Cái Chết của Giu-đa Ích-ca-ri-ốt
Trong lịch sử cứu rỗi, cái chết của Giu-đa Ích-ca-ri-ốt, kẻ phản Chúa, đứng như một bức tranh u ám và đầy cảnh báo bên cạnh sự hy sinh vinh quang của Chúa Giê-xu Christ. Việc tìm hiểu chi tiết về cái chết của ông không đơn thuần là thỏa mãn sự tò mò lịch sử, mà là một nghiên cứu nghiêm túc để rút ra những bài học thuộc linh sâu sắc về tội lỗi, sự ăn năn, số phận của sự phản bội và sự tể trị tuyệt đối của Đức Chúa Trời ngay cả trong những bi kịch đau lòng nhất. Kinh Thánh cung cấp cho chúng ta hai phân đoạn dường như có chút khác biệt, và việc giải nghĩa cẩn thận, hài hòa chúng sẽ giúp chúng ta thấy được bức tranh toàn cảnh đầy đủ và khủng khiếp về số phận của Giu-đa.
Kinh Thánh ghi lại cái chết của Giu-đa trong hai sách, mỗi sách nhấn mạnh một khía cạnh khác nhau, bổ sung cho nhau để tạo nên một trình tự hợp lý.
1. Trình thuật của Ma-thi-ơ (Ma-thi-ơ 27:3-10):
Bản văn trong Ma-thi-ơ 27:3-10 (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925) mô tả: "Khi ấy, Giu-đa, kẻ phản Ngài, thấy Ngài bị án, thì ăn năn, bèn đem ba mươi miếng bạc trả lại cho các thầy tế lễ cả và các trưởng lão, mà nói rằng: Tôi đã phạm tội vì nộp huyết vô tội! Song họ đáp rằng: Sự đó can gì đến chúng ta? Mặc kệ ngươi! Giu-đa bèn ném bạc vào trong đền thờ, lui ra, đi thắt cổ." (câu 3-5). Phân đoạn này tập trung vào:
- Sự ăn năn (μεταμέλομαι - metamelomai): Từ Hy Lạp được dùng ở đây không phải là "metanoia" (sự ăn năn thật, hướng về Đức Chúa Trời), mà là "metamelomai", chỉ sự hối hận, dằn vặt vì hậu quả của tội lỗi. Đó là nỗi đau đớn của lương tâm, chứ không phải sự quay đầu ăn năn với đức tin nơi sự thương xót của Đức Chúa Trời. Giu-đa hối hận vì hậu quả ("thấy Ngài bị án"), chứ không phải vì chính tội lỗi xúc phạm đến Đấng Christ.
- Hành động trả bạc và tự tử: Ông tìm cách trả lại số tiền, một hành động tự ý muốn giải thoát mình khỏi gánh nặng, nhưng bị các lãnh đạo tôn giáo khước từ lạnh lùng. Trong tuyệt vọng, ông "đi thắt cổ" (ἀπάγχω - apagchō).
- Lời tiên tri được ứng nghiệm: Ma-thi-ơ trích dẫn lời tiên tri trong Xa-cha-ri 11:12-13 (kết hợp với một số yếu tố từ Giê-rê-mi) để chỉ ra rằng mọi chi tiết, từ số tiền 30 miếng bạc, việc ném bạc vào đền thờ, đến việc dùng tiền đó mua "ruộng của kẻ làm đồ gốm", đều nằm trong sự tể trị nhiệm mầu và sự biết trước của Đức Chúa Trời.
2. Trình thuật của Lu-ca (Công vụ 1:18-19):
Sứ đồ Phi-e-rơ thuật lại trong Công vụ 1:18-19: "Vả, người nầy lấy tiền thưởng của tội ác mình mà mua một đám ruộng, rồi thì nhào xuống, nứt bụng và ruột đổ ra hết. Điều đó cả dân thành Giê-ru-sa-lem đều biết chán, đến nỗi chúng gọi ruộng đó theo thổ âm mình là Haken-đa-ma, nghĩa là ruộng huyết."
Phân đoạn này mô tả hậu quả sau cùng, từ góc nhìn công khai:
- "Nhào xuống" (πρηνὴς γενόμενος - prēnēs genomenos): Cụm từ Hy Lạp này có nghĩa là "trở nên sấp mặt xuống", "ngã nhào xuống". Nó mô tả một cú ngã mạnh.
- Hậu quả kinh khủng: Thân thể ông "nứt bụng và ruột đổ ra hết". Đây là một chi tiết ghê rợn về cái chết.
- Tên của cánh đồng: "Haken-đa-ma" (Ἁκελδαμάχ - Hakeddamach) phiên âm từ tiếng A-ram "Haqal D'ma", có nghĩa là "Cánh đồng của Huyết". Danh tiếng của cái chết này phổ biến đến mức địa điểm được đặt tên theo đó.
