Mùa Chay có ý nghĩa gì?
Giới thiệu
Mùa Chay (Lent) là khoảng thời gian 40 ngày trước Lễ Phục Sinh, được nhiều Cơ Đốc nhân trên khắp thế giới quan sát như một mùa chuẩn bị tâm linh. Dù không phải là điều răn bắt buộc trong Kinh Thánh, Mùa Chay lại chứa đựng những nguyên tắc thuộc linh sâu sắc về sự ăn năn, kiêng ăn, cầu nguyện và tự xét mình. Bài viết này sẽ khám phá ý nghĩa của Mùa Chay dưới ánh sáng của Lời Chúa, với hy vọng giúp các tín hữu hiểu và áp dụng vào đời sống để được thêm phước hạnh.
1. Nguồn gốc và biểu tượng của Mùa Chay
1.1. Con số 40 trong Kinh Thánh
Mùa Chay kéo dài 40 ngày, con số này không phải ngẫu nhiên mà mang ý nghĩa biểu tượng mạnh mẽ trong Kinh Thánh. Trong Cựu Ước, Môi-se đã ở trên núi Si-na-i 40 ngày để nhận hai bảng luật pháp (Xuất Ê-díp-tô Ký 24:18). Tiên tri Ê-li đi 40 ngày đến núi Hô-rếp sau khi được thiên sứ ban bánh và nước (1 Các Vua 19:8). Dân Y-sơ-ra-ên lang thang trong đồng vắng 40 năm trước khi vào Đất Hứa (Dân Số Ký 14:33-34). Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu đã kiêng ăn và bị ma quỉ cám dỗ suốt 40 ngày trong đồng vắng (Ma-thi-ơ 4:1-2). Tất cả đều liên quan đến thời kỳ thử thách, thanh tẩy và chuẩn bị cho một khởi đầu mới. Do đó, Mùa Chay là khoảng thời gian chúng ta bước vào hành trình thuộc linh để chuẩn bị tâm hồn đón mừng sự phục sinh của Chúa Giê-xu.
1.2. Lịch sử hình thành Mùa Chay
Từ "Lent" bắt nguồn từ tiếng Anh cổ "lencten", nghĩa là "mùa xuân", trong khi tiếng Latin "Quadragesima" có nghĩa là "bốn mươi". Thực hành Mùa Chay bắt đầu vào những thế kỷ đầu của Hội Thánh, ban đầu là thời gian chuẩn bị cho những người dự tòng chịu báp-têm vào Lễ Phục Sinh. Dần dần, toàn thể Hội Thánh tham gia như một hành trình ăn năn và tưởng niệm sự chết của Chúa. Ngày nay, nhiều giáo phái Tin Lành cũng giữ Mùa Chay như một cơ hội để sống sâu nhiệm hơn với Chúa, mặc dù hình thức có thể linh hoạt hơn so với truyền thống Công Giáo.
2. Ý nghĩa tâm linh của Mùa Chay qua lăng kính Kinh Thánh
2.1. Sự ăn năn (Metanoia)
Trọng tâm của Mùa Chay là lời kêu gọi ăn năn. Trong tiếng Hy Lạp Tân Ước, từ "ăn năn" là μετάνοια (metanoia), có nghĩa là "thay đổi tâm trí" hoặc "quay lại". Đó không chỉ là cảm xúc hối hận, mà là một sự chuyển hướng triệt để từ tội lỗi hướng về Đức Chúa Trời. Giăng Báp-tít rao giảng: "Hãy ăn năn, vì nước thiên đàng đã đến gần!" (Ma-thi-ơ 3:2). Chúa Giê-xu cũng bắt đầu chức vụ với cùng thông điệp đó (Ma-thi-ơ 4:17). Trong Mùa Chay, chúng ta được nhắc nhở để xét lại đời sống, nhận biết tội lỗi và quay về với Chúa trong sự khiêm nhường. Câu Kinh Thánh 2 Sử-ký 7:14 chép: "Nhược bằng dân sự ta, là dân gọi bằng danh ta, hạ mình xuống, cầu nguyện, tìm kiếm mặt ta, và trở lại, bỏ con đường tà, thì ta ở trên trời sẽ nghe, tha thứ tội chúng nó, và cứu xứ họ." Đây chính là tinh thần của Mùa Chay.
