Kinh Thánh nói gì về việc tiết kiệm tiền bạc?
Trong xã hội hiện đại, tiền bạc đóng một vai trò quan trọng, và việc quản lý tài chính cá nhân là điều cần thiết. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi sử dụng tiền bạc cách khôn ngoan theo ý muốn của Đức Chúa Trời. Kinh Thánh không chỉ dạy về sự cho đi mà còn nhắc đến việc tiết kiệm, dự trữ và lên kế hoạch cho tương lai. Bài viết này sẽ khám phá những nguyên tắc Kinh Thánh về tiết kiệm tiền bạc, cùng với những cảnh báo về việc tích trữ thái quá và sự cân bằng giữa tiết kiệm, cho đi và tín thác nơi Chúa.
Nền Tảng Kinh Thánh về Quản Lý Tiền Bạc
Trước khi bàn về tiết kiệm, chúng ta cần hiểu quan điểm của Kinh Thánh về tiền bạc và của cải. Trong Thi-thiên 24:1, Đa-vít viết: “Đất và muôn vật trên đất, thế gian và những kẻ ở trong đó đều thuộc về Đức Giê-hô-va.” Ha-gai 2:8 cũng khẳng định: “Bạc, vàng đều thuộc về ta.” Điều này cho thấy Đức Chúa Trời là chủ sở hữu tối cao của mọi thứ; chúng ta chỉ là những quản gia quản lý tài sản Ngài giao phó (1 Cô-rinh-tô 4:2). Vì vậy, việc quản lý tiền bạc không chỉ là vấn đề tài chính cá nhân mà còn là trách nhiệm thuộc linh.
Khái niệm quản gia (stewardship) nhấn mạnh rằng chúng ta phải trung tín với những gì Chúa ban (Lu-ca 16:10-12). Tiết kiệm là một phần của sự trung tín ấy, giúp chúng ta chuẩn bị cho tương lai, chăm lo gia đình và tiếp tục làm việc lành.
Tiết Kiệm Theo Lời Chúa
Kinh Thánh chứa nhiều lời dạy rõ ràng về việc tiết kiệm và chuẩn bị cho ngày mai.
Gương của loài kiến
Châm-ngôn 6:6-8 viết: “Hỡi kẻ biếng nhác, hãy đi đến loài kiến; khá xem xét cách nó ăn ở mà học khôn ngoan. Tuy nó không có hoặc tướng, hoặc quản, hoặc kẻ cai trị, nó cũng biết sắm sửa lương thực mình trong mùa hè, và thâu trữ đồ ăn trong mùa gặt.” Đức Chúa Trời dùng con kiến nhỏ bé để dạy chúng ta về sự chăm chỉ, lên kế hoạch và dự trữ cho thời điểm khó khăn. Tiết kiệm không phải là tham lam mà là sự khôn ngoan, nhận biết rằng tương lai có thể có nhu cầu.
Người khôn tích trữ
Châm-ngôn 21:20 nói: “Có bửu vật và dầu trong nhà người khôn ngoan; nhưng kẻ ngu muội nuốt nó đi.” Ở đây, “bửu vật” (tiền bạc, của cải) và “dầu” (tượng trưng cho nguồn lực) được tích trữ bởi người khôn ngoan, còn kẻ dại thì tiêu xài hết ngay. Câu này khuyến khích chúng ta dành dụm một phần thu nhập để có nguồn lực khi cần.
Chia phần cho nhiều nơi
Truyền-đạo 11:2 dạy: “Hãy phân phát phần cho bảy, hoặc cho tám người; vì ngươi không biết tai họa nào sẽ xảy ra trên đất.” Nguyên tắc này có thể áp dụng vào việc đa dạng hóa đầu tư, không bỏ hết trứng vào một giỏ, để giảm rủi ro và bảo toàn tài sản. Đây là hình thức tiết kiệm thông minh.
Gương của Giô-sép
Trong Cựu Ước, Giô-sép đã dự trữ lúa mì trong bảy năm được mùa để chuẩn bị cho bảy năm đói kém (Sáng-thế Ký 41). Hành động này không chỉ cứu Ai Cập mà còn cả gia đình ông. Đức Chúa Trời ban sự khôn ngoan cho Giô-sép để lập kế hoạch dài hạn, cho thấy việc tiết kiệm và dự trữ là ý muốn của Ngài trong hoàn cảnh đó.
Chu cấp cho gia đình
1 Ti-mô-thê 5:8 dạy: “Ví bằng có ai không săn sóc đến bà con mình, nhứt là không săn sóc đến người nhà mình, ấy là người chối bỏ đức tin, lại xấu hơn người không tin nữa.” Một trong những cách chúng ta săn sóc gia đình là chuẩn bị tài chính cho những nhu cầu hiện tại và tương lai. Tương tự, 2 Cô-rinh-tô 12:14 nhắc nhở các bậc cha mẹ nên để dành cho con cái chứ không phải ngược lại.
