Simon thành Cyrene
Trong câu chuyện trung tâm của lịch sử nhân loại – sự chịu chết chuộc tội của Chúa Giê-xu Christ – có những nhân vật phụ xuất hiện thoáng qua nhưng để lại những bài học thuộc linh sâu sắc. Một trong số đó là Simon, người thành Cyrene. Ông không phải là môn đồ, không phải là thầy tế lễ, cũng không phải là kẻ thù của Chúa. Ông chỉ là một người khách lạ vô tình bước vào khung cảnh thương khó và trở thành một phần không thể thiếu trong sự kiện trọng đại nhất. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào nhân vật lịch sử này, khám phá bối cảnh, ý nghĩa thần học và những áp dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.
Simon thành Cyrene được nhắc đến trong cả ba sách Phúc Âm Nhất Lãm:
- Ma-thi-ơ 27:32: "Khi ra khỏi thành, chúng gặp một người quê ở Sy-ren, tên là Si-môn; chúng bắt người vác cây thập tự của Đức Chúa Jêsus."
- Mác 15:21: "Chúng bắt một người quê ở Sy-ren, tên là Si-môn, là cha A-léc-xan-đơ và Ru-phơ, ở ngoài đồng về, buộc phải vác cây thập tự của Ngài."
- Lu-ca 23:26: "Khi chúng điệu Đức Chúa Jêsus đi, chúng bắt một người xứ Sy-ren, tên là Si-môn, từ ngoài đồng về, buộc phải vác cây thập tự theo sau Ngài."
Tên của ông, Σίμων (Simōn) trong tiếng Hy Lạp, là một tên Do Thái phổ biến (שִׁמְעוֹן - Shim’on). Điều này cho thấy ông là một người Do Thái, nhưng đến từ Cyrene. Cyrene là một thành phố lớn và quan trọng thuộc tỉnh Cyrenaica (ngày nay là vùng đông bắc Libya), một trung tâm văn hóa và thương mại của thế giới Hy Lạp-La Mã. Thành phố này có một cộng đồng Do Thái hải ngoại (Diaspora) đông đảo. Sách Công Vụ 2:10 cũng xác nhận điều này khi liệt kê những người từ "các miền gần Ly-bi, thành Sy-ren" có mặt tại Jerusalem trong ngày Lễ Ngũ Tuần.
Việc Simon "ở ngoài đồng về" (ἐρχόμενον ἀπ᾿ ἀγροῦ - erchomenon ap’ agrou) gợi ý rằng ông có thể là một nông dân hoặc một lao động chân tay, vừa kết thúc công việc đồng áng hoặc một công việc nào đó bên ngoài thành. Thời điểm đó là trước Lễ Vượt Qua, một lễ trọng mà người Do Thái từ khắp nơi trên thế giới La Mã đổ về Jerusalem. Simon rất có thể là một trong những khách hành hương như vậy, đến để dự lễ, hoàn toàn không ngờ rằng mình sẽ bị cuốn vào một sự kiện định mệnh.
Hãy hình dung cảnh tượng: Chúa Giê-xu, sau những giờ tra tấn dã man, đánh đòn, đội mão gai và mất máu, đã hoàn toàn kiệt sức. Theo luật La Mã, tội nhân phải tự vác cây thập tự giá (thường là thanh ngang - patibulum) của mình đến nơi hành hình. Việc Ngài ngã quỵ và không thể tiếp tục là điều dễ hiểu. Các lính La Mã, với nhiệm vụ phải đảm bảo vụ hành hình được tiến hành đúng kế hoạch, không có sự kiên nhẫn hay lòng thương xót. Họ cần một người khỏe mạnh để hoàn thành đoạn đường còn lại.
Họ "bắt" (ἀγγαρεύω - angareuō) Simon. Từ Hy Lạp này rất đặc biệt, xuất phát từ ngôn ngữ của đế chế Ba Tư, chỉ việc cưỡng bách một người dân thường phải thực hiện một công việc dịch vụ cho nhà cầm quyền (như việc chuyển phát hoặc lao động cưỡng bức). Ma-thi-ơ cũng dùng từ này khi Chúa Giê-xu nói: "Nếu có người bắt anh đi một dặm, hãy đi với người hai dặm" (Ma-thi-ơ 5:41). Hành động của binh lính là một sự cưỡng ép trắng trợn của quyền lực đế quốc. Simon không có sự lựa chọn.