2.2. Kiêng ăn và cầu nguyện
Kiêng ăn (νηστεία (nēsteia)) là một thực hành Kinh Thánh thường đi đôi với cầu nguyện. Chúa Giê-xu đã kiêng ăn 40 ngày, và Ngài dạy về kiêng ăn trong Bài Giảng Trên Núi: "Khi các ngươi kiêng ăn, chớ làm bộ buồn rầu như bọn giả hình; vì họ làm cho mặt mày húp súp, để cho thiên hạ biết họ kiêng ăn... Song khi ngươi kiêng ăn, hãy xức dầu trên đầu và rửa mặt, để cho người ta không thấy ngươi kiêng ăn, nhưng chỉ Cha ngươi, là Đấng ở nơi kín nhiệm thấy; và Cha ngươi, là Đấng thấy trong chỗ kín nhiệm, sẽ thưởng cho ngươi." (Ma-thi-ơ 6:16-18). Kiêng ăn không phải để khoe đạo đức, mà để tập trung vào Chúa, bày tỏ lòng thống hối và sự lệ thuộc hoàn toàn vào Ngài. Ngoài ra, Kinh Thánh còn ghi lại nhiều trường hợp dân sự Chúa kiêng ăn trong lúc khủng hoảng hoặc tìm kiếm ý Chúa (Ê-xơ-tê 4:16, Công vụ 13:2-3).
Trong Mùa Chay, nhiều tín hữu chọn từ bỏ một số thức ăn, thói quen hoặc giải trí để dành thêm thời gian cho cầu nguyện và suy ngẫm Lời Chúa. Điều này giúp chúng ta nhận biết những điều chi phối đời sống và tìm kiếm Chúa cách chân thật.
2.3. Tự xét mình và thanh tẩy
Sứ đồ Phao-lô khuyên: "Mỗi người trong anh em hãy tự xét mình, rồi hãy ăn bánh ấy, uống chén ấy" (1 Cô-rinh-tô 11:28). Mùa Chay là dịp để chúng ta xem xét lại đời sống mình, nhìn thấy những vết nhơ cần được tẩy sạch bởi huyết Chúa Giê-xu. Đây cũng là thời gian để "lột bỏ" con người cũ và "mặc lấy" con người mới (Cô-lô-se 3:9-10). Sự thanh tẩy không chỉ là từ bỏ tội lỗi, mà còn là tích cực làm những việc lành. Tiên tri Ê-sai đã tuyên bố: "Phải, phép kiêng ăn mà ta chọn lựa, há chẳng phải là bẻ những xiềng hung bạo, mở những dây trói của ách, thả cho kẻ bị ức hiếp được tự do, và bẻ gãy mọi ách hay sao?" (Ê-sai 58:6). Do đó, Mùa Chay không chỉ là nhịn ăn, mà còn là hành động yêu thương và công lý.
2.4. Hướng đến thập tự giá và phục sinh
Mục đích tối hậu của Mùa Chay là dẫn chúng ta đến sự kiện trọng đại nhất trong lịch sử: sự chết và sống lại của Chúa Giê-xu Christ. 40 ngày chuẩn bị giúp chúng ta suy ngẫm sâu sắc về giá của sự cứu chuộc và tình yêu vô điều kiện của Đức Chúa Trời. Phao-lô viết: "Vả, Đấng Christ cũng vì tội lỗi chịu chết một lần, là Đấng công bình thay cho kẻ không công bình, để dẫn chúng ta đến cùng Đức Chúa Trời" (1 Phi-e-rơ 3:18). Khi chúng ta đi qua Mùa Chay với tấm lòng ăn năn, chúng ta sẽ trân trọng hơn sự hy sinh của Chúa và kinh nghiệm niềm vui Phục Sinh cách trọn vẹn. Như Rô-ma 6:4 nói: "Vậy chúng ta đã bị chôn với Ngài bởi phép báp-têm trong sự chết Ngài, hầu cho Đấng Christ nhờ vinh hiển của Cha được từ kẻ chết sống lại thể nào, thì chúng ta cũng sống trong đời mới thể ấy."
