Xê-bê-đê
Trong hành trình thu thập và huấn luyện các môn đồ đầu tiên của Chúa Giê-xu Christ, chúng ta thường chú ý nhiều đến Phi-e-rơ, Anh-rê, Gia-cơ và Giăng. Tuy nhiên, đằng sau hai anh em “con của sấm sét” là Gia-cơ và Giăng, có một nhân vật quan trọng, một người cha đã góp phần định hình nên tính cách và hành trình của họ: đó là Xê-bê-đê. Nghiên cứu về ông không chỉ là tìm hiểu về một nhân vật phụ, mà còn là khám phá những bài học sâu sắc về gia đình, sự dâng hiến, và cách Chúa kêu gọi cả một gia đình vào chức vụ của Ngài.
I. Xê-bê-đê Trong Bối Cảnh Kinh Thánh: Ngư Phủ Vùng Ga-li-lê
Xê-bê-đê (Greek: Ζεβεδαῖος, Zebedaios) được Kinh Thánh nhắc đến với tư cách là cha của hai sứ đồ Gia-cơ (Jacobus) và Giăng (Ioannes), và là chồng của Sa-lô-mê (Ma-thi-ơ 27:56 so sánh với Mác 15:40). Tên của ông trong tiếng Hê-bơ-rơ có thể bắt nguồn từ Zavdai (זַבְדַּי), có nghĩa là “Đức Giê-hô-va đã ban cho”, một cái tên mang ý nghĩa biết ơn và thừa nhận sự ban cho từ Đức Chúa Trời.
Ông xuất hiện trực tiếp trong phân đoạn Chúa Giê-xu kêu gọi bốn môn đồ đầu tiên bên bờ biển Ga-li-lê:
“Ngài đi một đỗi xa hơn, thấy hai anh em khác, là Gia-cơ, con của Xê-bê-đê, với Giăng là em, đang vá lưới trong thuyền với Xê-bê-đê, cha mình. Ngài bèn gọi hai người. Tức thì hai người đó bỏ thuyền và cha mình mà theo Ngài.” (Ma-thi-ơ 4:21-22, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)
Câu Kinh Thánh này vẽ nên một bức tranh sống động: Xê-bê-đê không chỉ là một ngư phủ đơn thuần, mà là một chủ thuyền, một người kinh doanh có “thuyền” và có “người làm mướn” (Mác 1:20). Điều này cho thấy gia đình ông có một công việc kinh doanh khá ổn định, không phải cảnh nghèo khó. Họ đang “vá lưới” – một công việc thường nhật, chuẩn bị cho chuyến đánh cá tiếp theo. Sự hiện diện của ông trong thuyền lúc Chúa Giê-xu gọi các con mình cho thấy ông là người trực tiếp dạy nghề và làm việc cùng các con.
II. Gia Đình Xê-bê-đê: Một Gia Đình Được Biệt Riêng
Khi nghiên cứu về Xê-bê-đê, chúng ta không thể tách rời ông khỏi gia đình mình. Đây là một gia đình đặc biệt:
- Vợ ông là Sa-lô-mê: Bà là một trong những người nữ đi theo và hầu việc Chúa Giê-xu, có mặt dưới chân thập tự giá (Mác 15:40), và là một trong những người đầu tiên ra mộ vào sáng Phục Sinh (Mác 16:1). Điều này cho thấy bà là một tín đồ nữ nhiệt thành.
- Hai con trai: Gia-cơ và Giăng: Họ là một phần của nhóm ba môn đồ thân tín nhất (cùng với Phi-e-rơ) được chứng kiến những sự kiện trọng đại như sự biến hình (Ma-thi-ơ 17:1), sự sống lại của con gái Giai-ru (Mác 5:37), và sự thống khổ của Chúa trong vườn Ghết-sê-ma-nê (Ma-thi-ơ 26:37).
Như vậy, cả gia đình Xê-bê-đê đều là những người đi theo và phục vụ Chúa Giê-xu. Điều này đặt ra câu hỏi: Phải chăng đức tin và sự dạy dỗ từ cha mẹ đã chuẩn bị tấm lòng cho Gia-cơ và Giăng sẵn sàng bỏ mọi sự mà theo Chúa ngay lập tức?
III. Hành Trình & Sự Dâng Hiến Thầm Lặng Của Một Người Cha
Hình ảnh Xê-bê-đê đứng lại trong thuyền khi hai con trai đi theo Chúa (Ma-thi-ơ 4:22) là một chi tiết đầy ý nghĩa. Kinh Thánh không ghi lại bất kỳ lời nói nào của ông trong giây phút đó. Sự im lặng này có thể mang nhiều tầng lớp ý nghĩa:
1. Sự Chấp Thuận và Ban Phước: Trong văn hóa Do Thái thời đó, người con trai không thể tự ý rời bỏ công việc gia đình và người cha mà không có sự đồng ý. Việc Gia-cơ và Giăng có thể “bỏ cha mình” ngay lập tức cho thấy Xê-bê-đê đã không ngăn cản, mà thậm chí có lẽ đã âm thầm ban phước và đồng ý cho họ. Sự dâng hiến của các con cũng là một sự mất mát đối với ông: mất đi những người cộng sự đắc lực, những người thừa kế trong công việc kinh doanh gia đình.
