Ê-rát-tơ trong Kinh Thánh
Trong bức tranh rộng lớn về Hội Thánh ban đầu với những nhân vật nổi bật như Sứ đồ Phao-lô, Phi-e-rơ, hay Bác-na-ba, có những cái tên lặng lẽ xuất hiện nhưng lại để lại dấu ấn sâu sắc về đời sống phục vụ trung tín. Một trong những cái tên đó là Ê-rát-tơ. Tuy chỉ được nhắc đến vài lần trong Kinh Thánh Tân Ước, nhưng qua những manh mối ít ỏi đó, chúng ta có thể phác họa nên chân dung của một tín đồ chân chính, một người phục vụ Chúa cách thiết thực trong chức vụ và đời sống hằng ngày. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá về nhân vật Ê-rát-tơ, bối cảnh xuất hiện, vai trò của ông trong công cuộc truyền giáo, và những bài học quý báu cho Cơ Đốc nhân ngày nay.
I. Giới Thiệu Nhân Vật Ê-rát-tơ Trong Bối Cảnh Kinh Thánh
Tên "Ê-rát-tơ" (Ἔραστος, Erastos) trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là "được yêu thương" hoặc "đáng yêu". Đây là một tên phổ biến trong thế giới Hy Lạp-La Mã thời bấy giờ. Trong Kinh Thánh, Ê-rát-tơ được nhắc đến ở ba phân đoạn chính:
- Công vụ 19:22: "Người bèn sai hai người phụ tá là Ti-mô-thê và Ê-rát-tơ sang xứ Ma-xê-đoan, còn chính mình người ở lại trong cõi A-si một ít lâu."
- Rô-ma 16:23: "Gai-út là người tiếp đãi tôi và tiếp đãi cả Hội thánh, chào anh em. Ê-rát-tơ, quan giữ quỹ thành, chào anh em, cùng anh em Tê-tích-nơ nữa."
- 2 Ti-mô-thê 4:20: "Ê-rát-tơ ở lại thành Cô-rinh-tô; còn Trô-phim thì tôi để ở lại tại Mi-lê, vì người đau."
Qua ba câu Kinh Thánh này, chúng ta có thể thấy Ê-rát-tơ là một người:
Đồng công với Phao-lô (Công vụ 19).
Có địa vị xã hội cao tại Cô-rinh-tô – "quan giữ quỹ thành" (Rô-ma 16).
Gắn bó lâu dài với thành Cô-rinh-tô (2 Ti-mô-thê 4).
II. Phân Tích Chi Tiết Các Phân Đoạn Kinh Thánh
1. Ê-rát-tơ – Người Phụ Tá Được Sai Đi (Công vụ 19:22)
Bối cảnh của phân đoạn này là chức vụ đầy quyền năng của Phao-lô tại Ê-phê-sô (Công vụ 19:11-20). Sau khi Phúc Âm gây nên sự biến động lớn, làm suy yếu nghề bạc thờ nữ thần Ar-tê-mis, Phao-lô "trong trí định đi ngang qua xứ Ma-xê-đoan và xứ A-chai, đặng đến thành Giê-ru-sa-lem" (Công vụ 19:21). Để chuẩn bị cho chuyến đi này và có lẽ để thăm viếng, khích lệ các Hội Thánh, ông đã sai hai phụ tá là Ti-mô-thê và Ê-rát-tơ đi trước.
Điều đáng chú ý ở đây là Ê-rát-tơ được xếp cùng với Ti-mô-thê – một môn đệ thân tín, người sau này trở thành người lãnh đạo Hội Thánh. Điều này cho thấy Ê-rát-tơ có được sự tín nhiệm lớn từ Phao-lô. Ông không phải là một tín đồ mới hay người ngoài cuộc, mà là một "phụ tá" (ὑπηρέτης, hupēretēs), một từ chỉ người phục vụ, người giúp việc, hay thủy thủ dưới tàu. Ông là người có khả năng thực thi công việc, đáng tin cậy để giao phó nhiệm vụ quan trọng.
2. Ê-rát-tơ – Quan Giữ Quỹ Thành Cô-rinh-tô (Rô-ma 16:23)
Đây là manh mối quan trọng nhất giúp chúng ta hiểu về địa vị xã hội của Ê-rát-tơ. Trong lời chào cuối thư gửi cho Hội Thánh Rô-ma, Phao-lô viết: "Ê-rát-tơ, quan giữ quỹ thành, chào anh em".
