Kinh Thánh nói gì về sự kiên nhẫn?

Trong một thế giới đề cao sự nhanh chóng, tức thời và thỏa mãn ngay lập tức, đức tính kiên nhẫn (*patientia* trong tiếng Latin) dường như là một “ngoại tệ” hiếm có và khó tích lũy. Thế nhưng, xuyên suốt mạch văn của Kinh Thánh, sự kiên nhẫn không phải là một lựa chọn tính cách thuần túy, mà là một phẩm chất nền tảng, một dấu hiệu của sự trưởng thành thuộc linh và là bằng chứng của đời sống được Thánh Linh điều khiển. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá cội nguồn, bản chất, gương mẫu và sự ứng dụng thực tiễn của sự kiên nhẫn theo quan điểm Kinh Thánh.

Để hiểu sâu sắc khái niệm này, chúng ta cần trở về với nguyên ngữ Hê-bơ-rơ và Hy Lạp.

Trong Cựu Ước, từ then chốt thường được dịch là “kiên nhẫn” hoặc “chờ đợi” là “sabar” (שבר). Từ này mang sắc thái mạnh mẽ của sự bền bỉ, chịu đựng, gắn bó và hy vọng dai dẳng. Nó không phải là sự thụ động, mà là một hành động chủ động, kiên quyết gắn bó với Chúa và lời hứa của Ngài giữa nghịch cảnh. Thi thiên 40:1 minh họa rõ: “Tôi chờ đợi Đức Giê-hô-va cách kiên nhẫn, Ngài nghiêng qua nghe tiếng kêu cầu của tôi.” (Chữ “chờ đợi” ở đây là qavah – một từ khác cũng mang ý “trông mong, chờ đợi một cách sốt sắng”).

Trong Tân Ước, hai từ Hy Lạp quan trọng là:
1. “Hupomonē” (ὑπομονή): Đây là từ được sử dụng phổ biến nhất. Nó ghép từ hupo (dưới) và menō (ở lại). Nghĩa đen là “ở lại dưới” một gánh nặng, một sự thử thách. Nó diễn tả sự kiên trì, bền đỗ, chịu đựng một cách anh dũng và không lùi bước. Hupomonē là sức mạnh nội tâm không bị khuất phục bởi hoàn cảnh (Rô-ma 5:3-4, Gia-cơ 1:3).
2. “Makrothumia” (μακροθυμία): Ghép từ makros (dài) và thumos

Như vậy, kiên nhẫn trong Kinh Thánh có hai mặt: hupomonē – kiên trì với hoàn cảnh, và makrothumia – nhịn nhục với con người.

Sự kiên nhẫn của con người bắt nguồn từ và bắt chước sự kiên nhẫn của chính Đức Chúa Trời. Ngài là Đấng kiên nhẫn tối thượng.

• Kiên nhẫn trong sự nhân từ và chậm giận: “Đức Giê-hô-va! Đức Giê-hô-va! là Đức Chúa Trời nhân từ, thương xót, chậm giận, đầy dẫy ân huệ và thành thực” (Xuất Ê-díp-tô Ký 34:6). Sự “chậm giận” (*erek appayim* – “dài mũi”) ở đây chính là makrothumia. Sự kiên nhẫn của Ngài là cơ hội cho sự ăn năn (II Phi-e-rơ 3:9).
• Kiên nhẫn trong sự chịu đựng: Suốt lịch sử dân Y-sơ-ra-ên, Đức Chúa Trời đã bày tỏ hupomonē khôn lường trước sự phản nghịch của họ. Nê-hê-mi 9:30 tóm tắt: “Ngài nhịn nhục chúng nó lâu năm.”
• Chúa Giê-xu Christ – Gương Mẫu Hoàn Hảo: Sự kiên nhẫn của Chúa Giê-xu được bày tỏ trọn vẹn trong thân vị Ngài. Ngài kiên nhẫn với các môn đồ chậm hiểu (Mác 9:19), với đám đông (Ma-thi-ơ 15:32), và trên hết là trong sự chịu đựn g khổ hình thập tự: “Ngài bị rủa mà chẳng rủa lại, chịu nạn mà không hề ngăm dọa, nhưng cứ phó mình cho Đấng xử đoán công bình” (I Phi-e-rơ 2:23). Phi-líp 2:6-8 mô tả hành trình tự hạ kiên nhẫn vĩ đại của Ngài.

Trong danh sách chín bông trái của Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23), “nhịn nhục” (makrothumia) được liệt kê. Điều này xác nhận kiên nhẫn không phải là nỗ lực thuần túy của ý chí con người, mà là kết quả của đời sống được Thánh Linh Đức Chúa Trời điều khiển. Nó đi cùng với tình yêu thương, sự vui mừng và bình an.

Hơn nữa, sự kiên nhẫn là thước đo và bằng chứng của đức tin sống động:
- Thử nghiệm đức tin sinh ra kiên nhẫn: “… anh em biết rằng sự thử thách đức tin anh em sinh ra sự nhịn nhục. Song sự nhịn nhục phải làm trọn việc nó, hầu cho chính mình anh em cũng trọn lành trọn vẹn, không thiếu thốn chút nào” (Gia-cơ 1:3-4). Vòng tròn thuộc linh là: Thử thách -> Đức tin được tinh luyện -> Kiên nhẫn -> Sự trưởng thành/toàn vẹn.
- Kiên nhẫn trong hi vọng là dấu hiệu của con cái Đức Chúa Trời: Rô-ma 8:25 khẳng định: “Nhưng nếu chúng ta trông điều mình chưa thấy, thì đợi chờ điều đó một cách nhịn nhục.” Sự kiên nhẫn gắn liền với niềm hy vọng về sự trở lại của Chúa và sự cứu chuộc cuối cùng (Tít 2:13).