3. Thực hành Mùa Chay trong đời sống Cơ Đốc nhân hiện đại
3.1. Các nguyên tắc Kinh Thánh để có một Mùa Chay đẹp lòng Chúa
Khi tham gia Mùa Chay, chúng ta cần ghi nhớ một số nguyên tắc để tránh rơi vào hình thức và chủ nghĩa luật pháp:
- Làm trong nơi kín đáo: "Khi các ngươi cầu nguyện, hãy vào phòng riêng, đóng cửa lại, rồi cầu nguyện Cha ngươi, ở nơi kín nhiệm; và Cha ngươi, là Đấng thấy trong chỗ kín nhiệm, sẽ thưởng cho ngươi." (Ma-thi-ơ 6:6). Tương tự với kiêng ăn và bố thí (Ma-thi-ơ 6:3-4, 6:17-18).
- Tập trung vào mối tương giao với Chúa: Mục đích của kiêng cữ không phải là chứng tỏ bản thân, mà là để đến gần Chúa hơn. "Hãy đến gần Đức Chúa Trời, thì Ngài sẽ đến gần anh em." (Gia-cơ 4:8).
- Không ép buộc hay lên án: Mùa Chay là tự nguyện, không phải là mệnh lệnh. Mỗi người hãy làm theo sự thúc giục của Đức Thánh Linh và lương tâm mình (Rô-ma 14:5-6).
3.2. Những gợi ý cụ thể
Dưới đây là một số cách thiết thực để sống Mùa Chay có ý nghĩa:
- Tăng thời gian cầu nguyện: Dành ít nhất 10-15 phút mỗi ngày cầu nguyện đặc biệt về sự ăn năn, cảm tạ ơn cứu chuộc, và cầu thay cho người khác.
- Đọc và suy gẫm Kinh Thánh: Có thể đọc các sách Phúc Âm về cuộc đời Chúa Giê-xu, đặc biệt những đoạn nói về sự thương khó (Ma-thi-ơ 26-28, Mác 14-16, Lu-ca 22-24, Giăng 18-20). Hoặc đọc sách Thi Thiên, Ê-sai 53, Rô-ma 6-8.
- Kiêng một điều gì đó: Chọn từ bỏ một thứ bạn thường dùng (cà phê, đồ ngọt, mạng xã hội, TV, v.v.) để mỗi lúc thèm muốn, bạn nhớ đến Chúa và cầu nguyện.
- Làm việc lành: Dành thời gian, tiền bạc để giúp đỡ người nghèo, thăm viếng người bệnh, hoặc tham gia công tác từ thiện. "Vì ta đói, các ngươi đã cho ta ăn; ta khát, các ngươi đã cho ta uống; ta là khách lạ, các ngươi tiếp rước ta." (Ma-thi-ơ 25:35).
- Tham dự các buổi nhóm đặc biệt: Nhiều Hội Thánh có các buổi nhóm cầu nguyện, suy ngẫm thương khó Chúa trong Mùa Chay. Hãy tham gia để được khích lệ.
3.3. Tránh hình thức và chủ nghĩa luật pháp
Một nguy cơ khi giữ Mùa Chay là biến nó thành một nghi lễ rỗng tuếch, chỉ chú trọng bề ngoài. Chúa Giê-xu đã quở trách người Pha-ri-si vì họ "rửa sạch bề ngoài chén đĩa, nhưng bề trong thì đầy sự tham lam và hung dữ" (Lu-ca 11:39). Do đó, chúng ta cần kiểm tra động cơ của mình: liệu chúng ta kiêng cữ để được người khác khen ngợi, hay thật sự muốn hạ mình trước mặt Chúa? Mùa Chay không phải là dịp để khoe khoang sự nỗ lực của bản thân, mà là để kinh nghiệm ân điển của Chúa. Hãy để Đức Thánh Linh dẫn dắt và làm mới tấm lòng chúng ta.
Kết luận
Mùa Chay là một mùa đặc biệt trong năm phụng vụ, mời gọi chúng ta dừng lại, suy ngẫm và tái cam kết đời sống với Chúa Giê-xu Christ. Qua việc ăn năn, kiêng ăn, cầu nguyện và làm việc lành, chúng ta được nhắc nhớ về tình yêu hy sinh của Chúa trên thập tự giá và quyền năng phục sinh của Ngài. Dù không phải là điều răn bắt buộc, Mùa Chay mang lại cơ hội quý báu để làm sâu sắc mối tương giao với Chúa và sống một đời sống thánh khiết hơn. Nguyện xin Chúa Thánh Linh hướng dẫn mỗi chúng ta trong hành trình 40 ngày này, để khi đến Lễ Phục Sinh, chúng ta có thể reo lên: "Ngài sống lại thật rồi!" với một đức tin tươi mới và lòng biết ơn tràn đầy.