Tôi là nạn nhân của sự lạm dụng. Tại sao tôi lại cảm thấy tội lỗi?

Chào bạn,

Lời đầu tiên, xin được gửi đến bạn lời đồng cảm sâu sắc nhất từ một người anh em trong Chúa. Việc bạn dám đối diện với câu hỏi này đã cho thấy sự dũng cảm phi thường. Trong thế giới của những tổn thương sâu sắc, đặc biệt là lạm dụng, một trong những nghịch lý đau đớn nhất mà các nạn nhân thường gặp phải chính là cảm giác tội lỗi, xấu hổ và tự trách mình. Bạn không đơn độc trong cảm giác này, và quan trọng hơn hết, Kinh Thánh – Lời Đức Chúa Trời – có những sự thật quý báu, chữa lành và giải phóng để dành riêng cho bạn. Bài nghiên cứu này sẽ cùng bạn khám phá câu hỏi “Tại sao?” từ góc nhìn tâm lý tâm linh và căn nguyên Kinh Thánh, đồng thời chỉ ra con đường của sự tự do và phục hồi trong Đấng Christ.

I. Hiện Tượng Cảm Giác Tội Lỗi Ở Nạn Nhân: Một Nghịch Lý Cần Được Giải Mã

Cảm giác tội lỗi (guilt) và xấu hổ (shame) sau lạm dụng là một phản ứng tâm lý phổ biến, nhưng không có nghĩa là đúng đắn hoặc phản ánh sự thật. Nó giống như một vết thương bị nhiễm độc: cơ thể (tâm trí, cảm xúc) phản ứng lại với chất độc (hành vi lạm dụng) bằng cách sưng tấy, đau đớn, và đôi khi cơ thể tự tấn công chính mình. Cảm giác “Tôi có lỗi” có thể xuất phát từ:

• Sự xáo trộn quyền kiểm soát: Lạm dụng là sự xâm phạm cực độ vào quyền tự chủ và ranh giới cá nhân. Để tồn tại qua chấn thương, tâm trí đôi khi cố gắng tìm lại cảm giác kiểm soát bằng cách tự hỏi: “Lẽ ra mình nên làm gì khác đi?”. Niềm tin rằng “nếu mình có lỗi, thì mình có thể kiểm soát để nó không xảy ra lần nữa” là một cơ chế tự vệ đau đớn.
• Lời nói dối của kẻ lạm dụng: Thủ phạm thường đổ lỗi ngược (“Tại em quá hấp dẫn”, “Tại em không nghe lời”, “Đây là tình yêu”). Những lời dối trá này, được lặp đi lặp lại, có thể ăn sâu vào tiềm thức nạn nhân, đặc biệt là trẻ em, biến thành “sự thật” nội tâm.
• Phản ứng của môi trường xung quanh: Thái độ nghi ngờ, đổ lỗi (“Sao con lại đi về trễ?”, “Tại sao con mặc đồ như vậy?”) từ gia đình, cộng đồng hoặc thậm chí là Hội Thánh vô tình làm trầm trọng thêm cảm giác tội lỗi.

II. Phân Biệt Giữa Tội Lỗi Thật (Sin) và Cảm Giác Tội Lỗi Giả (False Guilt): Góc Nhìn Kinh Thánh

Đây là bước then chốt trong hành trình chữa lành. Theo ngôn ngữ Kinh Thánh, chúng ta cần phân biệt rõ:

1. Tội Lỗi Thật (ἁμαρτία - hamartia): Trong tiếng Hy Lạp, từ này có nghĩa là “trật mục tiêu”, không đạt được tiêu chuẩn hoàn hảo của Đức Chúa Trời. Đó là sự vi phạm ý muốn thánh khiết của Ngài, là hành động, tư tưởng hoặc sự thiếu sót do chúng ta chủ động lựa chọn (Rô-ma 3:23). Tội lỗi thật đòi hỏi sự ăn năn và được tha thứ qua huyết của Chúa Giê-xu (1 Giăng 1:9).

2. Cảm Giác Tội Lỗi Giả/ Sự Xấu Hổ (αἰσχύνη - aischynē): Đây là cảm giác về sự ô nhục, không xứng đáng, thấp kém. Nó thường là kết quả của việc gánh chịu tội lỗi của người khác hoặc bị tấn công bởi lời buộc tội của kẻ thù (Ma quỷ, thế gian). Trong Cựu Ước, từ אַשְׁמָה (ashmah) đôi khi được dùng cho cả tội lỗi và sự mắc nợ, nhưng trong bối cảnh lạm dụng, nạn nhân đang gánh một “món nợ” cảm xúc mà họ không hề vay mượn.