Kinh Thánh đầy dẫy những hình ảnh sống động về sự kiên nhẫn:

• Áp-ra-ham: Ông “… đã kiên nhẫn chờ đợi, rồi mới được điều đã hứa” (Hê-bơ-rơ 6:15). Ông chờ đợi đứa con trong lời hứa suốt 25 năm.
• Gióp: Ông trở thành biểu tượng của hupomonē. Gia-cơ 5:11 viện dẫn: “… anh em đã nghe về sự nhịn nhục của Gióp, và đã thấy cái kết cuộc mà Chúa ban cho người…” Sự kiên nhẫn của Gióp không phải là im lặng cam chịu, mà là sự bám víu vào Đấng Tạo Hóa giữa những nghi vấn đau đớn (Gióp 13:15).
• Chúa Giê-xu: Như đã đề cập, Ngài là “Đấng làm đầu và cuối cùng cùng của đức tin, tức là Đấng vì sự vui mừng đã đặt trước mặt mình, chịu lấy thập tự giá, khinh điều sỉ nhục, và hiện nay ngồi bên hữu ngai Đức Chúa Trời” (Hê-bơ-rơ 12:2). Sự kiên nhẫn của Ngài hướng đến mục đích và phần thưởng.
• Phao-lô: Sứ đồ đã liệt kê “sự nhịn nhục” như một phần trong hồ sơ phục vụ của mình (II Cô-rinh-tô 6:4, 12:12). Ông học được bí quyết: “Tôi làm được mọi sự nhờ Đấng ban thêm sức cho tôi” (Phi-líp 4:13).

Làm thế nào để phát triển sự kiên nhẫn thuộc linh này? Dưới đây là một số nguyên tắc dựa trên Kinh Thánh:

1. Nhận Biết Mục Đích của Chúa Trong Sự Chờ Đợi: Hoàn cảnh khó khăn hay thời gian chờ đợi không phải là sự lãng phí. Đó là “lò luyện” của Đức Chúa Trời để tinh luyện đức tin (I Phi-e-rơ 1:7), xây dựng tính cách (Rô-ma 5:3-4), và dạy chúng ta lệ thuộc hoàn toàn vào Ngài.

2. Tập Trung vào Lời Hứa, Không Nhìn Vào Hoàn Cảnh: Như Áp-ra-ham, chúng ta cần “… chẳng yếu đuối trong đức tin… nhưng càng mạnh mẽ, ngợi khen Đức Chúa Trời, và trọn tin chắc rằng điều chi Đức Chúa Trời đã hứa, Ngài cũng có quyền làm trọn được” (Rô-ma 4:19-21). Hãy ghi nhớ các lời hứa của Chúa trong Lời Ngài.

3. Cầu Nguyện Với Sự Tạ Ơn và Phó Thác: “Hãy vui mừng mãi mãi, cầu nguyện không thôi, phàm việc gì cũng tạ ơn Chúa; vì ý muốn của Đức Chúa Trời trong Đức Chúa Giê-xu Christ đối với anh em là như vậy” (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:16-18). Sự tạ ơn chuyển hướng tâm trí khỏi sự bức xúc sang sự tốt lành của Chúa.

4. Sống Trong Cộng Đồng và Học Từ Gương Của Người Khác: Hê-bơ-rơ 10:24-25 khuyến khích chúng ta quan tâm khích lệ nhau. Nhìn vào gương kiên nhẫn của các tín hữu trưởng thành (Gia-cơ 5:10-11) sẽ cho chúng ta sức mạnh.

5. Thực Hành Makrothumia (Nhịn Nhục) Trong Các Mối Quan Hệ: “Hãy chịu đựng lẫn nhau, và nếu một người trong anh em có sự gì phàn nàn với kẻ khác, thì hãy nhường nhịn nhau; Chúa đã tha thứ anh em thể nào, thì anh em cũng phải tha thứ thể ấy” (Cô-lô-se 3:13). Sự kiên nhẫn với người khác bắt nguồn từ việc nhận biết chúng ta đã được Chúa kiên nhẫn với mình dường bao.

Sự kiên nhẫn theo Kinh Thánh không phải là thái độ bất động, cam chịu số phận. Đó là một sức mạnh năng động, chủ động, được nuôi dưỡng bởi đức tin nơi một Đức Chúa Trời thành tín và nhân từ. Nó là hupomonē – sự bền đỗ anh dũng dưới thử thách, và makrothumia – lòng khoan dung nhịn nhục với những khiếm khuyết của người khác. Cả hai đều bắt nguồn từ Thánh Linh và được hoàn thiện trong mối tương giao với Chúa Cơ Đốc.

Cuối cùng, sự kiên nhẫn của chúng ta có một đích điểm vinh quang: “Vậy, hỡi anh em, hãy nhịn nhục cho đến kỳ Chúa đến. Kìa, người làm ruộng trông đợi sản vật quí báu của đất, nhịn nhục cho đến khi chịu mưa đầu mùa và cuối mùa. Anh em cũng vậy, hãy nhịn nhục; bền lòng, vì kỳ Chúa đến gần rồi” (Gia-cơ 5:7-8). Hãy sống và bền đỗ trong sự kiên nhẫn, vì biết rằng mùa gặt vui mừng chắc chắn sẽ đến.