Tuy nhiên, trong kế hoạch nhiệm mầu của Đức Chúa Trời, không có gì là "tình cờ". Hành động bị ép buộc này mang một ý nghĩa biểu tượng sâu sắc:
1. Sự Thay Thế và Đồng Công: Simon, một con người, đã làm điều mà Chúa Giê-xu tạm thời không thể làm về mặt thể xác. Nó hé lộ một chân lý thuộc linh lớn hơn: Chúa Giê-xu, Đấng vô tội, đang gánh lấy tội lỗi và sự hình phạt thay cho nhân loại (Ê-sai 53:6). Việc Simon vác thập tự giá là một bức tranh sống động về sự thay thế đó. Đồng thời, nó cũng là hình ảnh về sự đồng công với Đấng Christ trong sự đau khổ (Phi-líp 3:10).
2. Lời Kêu Gọi Vác Thập Tự Giá Được Làm Thành Hiện Thực: Chúa Giê-xu đã tuyên bố: "Nếu ai muốn theo ta, phải tự bỏ mình đi, mỗi ngày vác thập tự giá mình mà theo ta" (Lu-ca 9:23). Giờ đây, trước mắt mọi người, một người đàn ông tên Simon đang thực sự vác thập tự giá và đi theo sau Chúa Giê-xu trên con đường đến Gô-gô-tha. Ông trở thành một minh họa công khai đầu tiên cho lời kêu gọi đó.
Sách Mác cung cấp một chi tiết quý giá mà các sách khác không có: Simon là "cha A-léc-xan-đơ và Ru-phơ". Tại sao Mác, người viết Phúc Âm cho độc giả ngoại bang, lại biết và quan tâm đến tên của hai người con trai này?
Chi tiết này gợi ý mạnh mẽ rằng Alexander và Ru-fơ sau này đã trở thành những nhân vật được biết đến trong Hội Thánh ban đầu. Điều này được củng cố bởi lời chào của sứ đồ Phao-lô trong thư Rô-ma: "Hãy chào Ru-phơ, người được chọn của Chúa, cùng chào mẹ người, tức là mẹ tôi" (Rô-ma 16:13). Rất có thể đây chính là Ru-fơ, con trai của Simon. Nếu đúng vậy, điều này cho thấy toàn bộ gia đình Simon đã trở thành những tín đồ nổi bật trong Hội Thánh.
Hãy suy ngẫm: Một trải nghiệm bị ép buộc, đầy kinh hoàng và có thể là sự xấu hổ (vác cây hình khổ nhục của một tội nhân) đối với Simon, lại trở thành điểm ngoặt thuộc linh cho cả gia đình ông. Có lẽ, khi đi sau lưng Chúa Giê-xu, chứng kiến sự điềm tĩnh, lòng thương xót và sự vô tội của Ngài giữa những lời nguyền rủa và đau đớn, lòng Simon đã được chạm đến. Có lẽ, sau sự kiện Phục Sinh và Lễ Ngũ Tuần, ông và gia đình đã tin nhận Chúa Giê-xu là Đấng Christ. Từ một người hành hương bị cưỡng bách, Simon trở thành cha của những Cơ Đốc nhân nhiệt thành.
Cuộc đời của Simon thành Cyrene không chỉ là một ghi chú lịch sử, mà là một kho tàng các bài học ứng dụng:
1. Sự Sẵn Sàng Trong Những "Sự Cưỡng Bách" Bất Ngờ Của Cuộc Sống: Chúng ta thường lên kế hoạch cho sự phục vụ Chúa: dự một khóa học, tham gia chức vụ, đi truyền giáo... Nhưng Chúa thường kêu gọi chúng ta trong những khoảnh khắc bất ngờ và không mong muốn nhất: một cuộc điện thoại lúc nửa đêm cần sự giúp đỡ, một đồng nghiệp đang gặp khủng hoảng cần lắng nghe, một gánh nặng bất ngờ đè lên gia đình. Giống như Simon đang trên đường về nhà sau một ngày làm việc mệt nhọc, chúng ta có thể bị "gián đoạn" bởi nhu cầu của người khác. Thái độ của chúng ta là gì? Oán trách, miễn cưỡng, hay sẵn sàng nhận thấy bàn tay Chúa trong sự gián đoạn ấy và vác lấy "cây thập tự" của sự phục vụ đó?
