Kinh Thánh nói gì về bạn bè?

Trong hành trình đức tin và cuộc sống, mối quan hệ bạn bè đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Kinh Thánh không xem nhẹ chủ đề này; trái lại, từ Sáng Thế Ký đến Khải Huyền, chúng ta thấy những nguyên tắc vĩnh cửu, những tấm gương sáng và cả những lời cảnh báo nghiêm túc về tình bạn. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá quan điểm của Kinh Thánh về bạn bè, dựa trên nền tảng giải kinh từ nguyên ngữ Hê-bơ-rơ và Hy Lạp, để rút ra những bài học ứng dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

Ngay từ đầu, Kinh Thánh cho thấy con người được tạo dựng cho mối tương giao. Sau khi tạo dựng A-đam, Đức Chúa Trời phán: “Loài người ở một mình thì không tốt; ta sẽ làm nên một kẻ giúp đỡ giống như nó” (Sáng Thế Ký 2:18). Từ “giúp đỡ” trong tiếng Hê-bơ-rơ là “עֵזֶר” (ezer), không chỉ mang nghĩa hỗ trợ công việc, mà còn hàm ý một sự cứu giúp, một sự bổ sung để trở nên trọn vẹn. Điều này thiết lập một chân lý: con người được thiết kế cho sự hiệp một và đồng hành. Mối quan hệ đầu tiên và căn bản là với Đức Chúa Trời, nhưng từ đó lan tỏa đến mối quan hệ với người khác. Một tình bạn đích thực, vì vậy, phản ánh sự hiệp một mà Chúa mong muốn.

Chúa Giê-xu Christ đã nâng khái niệm tình bạn lên một tầm cao mới. Trong Giăng 15:13-15, Ngài phán: “Chẳng có sự yêu thương nào lớn hơn là vì bạn hữu mà phó sự sống mình. Các ngươi là bạn hữu ta, nếu các ngươi làm theo điều ta dạy các ngươi. Ta chẳng gọi các ngươi là đầy tớ nữa, vì đầy tớ chẳng biết đều chủ mình làm; nhưng ta đã gọi các ngươi là bạn hữu, vì ta từng tỏ cho các ngươi biết mọi điều ta đã nghe nơi Cha ta.” Từ “bạn hữu” trong nguyên ngữ Hy Lạp là “φίλος” (philos), chỉ về tình bạn thân thiết, gắn bó. Chúa Giê-xu tự hạ mình, xem những môn đồ thân tín là bạn hữu, và định nghĩa tình yêu thương cao cả nhất là sự hy sinh mạng sống vì bạn. Đây chính là khuôn mẫu tối thượng cho mọi tình bạn Cơ Đốc.

Sách Châm Ngôn, cuốn sách khôn ngoan thực tiễn của Kinh Thánh, dành nhiều lời dạy sâu sắc về việc lựa chọn bạn bè. Trọng tâm là sự ảnh hưởng không thể tránh khỏi từ những người chúng ta gần gũi.

1. Cảnh Báo Về Bạn Xấu: Châm Ngôn 13:20 cảnh báo rõ ràng: “Kẻ giao kết với người khôn ngoan, trở nên khôn ngoan; nhưng kẻ làm bạn với bọn điên cuồng sẽ bị tàn hại.” Động từ “giao kết” (Hê-bơ-rơ: “הָלַךְ” (halak)) có nghĩa đen là “đi cùng, bước đi với”. Hình ảnh này nói lên rằng bạn bè không chỉ là người ta gặp gỡ, mà là người ta cùng đi chung một con đường, chia sẻ một hướng đi trong đời. Đi với người khôn ngoan, bạn sẽ được định hướng đúng. Đi với kẻ ngu muội, bạn sẽ bị lôi kéo vào sự hủy hoại. Châm Ngôn 22:24-25 cũng khuyên: “Chớ làm bạn với người hay giận; chớ giao tế cùng kẻ cường bạo, e con tập theo đường nó, và linh hồn con bị bẫy hãm hại chăng.” Tính tình của bạn bè có thể “lây nhiễm” sang chúng ta.

