Gô-me là ai trong Kinh Thánh?

Trong số các nhân vật nữ trong Kinh Thánh Cựu Ước, Gô-me (tiếng Hê-bơ-rơ: גֹּמֶר, Gomer) xuất hiện với một vai trò độc đáo và đầy bi thương, nhưng qua đó bày tỏ một trong những sứ điệp quyền năng và đẹp đẽ nhất về tình yêu, sự phản bội, và ân điển không điều kiện của Đức Chúa Trời. Bà không phải là một nữ anh hùng đức tin như Rút hay Ê-xơ-tê, cũng không phải là một nhà lãnh đạo như Đê-bô-ra. Thay vào đó, Gô-me là một biểu tượng—một hình ảnh sống động về dân Y-sơ-ra-ên phản bội giao ước và về một Đức Chúa Trời vẫn kiên trì theo đuổi họ bằng tình yêu thương không lay chuyển. Câu chuyện của bà được ghi lại chủ yếu trong sách tiên tri Ô-sê, là chìa khóa để hiểu được sứ điệp trọng tâm của một trong những tiên tri nhỏ nhưng có tầm ảnh hưởng sâu sắc nhất.

Sách Ô-sê được đặt trong bối cảnh của Vương quốc Y-sơ-ra-ên (phía Bắc) vào khoảng thế kỷ thứ 8 trước Công Nguyên, dưới thời trị vì của các vua Giê-rô-bô-am II và các vua kế tiếp. Đây là thời kỳ thịnh vượng về vật chất nhưng suy đồi nghiêm trọng về thuộc linh. Dân chúng đã từ bỏ sự thờ phượng độc nhất Đức Giê-hô-va để chạy theo thần Ba-anh của người Ca-na-an, một tôn giáo ngoại giáo với các nghi lễ tà dâm, hiến tế con cái và sự thờ lạy sự sinh sôi (Ô-sê 2:5, 13; 4:12-13).

Trong bối cảnh này, Đức Chúa Trời kêu gọi tiên tri Ô-sê thực hiện một hành động tiên tri gây chấn động: "Ngươi hãy đi, cưới một người vợ gian dâm và con cái của sự gian dâm; vì đất nầy phàm làm sự gian dâm cách trọng, mà lìa bỏ Đức Giê-hô-va" (Ô-sê 1:2, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Gô-me chính là "người vợ gian dâm" này. Từ ngữ "gian dâm" ở đây (זְנוּנִים, zenunim) trong tiếng Hê-bơ-rơ không chỉ đơn thuần nói đến tội tà dâm cá nhân, mà trước hết mang ý nghĩa thuộc linh: sự thờ hình tượng. Hôn nhân của Ô-sê và Gô-me là một minh họa sống động, một bài giảng bằng hành động về mối quan hệ giao ước giữa Đức Giê-hô-va (chồng) và Y-sơ-ra-ên (vợ).

Tên "Gô-me" (גֹּמֶר) có thể bắt nguồn từ gốc động từ "trọn vẹn" hoặc "kết thúc". Một số học giả cho rằng nó có liên hệ đến dân Gô-me (Gomer) trong Sáng-thế Ký 10:2-3, một dân tộc xa lạ. Dù sao đi nữa, trong ngữ cảnh sách Ô-sê, tên bà trở nên gắn liền với số phận và ý nghĩa biểu tượng mà Đức Chúa Trời muốn truyền đạt.

Điều này càng rõ ràng hơn qua tên của ba người con do Gô-me sinh ra, mỗi tên đều là một sứ điệp phán xét từ Đức Chúa Trời cho Y-sơ-ra-ên:

• Giê-rê-ên (יִזְרְעֶאל, Yizre'el): Nghĩa là "Đức Chúa Trời gieo" hoặc "Đức Chúa Trời sẽ làm tan tác". Đây là tên của một thung lũng nổi tiếng với những cuộc tàn sát (2 Các Vua 9-10), báo trước sự đoán phạt nhà vua Y-sơ-ra-ên (Ô-sê 1:4-5).
• Lô-Ru-ha-ma (לֹא רֻחָמָה, Lo-Ruchamah): Nghĩa là "chẳng được thương xót". Đức Chúa Trời phán: "Ta sẽ không còn thương xót nhà Y-sơ-ra-ên nữa" (Ô-sê 1:6).
• Lô-Ammi (לֹא עַמִּי, Lo-Ammi): Nghĩa là "chẳng phải dân ta". Lời phán quyết nghiêm khắc: "Các ngươi chẳng phải là dân ta, thì ta cũng chẳng phải là Đức Chúa Trời các ngươi" (Ô-sê 1:9).