Kinh Thánh minh định rõ: “Hễ ai phạm tội thì là tôi mọi của tội lỗi” (Giăng 8:34). Tuy nhiên, việc bị xâm hại, bị lạm dụng KHÔNG phải là tội lỗi của bạn. Đó là tội lỗi của kẻ làm điều ác. Chúa Giê-xu đã cảnh báo gánh nặng của những kẻ làm hại người khác: “Nhưng ai sẽ làm cho một đứa nhỏ nầy vấp phạm thì thà rằng buộc cối đá vào cổ nó mà quăng xuống biển còn hơn” (Ma-thi-ơ 18:6). Lời này cho thấy sự nghiêm trọng của tội lạm dụng thuộc về thủ phạm, chứ không thuộc về nạn nhân.

III. Nguồn Gốc Thuộc Linh Của Cảm Giác Tội Lỗi Sai Lầm

Đằng sau những cơ chế tâm lý, có một trận chiến thuộc linh. Kẻ thù của linh hồn chúng ta, Sa-tan, được Kinh Thánh gọi là “kẻ kiện cáo anh em” (Khải Huyền 12:10) và “kẻ nói dối và là cha sự nói dối” (Giăng 8:44). Chiến thuật chủ chốt của hắn là bóp méo sự thật, gieo rắc sự buộc tội và xấu hổ. Sau một biến cố chấn thương như lạm dụng, hắn thường thì thầm những lời độc địa:
“Lỗi là tại ngươi.”
“Ngươi không xứng đáng.”
“Đức Chúa Trời sẽ không thèm nhìn đến một người hư hỏng như ngươi.”

Những lời nói dối này trực tiếp tấn công vào nhân tính và giá trị của bạn – là điều mà Đức Chúa Trời đã định sẵn khi Ngài dựng nên bạn theo hình ảnh Ngài (Sáng Thế Ký 1:27). Chúng cũng bóp méo bản tính của Đức Chúa Trời, biến Ngài từ một Đấng Cha yêu thương, gần gũi với người có lòng đau thương thương (Thi Thiên 34:18) thành một vị quan tòa xa cách và kết án.

IV. Chúa Giê-xu – Đấng Thấu Hiểu và Mang Gánh Nặng Thay Cho Bạn

Tin Lành – Tin Mừng – trung tâm của đức tin chúng ta chính là điều này: Chúa Giê-xu Christ đã đến không phải để kết án, nhưng để giải cứu và chữa lành (Giăng 3:17). Ngài đặc biệt đồng cảm với những nỗi đau của bạn.

1. Ngài là Đấng Chịu Sự Xâm Hại Thay Bạn: Lời tiên tri trong Ê-sai 53 mô tả rõ ràng về Đấng Mê-si-a, Chúa Giê-xu của chúng ta: “Thật người đã mang sự đau ốm của chúng ta, đã gánh sự buồn bực của chúng ta... Người đã vì tội lỗi chúng ta mà bị vết, vì sự gian ác chúng ta mà bị thương. Bởi sự sửa phạt người chịu chúng ta được bình an, bởi lằn roi người chúng ta được lành bịnh” (Ê-sai 53:4-5). Chúa Giê-xu đã gánh lấy mọi sự đau đớn, tổn thương, sự xấu hổ và tội lỗi của nhân loại lên thập tự giá. Điều này bao gồm cả gánh nặng tội lỗi giả mà bạn đang mang. Bạn có thể trao gánh nặng ấy cho Ngài.

2. Ngài Phá Hủy Quyền Lực Của Sự Hổ Thẹn: Sứ đồ Phao-lô viết: “Vậy hiện nay chẳng còn có sự đoán phạt nào cho những kẻ ở trong Đức Chúa Giê-xu Christ” (Rô-ma 8:1). Trong nguyên văn Hy Lạp, từ “đoán phạt” (κατάκριμα - katakrima) mang nghĩa một bản án kết tội cuối cùng. Vì Chúa Giê-xu đã chịu án phạt thay, nên đối với những ai ở trong Ngài, bản án kết tội ấy đã bị xé bỏ. Sa-tan có thể thì thầm lời buộc tội, nhưng trước mặt Đức Chúa Trời, bạn đã được tuyên bố là “vô tội” nhờ huyết của Christ.

3. Ngài Là Đấng Gần Gũi Người Đau Khổ: Thi Thiên 34:18 khẳng định: “Đức Giê-hô-va ở gần những kẻ có lòng đau thương thương, và cứu kẻ nào có tâm hồn thống hối.” Chúa không đứng xa nhìn. Ngài đến gần. Sự hiện diện của Ngài không phải để quở trách, mà để an ủi và giải cứu.