2. Sự Hy Sinh vì Vương Quốc Đức Chúa Trời: Xê-bê-đê đã hy sinh quyền lợi và kế hoạch của gia đình mình. Ông đầu tư vào việc nuôi dưỡng, dạy nghề cho các con, nhưng cuối cùng lại trao họ cho chức vụ của Đấng Christ. Đây là hình ảnh đẹp của một người cha biết rằng con cái mình thuộc về Chúa trước tiên.
3. Tiếp Tục Sứ Mạng của Mình: Ông không được kêu gọi rời bỏ thuyền, nhưng việc ông ở lại có thể là để duy trì công việc kinh doanh, trở thành chỗ dựa về mặt tài chính hoặc nơi nương tựa cho gia đình và có lẽ cả cho nhóm môn đồ. Sự phục vụ của ông là thầm lặng nhưng cần thiết.
IV. Bài Học Ứng Dụng Cho Đời Sống Cơ Đốc Ngày Nay
Cuộc đời của Xê-bê-đê, dù chỉ lướt qua trong Kinh Thánh, để lại nhiều bài học quý giá:
1. Vai Trò Của Cha Mẹ Trong Việc Chuẩn Bị Con Cái Cho Chúa: Xê-bê-đê đã dạy cho các con đức tính chăm chỉ, kỷ luật lao động (“vá lưới”), và tinh thần trách nhiệm. Những đức tính tự nhiên này đã được Chúa sử dụng trong chức vụ thuộc linh của họ (trở thành “tay đánh lưới người”). Cha mẹ ngày nay được kêu gọi chuẩn bị cho con cái không chỉ về tri thức, kỹ năng sống, mà quan trọng hơn là đời sống đức tin, tấm lòng sẵn sàng vâng lời và theo Chúa.
2. Biết Buông Tay Và Ban Phước: Bài học khó khăn nhất của các bậc cha mẹ là biết buông tay để con cái bước vào sự kêu gọi riêng của Chúa dành cho chúng, ngay cả khi điều đó có nghĩa là chúng phải rời xa chúng ta hoặc theo đuổi một con đường khác với mong đợi của chúng ta. Sự ban phước và ủng hộ của cha mẹ là sức mạnh to lớn cho con cái trong chức vụ.
3. Sự Phục Vụ Thầm Lặng Cũng Có Giá Trị: Không phải ai cũng được kêu gọi lên hàng đầu, trở thành “sứ đồ” hay “mục sư”. Xê-bê-đê là hình ảnh của những Cơ Đốc nhân trung tín trong chỗ ở của mình, làm việc với đôi tay và hỗ trợ cho công việc Chúa một cách gián tiếp nhưng thiết yếu. Người trợ giúp, người cầu nguyện, người dâng hiến… tất cả đều quan trọng trong Thân Thể Đấng Christ.
4. Xây Dựng Gia Đình Cơ Đốc Nhiều Thế Hệ: Gia đình Xê-bê-đê cho thấy một mô hình lý tưởng: cả cha (có lẽ là người tin kính, dù Kinh Thánh không trực tiếp nói), mẹ (Sa-lô-mê nhiệt thành) và con cái đều phục vụ Chúa. Đây là mục tiêu cho mỗi gia đình Cơ Đốc: trở thành một đơn vị phục vụ Vương Quốc Đức Chúa Trời.
Kết Luận
Xê-bê-đê có thể không phải là một nhân vật chói sáng trên sân khấu chức vụ của Chúa Giê-xu, nhưng ông là một nhân vật nền tảng. Ông đại diện cho thế hệ đi trước, với sự hy sinh thầm lặng, sự làm việc cần cù và tấm lòng sẵn sàng dâng hiến điều quý giá nhất (các con trai mình) cho công việc của Vương Quốc Thiên Đàng. Hình ảnh ông đứng trong thuyền, có lẽ dõi theo bóng lưng của Gia-cơ và Giăng đang rời đi, là hình ảnh đẹp về sự buông bỏ trong đức tin. Qua đó, chúng ta được nhắc nhở rằng, trong kế hoạch cứu rỗi vĩ đại của Đức Chúa Trời, mỗi vai trò, dù nhỏ bé hay thầm lặng, đều có ý nghĩa và giá trị khi được đặt trong bàn tay Chúa. Ước gì mỗi chúng ta, dù được kêu gọi lên đường hay ở lại “chiếc thuyền” chỗ ở thường nhật, đều trung tín phục vụ Chúa với tất cả tấm lòng.