Hồng y trong Giáo hội Công giáo Rôma là gì?

Khi nghiên cứu về các tổ chức tôn giáo lớn, chúng ta không thể không đề cập đến cơ cấu phẩm trật của Giáo hội Công giáo La Mã, trong đó có chức vụ Hồng y. Là một nhà nghiên cứu Kinh Thánh Tin Lành, bài viết này sẽ không nhằm mục đích cổ xúy hay bác bỏ, mà để soi xét cấu trúc này dưới ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời, tìm hiểu nguồn gốc lịch sử, và rút ra những bài học thuộc linh cho Hội Thánh phổ thông của Chúa Giê-xu Christ.

Về mặt lịch sử và giáo hội học, "Hồng y" (tiếng Latin: cardinalis, nghĩa gốc là "then chốt", "trọng yếu") là một chức vụ cao cấp trong Giáo hội Công giáo La Mã. Các Hồng y hợp thành Hồng y Đoàn (College of Cardinals), có hai nhiệm vụ chính: cố vấn cho Giáo hoàng và bầu chọn Giáo hoàng mới khi ngôi vị này khuyết. Họ thường được phong từ các Giám mục đứng đầu các giáo phận lớn quan trọng trên thế giới. Danh xưng "Hồng y" bắt nguồn từ thời Trung Cổ, phát triển từ các linh mục trưởng và giám mục của các giáo hội chính ở Rô-ma.

Điều cần làm rõ ngay từ đầu: chức vụ Hồng y không hề được đề cập hay thiết lập trong Kinh Thánh. Đây là một sản phẩm của truyền thống và sự phát triển tổ chức giáo hội qua nhiều thế kỷ sau thời các Sứ đồ. Sự hình thành của nó gắn liền với quyền lực chính trị, sự tập trung quyền hành vào Rô-ma, và sự phân chia giữa giáo sĩ và tín đồ thường (giáo dân) – một khái niệm không tồn tại trong Tân Ước dưới dạng một giai cấp tách biệt.

Để có cái nhìn Kinh Thánh, chúng ta cần quay về mô hình lãnh đạo nguyên thủy mà Chúa Giê-xu thiết lập và các Sứ đồ áp dụng.

1. Chúa Giê-xu – Người Lãnh Đạo Tối Cao và Duy Nhất:
Mọi thẩm quyền trong Hội Thánh đều đến từ Chúa Giê-xu Christ. Ngài phán: “Hết cả quyền phép ở trên trời và dưới đất đã giao cho ta” (Ma-thi-ơ 28:18). Trong thư tín, Sứ đồ Phao-lô xác định Ngài là “đầu của Hội thánh” (Ê-phê-sô 5:23). Bất kỳ cơ cấu lãnh đạo nào cũng phải phục vụ dưới sự lãnh đạo duy nhất của Christ, chứ không thay thế hay tạo ra một tầng lớp trung gian cứu rỗi.

2. Chức Vụ Trong Tân Ước – Sự Đơn Giản và Chức Năng:
Kinh Thánh Tân Ước mô tả các chức vụ được Đức Thánh Linh lập lên để gây dựng Hội Thánh, chứ không phải một phẩm trật quan liêu. Ê-phê-sô 4:11-12 chép: “Ấy chính Ngài đã cho người nầy làm sứ đồ, kẻ kia làm tiên tri, người khác làm thầy giảng Tin Lành, kẻ khác nữa làm mục sư và giáo sư, để các thánh đồ được trọn vẹn về công việc của chức dịch và sự gây dựng thân thể Đấng Christ.” Các chức vụ này xuất phát từ ân tứ và sự kêu gọi, nhấn mạnh vào phục vụ (diakonia) chứ không phải quyền lực hay danh hiệu.