V. Ứng Dụng Thực Tế Cho Cuộc Sống Cơ Đốc Hằng Ngày

Lẽ thật cần được áp dụng để trở nên sự sống. Dưới đây là một số bước thực hành:

1. Nhận Diện và Chống Trả Lời Nói Dối:
Mỗi khi cảm giác tội lỗi và xấu hổ trỗi dậy, hãy dừng lại. Hỏi: “Đây có phải là tội lỗi thật do tôi phạm không, hay là cảm giác tội lỗi giả từ chấn thương?”. Hãy dùng Lời Chúa như gươm để chống trả (Ê-phê-sô 6:17). Thay thế lời nói dối bằng lẽ thật. Ví dụ:
- Lời nói dối: “Mình thật bẩn thỉu.”
- Lẽ thật Kinh Thánh: “Ta đã được rửa sạch, đã nên thánh rồi, đã được xưng công bình rồi trong danh Đức Chúa Jêsus Christ và trong Thánh Linh của Đức Chúa Trời chúng ta” (1 Cô-rinh-tô 6:11).

2. Trao Gánh Nặng Cảm Xúc Cho Chúa Một Cách Cụ Thể:
Cầu nguyện không trừu tượng. Hãy nói với Chúa: “Lạy Cha, hôm nay con lại cảm thấy xấu hổ về những gì đã xảy ra. Con cảm thấy như thể con có lỗi. Nhưng con biết Lời Ngài phán đó là lời nói dối. Con xin trao cho Chúa cảm giác tội lỗi giả này. Con tin rằng Chúa Giê-xu đã gánh nó trên thập tự giá rồi. Xin giúp con tin và cảm nhận được sự tự do của con trong Ngài.”

3. Tìm Kiếm Sự Hỗ Trợ Từ Hội Thánh Lành Mạnh:
Đừng cô lập bản thân. Chúa đặt chúng ta trong Thân thể Đấng Christ để nâng đỡ nhau (Ga-la-ti 6:2). Hãy tìm đến một người lãnh đạo thuộc linh đáng tin cậy, một chuyên viên tư vấn Cơ Đốc am hiểu về chấn thương. Việc thuật lại câu chuyện trong môi trường an toàn, được tin cậy và không phán xét là một phần của sự chữa lành.

4. Tái Khẳng Định Giá Trị Trong Đấng Christ:
Giá trị của bạn không đến từ những gì đã xảy ra với bạn, càng không đến từ lời nói dối của kẻ lạm dụng. Giá trị của bạn đến từ việc bạn là tạo vật được dựng nên theo hình ảnh Đức Chúa Trời và là con cái được chuộc bằng giá rất cao – huyết của Chúa Giê-xu (1 Phi-e-rơ 1:18-19). Hãy viết ra những câu Kinh Thánh khẳng định điều này và đọc chúng mỗi ngày.

5. Cho Phép Bản Thân Có Thời Gian và Ân Điển:
Chữa lành là một hành trình, không phải điểm đến tức thì. Có những ngày cảm xúc sẽ tràn về. Hãy nhân từ với chính mình như Chúa nhân từ với bạn. Sứ đồ Phao-lô đã kinh nghiệm ân điển đủ cho mình trong sự yếu đuối (2 Cô-rinh-tô 12:9). Ân điển đó cũng dành cho bạn trong hành trình phục hồi này.

Kết Luận: Từ Nạn Nhân Đến Người Tự Do Trong Ân Điển

Cảm giác tội lỗi mà bạn đang mang là một gánh nặng không thuộc về bạn. Nó là hậu quả của tội lỗi người khác, là vũ khí của kẻ thù, và là tiếng vọng của một thế giới bị đổ vỡ. Nhưng Tin Mừng của Chúa Giê-xu Christ tuyên bố một sự thật vĩ đại hơn: Bạn là đối tượng của tình yêu vô điều kiện của Đức Chúa Trời. Ngài nhìn bạn qua thập tự giá của Con Ngài và thấy sự thanh sạch, sự xưng công bình và giá trị vô hạn.

Bạn có thể bắt đầu hành trình tháo gỡ những sợi dây trói buộc của cảm giác tội lỗi sai lầm ngay hôm nay. Hãy hướng mắt về Chúa Giê-xu, “Đấng gánh tội lỗi chúng ta trong thân thể Ngài trên cây gỗ, hầu cho chúng ta là kẻ đã chết về tội lỗi, được sống cho sự công bình; lại nhân những lằn đòn của Ngài mà anh em đã được lành bịnh” (1 Phi-e-rơ 2:24). Những lằn đòn Ngài chịu mang lại sự chữa lành cho những vết thương của bạn, bao gồm cả vết thương cảm xúc mang tên “cảm giác tội lỗi”.

Bạn không còn là “nạn nhân” trong mắt Chúa, mà đang trở thành một “người sống sót” đầy dũng cảm, và tiến đến một “người tự do” đang từng bước được chữa lành bởi quyền năng của Thánh Linh. Hãy vững tin rằng Đức Chúa Trời, Đấng đã bắt đầu công việc tốt lành nơi bạn, sẽ tiếp tục cho đến ngày của Đức Chúa Jêsus Christ (Phi-líp 1:6). Hành trình còn phía trước, nhưng bạn bước đi trong ánh sáng của ân điển và lẽ thật giải phóng.