Giáo hội Công giáo Tự do là gì?

Trong bối cảnh đa dạng của Cơ Đốc giáo ngày nay, cụm từ "Giáo hội Công giáo Tự do" (Liberal Catholic Church) thường xuất hiện và có thể gây ra sự nhầm lẫn hoặc tò mò cho nhiều tín hữu Tin Lành. Bài nghiên cứu này sẽ tìm hiểu về phong trào này dưới lăng kính thần học Kinh Thánh, với mục đích giúp cho con cái Chúa có sự hiểu biết rõ ràng, dựa trên nền tảng Lời Hằng Sống của Đức Chúa Trời, để "biết phân biệt điều lành và dữ" (Hê-bơ-rơ 5:14).

Giáo hội Công giáo Tự do là một phong trào tôn giáo khởi phát vào đầu thế kỷ 20, chính thức thành lập năm 1916 ở Anh. Về bề ngoài, phong trào này duy trì nhiều nghi thức, cấu trúc phẩm trật (như giám mục, linh mục) và hình thức phụng vụ tương tự như Giáo hội Công giáo La Mã (Roman Catholic Church) hoặc Anh giáo Cao (High Anglican). Tuy nhiên, điểm khác biệt cốt lõi và cũng là lý do cho danh xưng "Tự do" (Liberal) nằm ở thần học tự do (liberal theology) mà họ chấp nhận.

Thần học tự do, hay còn gọi là chủ nghĩa hiện đại (modernism) trong thần học, có đặc điểm chính là:

• Phê phán Kinh Thánh (Biblical Criticism): Xem Kinh Thánh như một tác phẩm văn học, lịch sử của con người, chịu ảnh hưởng của văn hóa và thời đại, hơn là Lời được linh cảm, không sai lầm của Đức Chúa Trời.
• Phủ nhận các phép lạ siêu nhiên: Thường giải thích các phép lạ trong Kinh Thánh theo hướng biểu tượng hoặc tự nhiên, đặc biệt là sự giáng sinh đồng trinh, các phép lạ của Chúa Giê-xu và sự sống lại thể xác của Ngài.
• Chú trọng trải nghiệm và lý trí cá nhân: Coi trọng trải nghiệm tôn giáo và sự suy luận của lý trí con người ngang hàng hoặc cao hơn thẩm quyền của Kinh Thánh.
• Cởi mở với các tư tưởng phi Cơ Đốc: Thường kết hợp với các giáo lý từ thuyết thần trí (theosophy), triết học phương Đông, hoặc các quan điểm tâm linh khác.

Như vậy, Giáo hội Công giáo Tự do về cơ bản là sự pha trộn giữa hình thức bề ngoài của Công giáo La Mã với nội thần học tự do. Điều này tạo nên một thách thức lớn trong việc nhận diện, vì hình thức có vẻ rất "truyền thống" nhưng nội dung cốt lõi lại đi ngược lại đức tin lịch sử của Hội Thánh dựa trên Kinh Thánh.

Là những người tin vào Kinh Thánh là Lời duy nhất, đầy đủ và có thẩm quyền tối cao của Đức Chúa Trời, chúng ta cần kiểm tra mọi giáo lý dưới ánh sáng của Lời Chúa (Công vụ 17:11). Dưới đây là một số điểm tương phản then chốt:

Giáo hội Công giáo Tự do đặt thẩm quyền của lý trí và khoa học phê phán lên trên Kinh Thánh. Trong khi đó, Kinh Thánh dạy rõ về nguồn gốc và thẩm quyền của chính mình:

"Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình, hầu cho người thuộc về Đức Chúa Trời được trọn vẹn và sắm sẵn để làm mọi việc lành." (2 Ti-mô-thê 3:16-17).
Từ "soi dẫn" trong nguyên văn Hy Lạp là theopneustos (θεόπνευστος), nghĩa đen là "Đức Chúa Trời thở ra". Kinh Thánh không chỉ là tác phẩm của những con người sùng kính, mà chính là hơi thở của Đức Chúa Trời. Sứ đồ Phi-e-rơ cũng xác nhận: "Ấy chẳng phải bởi ý một người nào mà lời tiên tri nào đã đến, nhưng ấy là bởi Đức Thánh Linh cảm động mà người ta đã nói bởi Đức Chúa Trời" (2 Phi-e-rơ 1:21). Do đó, việc dùng lý trí sa ngã của con người để phán xét, hạ thấp hoặc phủ nhận những lẽ thật trong Kinh Thánh là một sự sai lầm nghiêm trọng.

Nền thần học tự do thường làm suy giảm thần tính và công việc siêu nhiên của Chúa Giê-xu Christ. Họ có thể xem Ngài là một bậc thầy đạo đức vĩ đại, một biểu tượng của tình yêu, nhưng không phải là Con Đức Chúa Trời nhập thể, chết thay tội nhân và sống lại để xác chứng sự chiến thắng của Ngài.

Kinh Thánh tuyên bố dứt khoát:

"Nhưng nếu Đấng Christ không sống lại, thì đức tin anh em cũng vô ích, anh em còn ở trong tội lỗi mình... Nhưng bây giờ, Đấng Christ đã từ kẻ chết sống lại, Ngài là trái đầu mùa của những kẻ ngủ." (1 Cô-rinh-tô 15:17, 20).
Sự sống lại thể xác của Chúa Giê-xu là cốt lõi của đức tin Cơ Đốc chân chính (Rô-ma 10:9). Từ ngữ Hy Lạp cho "sống lại" là anastasis (ἀνάστασις), mang nghĩa "đứng dậy", chỉ một sự phục sinh thể xác thật sự. Phao-lô cảnh báo nghiêm khắc về những kẻ giảng "một Đức Chúa Jêsus khác... hay một tin lành khác" (2 Cô-rinh-tô 11:4). Một Đấng Christ không làm phép lạ, không sống lại từ cõi chết chính là "Đấng Christ khác" đó.

Xu hướng của thần học tự do là nhấn mạnh sự tiến bộ đạo đức, sự khai sáng nội tâm, hoặc các công đức của con người như con đường dẫn đến Đức Chúa Trời. Điều này trái ngược hoàn toàn với Tin Lành (Phúc Âm) thuần túy mà Kinh Thánh rao giảng:

"Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình." (Ê-phê-sô 2:8-9).
Danh xưng "Tin Lành" của chúng ta đến từ chữ Hy Lạp euangelion (εὐαγγέλιον), có nghĩa là "tin tức tốt lành". Tin tức tốt lành đó chính là Đức Chúa Trời ban ơn cứu rỗi cho kẻ có tội, không dựa trên việc làm hay sự khai sáng của họ, mà hoàn toàn dựa trên sự chết chuộc tội và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ. Bất kỳ hệ thống nào thêm điều kiện của con người vào ân điển đó đều là "một tin lành khác" (Ga-la-ti 1:6-9).

Việc tìm hiểu về các phong trào tôn giáo khác không chỉ nhằm mục đích tri thức, mà quan trọng hơn là để củng cố đức tin của chính mình và có khả năng phân biệt chân lý. Dưới đây là những bài học thực tiễn:

Hãy xây dựng đời sống mình trên nền tảng vững chắc là Lời Chúa và mối tương giao cá nhân với Chúa Giê-xu. Đừng để sự thu hút của những nghi thức trang trọng hay ngôn ngữ trí thức làm lu mờ nhu cầu tìm kiếm chân lý khách quan từ Kinh Thánh. Như Chúa Giê-xu phán: "Vậy, hễ ai nghe và làm theo lời ta phán đây, thì giống như một người khôn ngoan cất nhà mình trên vầng đá... song hễ ai nghe lời ta phán đây, mà không làm theo, khác nào như người dại cất nhà mình trên đất cát" (Ma-thi-ơ 7:24, 26). Sự vững vàng của chúng ta đến từ việc "nghe và làm theo" Lời Ngài, không phải từ cảm xúc hay hình thức bên ngoài.