Từ Hy Lạp được dùng là "ὁ οἰκονόμος τῆς πόλεως" (ho oikonomos tēs poleōs).
- Oikonomos (οἰκονόμος): Người quản gia, người quản lý, người phân phối tài nguyên. Từ này cấu tạo từ oikos (nhà) và nomos (luật lệ/quản lý). Đây là chức vụ quản lý tài chính quan trọng.
- Tēs Poleōs (τῆς πόλεως): Của thành phố.
Vậy, Ê-rát-tơ giữ chức vụ "quan quản lý tài chính/ngân khố thành phố" (thành Cô-rinh-tô). Đây là một chức vụ cao cấp trong chính quyền địa phương thời La Mã, thường do người giàu có, có học thức và đáng tin cậy đảm nhiệm. Người này chịu trách nhiệm về ngân sách công, công trình công cộng, và các vấn đề tài chính của thành phố.
Điều đáng kinh ngạc là một người có địa vị xã hội cao như vậy lại trở thành một Cơ Đốc nhân và phục vụ như một "phụ tá" cho Phao-lô. Ông không để địa vị của mình ngăn cản việc trở thành một đầy tớ khiêm nhường trong Hội Thánh. Đây là một minh chứng hùng hồn cho thấy Phúc Âm phá vỡ mọi rào cản giai cấp.
Khám Phá Khảo Cổ Quan Trọng: Vào năm 1929, các nhà khảo cổ học đã khai quật được một phiến đá lát đường cổ gần nhà hát ở Cô-rinh-tô, có khắc chữ Latinh: "ERASTVS PRO AEDILIT[AT]E S P STRAVIT", nghĩa là "Erastus, vì chức vụ quan giám đốc công trình (aedile), đã lát con đường này bằng chi phí của chính mình." Chức vụ "aedile" này liên quan mật thiết đến việc quản lý ngân khố và công trình công cộng. Nhiều học giả tin rằng đây chính là Ê-rát-tơ được nhắc đến trong Rô-ma 16:23. Khám phá này cung cấp bằng chứng khảo cổ xác thực cho sự tồn tại và địa vị của nhân vật Kinh Thánh này.
3. Ê-rát-tơ – Người Ở Lại Thành Cô-rinh-tô (2 Ti-mô-thê 4:20)
Đây là lần cuối cùng Ê-rát-tơ được nhắc đến. Phao-lô, trong những ngày cuối đời khi bị giam cầm tại La Mã lần thứ hai, đã viết cho Ti-mô-thê và nhắc: "Ê-rát-tơ ở lại thành Cô-rinh-tô". Câu này nằm trong một loạt những cái tên (Trô-phim, Ca-rút, A-léc-san-đơ) và cho thấy Ê-rát-tơ vẫn đang trung tín tại vị trí của mình. Ông không phải là người bỏ cuộc. Dù Phao-lô có thể đang gặp khó khăn, Ê-rát-tơ vẫn tiếp tục công việc và chức vụ của mình tại Cô-rinh-tô – nơi ông vừa là một quan chức thành phố, vừa là một trụ cột trong Hội Thánh địa phương.
III. Tổng Hợp Chân Dung Và Vai Trò Của Ê-rát-tơ
Từ những phân tích trên, chúng ta có thể phác họa chân dung của Ê-rát-tơ:
1. Một Người Có Hai Vai Trò Rõ Rệt: Ông vừa là một quan chức có thế lực trong thế giới (quan giữ quỹ thành), vừa là một đầy tớ khiêm nhường trong vương quốc Đức Chúa Trời (phụ tá cho Phao-lô). Ông không tách biệt đời sống đức tin với công việc và trách nhiệm xã hội.
2. Một Người Phục Vụ Trung Tín và Được Tin Cậy: Ông được Phao-lô giao phó nhiệm vụ quan trọng trong chuyến đi truyền giáo. Sự trung tín của ông được chứng minh qua việc ông vẫn "ở lại" và phục vụ lâu dài tại Cô-rinh-tô.
3. Một Người Có Đời Sống Chứng Nhân Tại Nơi Làm Việc: Là một Cơ Đốc nhân trong chính quyền La Mã tại một thành phố trụ cột như Cô-rinh-tô (nổi tiếng với sự sa đọa và thờ thần tượng), Ê-rát-tơ đã sống và làm việc với tư cách là "muối của đất" và "ánh sáng cho thế gian" (Ma-thi-ơ 5:13-14) ngay tại vị trí chiến lược của mình.
