Bố Thí Theo Quan Điểm Kinh Thánh
Trong xã hội ngày nay, hành động “bố thí” thường được hiểu một cách đơn giản là sự cho đi tài vật cho người nghèo khó. Tuy nhiên, đối với Cơ Đốc nhân, đây là một chủ đề phong phú và sâu sắc, được Kinh Thánh đề cập xuyên suốt từ Cựu Ước đến Tân Ước với những nguyên tắc, tấm gương và mệnh lệnh rõ ràng. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa thần học, tâm tình và thực hành của việc bố thí dưới ánh sáng của Lời Chúa.
I. Nền Tảng Cựu Ước: Sự Công Bình và Lòng Thương Xót
Ngay từ luật pháp Môi-se, Đức Chúa Trời đã thiết lập nguyên tắc chăm sóc người nghèo, kẻ yếu thế như một phần của sự công bình (צֶדֶקָה - tsedaqah). Từ này trong tiếng Hê-bơ-rơ không chỉ đơn thuần là “bố thí” mà mang nghĩa rộng hơn: **“sự công bình”**, **“hành động ngay thẳng”**. Điều này cho thấy việc chia sẻ với người thiếu thốn không phải là một hành động tùy ý, mà là bổn phận công bình của dân sự Chúa.
Phục truyền Luật lệ Ký 15:7-8 chép rõ: “Khi trong một thành nào của xứ mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi ban cho ngươi, có một người trong vòng anh em ngươi bị nghèo, thì chớ cứng lòng, cũng đừng bo tay trước anh em nghèo khó của mình. Nhưng phải mở rộng bàn tay ra, cho họ mượn tùy theo sự thiếu hụt của họ”. Luật “mót lúa” (Lê-vi Ký 19:9-10, Ru-tơ 2) cũng là một hình thức bố thí có tổ chức, cho phép người nghèo được quyền lấy phần còn sót lại, biến sự ban cho thành một đặc quyền của người nhận chứ không phải sự ban ơn từ trên cao.
Sách Châm Ngôn đầy ắp những lời dạy khôn ngoan về việc rộng rãi với người nghèo: “Ai thương xót kẻ nghèo, tức cho Đức Giê-hô-va vay mượn; Ngài sẽ báo lại việc ơn ấy cho người” (Châm Ngôn 19:17). Hành động bố thí ở đây được nâng lên thành một mối liên hệ với chính Đức Chúa Trời – Ngài là Đấng bảo đảm và sẽ đền đáp.
II. Sự Dạy Dỗ Của Chúa Giê-xu: Đảo Lộn Mọi Tiêu Chuẩn Thế Gian
Đến Tân Ước, Chúa Giê-xu Christ không hủy bỏ mà làm cho trọn luật pháp (Ma-thi-ơ 5:17). Ngài đưa nguyên tắc bố thí vào chiều sâu của **động cơ và tấm lòng**, phơi bày sự giả hình và biến nó thành hành động thờ phượng thật sự.
Trong Ma-thi-ơ 6:1-4, Chúa Giê-xu dạy: “Hãy giữ, khi các ngươi làm việc lành (ἐλεημοσύνην - eleēmosynēn, từ gốc chỉ lòng thương xót, từ thiện), đừng tỏ ra cho người ta xem thấy… khi ngươi bố thí, đừng cho tay tả biết tay hữu làm việc gì, hầu cho sự bố thí được kín nhiệm; và Cha ngươi, là Đấng thấy trong chỗ kín nhiệm, sẽ thưởng cho ngươi.” Ở đây, Chúa nhấn mạnh đến:
1. Động cơ thuần khiết: Không vì tiếng tăm, sự tôn trọng của người đời.
2. Đối tượng thật: Hành động hướng về Cha trên trời, Đấng thấy trong nơi kín nhiệm.
3. Phần thưởng thuộc linh: Phần thưởng từ Cha, vĩnh cửu và quý giá hơn mọi lời khen ngợi phù du.
Câu chuyện “bà góa nghèo dâng hai đồng tiền” (Mác 12:41-44, Lu-ca 21:1-4) là một bài học đắt giá. Chúa Giê-xu đo lường sự dâng hiến không phải bởi số lượng (“mấy đồng tiền rất nhỏ”) mà bởi **tỷ lệ và sự hy sinh** (“hết của mình có, là hết sức nuôi thân”). Bà đã dâng không phải từ sự dư dật, mà từ sự thiếu thốn. Đó là đức tin tuyệt đối vào sự chu cấp của Đức Chúa Trời.
III. Nguyên Tắc Cốt Lõi Trong Tân Ước: Ân Điển, Tự Nguyện Và Yêu Thương
Sứ đồ Phao-lô, dưới sự soi dẫn của Đức Thánh Linh, đã đưa ra những nguyên tắc thần học vững chắc cho việc ban cho trong Hội thánh.
Trong 2 Cô-rinh-tô 8-9, khi khích lệ Hội thánh quyên góp cho các thánh đồ nghèo ở Giê-ru-sa-lem, ông đưa ra những điểm then chốt:
- Gương của Chúa Giê-xu: “Vì anh em biết ơn của Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta, Ngài vốn giàu, vì anh em mà tự làm nên nghèo, hầu cho bởi sự nghèo của Ngài, anh em được nên giàu” (2 Cô-rinh-tô 8:9). Động lực tối thượng của Cơ Đốc nhân là **ân điển của Đấng Christ** – Ngài đã ban chính mình Ngài.