Châm-ngôn 13:22 cũng nói: “Người lành lưu truyền gia sản cho con cháu mình; song của cải kẻ có tội dành cho người công bình.” Việc để lại di sản cho con cháu là điều tốt, thể hiện sự chu đáo và trách nhiệm.
Lập kế hoạch và tính toán chi phí
Chúa Giê-xu dùng ví dụ về người xây tháp trong Lu-ca 14:28-30: “Vì có ai trong các ngươi muốn xây một cái tháp, trước hết ngồi xuống tính phí tổn, xem mình có đủ của để làm cho xong việc chăng? e khi đã đặt nền rồi mà không làm xong được, thì mọi người thấy liền chê cười.” Nguyên tắc này áp dụng cho mọi dự án tài chính: cần phải tính toán trước, tiết kiệm đủ rồi mới hành động, tránh nợ nần.
Những Lời Cảnh Báo Về Việc Tích Trữ Của Cải
Mặc dù Kinh Thánh khuyến khích tiết kiệm, nhưng cũng cảnh báo chống lại sự tham lam, tích trữ vì lòng ích kỷ, và đặt hy vọng nơi tiền bạc.
Người giàu dại
Trong Lu-ca 12:13-21, Chúa Giê-xu kể dụ ngôn về người giàu dại. Người này thu hoạch nhiều, xây kho lớn hơn để chứa của cải và nói với linh hồn mình: “Hồn ơi, mầy đã được nhiều của để dành dùng lâu năm; thôi, hãy nghỉ, ăn uống, và vui vẻ.” Nhưng Đức Chúa Trời phán: “Hỡi kẻ dại! Chính đêm nay linh hồn ngươi sẽ bị đòi lại; vậy những của cải ngươi đã sắm sẵn sẽ thuộc về ai?” Rồi Ngài kết luận: “Kẻ nào thâu trữ của cho mình, mà không giàu có nơi Đức Chúa Trời, thì cũng như vậy.” Dụ ngôn này cho thấy việc tích trữ của cải mà quên mất Chúa và linh hồn mình là điên dại. Chúng ta không nên đặt an toàn của mình nơi tiền bạc.
Kho tàng trên đất và kho tàng trên trời
Trong Ma-thi-ơ 6:19-21, Chúa Giê-xu dạy: “Các ngươi đừng chứa của cải ở dưới đất, là nơi có sâu mối, ten rét làm hư, và kẻ trộm đào ngạch khoét vách mà lấy; nhưng phải chứa của cải ở trên trời, là nơi chẳng có sâu mối, ten rét làm hư, cũng chẳng có kẻ trộm đào ngạch khoét vách mà lấy. Vì chưng của cải ngươi ở đâu, thì lòng ngươi cũng ở đó.” Lời này không cấm tiết kiệm, nhưng cảnh báo chúng ta đừng xem của cải đời này là mục đích tối hậu. Chúng ta cần đầu tư vào Nước Trời qua việc cho đi và phục vụ.
Sự nguy hiểm của lòng tham tiền
1 Ti-mô-thê 6:9-10 cảnh báo: “Những kẻ muốn nên giàu sa vào sự cám dỗ, mắc bẫy dò, ngã vào nhiều sự tham muốn vô lý thiệt hại, là sự làm đắm người ta vào sự hủy hoại hư mất. Bởi chưng sự tham tiền bạc là cội rễ mọi điều ác...” Tiết kiệm trở nên xấu khi lòng chúng ta bắt đầu tham lam, tìm kiếm sự giàu có để thỏa mãn bản thân. Hê-bơ-rơ 13:5 nhắc: “Chớ tham tiền; hãy lấy điều mình có làm đủ rồi, vì chính Đức Chúa Trời có phán rằng: Ta sẽ chẳng lìa ngươi đâu, chẳng bỏ ngươi đâu.”
Của cải hư nát
Gia-cơ 5:1-3 viết: “Hỡi kẻ giàu có kia, hãy khóc lóc, rên siết vì cớ hoạn nạn sẽ xảy đến cho các ngươi! Tài sản các ngươi đã hư nát, quần áo đã bị mối ăn. Vàng bạc các ngươi đã bị ten rét, ten rét nó sẽ làm chứng nghịch cùng các ngươi, và nó sẽ ăn thịt các ngươi như lửa vậy.” Lời này nhấn mạnh sự vô ích của việc tích trữ của cải mà không dùng cho mục đích tốt.
Sự Cân Bằng Giữa Tiết Kiệm và Cho Đi
Kinh Thánh dạy chúng ta phải quản lý tài chính với tấm lòng rộng rãi. Tiết kiệm và cho đi không loại trừ nhau; chúng bổ sung khi được thực hiện trong sự hướng dẫn của Thánh Linh.
