Một Cơ Đốc nhân có nên là người cấp tiến?

Trong một thế giới biến động không ngừng, nơi các giá trị văn hóa, xã hội và đạo đức thay đổi với tốc độ chóng mặt, mỗi tín hữu đều đối diện với một câu hỏi căn bản: Tôi nên giữ lập trường nào? Cụm từ "người cấp tiến" (progressive) thường gợi lên hình ảnh về sự cởi mở, thúc đẩy thay đổi, và thích ứng với những tư tưởng mới. Trái lại, "người bảo thủ" (conservative) lại gắn liền với việc gìn giữ truyền thống, bảo vệ các chân lý cố định. Vậy, với tư cách là một Cơ Đốc nhân, chúng ta thuộc về phe nào? Kinh Thánh – Lời vĩnh hằng của Đức Chúa Trời – cho chúng ta khung nền không chỉ để trả lời câu hỏi này, mà còn để vượt lên trên sự phân cực đơn giản ấy, hướng đến một đời sống cân bằng, trung tín và đầy năng quyền của Đức Thánh Linh.

I. PHÂN ĐỊNH THUẬT NGỮ: "CẤP TIẾN" THEO GÓC NHÌN KINH THÁNH

Trước khi đi sâu, chúng ta cần làm sáng tỏ ý nghĩa của "cấp tiến" trong bối cảnh đức tin. Từ góc độ thần học, chúng ta có thể xem xét hai phạm trù:

1. Cấp tiến về phương pháp và hình thức (Method & Form): Đây là sự linh động, sáng tạo trong cách thức truyền đạt Phúc Âm, thờ phượng và giao tiếp với thế giới. Sứ đồ Phao-lô là một hình mẫu xuất sắc: "Vì dầu tôi được tự do về mọi người, tôi đã tự ép mình làm tôi mọi cho mọi người, hầu cho tôi được nhiều người hơn... Tôi đã trở nên mọi cách cho mọi người, để cứu chuộc được một vài người không cứ cách nào" (1 Cô-rinh-tô 9:19, 22). Ở đây, chúng ta thấy một tinh thần "cấp tiến" trong chiến lược truyền giáo – thích ứng để gặp gỡ con người tại điểm nhu cầu của họ, mà không làm tổn hại đến nội dung Phúc Âm.

2. Cấp tiến về nội dung và giáo lý (Content & Doctrine): Đây là điều Kinh Thánh cảnh báo nghiêm khắc. "Hỡi anh em, tôi mong anh em chú ý về những kẻ gây nên bè đảng và làm gương xấu, nghịch cùng sự dạy dỗ mà anh em đã nhận; phải tránh xa họ" (Rô-ma 16:17). Chân lý cứu rỗi – rằng con người tội lỗi, Đấng Christ chết thay, sống lại và ban sự cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin – là bất biến (immutable). Không có sự "cấp tiến" hay tiến hóa nào đối với các giáo lý nền tảng này. Tiếng Hy Lạp cho "đạo" (doctrine) là didaskalia (διδασκαλία), hàm ý sự dạy dỗ được truyền lại. Giu-đe kêu gọi chúng ta "nài xin anh em chiến đấu vì đức tin đã truyền cho các thánh một lần đủ cả" (Giu-đe 1:3). Từ "truyền" (paradidōmi - παραδίδωμι) mang nghĩa giao phó, trao lại nguyên vẹn.

II. NỀN TẢNG BẤT BIẾN: NHỮNG ĐIỀU CHÚNG TA KHÔNG BAO GIỜ ĐƯỢC "CẤP TIẾN"

Làm nền cho mọi suy nghĩ, Cơ Đốc nhân phải bám rễ vào những chân lý không hề thay đổi:

• Thẩm quyền của Kinh Thánh: "Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình" (2 Ti-mô-thê 3:16). Lời Chúa là tiêu chuẩn tối cao, không phải xu hướng xã hội hay cảm xúc cá nhân.
• Đấng Christ Trung Tâm: "Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu" (Công vụ 4:12). Mọi sự cấp tiến làm lu mờ thân vị và công trình độc nhất của Chúa Giê-xu đều là sự phản bội lại Phúc Âm.
• Giáo lý về Tội lỗi và Ân điển: Sự nhận thức về tội lỗi (tiếng Hy Lạp: hamartia - ἁμαρτία, nghĩa là trật mục tiêu) là không đổi. "Vì mọi người đều đã phạm tội, thiếu mất sự vinh hiển của Đức Chúa Trời" (Rô-ma 3:23). Cứu Chúa của sự tha thứ cũng không đổi.
• Tiêu chuẩn đạo đức của Đức Chúa Trời: Các nguyên tắc thánh khiết của Đức Chúa Trời về sự sống, hôn nhân, sự thật, công lý... được bày tỏ trong Kinh Thánh phản ánh bản tính Ngài, chứ không phải là sản phẩm của một nền văn hóa cụ thể, nên chúng có giá trị vĩnh cửu.

III. TINH THẦN CẤP TIẾN THEO MẪU MỰC KINH THÁNH: THÍCH ỨNG ĐỂ CHINH PHỤC

Mặc dù có nền tảng bất biến, Kinh Thánh lại vẽ nên hình ảnh về một đức tin năng động, tiên phong và luôn thích ứng. Đây chính là sự "cấp tiến" theo ý muốn Đức Chúa Trời.

1. Cấp tiến trong Sứ mạng (The Great Commission Mentality): Mệnh lệnh cuối cùng của Chúa Giê-xu là một mệnh lệnh chuyển động: "Hãy đi..." (Ma-thi-ơ 28:19). Hội Thánh đầu tiên trong sách Công vụ là một Hội Thánh cấp tiến: họ sẵn sàng phá vỡ các rào cản văn hóa Do Thái để đem Phúc Âm đến cho dân Ngoại (Công vụ 10, 15). Phi-e-rơ, từ một người Do Thái "bảo thủ" về nghi lễ, đã được Đức Thánh Linh dẫn dắt để có một tầm nhìn "cấp tiến" về vương quốc Đức Chúa Trời.

2. Cấp tiến trong Tình yêu và Sự Công bằng (Social Justice & Mercy): Các tiên tri Cựu Ước như A-mốt, Ê-sai, Mi-chê là những nhà cải cách xã hội triệt để, công bố lời Đức Chúa Trời chống lại sự bất công, áp bức người nghèo. "Hãy làm sự công bình, ưa sự nhơn từ, và bước đi cách khiêm nhường với Đức Chúa Trời ngươi" (Mi-chê 6:8). Chúa Giê-xu đã "cấp tiến" trong việc đề cao phẩm giá của phụ nữ, trẻ em, người thu thuế và kẻ bệnh tật – những đối tượng bị gạt ra bên lề xã hội. Một đức tin không quan tâm đến công lý và lòng thương xót là một đức tin chết (Gia-cơ 2:17).

3. Cấp tiến trong Sự Thờ phượng và Truyền thông (Contextualization): Âm nhạc, nghệ thuật, công nghệ và ngôn ngữ thay đổi. Việc sử dụng những phương tiện mới để tôn vinh Đức Chúa Trời và loan báo Phúc Âm là điều đáng khích lệ, miễn là nội dung vẫn trung tín. Đa-vít đã "cấp tiến" khi đưa hòm giao ước về Giê-ru-sa-lem với sự nhảy múa và âm nhạc rầm rộ (2 Sa-mu-ên 6), khác hẳn với truyền thống trước đó.

IV. ỨNG DỤNG THỰC TẾ: SỐNG ĐỨC TIN CÂN BẰNG TRONG THỜI ĐẠI BIẾN ĐỔI

Làm thế nào để chúng ta áp dụng những nguyên tắc này vào đời sống hằng ngày?

1. Hãy là Người "Cấp tiến" Trong Cách Thức, "Bảo thủ" Trong Nội Dung: Hãy cởi mở với các phương pháp mới để kết nối với hàng xóm, chia sẻ đức tin trên mạng xã hội, hoặc thiết kế các buổi nhóm có ý nghĩa. Nhưng hãy kiên định với sứ điệp về thập tự giá và sự phục sinh.

