Jesus juke" là gì?

Trong đời sống giao tiếp và cộng đồng Cơ Đốc, đặc biệt trong bối cảnh đa văn hóa ngày nay, chúng ta thường bắt gặp những tình huống đối thoại thú vị, và đôi khi là những khoảnh khắc lúng túng. Một trong những hiện tượng như vậy được biết đến với cái tên "Jesus Juke". Thuật ngữ này, tuy không xuất hiện trong Kinh Thánh, nhưng mô tả một thực tế phổ biến cần được soi xét dưới ánh sáng Lời Chúa để chúng ta có thể trở nên những chứng nhân khôn ngoan và đầy ơn.

Thuật ngữ "Jesus Juke" được cho là phổ biến bởi blogger Cơ Đốc Jon Acuff. Nó là một ẩn dụ lấy từ môn bóng bầu dục Mỹ, nơi một cầu thủ chạy bóng (running back) thực hiện động tác giả (juke) để đánh lừa đối thủ và chạy theo hướng khác. Trong bối cảnh đời sống, "Jesus Juke" chỉ hành động đột ngột và đôi khi gượng ép "chuyển hướng" một cuộc trò chuyện vui vẻ, thông thường, hoặc về một chủ đề trần tục sang một bài học đạo đức, tâm linh hay sự khiển trách có liên quan đến Chúa Giê-xu.

Ví dụ: Một nhóm bạn đang vui vẻ chia sẻ về kỳ nghỉ ở bãi biển, một người đột nhiên nói: "Thật tốt khi các bạn được nghỉ ngơi, nhưng chúng ta có nghĩ về những linh hồn đang hư mất trên những bãi biển đó không?" Sự chuyển hướng đột ngột này, với ý tốt muốn hướng về Chúa, lại có thể tạo ra không khí nặng nề, cảm giác bị phán xét và khiến cuộc trò chuyện tự nhiên bị "đóng băng".

Để đánh giá hiện tượng này, chúng ta cần quay về nguyên tắc nền tảng mà Chúa Giê-xu đã dạy: "Vậy, hãy khôn ngoan như con rắn, đơn sơ như chim bồ câu" (Ma-thi-ơ 10:16). Chúa Giê-xu sai các môn đồ ra đi rao giảng trong một thế giới thù nghịch. Sự "khôn ngoan" (φρόνιμος - *phronimos*, có nghĩa là thận trọng, khôn sáng, có óc phán đoán) liên quan đến cách thức, thời điểm và phương pháp. Sự "đơn sơ" (ἀκέραιος - *akeraios*, có nghĩa là thuần khiết, chân thật, không pha tạp) liên quan đến động cơ và tấm lòng.

Một "Jesus Juke" thiếu khôn ngoan thường vi phạm nguyên tắc này. Nó có thể xuất phát từ động cơ đơn sơ (muốn làm vinh hiển Chúa), nhưng lại thiếu sự khôn ngoan về thời điểm (Ecclesiastes 3:7 - "Có kỳ làm thinh, có kỳ nói"), về cách thức (Cô-lô-se 4:6 - "Lời nói anh em phải có ân hậu theo luôn, và nêm thêm muối"), và về sự đồng cảm (Rô-ma 12:15 - "Hãy vui với kẻ vui, khóc với kẻ khóc").

Kinh Thánh không ngần ngại kêu gọi chúng ta đem Đấng Christ vào mọi lĩnh vực đời sống. Sứ đồ Phao-lô dạy: "Dầu anh em ăn, dầu uống, hay làm sự chi khác, hãy làm mọi sự vì sự vinh hiển của Đức Chúa Trời" (1 Cô-rinh-tô 10:31). Tuy nhiên, cũng chính Phao-lô dạy về nguyên tắc tự nguyện và xây dựng: "Mọi sự đều có phép làm, nhưng chẳng phải mọi sều có ích... Chớ ai tìm lợi riêng cho mình, nhưng mỗi người trong anh em hãy tìm lợi kẻ khác" (1 Cô-rinh-tô 10:23-24).

Vấn đề của "Jesus Juke" không nằm ở việc nói về Chúa, mà nằm ở phương cách và hiệu quả. Nó thường:

• Phá Vỡ Sự Kết Nối: Thay vì xây dựng mối quan hệ như cầu nối để chia sẻ Phúc Âm, nó tạo ra bức tường ngăn cách.
• Thiếu Sự Đồng Cảm: Nó bỏ qua việc "vui với kẻ vui" để ngay lập tức đưa ra một viễn cảnh "thuộc linh" nặng nề hơn.
• Có Thể Xuất Phát Từ Lòng Tự Tôn: Đôi khi, nó là cách để người nói chứng tỏ mình "thuộc linh" hơn, "quan tâm đến những điều trên trời" hơn người đối thoại, rơi vào cái bẫy của sự so sánh và kiêu ngạo (Ga-la-ti 6:3).

Chúa Giê-xu, Đấng rao giảng trực tiếp và đầy uy quyền nhất, cũng vô cùng tế nhị trong cách tiếp cận. Với người đàn bà Sa-ma-ri bên giếng nước (Giăng 4), Ngài không mở đầu bằng: "Ngươi đang sống trong tội ngoại tình!". Thay vào đó, Ngài bắt đầu từ một nhu cầu vật chất rất đời thường: "Cho ta xin chút nước uống" (câu 7). Cuộc trò chuyện diễn ra tự nhiên, từ nước uống đến nước sống, rồi đến đời sống riêng tư của bà. Chúa Giê-xu đã "dẫn dắt" (lead) hơn là "đánh lừa" (juke) cuộc trò chuyện.