2. Tìm Kiếm Bạn Khôn Ngoan: Ngược lại, một người bạn khôn ngoan, có lời nói chân thật, là kho báu. Châm Ngôn 27:6 viết: “Lời quở trách của người bạn trung thành vốn quí báu; còn sự hôn hít của kẻ ghen ghét lắm giả dối.” “Bạn trung thành” ở đây là “רֵעַ” (rea), chỉ người bạn đồng hành, lân cận. Một người bạn thật sự dám nói lời quở trách, sửa dạy trong yêu thương vì lợi ích của bạn, chứ không chỉ nói những lời xu nịnh dễ nghe. Điều này đòi hỏi sự trưởng thành và khiêm nhường từ cả hai phía.

Kinh Thánh phác họa rõ nét chân dung của một người bạn chân chính qua nhiều phân đoạn:

1. Yêu Thương Và Hy Sinh (A-ga-pê): Như Chúa Giê-xu đã dạy, tình yêu thương là cốt lõi. 1 Giăng 3:16 mở rộng nguyên tắc này: “Bởi đó chúng ta đã biết sự yêu thương, ấy là Chúa đã vì chúng ta bỏ sự sống; chúng ta cũng nên vì anh em mình bỏ sự sống.” Tình bạn Cơ Đốc vượt trên cảm xúc, nó là một sự lựa chọn yêu thương (ἀγάπη - agapē), sẵn sàng đặt lợi ích của bạn mình lên trên.

2. Trung Tín Và Chân Thành: Châm Ngôn 17:17 tuyên bố: “Bằng hữu yêu thương trọn cả thì giờ; lúc hoạn nạn mới sinh ra anh em.” Người bạn thật sự không chỉ có mặt lúc vui vẻ, thịnh vượng, mà còn kiên định trong lúc hoạn nạn, khó khăn. Sự trung tín này bắt nguồn từ đặc tính của chính Đức Chúa Trời (Thi Thiên 36:5).

3. Khích Lệ Và Gây Dựng Thuộc Linh: Tình bạn Cơ Đốc không dừng ở mức độ xã giao, mà phải hướng đến sự gây dựng thuộc linh. 1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:11 dạy: “Vậy thì anh em hãy khuyên bảo nhau, gây dựng cho nhau, như anh em vẫn thường làm.” Một người bạn tốt là người cùng chúng ta cầu nguyện, chia sẻ Lời Chúa, và khích lệ nhau sống vì Chúa.

4. Tha Thứ Và Bao Dung: Vì không ai hoàn hảo, tình bạn cần sự tha thứ. Cô-lô-se 3:13 nhắc nhở: “Nếu một người trong anh em có sự gì phàn nàn với kẻ khác, thì hãy nhường nhịn nhau và tha thứ nhau: như Chúa đã tha thứ anh em thể nào, thì anh em cũng phải tha thứ thể ấy.” Tiêu chuẩn cho sự tha thứ chính là ân điển mà chúng ta đã nhận từ Đấng Christ.

1. Đa-vít và Giô-na-than (1 Sa-mu-ên 18-20): Đây là minh họa sống động nhất về tình bạn trung tín vượt trên hoàn cảnh. Giô-na-than, con vua Sau-lơ, đã yêu Đa-vít “như chính mạng sống mình” (1 Sa-mu-ên 18:1). Ông bảo vệ Đa-vít trước sự ghen tị giết người của cha mình, thậm chí hy sinh quyền kế vị ngai vàng. Tình bạn này được đóng ấn bởi một giao ước (“בְּרִית” (berith)) trước mặt Đức Giê-hô-va (1 Sa-mu-ên 20:16-17), cho thấy chiều kích thuộc linh và sự trung tín tuyệt đối trong giao ước.

2. Ru-tơ và Na-ô-mi (Sách Ru-tơ): Mối quan hệ giữa dâu và mẹ chồng này phát triển thành một tình bạn và cam kết sâu sắc. Lời tuyên bố của Ru-tơ: “Xin chớ nài tôi lìa bỏ mà trở về không theo người; vì nơi người đi, tôi sẽ đi; nơi người ở, tôi sẽ ở; dân sự người sẽ là dân sự tôi; Đức Chúa Trời người sẽ là Đức Chúa Trời tôi.” (Ru-tơ 1:16). Đây là lời của sự gắn bó, trung thành và đồng nhất số phận, một hình mẫu cho tình bạn sắt son.

