Thần Hiển Hiện và Sự Hiện Thân của Đấng Christ
Trong hành trình tìm kiếm và nhận biết Đức Chúa Trời, con người thường thắc mắc: Ngài có hiện ra không và hiện ra như thế nào? Kinh Thánh bày tỏ cho chúng ta hai phương cách quan trọng mà Đức Chúa Trời bày tỏ chính mình cho nhân loại: Thần Hiển Hiện (Theophany) trong Cựu Ước và Sự Hiện Thân (Incarnation) trọn vẹn trong Tân Ước qua Chúa Giê-xu Christ. Hai khái niệm này, dù có liên quan, mang những ý nghĩa thần học sâu sắc và riêng biệt, cho thấy đường lối cứu chuộc tiệm tiến và đỉnh cao của Đức Chúa Trời.
Thần Hiển Hiện (từ tiếng Hy Lạp theos (θεός) - "thần" và phainein (φαίνειν) - "hiện ra, tỏ ra") là thuật ngữ chỉ những lần Đức Chúa Trời tự mặc khải chính Ngài trong một hình thức hữu hình, có thể cảm nhận được trong thế giới vật chất. Đây là những cuộc "gặp gỡ" đặc biệt, nơi vinh quang, sự hiện diện và tiếng phán của Đức Chúa Trời được biểu lộ cho các tổ phụ, tiên tri hay dân sự Ngài.
Kinh Thánh Cựu Ước ghi lại nhiều lần Thần Hiển Hiện, mỗi lần đều có mục đích cụ thể:
- Với Áp-ra-ham tại Mam-rê (Sáng Thế Ký 18): "Đức Giê-hô-va hiện ra cùng người tại cây dẻ bộp của Mam-rê..." (câu 1). Ba người khách – thường được hiểu là Đức Giê-hô-va hiện ra với hai thiên sứ – đã đến thông báo về sự ra đời của Y-sác. Đây là một sự hiện ra mang tính cá nhân và giao ước.
- Với Môi-se trong bụi gai cháy (Xuất Ê-díp-tô Ký 3:2): "Thiên sứ của Đức Giê-hô-va hiện ra cùng người trong ngọn lửa, giữa một bụi gai kia." Tiếng Hê-bơ-rơ dùng từ mal’ak YHWH (מַלְאַךְ יְהוָה), thường được dịch là "Thiên sứ của Đức Giê-hô-va", nhưng trong ngữ cảnh này chính là sự hiện diện của Đức Giê-hô-va (câu 4, 6). Ngài phán: "Ta là Đức Chúa Trời của tổ phụ ngươi, Đức Chúa Trời của Áp-ra-ham..." Sự hiện ra này mang sứ mệnh giải cứu.
- Trên núi Si-na-i (Xuất Ê-díp-tô Ký 19:18): "Cả núi Si-na-i đều khói, vì Đức Giê-hô-va giáng lâm trong lửa." Sự hiện ra này đi kèm với sấm sét, khói lửa, tiếng kèn vang dậy, thể hiện sự thánh khiết, uy nghi và quyền tể trị tuyệt đối của Đức Chúa Trời khi ban hành luật pháp.
- Với tiên tri Ê-sai (Ê-sai 6:1): "Tôi thấy Chúa ngồi trên ngôi cao sang...". Đây là một khải tượng về sự vinh hiển của Đức Chúa Trời trong đền thờ, nhấn mạnh sự thánh khiết (qadosh (קָדוֹשׁ)) của Ngài.
Đặc điểm của Thần Hiển Hiện:
1. Tạm thời và cục bộ: Chỉ xảy ra trong một khoảnh khắc, một địa điểm cụ thể cho một đối tượng cụ thể.
2. Không trọn vẹn: Là sự "ẩn hiện" một phần vinh quang, quyền năng hoặc tiếng phán của Đức Chúa Trời, không phải là toàn bộ bản thể Ngài.
3. Mang tính biểu tượng: Thường thông qua các hiện tượng thiên nhiên (lửa, mây, sấm) hoặc hình dạng con người/thiên sứ.
4. Mục đích rõ ràng: Để kêu gọi, công bố giao ước, ban luật pháp, giải cứu hoặc phán xét.
Nếu Thần Hiển Hiện là những cuộc "ghé thăm" tạm thời, thì Sự Hiện Thân (từ tiếng La-tinh in - "vào trong" và caro - "xác thịt") là sự "cư ngụ" vĩnh viễn. Đây là mầu nhiệm trung tâm của đức tin Cơ Đốc: Đức Chúa Trời trở thành con người trong con người Giê-xu Christ.