Qua các tên này, chúng ta thấy Gô-me không chỉ là một cá nhân phạm tội, mà bà còn là phương tiện mang đến những lời tuyên bố tiên tri về sự phán xét. Đứa con thứ hai và thứ ba thậm chí còn được nói rõ là "do nàng" (Ô-sê 1:6, 8), ám chỉ nguồn gốc không chắc chắn về cha đẻ, nhấn mạnh vào sự bất trung của bà.

Sau khi sinh các con, Kinh Thánh ghi lại rằng Gô-me đã bỏ Ô-sê để chạy theo các nhân tình, rơi vào cảnh nô lệ và khốn cùng. Ô-sê 2:5 mô tả lý do: "Vì mẹ chúng nó đã làm sự gian dâm, kẻ cưu mang chúng nó đã làm sự hổ thẹn; vì nó nói rằng: Ta sẽ đi theo các tình nhân ta, là kẻ ban bánh, nước, len, vải, dầu, và đồ uống cho ta." Gô-me tìm kiếm sự chu cấp và thỏa mãn từ những thần tượng (Ba-anh) thay vì từ người chồng thật.

Đỉnh điểm của câu chuyện nằm ở chương 3. Đức Chúa Trời lại phán với Ô-sê: "Ngươi hãy lại đi, yêu một người đàn bà đương bị tình nhân yêu, và phải tội gian dâm, như Đức Giê-hô-va vẫn yêu con cái Y-sơ-ra-ên, dầu chúng nó xây về các thần khác" (Ô-sê 3:1). Ở đây, chúng ta khám phá ra tình yêu vượt trên mọi lý lẽ của Đức Chúa Trời. Gô-me giờ đây không còn chỉ là "một người vợ gian dâm" mà là một nô lệ, một tài sản bị bán trên thị trường.

Hành động tiếp theo của Ô-sê là một bức tranh tuyệt vời về sự cứu chuộc: "Ta bèn mua nó về cho ta bằng mười lăm miếng bạc, một tô-rơ lúa mạch, và một tô-rơ rưỡi lúa mạch mạch nha" (Ô-sê 3:2). Ô-sê đã trả một giá để chuộc vợ mình về từ chốn nô lệ. Từ "mua" (קָנָה, qanah) ở đây cũng có nghĩa là "sở hữu" hoặc "tạo dựng". Đây chính là hình ảnh báo trước về Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã trả giá bằng chính huyết Ngài để chuộc chúng ta—những kẻ phản bội và nô lệ cho tội lỗi—về làm cô dâu cho Ngài (1 Phi-e-rơ 1:18-19; Khải Huyền 5:9).

Hôn nhân của Ô-sê và Gô-me là một minh họa cho Giao Ước Xi-nai, nơi Đức Chúa Trời kết ước với Y-sơ-ra-ên như một cuộc hôn nhân thiêng liêng (Ê-xê-chi-ên 16:8). Sự phản bội của Y-sơ-ra-ên (và của Gô-me) chính là sự phá vỡ giao ước đó, là tội thờ hình tượng. Nhưng sứ điệp vĩ đại của Ô-sê không dừng lại ở sự phán xét. Sau những lời kết tội là lời mời gọi đầy yêu thương:

Đây là lời hứa về một giao ước mới, được thiết lập dựa trên mối quan hệ thân mật và tình yêu, chứ không chỉ trên luật pháp. Đấng Mết-si-a sẽ đến để làm trọn điều này (Ô-sê 3:5). Chúa Giê-xu Christ chính là Đấng Ô-sê báo trước, Ngài đến như một Đấng Chồng yêu thương, sẵn sàng chịu chết để cứu chuộc cô dâu phản bội là Hội Thánh.