Tương tự, trong bài giảng trên núi, Chúa Giê-xu dùng những hình ảnh rất đời thường như muối, đèn, chim trời, hoa huệ để dạy về các nguyên tắc nước Đức Chúa Trời (Ma-thi-ơ 5-7). Phao-lô, khi đứng tại A-rê-ô-ba, đã không lên án thần tượng của người A-then ngay lập tức. Ông khéo léo bắt đầu từ bàn thờ "kính thần không biết" và trích dẫn thi nhân của họ để dẫn đến Đấng Tạo Hóa chân thật (Công vụ 17:22-28). Đây là sự khôn ngoan của người gieo giống, biết chuẩn bị đất trước khi gieo hạt.

Làm thế nào để chúng ta tránh cái bẫy của "Jesus Juke" thiếu khôn ngoan mà vẫn trung tín làm chứng cho Chúa?

1. Trau Dồi Nghệ Thuật Lắng Nghe và Đặt Câu Hỏi: Thay vì chuẩn bị sẵn một "cú đánh lừa" thuộc linh, hãy thật lòng lắng nghe. Hãy đặt những câu hỏi mở để hiểu tấm lòng và trải nghiệm của người đối diện. Chính Chúa Giê-xu thường hỏi: "Ngươi muốn ta làm gì cho ngươi?" (Mác 10:51).

2. Xây Dựng Mối Quan Hệ Chân Thật: Phúc Âm được truyền đạt mạnh mẽ nhất trong bối cảnh của các mối quan hệ tin cậy. Hãy đầu tư thời gian để vui, buồn, chia sẻ những điều bình thường trong đời sống. Điều này tạo nên "sự tin cậy" (πιστις - *pistis*, cũng có nghĩa là đức tin) cho lời chứng của bạn.

3. Sử Dụng Sự Chuyển Tiếp Tự Nhiên: Nếu Chúa Thánh Linh mở cơ hội, hãy chuyển tiếp cách tự nhiên. Từ câu chuyện về công việc, có thể chia sẻ về sự cậy trông Chúa trong áp lực. Từ câu chuyện gia đình, có thể cảm tạ Chúa về phước hạnh. "Hãy hết lòng tôn Đấng Christ là thánh, và phải sẵn sàng để trả lời mọi kẻ hỏi lẽ về sự trông cậy trong anh em, với sự nhu mì và kính sợ" (1 Phi-e-rơ 3:15). Chú ý: "sẵn sàng trả lời khi được hỏi" khác với "chủ động chặn đầu câu chuyện để nói".

4. Cầu Nguyện Xin Sự Khôn Ngoan Từ Trên Cao: Sự khôn ngoan thật là món quà từ Đức Chúa Trời (Gia-cơ 1:5). Hãy cầu nguyện trước các mối tương giao, xin Chúa ban cho sự nhạy cảm thuộc linh để biết khi nào nên nói, nói điều gì và khi nào nên im lặng.

5. Tập Trung Vào Phúc Âm Ân Điển, Không Phải Lời Lẽ Lên Án: Trọng tâm của chúng ta là rao truyền "tin lành" — tin vui về ân điển và sự cứu rỗi trong Đấng Christ, chứ không phải tạo thêm gánh nặng luật pháp. Thông điệp của chúng ta phải được "nêm thêm muối" (Cô-lô-se 4:6) — vừa có tác dụng bảo quản chân lý, vừa tạo hương vị hấp dẫn, chứ không phải là liều thuốc đắng khó nuốt.

Hiện tượng "Jesus Juke" cho chúng ta một bài học quý giá về sự khôn ngoan trong giao tiếp và làm chứng. Là con cái Chúa, chúng ta khao khát mọi lời nói, việc làm đều tôn vinh Ngài. Nhưng Chúa của chúng ta là Đấng đầy khôn ngoan và sáng tạo. Ngài đã dựng nên muôn loài vạn vật với sự đa dạng tuyệt vời, và Ngài cũng muốn chúng ta khôn ngoan trong cách chúng ta đem ánh sáng của Ngài vào thế giới đa dạng này.

Hãy từ bỏ những "cú đánh lừa" gượng ép, gây sốc. Thay vào đó, hãy cầu xin Chúa giúp chúng ta trở nên những cầu nối chân thành, những người bạn đồng hành đầy yêu thương, và những người kể chuyện khéo léo về tình yêu vĩ đại của Ngài. Hãy để đời sống chúng ta—trong cả những điều "bình thường" nhất—tỏa ra hương thơm của Đấng Christ, để khi cơ hội đến, lời chứng của chúng ta sẽ là sự tràn đầy tự nhiên từ một tấm lòng đầy ắp Chúa, chứ không phải là một cú "chuyển hướng" đột ngột và xa lạ.

“Lời nói anh em phải có ân hậu theo luôn, và nêm thêm muối, để cho anh em biết nên đối đáp mỗi người là thể nào.” (Cô-lô-se 4:6)