Sứ đồ Giăng tuyên bố cách mạnh mẽ: "Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta, đầy ơn và lẽ thật" (Giăng 1:14). Từ "Ngôi Lời" trong tiếng Hy Lạp là Logos (Λόγος), chỉ về bản thể thần linh hằng hữu, sáng tạo và bày tỏ chính mình của Đức Chúa Trời. "Trở nên xác thịt" (sarx egeneto - σὰρξ ἐγένετο) không có nghĩa Ngôi Lời ngừng là Đức Chúa Trời, mà là Ngài mang lấy bản tính con người trọn vẹn.
Sự hiện thân được tiên tri trong Cựu Ước: "Nầy, một gái đồng trinh sẽ chịu thai, và sanh một con trai, rồi người ta sẽ đặt tên con trai đó là Em-ma-nu-ên" (Ê-sai 7:14). "Em-ma-nu-ên" nghĩa là "Đức Chúa Trời ở cùng chúng ta" (Ma-thi-ơ 1:23). Đây không còn là Đức Chúa Trời "ở với" dân Ngài theo nghĩa biểu tượng, mà là Ngài thực sự ở giữa họ bằng xương bằng thịt.
Bản Tính Kép của Đấng Christ: Giê-xu Christ là 100% Đức Chúa Trời và 100% con người. Thư tín Hê-bơ-rơ làm sáng tỏ điều này:
- Thần Tính: "Con là... hình ảnh của bản thể Ngài" (Hê-bơ-rơ 1:3). Từ Hy Lạp charaktēr (χαρακτήρ) chỉ một dấu ấn chính xác, một bản sao hoàn hảo.
- Nhân Tính: "Vì chúng ta không có thầy tế lễ thượng phẩm không có thể cảm thương sự yếu đuối chúng ta, bèn có một thầy tế lễ bị thử thách trong mọi việc cũng như chúng ta, song chẳng phạm tội" (Hê-bơ-rơ 4:15). Ngài kinh nghiệm đói khát, mệt mỏi, đau buồn, cám dỗ như chúng ta, nhưng trọn vẹn, vô tội.
Mục Đích Tối Thượng của Sự Hiện Thân:
1. Để Bày Tỏ Trọn Vẹn Đức Chúa Trời: "Ai đã thấy ta, tức là đã thấy Cha" (Giăng 14:9). Chúa Giê-xu là hình ảnh hữu hình, đầy đủ và rõ ràng nhất về Đức Chúa Trời.
2. Để Chuộc Tội cho Nhân Loại: "Ấy vì anh em mà Ngài đã nên nghèo, để bởi sự nghèo của Ngài, anh em được nên giàu" (2 Cô-rinh-tô 8:9). Chỉ một Đấng vừa là Đức Chúa Trời (có giá trị vô hạn để chuộc tội cho muôn người) vừa là người (có thể đại diện và chết thay cho loài người) mới có thể làm Trung Bảo hoàn hảo.
3. Để Phá Hủy Công Việc Ma Quỉ: "Đức Chúa Con đã hiện ra để hủy phá công việc của ma quỉ" (1 Giăng 3:8).
4. Để Làm Gương Mẫu Thánh Khiết: "Ấy chính Ngài đã chịu khổ trong xác thịt... để anh em cũng no theo gương Ngài" (1 Phi-e-rơ 4:1, 2:21).
Chúng ta có thể tóm tắt sự khác biệt then chốt như sau:
- Thần Hiển Hiện: Là sự biểu lộ của Đức Chúa Trời. Sự Hiện Thân: Là sự trở thành của Đức Chúa Trời.
- Thần Hiển Hiện: Mang tính tạm thời, bên ngoài. Sự Hiện Thân: Mang tính vĩnh viễn, bên trong (ở trong chính bản thể con người).
- Thần Hiển Hiện: Thường gây kinh hãi, xa cách (Xuất Ê-díp-tô 20:18-19). Sự Hiện Thân: Mang đến sự gần gũi, thân mật (Giăng 15:15).
- Thần Hiển Hiện: Nhấn mạnh sự thánh khiết tách biệt. Sự Hiện Thân: Nhấn mạnh sự thánh khiết đồng cảm.