3. Trưởng Lão và Giám Mục – Những Người Chăn Bầy Khiêm Nhường:
Trong các thư tín, chúng ta thấy các Hội Thánh địa phương được lãnh đạo bởi các "trưởng lão" (presbyteroi) hoặc "giám mục" (episkopoi – nghĩa là người giám sát). Hai từ này thường được dùng thay thế cho nhau để chỉ cùng một nhóm người (Công vụ 20:17, 28; Tít 1:5-7). Họ là những người chín chắn trong đức tin, có khả năng dạy dỗ và chăn dắt bầy chiên, chứ không phải là các nhà cai trị. Chúa Giê-xu đã dạy rõ ràng: “Song trong các ngươi thì không như vậy; trái lại, hễ ai muốn làm lớn trong các ngươi, thì sẽ làm đầy tớ; còn ai trong các ngươi muốn làm đầu, thì sẽ làm tôi mọi mọi người.” (Mác 10:43-44). Tiêu chuẩn cho chức vụ được liệt kê trong I Ti-mô-thê 3:1-7 và Tít 1:6-9, tập trung vào đức tính, đời sống gia đình gương mẫu và khả năng dạy Lời Chúa, chứ không phải sự thăng tiến trong một hệ thống cấp bậc.

4. Sự Bình Đẳng Thuộc Linh và Chức Tế Lễ Của Mọi Tín Đồ:
Một điểm then chốt trong thần học Tin Lành là chức tế lễ của mọi tín đồ. I Phi-e-rơ 2:9 tuyên bố: “Nhưng anh em là dòng giống được lựa chọn, là chức thầy tế lễ nhà vua, là dân thánh, là dân thuộc về Đức Chúa Trời…”. Điều này xóa nhòa sự phân biệt cứng nhắc giữa một “giáo sĩ” có đặc quyền tiếp cận Đức Chúa Trời và “giáo dân” thông thường. Trong Đấng Christ, mọi tín nhân đều có thể đến gần Đức Chúa Trời cách dạn dĩ nhờ huyết của Chúa Giê-xu (Hê-bơ-rơ 10:19-22). Mô hình có một tầng lớp Hồng y – như một “hoàng gia tôn giáo” – đi ngược lại với lẽ thật về sự bình đẳng trong ân điển này.

Sự xuất hiện của các chức danh như Hồng y, Giáo hoàng, Tổng Giám mục… phản ánh một quá trình lịch sử mà Hội Thánh dần dần bị thế tục hóa và tổ chức theo mô hình của đế quốc La Mã, sau khi Cơ Đốc giáo trở thành quốc giáo. Quyền lực, chính trị và sự giàu có xen vào, làm lu mờ hình ảnh một Hội Thánh khiêm nhường, phục vụ và chịu khổ.

Phong trào Cải Chính thế kỷ 16, dưới sự dẫn dắt của các nhà cải chánh như Martin Luther, John Calvin, và Ulrich Zwingli, đã đưa ra khẩu hiệu Sola Scriptura (Duy Kinh Thánh). Họ kêu gọi quay trở lại thẩm quyền tối cao của Kinh Thánh và phủ nhận những cơ cấu, giáo lý không dựa trên Lời Chúa, bao gồm cả hệ thống phẩm trật mà chức Hồng y là đỉnh cao. Luther, trong tác phẩm “Về sự nộ lệ của người Bá-bỉ-lôn”, đã vạch trần sự sai lầm của việc tập trung quyền lực vào giới tăng lữ Rô-ma.

Từ sự phân tích trên, chúng ta rút ra những bài học thiết thực cho đời sống thuộc linh và Hội Thánh địa phương ngày nay:

1. Tập Trung Vào Christ, Không Vào Danh Hiệu hay Cấp Bậc:
Là Cơ đốc nhân, chúng ta cần luôn nhớ rằng Đấng trung tâm của đức tin là Chúa Giê-xu Christ, không phải bất kỳ một lãnh đạo tôn giáo nào, dù vĩ đại đến đâu. Sự tôn trọng dành cho người chăn bầy phải dựa trên sự trung tín của họ với Lời Chúa và gương mẫu của đời sống, chứ không phải chức danh hay áo choàng của họ. Cô-lô-se 1:18 nhắc nhở: “Ấy chính Ngài là đầu của thân thể, tức là đầu Hội thánh…”.

