Làm Thế Nào Để Hiểu Được Sách Khải Huyền
Sách Khải Huyền, cuốn sách cuối cùng trong Kinh Thánh Tân Ước, thường được xem là một trong những sách khó hiểu và bí ẩn nhất. Với những hình ảnh về con thú, ấn chín, kèn bảy, và cơn thịnh nộ, nhiều Cơ Đốc nhân cảm thấy e ngại khi tiếp cận. Tuy nhiên, chính lời mở đầu của sách đã ban cho chúng ta một chìa khóa quan trọng: “Sự mặc thị của Đức Chúa Jêsus Christ, mà Đức Chúa Trời đã ban cho Ngài đặng đem tỏ ra cùng tôi tớ Ngài những điều kíp phải đến...” (Khải Huyền 1:1). Từ “mặc thị” (tiếng Hy Lạp: apokalypsis) có nghĩa là “vén màn”, “bày tỏ ra”, chứ không phải “che giấu đi”. Điều này khẳng định rằng Đức Chúa Trời muốn chúng ta hiểu thông điệp của sách này. Bài nghiên cứu này sẽ cung cấp một lộ trình và những nguyên tắc giải kinh căn bản để giúp chúng ta khám phá sự phong phú và đầy khích lệ của Sách Khải Huyền.
Bước đầu tiên để hiểu đúng bất kỳ sách nào trong Kinh Thánh là xác định thể loại văn chương của nó. Khải Huyền thuộc thể loại “văn chương khải huyền” (apocalyptic literature). Đặc điểm của thể loại này là sử dụng nhiều biểu tượng, hình ảnh tượng trưng, số học, và những cảnh tượng siêu nhiên để truyền đạt những lẽ thật thuộc linh sâu nhiệm. Nó không nhằm mục đích cung cấp một “mật mã” để giải đáp các sự kiện tương lai theo nghĩa đen từng chi tiết, mà là để bày tỏ thực tại thuộc linh vĩ đại đằng sau những tranh chiến thuộc thể.
Ví dụ, khi đọc về “con thú” lên từ biển (Khải Huyền 13:1), chúng ta không nên vội vã tìm kiếm một nhân vật lịch sử cụ thể nào đó, mà trước hết cần hiểu biểu tượng “con thú” trong toàn bộ Kinh Thánh thường đại diện cho các đế quốc, thế lực chống nghịch cùng Đức Chúa Trời (xem Đa-ni-ên 7). Thể loại này đòi hỏi chúng ta phải tư duy bằng biểu tượng và tìm hiểu ý nghĩa thần học đằng sau chúng.
Để tránh hiểu sai lệch, chúng ta cần áp dụng những nguyên tắc giải kinh lành mạnh:
1. Giải Nghĩa Kinh Thánh Bằng Kinh Thánh (Scriptura Scripturam Interpretatur): Đây là nguyên tắc vàng. Các biểu tượng trong Khải Huyền phần lớn đã xuất hiện trong Cựu Ước. Chìa khóa để giải mã chúng nằm ở chính Kinh Thánh.
- “Chiên Con” (Khải Huyền 5:6): Tượng trưng cho Chúa Giê-xu Christ, Đấng chịu hy sinh (Giăng 1:29, Ê-sai 53:7).
- “Rồng” (Khải Huyền 12:9): Được giải thích rõ là “con rắn đời xưa, gọi là ma quỉ và Sa-tan”.
- Các tai họa, ấn chín, kèn bảy: Gợi nhớ đến các tai họa trên Ê-díp-tô (Xuất Ê-díp-tô Ký 7-12) và các sấm ngôn trong sách các tiên tri như Ê-sai, Ê-xê-chi-ên, Đa-ni-ên.
2. Tìm Hiểu Bối Cảnh Lịch Sử và Văn Hóa: Sách Khải Huyền được viết cho bảy Hội thánh tại Tiểu Á (Khải Huyền 2-3) đang đối mặt với sự bách hại từ Đế quốc La Mã và sự cám dỗ của tà giáo. Hình ảnh “con thú” với con số 666 (Khải Huyền 13:18) có thể là lời ám chỉ mã hóa về Hoàng đế Nê-rô, kẻ bách hại Cơ Đốc nhân. Hiểu bối cảnh này giúp chúng ta thấy thông điệp đầu tiên của sách là sự khích lệ và cảnh báo cho các tín hữu đương thời.
3. Nhận Ra Chúa Giê-xu Là Trung Tâm Của Sự Khải Thị: Khải Huyền không phải là sách của “con thú” hay “tiên tri giả”, mà là “Sự mặc thị của Đức Chúa Jêsus Christ” (Khải Huyền 1:1). Chương 1 trình bày một khải tượng hùng vĩ về Chúa Giê-xu Phục Sinh, là Đấng nắm giữ chìa khóa sự chết và âm phủ. Chương 5 tôn cao Chiên Con như Đấng duy nhất đáng mở ấn của cuộn sách. Toàn bộ câu chuyện của lịch sử nhân loại và sự cứu chuộc đều xoay quanh Ngài. Mọi sự giải nghĩa phải quy về và tôn cao Đấng Christ.
Sách Khải Huyền không hoàn toàn theo trình tự thời gian tuyến tính. Nhiều học giả nhận thấy cấu trúc của nó là những chu kỳ hay tầng lớp song song, mỗi chu kỳ kết thúc với sự phán xét và sự hiện đến của Chúa, nhưng mỗi lần lại đi sâu hơn vào chi tiết. Một cấu trúc phổ biến được nhìn thấy là:
- Chu kỳ 1 (Bức tranh Hội Thánh): Chương 1-3: Chúa Giê-xu ở giữa các chân đèn (Hội thánh).