2. Hiểu Đúng Về "Vác Thập Tự Giá Mình": Vác thập tự giá không phải là chịu đựng những phiền toái hàng ngày như bệnh tật thể chất, một công việc khó chịu hay một người hàng xóm phiền phức. Đó là một hành động có chủ ý, tự nguyện từ bỏ quyền lợi của mình để vâng theo ý muốn của Chúa và bước theo Ngài, ngay cả khi điều đó dẫn đến sự chối bỏ, mất mát hoặc khổ nạn. Simon bị ép buộc, nhưng sự vâng theo của ông trong hoàn cảnh ấy là một bức tranh về sự tự nguyện mà mỗi môn đồ phải có. Thập tự giá chúng ta vác là sự chọn lựa sống thánh khiết, rao giảng Phúc Âm, yêu thương kẻ thù, và trung tín với Chúa trong một thế giới thù nghịch.
3. Ảnh Hưởng Thuộc Linh Đến Gia Đình: Chúng ta không biết Simon đã kể lại câu chuyện này cho các con ông thế nào. Nhưng rõ ràng, trải nghiệm gặp gỡ với Chúa Giê-xu trên đường thương khó đã thay đổi ông và lan tỏa đến gia đình. Đời sống biến đổi của chúng ta là chứng đạo mạnh mẽ nhất cho con cái và người thân. Khi chúng ta trung tín vác thập tự giá theo Chúa, chúng ta không chỉ làm phong phú đời sống mình mà còn đặt nền móng cho đức tin của các thế hệ sau. Ru-fơ và Alexander có thể đã tin Chúa vì họ thấy sự thay đổi trong cha mình – một người từng vác cây gỗ của sự chết cho Đấng Christ, và sau đó sống cho Đấng Christ Phục Sinh.
4. Đồng Hành Với Chúa Trong Sự Đau Khổ: Simon được đặc ân (dù ban đầu không mong muốn) bước đi cùng Chúa Giê-xu trên chặng đường đau đớn cuối cùng. Điều này nhắc nhở chúng ta rằng Chúa không bao giờ để chúng ta chịu khổ một mình. Ngài kêu gọi chúng ta đồng công với Ngài, và trong sự đồng công ấy, chúng ta được ở gần Ngài. Khi chúng ta gánh vác gánh nặng vì Danh Ngài, chúng ta đang thực sự bước đi bên cạnh Ngài.
Simon thành Cyrene mãi mãi được nhớ đến là người đã vác thập tự giá cho Chúa Giê-xu. Từ một người khách lạ bị cuốn vào sự kiện lịch sử một cách thụ động, ông trở thành một hình mẫu sống động cho mọi tín đồ. Cuộc đời ông dạy chúng ta rằng sự kêu gọi theo Chúa có thể đến vào những thời khắc bất ngờ nhất, dưới những hình thức khó khăn nhất. Nhưng chính trong sự vâng phục đó, dù ban đầu là miễn cưỡng, chúng ta có đặc ân được đồng hành với Chúa, chia sẻ trong sự đau khổ của Ngài, và trở nên phương tiện để phước hạnh tuôn đổ trên gia đình và những người xung quanh.
Ước gì mỗi chúng ta, như Simon, sẵn sàng đặt vai mình dưới cây thập tự giá mà Chúa đặt để, bước đi theo sau Ngài trên con đường khiêm nhường và vâng phục, với đức tin rằng cuộc hành trình đó sẽ dẫn đến sự phục sinh vinh hiển và một di sản đức tin cho thế hệ mai sau.