IV. Ứng Dụng Thực Tế Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Cuộc đời của Ê-rát-tơ, dù chỉ lướt qua vài câu Kinh Thánh, để lại cho chúng ta những bài học sâu sắc và thiết thực:
1. Sự Trung Tín Trong Công Việc Nhỏ Và Lớn: Ê-rát-tơ được biết đến không phải vì những bài giảng vĩ đại hay phép lạ kinh thiên động địa, mà vì sự trung tín (πιστός, pistos) trong chức vụ được giao – dù là quản lý tiền bạc cho thành phố hay chạy việc vặt cho Phao-lô. Chúa Giê-xu dạy: "Ai trung tín trong việc rất nhỏ, cũng trung tín trong việc lớn" (Lu-ca 16:10). Bài học cho chúng ta là hãy trung tín trong mọi nhiệm vụ Chúa giao, từ việc trong gia đình, tại nơi làm việc đến việc trong Hội Thánh.
2. Trở Nên Chứng Nhân Ngay Tại Vị Trí Của Mình: Ê-rát-tơ không rời bỏ chức vụ xã hội để đi làm mục sư toàn thời gian. Ông trở thành một chứng nhân cho Chúa ngay tại vị trí quan trọng của mình. Điều này nhắc nhở mỗi Cơ Đốc nhân rằng nơi làm việc, trường học, hay cộng đồng chính là "chiến trường" truyền giáo của chúng ta. Hãy sống với sự chính trực, xuất sắc và yêu thương để qua đó, mọi người thấy Chúa (Ma-thi-ơ 5:16).
3. Khiêm Nhường Phục Vụ, Bất Kể Địa Vị: Là "quan giữ quỹ thành" nhưng sẵn sàng làm "phụ tá" – điều này thể hiện tinh thần khiêm nhường phục vụ (Phi-líp 2:5-7) mà Chúa Giê-xu đã nêu gương. Trong Hội Thánh, không có sự phân biệt giữa người "quan trọng" và "không quan trọng". Mọi ân tứ và chức vụ đều cần thiết cho Thân Thể Đấng Christ (1 Cô-rinh-tô 12:12-27).
4. Sử Dụng Nguồn Lực Và Ảnh Hưởng Cho Vương Quốc Đức Chúa Trời: Ê-rát-tơ có vị thế và nguồn lực (ông thậm chí tự bỏ tiền lát đường công cộng – theo bằng chứng khảo cổ). Chúng ta không biết ông đã dùng ảnh hưởng và tài chính của mình để hỗ trợ công việc Chúa như thế nào, nhưng chắc chắn ông đã làm. Bài học cho chúng ta là hãy ý thức dùng thì giờ, tài năng, tiền bạc và ảnh hưởng Chúa ban để đầu tư cho những điều thuộc về cõi đời đời (Ma-thi-ơ 6:19-21).
V. Kết Luận
Ê-rát-tơ có thể là một "nhân vật phụ" trong sân khấu Kinh Thánh, nhưng cuộc đời ông là một minh họa sống động về đời sống Cơ Đốc nhân toàn diện. Ông không tách biệt đức tin khỏi đời sống, không coi thường chức vụ xã hội, và cũng không để địa vị xã hội cản trở sự khiêm nhường phục vụ trong Hội Thánh. Ông là người "được yêu thương" (như tên ông) bởi Chúa và bởi những người cùng đức tin, vì sự trung tín và đóng góp thầm lặng của mình.
Hôm nay, Chúa vẫn đang tìm kiếm những "Ê-rát-tơ" – những người sẵn sàng trung tín phục vụ Ngài trong mọi lĩnh vực của cuộc sống, dùng vị trí và ân tứ độc đáo của mình để làm vinh hiển Danh Chúa và gây dựng Hội Thánh. Dù bạn là một giám đốc, một giáo viên, một công nhân hay một nội trợ, bạn đều có thể sống một cuộc đời có tác động như Ê-rát-tơ: trung tín, khiêm nhường, và trở thành chứng nhân ngay tại nơi Chúa đặt để.
"Hễ làm việc gì, hãy hết lòng mà làm, như làm cho Chúa, chớ không phải làm cho người ta." (Cô-lô-se 3:23)