2. Nuôi dưỡng Tâm Trí Biến Đổi (Renewed Mind): Sứ đồ Phao-lô kêu gọi: "Đừng làm theo đời nầy, nhưng hãy biến hóa bởi sự đổi mới của tâm thần mình" (Rô-ma 12:2). Động từ "biến hóa" trong tiếng Hy Lạp là metamorphoō (μεταμορφόω), cùng gốc với "metamorphosis" - sự biến hình. Tâm trí chúng ta phải được Đức Thánh Linh và Lời Chúa biến đổi liên tục, để có thể phân biệt (discern) đâu là ý muốn tốt lành, đẹp lòng và trọn vẹn của Đức Chúa Trời. Điều này đòi hỏi sự nghiên cứu Kinh Thánh chăm chỉ và cầu nguyện.

3. Giữ Thái độ Khiêm nhường và Có Thể Dạy dược (Teachability): Hãy sẵn sàng xét lại các truyền thống của Hội Thánh hay quan điểm cá nhân nếu chúng không dựa trên Kinh Thánh. Nhưng cũng hãy vâng lời những người lãnh đạo thuộc linh mà Chúa đặt để (Hê-bơ-rơ 13:17). Sự cấp tiến thực sự không phải là nổi loạn, mà là vâng phục sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh.

4. Ưu tiên Tình yêu và Sự Hiệp nhất: Trong những vấn đề không thuộc giáo lý cốt lõi (adiaphora – những điều trung lập), hãy thể hiện sự tự do trong Đấng Christ với tình yêu thương. "Hãy cố gắng giữ sự hiệp một của Thánh Linh bởi sự hòa thuận gắn bó với nhau" (Ê-phê-sô 4:3). Một Cơ Đốc nhân chân chính cấp tiến trong tình yêu thương, là dấu hiệu lớn nhất để thế gian nhận biết chúng ta (Giăng 13:35).

V. KẾT LUẬN: ĐỨC TIN CĂN CỨ TRÊN LỜI HỨA, HƯỚNG VỀ TƯƠNG LAI

Vậy, một Cơ Đốc nhân có nên là người cấp tiến? Câu trả lời là "Có" – nhưng là một sự cấp tiến được định hình bởi Lời Chúa và hướng dẫn bởi Đức Thánh Linh. Chúng ta không bám víu vào quá khứ một cách mù quáng, cũng không chạy theo tương lai một cách thiếu suy xét. Thay vào đó, chúng ta đứng vững trên Nền Đá không hề hư nát là Đấng Christ và Lời Ngài (1 Cô-rinh-tô 3:11), đồng thời tiến bước với Đại Mạng Lệnh thúc giục chúng ta tiến về phía trước.

Hãy là người cấp tiến nhất trong tình yêu thương, trong lòng thương xót, trong sự sáng tạo để phục vụ, và trong nhiệt huyết truyền giáo. Nhưng cũng hãy là người bảo thủ nhất trong việc gìn giữ chân lý Phúc Âm, trong sự thánh khiết cá nhân, và trong lòng trung tín với Đấng Christ. Cuối cùng, đích đến của chúng ta không phải là một xã hội lý tưởng do con người xây dựng, mà là "trời mới đất mới, là nơi sự công bình ở" (2 Phi-e-rơ 3:13). Một Cơ Đốc nhân thật sự là một người lữ hành, luôn tiến bước với hy vọng sống động về sự trở lại của Vua mình, và trong khi chờ đợi, họ sống một cách "cấp tiến" để ánh sáng của Vương Quốc ấy chiếu rọi vào mọi ngõ ngách của thế giới hiện tại.

"Ấy vậy, anh em chớ trở nên như người ta, nhưng hãy biến hóa bởi sự đổi mới của tâm thần mình, để thử cho biết ý muốn tốt lành, đẹp lòng và trọn vẹn của Đức Chúa Trời là thể nào." (Rô-ma 12:2)