Lễ Ngũ Tuần là gì?

Trong lịch sử cứu chuộc của Đức Chúa Trời, có những khoảnh khắc bản lề làm thay đổi mãi mãi mối quan hệ giữa Đấng Tạo Hóa và loài người. Lễ Ngũ Tuần (Pentecost) chính là một trong những sự kiện trọng đại như vậy. Không chỉ là một ngày lễ trong lịch Do Thái giáo, nó đã trở thành điểm khởi đầu cho Hội Thánh của Đấng Christ và kinh nghiệm về Đức Thánh Linh trong đời sống mỗi tín hữu. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào ý nghĩa Kinh Thánh, bối cảnh lịch sử, và ứng dụng thiết thực của Lễ Ngũ Tuần cho Cơ Đốc nhân ngày nay.

Để hiểu trọn vẹn Lễ Ngũ Tuần trong Tân Ước, chúng ta phải bắt đầu từ nền tảng trong Cựu Ước. Lễ này, trong tiếng Hê-bơ-rơ gọi là Shavuot (שָׁבוּעוֹת), nghĩa là "Lễ Các Tuần". Tên gọi "Ngũ Tuần" bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp Pentēkostē (πεντηκοστή), có nghĩa là "thứ năm mươi", chỉ khoảng thời gian 50 ngày sau Lễ Vượt Qua.

Theo luật pháp Môi-se, đây là một trong ba kỳ lễ trọng thể mà mọi nam đinh phải đến Giê-ru-sa-lem (Xuất Ê-díp-tô Ký 23:14-17). Lễ Ngũ Tuần nguyên thủy có hai ý nghĩa nông nghiệp và lịch sử:

• Ý nghĩa Nông nghiệp: Là "Lễ Mùa Gặt" hay "Ngày Của Trái Đầu Mùa" (Xuất Ê-díp-tô Ký 23:16; Dân Số Ký 28:26). Đây là dịp dân Y-sơ-ra-ên dâng lên Đức Giê-hô-va của lễ bằng hoa quả đầu mùa, bày tỏ lòng biết ơn về sự chu cấp của Ngài.
• Ý nghĩa Lịch sử: Theo truyền thống Do Thái, Lễ Ngũ Tuần cũng được kỷ niệm như ngày Đức Chúa Trời ban Luật Pháp (Torah) cho Môi-se trên núi Si-na-i. Điều này tạo nên một sự đối chiếu tuyệt vời: Luật Pháp được ban tại Si-na-i cho một dân tộc, còn tại Lễ Ngũ Tân Ước, Đức Thánh Linh được ban cho mọi người tin.

Sự kiện Lễ Ngũ Tuần được ghi lại chi tiết trong Công Vụ Các Sứ Đồ chương 2. Sau khi Chúa Giê-xu thăng thiên, các môn đồ vâng lời Ngài, ở lại thành Giê-ru-sa-lem để chờ đợi "Điều Cha hứa" (Công Vụ 1:4).

"Đến ngày lễ Ngũ Tuần, môn đồ nhóm họp tại một chỗ. Thình lình, có tiếng từ trời đến như tiếng gió thổi ào ào, đầy khắp nhà môn đồ ngồi. Lại có các lưỡi như bằng lửa hiện ra, phân chia ra, đậu trên mỗi người trong bọn mình. Hết thảy đều được đầy dẫy Đức Thánh Linh, khởi sự nói các thứ tiếng khác, theo như Đức Thánh Linh cho mình nói." (Công Vụ 2:1-4)

Chúng ta hãy cùng phân tích các biểu tượng và ý nghĩa thần học sâu sắc trong phân đoạn này:

1. "Tiếng từ trời đến như tiếng gió thổi ào ào": Trong tiếng Hy Lạp, từ "gió" (pnoē, πνοή) cũng có nghĩa là "hơi thở". Điều này gợi nhớ đến sự sáng tạo trong Sáng Thế Ký, khi Đức Giê-hô-va "hà hơi sống" vào lỗ mũi A-đam (Sáng Thế Ký 2:7). Lễ Ngũ Tuần đánh dấu một cuộc sáng tạo mới—sự ra đời của Hội Thánh—qua hơi thở sự sống của Đức Thánh Linh.