Tuy nhiên, chúng có mối liên hệ: Các lần Thần Hiển Hiện trong Cựu Ước là những lời hứa và hình bóng về một sự hiện diện đầy đủ hơn, một cuộc gặp gỡ thân mật hơn sẽ đến. Chúng chuẩn bị tấm lòng và sự hiểu biết của con người cho Sự Hiện Thân trọn vẹn trong Chúa Giê-xu. Ngài chính là lời đáp cuối cùng và đầy đủ cho mọi khát khao được "thấy Đức Chúa Trời".
Hiểu biết về Thần Hiển Hiện và Sự Hiện Thân không chỉ là kiến thức thần học, mà phải biến đổi đời sống chúng ta.
1. Sự Kính Sợ và Lòng Tôn Kính: Các lần Thần Hiển Hiện nhắc chúng ta về Đức Chúa Trời thánh khiết, uy nghi, đáng kính sợ. Khi đến thờ phượng, đọc Lời Chúa, chúng ta phải có lòng tôn kính và kính sợ thánh, biết rằng mình đang đến gần Đấng Tạo Hóa (Truyền đạo 5:1).
2. Sự An Ủi và Đồng Cảm: Sự Hiện Thân dạy chúng ta rằng Chúa Giê-xu thấu hiểu hoàn toàn những yếu đuối, đau khổ và cám dỗ của chúng ta. Trong mọi nỗi đau, chúng ta có thể "vững lòng đến gần ngôi ơn phước... để được thương xót và tìm ơn giúp chúng ta trong thì giờ có cần dùng" (Hê-bơ-rơ 4:16). Ngài không phải là một vị thần xa cách.
3. Lẽ Thật Về Sự Cứu Rỗi: Sự cứu rỗi không đến từ nỗ lực "nhìn thấy" hay "trải nghiệm" Đức Chúa Trời qua các hiện tượng siêu nhiên (như Thần Hiển Hiện), mà đến bởi đức tin nơi Con Người-Giê-xu Christ, Đấng đã chết và sống lại vì tội lỗi chúng ta. Đức tin của chúng ta đặt trên lịch sử và con người lịch sử Giê-xu (1 Cô-rinh-tô 15:3-4).
4. Đời Sống Gương Mẫu: Vì Chúa Giê-xu đã sống một đời sống con người trọn vẹn, chúng ta có một khuôn mẫu tuyệt đối để noi theo. Chúng ta học nơi Ngài sự vâng phục, khiêm nhường, yêu thương và cầu nguyện (Phi-líp 2:5-8).
5. Hy Vọng Về Thân Thể Phục Sinh: Sự Hiện Thân của Chúa Giê-xu, với thân thể phục sinh vinh hiển, là đảm bảo cho chúng ta về sự sống lại và một thân thể mới trong tương lai. "Chúng ta... cũng mong đợi Chúa Cứu Thế Giê-xu... sẽ biến hóa thân thể hèn mạt chúng ta ra giống như thân thể vinh hiển Ngài" (Phi-líp 3:20-21).
Tóm lại, Thần Hiển Hiện là những ánh chớp vinh quang của Đức Chúa Trời xé toang bầu trời tối tăm của lịch sử nhân loại, để bày tỏ quyền năng, thánh khiết và ý chỉ Ngài. Còn Sự Hiện Thân chính là Mặt Trời Công Bình đã mọc lên, mang ánh sáng, sự ấm áp và sự sống đến cho mọi người ở trong thế gian (Ma-la-chi 4:2; Lu-ca 1:78-79).
Là Cơ Đốc nhân, chúng ta không tìm kiếm những kinh nghiệm "hiện ra" ngoạn mục, nhưng sống trong mối tương giao mật thiết với Đấng Christ đã hiện thân, Đấng đang sống trong lòng chúng ta bởi Đức Thánh Linh. Chúng ta tôn thờ Chúa Cha, nhờ công lao của Chúa Con, và được Đức Thánh Linh dẫn dắt. Sự hiểu biết này củng cố đức tin, nuôi dưỡng lòng kính sợ, mang lại sự an ủi sâu xa và thúc giục chúng ta bước đi theo gương Chúa Giê-xu mỗi ngày.
"Sự sáng đã soi trong nơi tối tăm, mà tối tăm chẳng hề nhận lấy sáng" (Giăng 1:5). Nguyện chúng ta luôn mở lòng đón nhận và đi trong ánh sáng của Sự Hiện Thân vinh diệu – Chúa Cứu Thế Giê-xu.