2. Sống Với Tư Cách là “Thầy Tế Lễ Nhà Vua”:
Mỗi chúng ta đều có đặc ân và trách nhiệm trực tiếp với Đức Chúa Trời. Bạn không cần một người trung gian nào ngoài Đấng Christ (I Ti-mô-thê 2:5) để cầu nguyện, học Lời Chúa, hay phục vụ. Hãy sống và phục vụ với ý thức về chức tế lễ cao trọng này trong gia đình, nơi làm việc và Hội Thánh địa phương.

3. Quý Trọng Mô Hình Lãnh Đạo Khiêm Nhường và Phục Vụ:
Trong Hội Thánh, chúng ta nên đề cao và cầu nguyện cho những mục sư, trưởng lão, chấp sự – những người âm thầm chăn dắt, dạy dỗ và phục vụ. Hãy đánh giá họ theo các tiêu chuẩn Kinh Thánh về đạo đức và sự trung tín, chứ không theo quy mô nhà thờ hay sự nổi tiếng. Hãy nhớ lời Chúa Giê-xu: “Kẻ làm lớn hơn hết trong các ngươi, sẽ là đầy tớ của các ngươi.” (Ma-thi-ơ 23:11).

4. Gìn Giữ Sự Đơn Thuần và Thuộc Linh Của Hội Thánh:
Chúng ta cần cảnh giác để không đưa vào Hội Thánh những cấu trúc quyền lực, danh hiệu rườm rà, hay sự phân biệt đẳng cấp của thế gian. Hội Thánh là thân thể thuộc linh, được xây dựng bởi Đức Thánh Linh và Lời Chúa, chứ không phải một tổ chức chính trị hay tập đoàn.

5. Cầu Nguyện Cho Sự Hiệp Một Thật Của Tất Cả Những Người Tin Chúa:
Mặc dù có những khác biệt lịch sử và thần học lớn, chúng ta vẫn cầu nguyện cho những người trong Giáo hội Công giáo, để họ cũng được nghe và hiểu Phúc Âm thuần túy về sự cứu rỗi bởi ân điển duy nhất, qua đức tin duy nhất, trong Đấng Christ duy nhất (Ê-phê-sô 2:8-9). Sự hiệp một thật sự chỉ có thể có được trên nền tảng của Lẽ thật Kinh Thánh.

Chức vụ Hồng y, xét về mặt lịch sử và tổ chức, là một phần không thể thiếu của cơ cấu phẩm trật tập quyền trong Giáo hội Công giáo La Mã. Tuy nhiên, khi đem soi xét dưới ánh sáng của Kinh Thánh Tân Ước, chúng ta không tìm thấy cơ sở cho một chức vụ như vậy. Thay vào đó, Kinh Thánh vẽ nên hình ảnh một Hội Thánh với Đấng Christ là đầu duy nhất, được lãnh đạo bởi những người chăn khiêm nhường phục vụ bầy chiên, và trong đó mọi tín đồ đều là thầy tế lễ có thể trực tiếp đến với Đức Chúa Trời.

Bài học cho chúng ta ngày nay là phải luôn quay về với khuôn mẫu nguyên thủy của Kinh Thánh, giữ cho đời sống và Hội Thánh địa phương được đơn sơ, thuộc linh và tập trung vào Đấng Christ. Hãy để mọi cấu trúc, mọi chức vụ đều nhằm mục đích gây dựng thân thể, rao truyền Phúc Âm và tôn vinh Danh Chúa, chứ không phải để xây dựng vương quốc hay danh vọng cá nhân. Ước mong mỗi chúng ta, với tư cách là những thầy tế lễ nhà vua, sống và phục vụ với lòng biết ơn và sự trung tín, trong khi trông đợi ngày Vua của các vua – Chúa Giê-xu Christ – trở lại để thiết lập vương quốc đời đời của Ngài, nơi mọi cơ cấu thế tục sẽ không còn, chỉ còn Chúa và các thánh đồ của Ngài.