2. "Các lưỡi như bằng lửa": Lửa trong Kinh Thánh thường tượng trưng cho sự hiện diện, sự thanh tẩy và quyền năng của Đức Chúa Trời (ví dụ: trong bụi gai cháy, Xuất Ê-díp-tô Ký 3:2). Các lưỡi lửa đậu trên từng cá nhân, cho thấy Đức Thánh Linh ngự trị và ban quyền năng cho mỗi tín hữu, không chỉ cho một lãnh tụ như trong thời Cựu Ước.

3. "Được đầy dẫy Đức Thánh Linh... nói các thứ tiếng khác": Ân tứ nói các thứ tiếng (glōssais lalein, γλώσσαις λαλεῖν) ở đây là nói những ngôn ngữ địa phương có thật (câu 6, 8), không phải thứ tiếng không ai hiểu. Phép lạ ngôn ngữ này đảo ngược sự rủa sả của Tháp Ba-bên (Sáng Thế Ký 11), nơi loài người bị phân tán vì ngôn ngữ hỗn độn. Tại Lễ Ngũ Tuần, Đức Thánh Linh dùng sự hiệp một về ngôn ngữ để quy tụ muôn dân về với Đấng Christ, công bố "những việc quyền năng của Đức Chúa Trời" (Công Vụ 2:11).

Sự kiện này khiến dân chúng kinh ngạc, và Phi-e-rơ đã đứng lên giảng bài giảng đầu tiên của Hội Thánh. Ông giải thích rằng đây chính là sự ứng nghiệm lời tiên tri Giô-ên: "Ấy là trong những ngày sau rốt, Đức Chúa Trời phán: Ta sẽ đổ Thần Ta trên mọi xác thịt" (Công Vụ 2:17, trích Giô-ên 2:28-32). Phi-e-rơ tuyên bố Chúa Giê-xu, Đấng mà họ đã đóng đinh, chính là Chúa và Đấng Christ, và Đức Chúa Trời đã khiến Ngài sống lại (Công Vụ 2:36). Kết quả, khoảng 3,000 người tin nhận và chịu báp-têm trong ngày hôm đó (Công Vụ 2:41).

Lễ Ngũ Tuần mở ra một giao ước mới, hoàn thành và vượt trội hơn giao ước cũ. Chúng ta có thể thấy một sự song đối thần học đầy ý nghĩa:

• Tại Si-na-i: Luật Pháp được khắc trên bảng đá (Xuất Ê-díp-tô Ký 31:18).
• Tại Giê-ru-sa-lem (Lễ Ngũ Tuần): Luật Pháp của Đấng Christ được ghi vào lòng người bởi Đức Thánh Linh (Giê-rê-mi 31:33; Ê-xê-chi-ên 36:26-27; II Cô-rinh-tô 3:3).
• Tại Si-na-i: Khoảng 3,000 người chết vì tội thờ bò vàng (Xuất Ê-díp-tô Ký 32:28).
• Tại Giê-ru-sa-lem (Lễ Ngũ Tuần): Khoảng 3,000 người được sống nhận sự cứu rỗi (Công Vụ 2:41).
• Tại Si-na-i: Sự hiện diện của Đức Chúa Trời giới hạn trong đền tạm, chỉ có thầy tế lễ mới vào được.
• Tại Giê-ru-sa-lem (Lễ Ngũ Tuần): Đức Thánh Linh ngự trị trong mỗi tín hữu, biến họ thành đền thờ của Đức Chúa Trời (I Cô-rinh-tô 6:19).

Lễ Ngũ Tuần, vì thế, là sự ứng nghiệm của "của lễ bằng hoa quả đầu mùa" theo nghĩa thuộc linh. Chúa Giê-xu là "trái đầu mùa" của sự sống lại (I Cô-rinh-tô 15:20), và những tín hữu đầu tiên được cứu trong ngày đó chính là hoa quả đầu mùa của một mùa gặt thuộc linh vĩ đại tiếp theo sau.

Sự kiện Lễ Ngũ Tuần không phải chỉ là một câu chuyện lịch sử, mà là nền tảng cho kinh nghiệm và đời sống của mỗi tín hữu.