- Sự tự nguyện và vui lòng: “Mỗi người nên tùy lòng mình đã định mà quyên ra, không phải phụ lòng, không phải miễn cưỡng, vì Đức Chúa Trời yêu kẻ thí của cách vui lòng” (2 Cô-rinh-tô 9:7). Từ Hy Lạp ἱλαρὸς - hilaros được dịch là “vui lòng”, có nghĩa là vui vẻ, hân hoan. Đức Chúa Trời yêu thích thái độ này.
- Nguyên tắc gieo và gặt: “Ai gieo ít thì gặt ít, ai gieo nhiều thì gặt nhiều” (2 Cô-rinh-tô 9:6). Đây không phải là “thần học thịnh vượng” ích kỷ, mà là nguyên tắc đời đời của Đức Chúa Trời: sự ban cho rộng rãi (cả tài vật, tình yêu, thời gian) sẽ mở ra cánh cửa cho phước hạnh thuộc linh và sự chu cấp của Ngài để chúng ta “càng đủ mọi thứ thường luôn, lại càng dư dật để làm các việc lành” (2 Cô-rinh-tô 9:8). Mục đích tối hậu là sự ngợi kơn dâng lên cho Đức Chúa Trời (câu 11-13).
IV. Những Lời Cảnh Báo Quan Trọng
Kinh Thánh cũng không né tránh việc cảnh báo về những thái độ sai lầm trong việc bố thí:
- Sự kiêu ngạo và giả hình: Như người Pha-ri-si thổi kèn (Ma-thi-ơ 6:2).
- Bố thí nhưng thiếu tình yêu thương: Sứ đồ Phao-lô nói rõ: “Dẫu tôi phân phát gia tài để bố thí… nhưng không có tình yêu thương, thì điều đó không ích chi cho tôi” (1 Cô-rinh-tô 13:3). Hành động phải xuất phát từ ἀγάπη - agapē (tình yêu thương vô điều kiện).
- Bỏ qua những điều quan trọng hơn: Chúa quở trách những người Pha-ri-si “nộp một phần mười bạc hà, hồi hương, rau cần, mà bỏ sự công bình và lòng yêu mến Đức Chúa Trời” (Lu-ca 11:42). Công bình và tình yêu phải là nền tảng.
V. Ứng Dụng Thực Tế Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Từ những nguyên tắc Kinh Thánh trên, chúng ta có thể rút ra những bài học thực hành:
1. Kiểm Tra Động Cơ: Trước khi cho đi, hãy tự hỏi: “Tôi làm điều này để được ai thấy? Để thỏa mãn lòng tự trọng, hay thật sự vì vinh quang Đức Chúa Trời và nhu cầu của anh em?”. Hãy cố gắng thực hành sự “kín nhiệm” khi có thể.
2. Cho Đi Trong Sự Vui Mừng và Tự Nguyện: Đừng xem việc bố thí/dâng hiến như một gánh nặng thuế vụ, hay vì bị áp lực. Hãy cầu nguyện để Chúa đặt để sự vui mừng và lòng rộng rãi trong tấm lòng mình.
3. Ưu Tiên “Gia Đình Đức Tin”: Trong khi chúng ta được kêu gọi làm điều thiện cho mọi người (Ga-la-ti 6:10), Kinh Thánh đặc biệt nhấn mạnh đến trách nhiệm với anh em cùng đức tin. “Vậy, đang lúc có dịp, hãy làm điều thiện cho mọi người, nhất là cho anh em trong đức tin”.
4. Cho Đi Cả Con Người: Bố thí đích thực không chỉ là tiền bạc. Nó có thể là thời gian lắng nghe, một bữa ăn, sự an ủi, lời cầu nguyện (“bố thí thuộc linh”). Câu chuyện Người Sa-ma-ri nhân lành (Lu-ca 10:30-37) là một minh họa hoàn hảo về việc cho đi bằng hành động thiết thực, tốn kém thời gian và công sức.
5. Phó Thác Cho Sự Hướng Dẫn Của Đức Thánh Linh: Thay vì phân tán cách tùy tiện, hãy nhạy bén với sự hướng dẫn của Chúa Thánh Linh, Đấng có thể dẫn chúng ta đến đúng người, đúng nơi, đúng thời điểm.
Kết Luận
Bố thí, dưới ánh sáng Kinh Thánh, là một hành động thờ phượng sâu sắc, một sự bày tỏ cụ thể của đức tin và tình yêu thương. Nó bắt nguồn từ chính bản tính của Đức Chúa Trời – Đấng giàu lòng thương xót – và đạt đến đỉnh cao nơi gương của Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã ban chính mình Ngài. Khi chúng ta cho đi với tấm lòng khiêm nhường, vui mừng, kín nhiệm và yêu thương, chúng ta không chỉ đáp ứng nhu cầu thuộc thể của người khác, mà còn gieo vào cánh đồng thuộc linh và gặt hái mùa gặt phước hạnh từ Cha trên trời. Hãy để đời sống chúng ta trở nên ống dẫn của ân điển Chúa, để qua sự rộng rãi của chúng ta, nhiều người sẽ dâng lên lời tạ ơn cho Danh Ngài.
“Phàm việc gì cũng phải tôn trọng sự yêu thương anh em. Hãy tiếp đãi khách…” (1 Phi-e-rơ 4:8-9).