3. Chúa Giê-xu và Các Môn Đồ: Ngài không chỉ là Thầy, mà còn là Bạn với họ. Ngài chia sẻ đời sống, niềm vui, nỗi buồn (Giăng 11:35 – khóc với Ma-thê, Ma-ri). Đặc biệt, với sứ đồ Giăng, người được gọi là “môn đồ mà Ngài yêu” (Giăng 13:23), cho thấy một sự gần gũi, tin cậy đặc biệt trong vòng tình bạn chung.

4. Phao-lô và Ti-mô-thê: Đây là tình bạn giữa một lãnh đạo thuộc linh và người môn đệ trẻ, đầy tình cha con trong đức tin. Phao-lô gọi Ti-mô-thê là “con yêu dấu và trung tín của ta trong Chúa” (1 Cô-rinh-tô 4:17). Ông chia sẻ tâm tình, giao phó trách nhiệm và luôn nhớ đến Ti-mô-thê trong lời cầu nguyện (2 Ti-mô-thê 1:3-4).

1. Xem Xét Lại Các Mối Quan Hệ Hiện Tại: Hãy cầu nguyện và đánh giá: Những người bạn thân nhất của tôi có đang giúp tôi trở nên giống Chúa Giê-xu hơn không? Họ có khích lệ đức tin của tôi hay kéo tôi xa rời Chúa? Hãy can đảm đầu tư thời gian cho những mối quan hệ gây dựng và có thể cần giữ khoảng cách khôn ngoan với những mối quan hệ độc hại.

2. Chủ Động Trở Thành Một Người Bạn Theo Kinh Thánh: Thay vì chỉ tìm kiếm bạn tốt, hãy tập trung vào việc *trở thành* một người bạn trung thành, yêu thương và gây dựng. Hãy học cách lắng nghe, giữ lòng tin cậy, dám nói lời chân thật trong yêu thương, và sẵn sàng hy sinh thời gian, công sức để đồng hành cùng anh chị em mình.

3. Ưu Tiên Tình Bạn Trong Hội Thánh Địa Phương: Hội Thánh là thân thể Đấng Christ, nơi những tình bạn thuộc linh sâu sắc nhất được hình thành. Hãy tích cực tham gia các nhóm nhỏ, các buổi thông công để xây dựng những mối liên hệ không chỉ trên sở thích chung, mà trên nền tảng tình yêu Chúa và sự kêu gọi chung để làm chứng nhân cho Ngài.

4. Đặt Tình Bạn Với Chúa Giê-xu Làm Nền Tảng: Mối tương giao cá nhân với Chúa Giê-xu là tình bạn quan trọng nhất. Khi chúng ta được đầy dẫy tình yêu và sự khôn ngoan của Ngài, chúng ta mới có thể yêu thương và là bạn tốt với người khác cách đúng đắn. Một tình bạn đứng vững là tình bạn được kết nối bởi chính Đấng Christ.

Kinh Thánh cho chúng ta một cái nhìn phong phú, thực tế và đầy khôn ngoan về tình bạn. Tình bạn không phải chỉ là một điều tốt đẹp tự nhiên, mà là một món quà và trách nhiệm từ Đức Chúa Trời. Nó bắt nguồn từ chính bản tính tương giao của Ngài, được định hình bởi sự hy sinh của Chúa Giê-xu trên thập tự giá, và được sống bởi quyền năng của Đức Thánh Linh. Một tình bạn theo Kinh Thánh là nơi có sự trung tín, yêu thương vô điều kiện (A-ga-pê), sự chân thật gây dựng, và cùng nhau hướng về Đấng Christ. Ước mong mỗi chúng ta, với tư cách là “bạn hữu” của Chúa Giê-xu (Giăng 15:15), sẽ khôn ngoan trong việc chọn bạn, trung tín trong việc làm bạn, và luôn tìm kiếm sự gây dựng lẫn nhau trên hành trình đức tin, cho vinh hiển của Đức Chúa Trời.

“Hỡi anh em, về phần chúng tôi, chúng tôi cảm tạ Đức Chúa Trời không thôi về anh em, vì đã nghe đức tin anh em trong Đức Chúa Jêsus Christ, và sự yêu thương anh em đối với hết thảy thánh đồ” (Phi-lê-môn 1:4-5).