1. Mỗi Tín Hữu Đều Cần Được Đầy Dẫy Đức Thánh Linh: Mệnh lệnh "hãy được đầy dẫy Đức Thánh Linh" (Ê-phê-sô 5:18) ở thì tiếp diễn trong tiếng Hy Lạp, có nghĩa là "hãy tiếp tục được đổ đầy". Kinh nghiệm Lễ Ngũ Tuần nhắc nhở chúng ta rằng quyền năng để làm chứng và sống đời sống đắc thắng không đến từ nỗ lực bản thân, mà từ sự đổ đầy liên tục của Đức Thánh Linh. Điều này được tìm kiếm qua sự cầu nguyện, đầu phục và khao khát Chúa (Lu-ca 11:13).

2. Hội Thánh Là Một Thân Thể Đa Dạng Được Hiệp Nhất Bởi Thánh Linh: Các tín hữu đến từ nhiều dân tộc khác nhau nhưng cùng hiểu nhau qua Thánh Linh. Điều này dạy chúng ta tôn trọng sự đa dạng trong Hội Thánh (sắc tộc, văn hóa, ân tứ) nhưng luôn giữ gìn "sự hiệp một của Thánh Linh" (Ê-phê-sô 4:3). Mục đích tối thượng của ân tứ không phải cho cá nhân, mà để gây dựng thân thể Đấng Christ (I Cô-rinh-tô 12:7).

3. Lời Chúa Được Công Bố Cách Quyền Năng: Khi Phi-e-rơ đầy dẫy Đức Thánh Linh, ông đã giảng Lời Chúa cách thẳng thắn và đầy thẩm quyền. Sứ điệp trung tâm của ông là Chúa Giê-xu Christ và sự phục sinh của Ngài. Lễ Ngũ Tuần nhắc nhở chúng ta rằng công việc chính của Đức Thánh Linh là tôn cao Chúa Giê-xu (Giăng 16:14) và ban quyền năng cho chứng nhân của chúng ta (Công Vụ 1:8).

4. Sống Với Lòng Biết Ơn Về Giao Ước Mới: Chúng ta không còn sống dưới giao ước của luật pháp khắc trên đá, dẫn đến sự kết án, nhưng dưới giao ước của Thánh Linh, ban sự sống (II Cô-rinh-tô 3:6). Đời sống Cơ Đốc là đời sống để cho Thánh Linh hành động, sản sinh ra bông trái Thánh Linh: "lòng yêu thương, sự vui mừng, bình an, nhịn nhục, nhân từ, hiền lành, trung tín, mềm mại, tiết độ" (Ga-la-ti 5:22-23).

Lễ Ngũ Tuần không phải là một câu chuyện kết thúc ở chương 2 sách Công Vụ. Đó là lời hứa và là thực tại mở ra cho mọi thế hệ tín hữu. Sự kiện đó xác lập một kỷ nguyên mới – "kỷ nguyên của Hội Thánh" – trong đó Đức Thánh Linh đang hành động trên đất qua những con người bình thường đã được Ngài biến đổi.

Là Cơ Đốc nhân ngày nay, chúng ta đang sống trong "những ngày sau rốt" mà tiên tri Giô-ên và sứ đồ Phi-e-rơ đã nói đến. Lời hứa về Đức Thánh Linh không chỉ dành cho những người trong phòng cao đó, mà còn "cho chúng ta, và cho con cháu chúng ta, cùng cho hết thảy mọi người ở xa" (Công Vụ 2:39). Chúng ta được mời gọi bước vào một đời sống được dẫn dắt, đầy dẫy và được ban quyền năng bởi chính Thánh Linh của Đức Chúa Trời.

Hãy sống với nhận thức rằng Đấng an ủi (Paraklētos, Παράκλητος) đang ngự trong chúng ta (Giăng 14:16-17). Hãy để Ngài, qua Lời Chúa, dạy dỗ, nhắc nhở, dẫn dắt và biến đổi chúng ta mỗi ngày. Từ biến cố Lễ Ngũ Tuần, cả thế giới đã được chuyển rung. Nguyện xin cơn địa chấn thuộc linh ấy tiếp tục dấy lên trong đời sống chúng ta, để qua chúng ta, danh Chúa Giê-xu được rao truyền khắp đất.