Làm thế nào để hai mô tả này – "thắt cổ" và "nhào xuống, nứt bụng" – hòa hợp với nhau? Các nhà giải kinh từ xưa đến nay (như Adam Clarke, Matthew Henry) thường đưa ra trình tự hợp lý như sau:
1. Giu-đa thắt cổ tự tử (theo Ma-thi-ơ) tại một nơi nào đó, có thể là trên cánh đồng ông đã mua bằng số tiền phản bội, hoặc tại một nơi gần đó.
2. Xác chết của ông bị bỏ mặc trong một thời gian. Ở vùng khí hậu nóng, xác chết bắt đầu phân hủy và sình trướng lên.
3. Dây thắt cổ (hoặc cành cây) bị đứt hoặc tuột, khiến thi thể đã sình trướng rơi xuống (nhào xuống) và đập mạnh vào đá hoặc đất. Cú va đập mạnh khiến phần bụng đã yếu do phân hủy bị "nứt ra", dẫn đến cảnh tượng ruột đổ ra ngoài.
Như vậy, Ma-thi-ơ ghi lại hành động tự sát ban đầu, còn Lu-ca (trong Công vụ) ghi lại hậu quả cuối cùng và công khai mà mọi người ở Giê-ru-sa-lem đều biết đến và kinh hãi. Cả hai đều đúng và bổ sung cho nhau. Chi tiết "mua một đám ruộng" trong Công vụ được hiểu là hệ quả gián tiếp: số tiền của Giu-đa được các thầy tế lẽ dùng để mua cánh đồng, và trên thực tế, nó trở thành "ruộng của hắn" vì được mua bằng tiền của hắn, và cũng là nơi hắn kết thúc cuộc đời.
Cái chết của Giu-đa không phải là một tai nạn bi thảm đơn thuần. Nó chất chứa những bài học nghiêm trọng:
1. Bản Chất của Sự Hối Hận Giả và Sự Ăn Năn Thật: Giu-đa là hình mẫu kinh điển của sự hối hận dẫn đến sự chết (II Cô-rinh-tô 7:10). Ông cảm thấy tội lỗi, xấu hổ và tuyệt vọng, nhưng ông không chạy đến với sự tha thứ. Ông chạy đến với những người đồng mưu (thầy tế lễ cả) và cuối cùng là chạy đến sự tự hủy. Trái ngược hoàn toàn với Phi-e-rơ, người cũng chối Chúa nhưng sau đó đã "khóc lóc cay đắng" (Ma-thi-ơ 26:75) và quay lại tìm kiếm ân điển Chúa. Sự ăn năn thật (μετάνοια - metanoia) luôn hướng về Đấng Christ với đức tin, còn sự hối hận giả chỉ hướng về bản thân và dẫn đến sự hủy diệt.
2. Số Tiền 30 Miếng Bạc – Giá Của Sự Phản Bội: Trong Xa-cha-ri 11:12-13, số tiền 30 miếng bạc là lương của người chăn bị khinh dể, là cái giá rẻ mạt mà dân Y-sơ-ra-ên đặt cho Đức Chúa Trời của họ. Giu-đa đã định giá Chúa Giê-xu bằng cái giá rẻ mạt nhất theo luật pháp: giá của một nô lệ bị chết (Xuất Ê-díp-tô Ký 21:32). Sự tham lam (Giăng 12:6) đã làm mờ mắt ông, và cuối cùng, đồng tiền ấy trở thành gánh nặng không thể chịu nổi, dẫn ông đến chỗ hủy diệt.
3. "Ruộng Huyết" – Hậu Quả Công Khai của Tội Ác: Tên "Hakeldama" là một chứng tích công khai và đời đời. Nó nhắc nhở rằng tội lỗi, dù được thực hiện trong bóng tối, cuối cùng sẽ bị phơi bày ra ánh sáng. Cánh đồng được mua bằng "tiền huyết" và cũng trở nên ô uế bởi "huyết" của kẻ phản bội. Nó trở thành một biểu tượng cho sự ô nhục và sự kết thúc khủng khiếp của con đường tội lỗi.
4. Sự Tể Trị của Đức Chúa Trời Trong Sự Tự Do của Con Người: Đây là một trong những nghịch lý sâu sắc nhất. Giu-đa hành động hoàn toàn theo ý muốn và trách nhiệm của mình. Tuy nhiên, những hành động đó lại đang ứng nghiệm lời tiên tri cách chính xác (Ma-thi-ơ 26:24: "Con người đi... khốn nạn cho kẻ phản Con người!"). Đức Chúa Trời không ép Giu-đa phạm tội, nhưng trong sự thông suốt vô hạn của Ngài, Ngài biết trước và sự tể trị tối cao của Ngài biến ngay cả sự ác của con người thành công cụ để hoàn thành mục đích cứu rỗi của Ngài (Công vụ 2:23).