Câu chuyện về Gô-me không chỉ là một giai thoại lịch sử, mà còn là tấm gương phản chiếu tấm lòng của mỗi chúng ta và bày tỏ bản tính của Đức Chúa Trời.

1. Nhìn Nhận Tấm Lòng Hay Thay Đổi Của Chính Mình: Mỗi Cơ Đốc nhân cần thành thật xét mình: Chúng ta có đang như Gô-me, âm thầm tìm kiếm sự thỏa mãn, an ninh và niềm vui từ những "thần tượng" thời hiện đại—như tiền bạc, danh vọng, sự nghiệp, mối quan hệ, hay chủ nghĩa khoái lạc—thay vì từ Chúa, Đấng chồng thuộc linh của chúng ta không? Sự phản bội thuộc linh thường bắt đầu bằng một tấm lòng chia trí (Gia-cơ 4:4).

2. Kinh Nghiệm Ân Điển Cứu Chuộc Cách Cá Nhân: Chúng ta đều là "Gô-me" về mặt thuộc linh—những kẻ phản bội, ô uế và đáng bị kết tội. Nhưng Chúa Giê-xu Christ đã trả một giá đắt trên thập tự giá để mua chuộc chúng ta. Chúng ta không tự cứu mình; chúng ta được cứu bởi ân điển (Ê-phê-sô 2:8-9). Mỗi lần chúng ta nhớ đến thập tự giá, đó là lời nhắc nhở rằng chúng ta đã được yêu và được chuộc về khi còn đang trong tình trạng thê thảm nhất.

3. Sống Trong Mối Quan Hệ Giao Ước Mới: Ô-sê không chỉ mua Gô-me về rồi thả bà tự do. Ông nói với bà: "Ngươi khá ở với ta nhiều ngày; đừng làm sự gian dâm, và chớ kết bạn với người nam nào; ta cũng sẽ đối ở với ngươi như vậy" (Ô-sê 3:3). Đây là kỷ luật của tình yêu và sự chuyên tâm. Đời sống Cơ Đốc sau khi được cứu chuộc là đời sống dành riêng cho Chúa, trung tín với Ngài trong mọi sự, bước đi trong sự vâng phục và thân mật.

4. Thể Hiện Tình Yêu Cứu Chuộc Đối Với Người Khác: Cách Ô-sê đối xử với Gô-me dạy chúng ta về tình yêu hy sinh, kiên nhẫn và không lên án. Trong các mối quan hệ (hôn nhân, gia đình, Hội Thánh), khi bị tổn thương hoặc phản bội, chúng ta được kêu gọi nhớ đến ân điển mình đã nhận và tìm cách hòa giải, phục hồi trong tình yêu thương và sự thánh khiết (Cô-lô-se 3:12-13).

Cuối cùng, câu chuyện của Gô-me không kết thúc trong sự hổ thẹn, mà trong lời hứa phục hồi và phước hạnh: "Ta sẽ cưới ngươi cho ta đời đời; ta sẽ cưới ngươi cho ta trong sự công bình và chánh trực, trong nhân từ và thương xót. Phải, ta sẽ cưới ngươi cho ta trong sự thành tín, và ngươi sẽ biết Đức Giê-hô-va" (Ô-sê 2:19-20). Đây là phước hạnh của Giao Ước Mới trong Chúa Giê-xu Christ.

Gô-me là ai? Bà là hình ảnh của chúng ta trước mặt Đức Chúa Trời, và cũng là bằng chứng cho tình yêu vĩ đại nhất vũ trụ—tình yêu của một Đấng Chồng Thánh dành cho một cô dâu bất trung, sẵn sàng trả mọi giá để đưa nàng về. Hôm nay, nếu bạn cảm thấy mình xa cách Chúa, hãy nhớ rằng Ngài vẫn đang mời gọi bạn trở về. Ngài đã trả giá rồi. Hãy trở về với Đấng yêu bạn bằng một tình yêu bền vững muôn đời.

"Hãy đến, chúng ta hãy trở về cùng Đức Giê-hô-va; vì Ngài đã xé chúng ta, song Ngài sẽ chữa lành cho; Ngài đã đánh chúng ta, song sẽ rịt vết thương của chúng ta." (Ô-sê 6:1)