Cho đi với tấm lòng quảng đại
2 Cô-rinh-tô 9:6-8 dạy: “Hễ ai gieo ít thì gặt ít; ai gieo nhiều thì gặt nhiều... Mỗi người nên tùy theo lòng mình đã định mà quyên ra, không phải phàn nàn hay miễn cưỡng; vì Đức Chúa Trời yêu kẻ vui lòng cho.” Chúng ta không nên vì tiết kiệm mà giữ lại phần nên dâng cho Chúa. Hãy dâng hiến trước rồi mới tiết kiệm và chi tiêu phần còn lại.
Châm-ngôn 3:9-10 hứa: “Hãy lấy tài vật và huê lợi đầu mùa của con mà tôn vinh Đức Giê-hô-va; vậy, các vựa lẫm con sẽ đầy dư dật, và các thùng con sẽ tràn rượu mới.” Việc dâng hiến đầu tiên bày tỏ sự tôn trọng và tin cậy Chúa, và Ngài sẽ chu cấp cho chúng ta.
Tin cậy Đức Chúa Trời là Đấng chu cấp
Ma-thi-ơ 6:25-34 dạy chúng ta đừng lo lắng về của ăn, áo mặc, vì Cha trên trời biết chúng ta cần mọi điều đó. Hãy tìm kiếm Nước Đức Chúa Trời trước, rồi mọi sự sẽ được ban cho. Điều này không có nghĩa là không tiết kiệm, nhưng là đặt sự tin cậy đúng chỗ: tiền bạc không bảo đảm tương lai, chỉ có Chúa mới bảo đảm. Tiết kiệm trong tinh thần phó thác, không lo âu.
Ứng Dụng Thực Tế Trong Đời Sống Cơ Đốc
Dựa trên những nguyên tắc Kinh Thánh, dưới đây là một số bước thực hành để tiết kiệm cách khôn ngoan:
- Lập ngân sách: Hãy ghi lại thu nhập và chi tiêu, phân bổ các khoản cần thiết. Theo nguyên tắc 50/30/20 hoặc 10% tiết kiệm, 10% dâng hiến, 80% chi tiêu. Điều chỉnh tùy hoàn cảnh.
- Quỹ khẩn cấp: Mục tiêu đầu tiên là dành dụm 3-6 tháng chi phí sinh hoạt để đối phó với bất ngờ (thất nghiệp, bệnh tật, sửa chữa). Điều này giúp không rơi vào nợ nần và bình an tâm trí.
- Tiết kiệm cho mục tiêu dài hạn: Giáo dục con cái, mua nhà, hưu trí. Sử dụng các công cụ tiết kiệm hoặc đầu tư an toàn, tránh rủi ro cao.
- Tránh nợ không cần thiết: Châm-ngôn 22:7: “Kẻ giàu cai trị kẻ nghèo, và kẻ mượn là tôi tớ của kẻ cho mượn.” Nợ làm chúng ta mất tự do và dễ phạm vào sự lo lắng. Hãy mua sắm trong khả năng, trả hết thẻ tín dụng mỗi tháng.
- Cho đi trước: Hãy dâng phần mười và các của dâng theo khả năng trước khi chi tiêu. Điều này đặt Chúa lên hàng đầu và thể hiện lòng biết ơn.
- Sống tri túc: Học tập sự thỏa lòng (Hê-bơ-rơ 13:5, Phi-líp 4:11-12). Tiết kiệm không có nghĩa là bủn xỉn với bản thân, nhưng hãy tránh lối sống phô trương và lãng phí.
- Cầu nguyện và tìm kiếm sự khôn ngoan: Gia-cơ 1:5: “Ví bằng trong anh em có kẻ kém khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời, là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không trách móc ai, thì kẻ ấy sẽ được ban cho.” Hãy xin Chúa hướng dẫn trong mọi quyết định tài chính.
Kết Luận
Kinh Thánh dạy chúng ta tiết kiệm tiền bạc như một phần của sự quản lý trung tín những gì Đức Chúa Trời giao phó. Sự tiết kiệm khôn ngoan giúp chúng ta chuẩn bị cho tương lai, chăm lo gia đình và tránh được sự khốn khó. Tuy nhiên, chúng ta phải giữ cân bằng: không được tích trữ vì lòng tham hay để tìm an ninh nơi của cải, nhưng luôn nhớ rằng của cải đích thực là ở trên trời. Hãy dâng hiến rộng rãi, tin cậy vào sự chu cấp của Chúa, và sử dụng tiền bạc như một công cụ để làm vinh hiển Danh Ngài. Ước mong mỗi Cơ Đốc nhân tìm được sự khôn ngoan từ Lời Chúa để quản lý tài chính cách đẹp lòng Ngài.