Câu chuyện về Giu-đa không chỉ để chúng ta ngồi phán xét, mà để tự kiểm tra chính mình và tìm kiếm ân điển.
1. Hãy Xét Đoán Sự Ăn Năn Của Chính Mình: Khi phạm tội, phản ứng đầu tiên của chúng ta là gì? Có phải là sự dằn vặt, xấu hổ, tìm cách tự cứu lấy mình, hay chạy trốn khỏi Chúa? Hay là chúng ta, như đứa con hoang đàng, nhận biết tội mình và quyết định "sẽ đứng dậy trở về cùng cha" (Lu-ca 15:18)? Bài học từ Giu-đa thúc giục chúng ta chạy đến với Chúa Giê-xu, Đấng "sẵn lòng tha thứ" (Thi thiên 86:5), chứ không phải rơi vào vòng xoáy tuyệt vọng của bản thân.
2. Cảnh Giác Với Sự Tham Lam và Sự Phản Bội Nhỏ: Giu-đa không bỗng nhiên trở thành kẻ phản Chúa. Đó là một quá trình từ những tư tưởng tham lam nhỏ nhen (Giăng 12:6), đến sự bất mãn, và cuối cùng là để Sa-tan nhập vào (Lu-ca 22:3; Giăng 13:27). Chúng ta cần cảnh giác với những "30 miếng bạc" trong đời sống mình – những thứ chúng ta sẵn sàng đánh đổi lẽ trung tín với Chúa: danh vọng, tiền bạc, sự ủng hộ của người đời, hay sự thoải mái cá nhân.
3. Nhìn Lên Thập Tự Giá, Nơi Duy Nhất Có Sự Hy Vọng: Sự tương phản tuyệt đối là ở đây: Giu-đa kết thúc tại "Ruộng Huyết" vì tội của chính mình, còn Chúa Giê-xu đổ huyết trên "Thập Tự Giá" vì tội của người khác, kể cả tội phản bội. Cái chết của Giu-đa nói về sự kết thúc của luật pháp và sự phán xét. Cái chết của Chúa Giê-xu nói về sự khởi đầu của ân điển và sự tha thứ. Dù tội lỗi của chúng ta có đen tối đến đâu, huyết của Chúa Giê-xu vẫn có quyền năng tẩy sạch (I Giăng 1:7, 9).
4. Sống Với Lòng Biết Ơn Về Sự Tể Trị của Đức Chúa Trời: Ngay cả trong bi kịch đau lòng như sự phản bội của Giu-đa, chúng ta vẫn thấy bàn tay Đức Chúa Trời đang cầm quyền. Điều này an ủi chúng ta rằng, không có sự dữ nào, không có sự phản bội nào, không có thất bại nào nằm ngoài tầm kiểm soát và quyền năng biến hóa của Đức Chúa Trời để làm nên điều tốt lành cuối cùng cho những kẻ yêu mến Ngài (Rô-ma 8:28). Chúng ta có thể tin cậy Ngài ngay cả khi bóng tối của sự phản bội hay thất bại bao quanh.
Cái chết của Giu-đa Ích-ca-ri-ốt là một hồi chuông cảnh tỉnh vang vọng qua các thời đại. Nó vẽ nên một bức tranh sống động về sự kết thúc khủng khiếp của tội lỗi khi không được đem đến dưới chân thập tự giá. Nó cho thấy sự khác biệt trời vực giữa sự hối hận thế gian dẫn đến sự chết và sự ăn năn theo ý Đức Chúa Trời dẫn đến sự cứu rỗi. Nhưng trên hết, câu chuyện này, khi được đặt dưới ánh sáng của Phúc Âm, đẩy chúng ta không phải vào sự sợ hãi mơ hồ, mà vào lòng biết ơn sâu xa. Chúng ta đáng lẽ phải đối diện với một số phận thuộc linh kinh khủng như Giu-đa, nhưng nhờ ân điển của Chúa Giê-xu Christ, chúng ta được dẫn đến một cánh đồng khác – không phải "Ruộng Huyết" của sự phán xét, mà là đồng cỏ xanh tươi của Người Chăn Hiền Lành, Đấng đã phó sự sống mình vì chiên (Giăng 10:11). Ước gì mỗi chúng ta, khi suy ngẫm về Giu-đa, lại càng quyết tâm bám chặt lấy Đấng Christ, Đấng duy nhất có thể cứu chúng ta khỏi tội lỗi và sự chết đời đời.