô 2:8-9). Chúng ta chỉ cần tin nhận Chúa Giê-xu, Đấng đã chết thay cho mình, thì được sự sống đời đời.
3. Nhìn xem Chúa Giê-xu: Tác giả Hê-bơ-rơ khuyên: “Hãy nhìn xem Đức Chúa Jêsus, là cội rễ và cuối cùng của đức tin, tức là Đấng vì sự vui mừng đã đặt trước mặt mình, chịu lấy thập tự giá, khinh điều sỉ nhục, và hiện nay ngồi bên hữu ngai Đức Chúa Trời” (Hê-bơ-rơ 12:2). Trong cuộc sống thường nhật, khi đối diện với khó khăn, cám dỗ, hay tội lỗi, chúng ta cần hướng mắt về Chúa Giê-xu và thập tự giá, nơi Ngài đã chiến thắng tội lỗi và sự chết.
4. Tránh biến phương tiện thành thần tượng: Con rắn đồng trở thành vật thờ cúng khi dân chúng quên mất ý nghĩa thật của nó. Ngày nay, chúng ta cũng có nguy cơ biến thập tự giá, ảnh tượng, hay ngay cả những nghi thức tôn giáo thành đối tượng thờ phượng thay vì chính Chúa. Hãy luôn nhớ rằng chỉ có Chúa Giê-xu là Đấng đáng tôn thờ.
5. Chia sẻ Tin Lành: Chúa Giê-xu phán: “Khi nào Ta được treo lên khỏi đất, Ta sẽ kéo mọi người đến cùng Ta” (Giăng 12:32). Nhiệm vụ của chúng ta là giương cao Danh Chúa, rao truyền thập tự giá cho mọi người, để ai tin thì được cứu. Giống như Môi-se treo con rắn đồng lên cho cả dân chúng thấy, chúng ta cũng phải sống và rao giảng về Đấng Christ bị đóng đinh (1 Cô-rinh-tô 1:23).

Mối liên hệ giữa con rắn đồng và thập tự giá là một minh họa tuyệt vời về sự thống nhất của Kinh Thánh và về kế hoạch cứu rỗi của Đức Chúa Trời. Con rắn đồng trong Cựu Ước là hình bóng của Đấng Christ, Đấng sẽ bị treo lên để mang lấy tội lỗi và sự rủa sả của nhân loại. Qua sự chết của Ngài trên thập tự giá, bất cứ ai tin nhận Ngài đều được sự sống đời đời. Lời mời gọi “nhìn lên” vẫn còn vang vọng đến ngày nay: “Hỡi cả trái đất, hãy nhìn xem Ta và được cứu!” (Ê-sai 45:22). Ước mong mỗi chúng ta luôn giữ đôi mắt đức tin hướng về Chúa Giê-xu, Đấng đã yêu thương chúng ta và phó chính mình Ngài vì chúng ta.