Đừng vội đánh giá một nhóm hoặc một giáo lý chỉ qua danh xưng ("Công giáo", "Tự do", v.v.) hay hình thức bề ngoài. Hãy học tập như người Bê-rê: "Ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng" (Công vụ 17:11). Hãy đặt ra những câu hỏi then chốt:

• Nhóm này xem Kinh Thánh có thẩm quyền tối cao và không sai lầm không?
• Họ có tin và rao giảng về Chúa Giê-xu Christ là Con Đức Chúa Trời, chịu chết chuộc tội và sống lại theo nghĩa đen không?
• Giáo lý về sự cứu rỗi của họ có dựa hoàn toàn vào ân điển qua đức tin nơi Christ, hay có thêm các điều kiện, bí tích, hoặc công đức của con người?

Là con cái Chúa, chúng ta được kêu gọi để "hãy binh vực đạo thánh" (Giu-đe 1:3). Điều này không có nghĩa là tranh cãi gay gắt, mà là với lòng yêu thương và sự kính sợ Chúa, chúng ta phải trung thành với Tin Lành thuần túy. Khi thấy anh em mình có nguy cơ bị dẫn dụ bởi những giáo lý sai lạc, chúng ta cần khiêm nhường chia sẻ lẽ thật từ Kinh Thánh. Hãy nhớ lời khuyên của Phao-lô cho Ti-mô-thê: "Hãy giữ lấy phận sự con, đừng chút thay lòng đổi dạ, cứ giảng đạo, cố khuyên, bất luận gặp thời hay không gặp thời, hãy đổ lòng ra khuyên bảo, sửa trị, lấy lòng nhịn nhục trọn vẹn mà dạy dỗ. Vì sẽ có một thời kia, người ta không chịu nghe đạo lành" (2 Ti-mô-thê 4:2-3a).

Giáo hội Công giáo Tự do, với sự pha trộn giữa hình thức nghi lễ truyền thống và thần học tự do phê phán Kinh Thánh, đại diện cho một thử thách đối với đức tin Cơ Đốc chân chính. Họ đề cao lý trí con người và trải nghiệm cá nhân lên trên thẩm quyền tối cao của Kinh Thánh, và thường làm suy giảm các lẽ thật căn bản về thần tính, sự chuộc tội và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ.

Lời Chúa trong sách Giê-rê-mi cảnh báo: "Đức Giê-hô-va phán: Đáng rủa thay là kẻ nhờ cậy loài người, lấy loài xác thịt làm cánh tay mình, lòng thì cách xa Đức Giê-hô-va!" (Giê-rê-mi 17:5). Sự nhờ cậy vào trí tuệ, nghi lễ hay cảm xúc của con người, thay vì nhờ cậy hoàn toàn vào Đức Chúa Trời và Lời Ngài, cuối cùng sẽ dẫn đến sự khô hạn thuộc linh.

Ước mong mỗi chúng ta, những người tin nhận Chúa Giê-xu Christ là Chúa và Cứu Chúa duy nhất của đời mình, luôn bám chắc lấy Lời Hằng Sống. Hãy để Kinh Thánh là la bàn, là tiêu chuẩn duy nhất cho đức tin và nếp sống. Trong một thế giới đầy dẫy những tiếng nói và giáo lý hỗn tạp, hãy giữ vững đức tin đơn sơ nơi Chúa Giê-xu, Đấng đã phán: "Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha" (Giăng 14:6). Chính Ngài là nền tảng không lay chuyển cho đức tin của chúng ta, hôm nay và cho đến đời đời.

Mọi sự dạy dỗ đều phải được thử nghiệm dưới ánh sáng của Kinh Thánh. Sự khôn ngoan thật sự bắt đầu từ sự kính sợ Đức Giê-hô-va (Châm ngôn 9:10).