- Chu kỳ 2 (Bức tranh Thiên đàng & Sự Phán Xét): Chương 4-7: Ngai Đức Chúa Trời, Chiên Con, 7 ấn.
- Chu kỳ 3 (Bức tranh Truyền Giáo & Tranh Chiến): Chương 8-14: 7 kèn, con thú, sự nhẫn nại của các thánh.
- Chu kỳ 4 (Bức tranh Phán Xét Cuối Cùng & Vinh Quang): Chương 15-22: 7 chén, Ba-by-lôn sụp đổ, Trời Mới Đất Mới.
Mỗi chu kỳ đều hướng đến đỉnh điểm là sự chiến thắng sau cùng của Đức Chúa Trời và Chiên Con. Cấu trúc này giống như một bản giao hưởng với nhiều chủ đề lặp lại và phát triển, chứ không phải một bản tin thời sự chi tiết từng bước.
Sau khi phân tích các biểu tượng và cấu trúc, thông điệp xuyên suốt của Khải Huyền trở nên rõ ràng và đầy khích lệ:
1. Chủ Quyền Tuyệt Đối Của Đức Chúa Trời: Từ chương 4, sách mở ra cảnh tượng Đấng ngự trên ngai. Dù thế giới có hỗn loạn, Sa-tan có hoành hành, Đức Chúa Trời vẫn đang cầm quyền tể trị. Ngài là An-pha và Ô-mê-ga (Khải Huyền 1:8).
2. Sự Cứu Chuộc Qua Huyết Chiên Con: Chiến thắng của các thánh đồ không nhờ sức mạnh hay vũ khí, mà nhờ “huyết Chiên Con và lời làm chứng của mình” (Khải Huyền 12:11). Đây là nền tảng của đức tin và sự nhẫn nại Cơ Đốc.
3. Lời Kêu Gọi Trung Tín Và Nhẫn Nại (ὑπομονή - hupomonē): Đây là từ then chốt trong Khải Huyền. Các thánh đồ được kêu gọi “giữ điều răn của Đức Chúa Trời và giữ lòng tin Đức Chúa Jêsus” (Khải Huyền 14:12) giữa một thế giới thù nghịch.
4. Sự Phán Xét Công Bình Và Sự Sống Đời Đời: Sách kết thúc với sự sụp đổ của mọi thế lực ác (Ba-by-lôn, con thú, tiên tri giả) và sự hiện ra của Giê-ru-sa-lem Mới, nơi “Đức Chúa Trời sẽ ở với loài người...” và “sẽ lau hết nước mắt...” (Khải Huyền 21:3-4).
Hiểu Khải Huyền không chỉ để thỏa mãn trí tò mò, mà để biến đổi đời sống.
1. Nuôi Dưỡng Sự Thờ Phượng Đích Thực: Cảnh tượng thiên đàng trong Khải Huyền 4-5 là hình mẫu của sự thờ phượng—tập trung hoàn toàn vào Đấng ngự trên ngai và Chiên Con. Đời sống chúng ta phải là một của lễ thờ phượng liên tục.
2. Sống Với Niềm Hy Vọng Cánh Chung Vững Chắc: Dù hiện tại có khó khăn, chúng ta có lời hứa chắc chắn về sự chiến thắng sau cùng. Điều này ban cho chúng ta sự can đảm để “nhẫn nại” và trung tín.
3. Cảnh Giác Trước Những Thế Lực Chống Nghịch Chúa: Biểu tượng “con thú” và “Ba-by-lôn” nhắc chúng ta cảnh giác với mọi hệ tư tưởng, chủ nghĩa, hay thế lực nào tìm cách thay thế vị trí tối cao của Đức Chúa Trời trong đời sống chúng ta—có thể là chủ nghĩa vật chất, chủ nghĩa dân tộc cực đoan, hay sự tôn thờ khoa học cách mù quáng.
4. Tham Gia Vào Công Tác Làm Chứng: Khải Huyền mô tả một đoàn người đông vô số “đến từ mọi nước, mọi chi phái, mọi dân tộc, mọi tiếng” (Khải Huyền 7:9). Điều này thúc giục chúng ta nhiệt thành trong sứ mạng truyền giáo, loan báo Tin Lành của Nước Đức Chúa Trời.
Sách Khải Huyền không dành riêng cho các học giả hay những người có “mật mã”. Nó được ban cho mọi tôi tớ Chúa. Lời chúc phúc đầu tiên trong sách dành cho “kẻ đọc, cùng những kẻ nghe lời tiên tri nầy, và giữ theo điều đã chép ở trong đó” (Khải Huyền 1:3). Chìa khóa cuối cùng để hiểu Khải Huyền là vâng giữ nó. Khi chúng ta sống với lòng trung tín, khiêm nhường, hướng về Chúa Giê-xu, và bước đi trong Thánh Linh, những lẽ thật của Khải Huyền sẽ trở nên sống động và rõ ràng hơn trong lòng chúng ta. Hãy tiếp cận sách này với tấm lòng cầu nguyện, với sự khiêm nhường học hỏi từ toàn bộ Kinh Thánh, và với đức tin rằng Đức Chúa Trời, Đấng đã bày tỏ cho Giăng, cũng sẽ dùng Thánh Linh Ngài để dạy dỗ và an ủi chính chúng ta ngay trong thời đại hôm nay. “Kẻ nào làm chứng những điều ấy, phán rằng: Phải, ta đến mau chóng. A-men, lạy Chúa Jêsus, xin hãy đến!” (Khải Huyền 22:20).