Thiên sứ có thật sự tồn tại?

Trong thế giới ngày nay, hình ảnh thiên sứ thường bị văn hóa đại chúng làm cho mờ nhạt, trở thành những biểu tượng trang trí, những nhân vật cổ tích, hoặc thậm chí bị đồng hóa với những quan niệm mơ hồ về “năng lượng tích cực”. Tuy nhiên, đối với Cơ Đốc nhân, câu hỏi về sự tồn tại thực sự của thiên sứ không phải là một chủ đề của truyền thuyết, mà là một chân lý nền tảng được Kinh Thánh mặc khải cách rõ ràng và nghiêm túc. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào sự dạy dỗ của Kinh Thánh để khẳng định: Thiên sứ là có thật. Họ là những thực thể thuộc linh được Đức Chúa Trời tạo dựng, có bản chất, trật tự, chức năng và vai trò cụ thể trong kế hoạch đời đời của Ngài.

Danh từ “thiên sứ” trong tiếng Hê-bơ-rơ là מַלְאָךְ (mal'ak) và trong tiếng Hy Lạp là ἄγγελος (angelos), cả hai đều mang nghĩa căn bản là “sứ giả”. Điều này định nghĩa rõ ràng chức năng chính của họ: họ là những sứ giả được sai đi để truyền đạt và thực thi ý chỉ của Đức Chúa Trời.

1. Thiên sứ là thọ tạo được dựng nên: Kinh Thánh khẳng định thiên sứ không phải là thần linh tự hữu, mà là thọ tạo của Đức Chúa Trời. Trong Thi-thiên 148:2-5, tác giả kêu gọi: “Nguyện muôn vật thờ lạy Đức Giê-hô-va… nguyện chúng nó ngợi khen danh Đức Giê-hô-va! Vì Ngài ra lệnh, bèn có chúng nó được dựng nên”. Các “các đạo binh” ở đây bao gồm cả thiên sứ. Sứ đồ Phao-lô xác nhận Đấng Christ là “Con đầu lòng của mọi vật dựng nên” và trong Ngài “mọi vật đã được dựng nên… hoặc trên trời, hoặc dưới đất, hoặc vật thấy được, hoặc vật không thấy được, thảy đều là bởi Ngài và vì Ngài mà được dựng nên” (Cô-lô-se 1:15-16). Những “vật không thấy được” này chính bao gồm các bậc cai trị, quyền thế, chủ vương, cầm quyền – là các cấp bậc thiên sứ.

2. Bản chất thuộc linh, nhưng có thể hiện ra trong thế giới vật chất: Thiên sứ là “các thần linh hầu việc Đức Chúa Trời” (Hê-bơ-rơ 1:14). Họ không có thân thể vật chất như con người, không kết hôn hay sinh sản (Ma-thi-ơ 22:30). Tuy nhiên, họ có cá tính, ý chí, trí tuệ và cảm xúc. Họ có khả năng hiện ra dưới hình dạng con người một cách đáng kinh ngạc (Sáng-thế Ký 18-19), đến nỗi đôi khi con người không nhận ra (Hê-bơ-rơ 13:2).

Kinh Thánh cho thấy một trật tự đa dạng trong thế giới thiên sứ, phản ánh sự trật tự và vinh quang của Đấng Tạo Hóa.

1. Chê-ru-bim: Từ Hê-bơ-rơ כְּרוּב (keruv). Họ thường được liên kết với sự hiện diện thánh khiết và vinh quang của Đức Chúa Trời. Họ canh giữ đường đến cây sự sống (Sáng-thế Ký 3:24), và hình tượng của họ được chạm trên nắp thi ân và các bức màn trong đền tạm, đền thờ (Xuất Ê-díp-tô Ký 25:18-20). Trong khải tượng của Ê-xê-chi-ên, Chê-ru-bim là những sinh vật vinh hiển với nhiều cánh và mặt (Ê-xê-chi-ên 10).

2. Sê-ra-phim: Từ Hê-bơ-rơ שְׂרָפִים (seraphim), có nghĩa là “những kẻ đốt cháy” hoặc “những kẻ cao quý”. Họ xuất hiện trong khải tượng của Ê-sai, đứng bên trên ngai Đức Chúa Trời, sáu cánh, kêu lớn: “Thánh thay, Thánh thay, Thánh thay là Đức Giê-hô-va vạn quân!” (Ê-sai 6:2-3). Họ liên hệ mật thiết với sự thánh khiết tuyệt đối và sự tẩy sạch.

3. Tổng lãnh thiên sứ (Archangel): Danh hiệu này chỉ được nhắc đến hai lần trong Kinh Thánh Tân Ước (I Tê-sa-lô-ni-ca 4:16; Giu-đe 1:9), và gắn liền với tên Mi-chen (có nghĩa “Ai bằng Đức Chúa Trời?”). Mi-chen được mô tả là “người làm đầu” (Đa-ni-ên 10:13), chiến đấu chống lại các thế lực ma quỷ và bênh vực dân Y-sơ-ra-ên.

4. Các đạo binh trên trời: Kinh Thánh thường nói đến “Đức Giê-hô-va vạn quân” (Yahweh Sabaoth), bao gồm các thiên binh vâng lệnh Ngài. Họ là một đội quân thiêng liêng hùng mạnh (II Các Vua 6:17).

Đời sống và chức vụ của Chúa Giê-xu Christ được bao bọc bởi sự hiện diện và chức vụ của các thiên sứ, chứng tỏ họ hoạt động tích cực trong chương trình cứu rỗi.

• Thông báo sự giáng sanh: Thiên sứ Ga-bri-ên hiện đến cùng Ma-ri và Giô-sép (Lu-ca 1:26-38; Ma-thi-ơ 1:20).
• Tôn vinh Chúa giáng sinh: Một đoàn thiên binh hiện ra với các người chăn chiên mà ngợi khen Đức Chúa Trời (Lu-ca 2:13-14).
• Hầu việc Chúa sau khi chịu cám dỗ: “có thiên sứ đến gần mà hầu việc Ngài” (Ma-thi-ơ 4:11).
• Trong cơn hấp hối: “có một thiên sứ từ trên trời hiện xuống cùng Ngài, thêm sức cho Ngài” (Lu-ca 22:43).
• Phục sinh: Thiên sứ của Chúa lăn hòn đá và báo tin Chúa sống lại (Ma-thi-ơ 28:2-7).
• Thăng thiên: Các thiên sứ hiện ra bảo các môn đồ rằng Chúa sẽ trở lại (Công vụ 1:10-11).
• Tái lâm: Chúa Giê-xu sẽ trở lại “trong sự vinh hiển của Cha Ngài với các thiên sứ thánh” (Mác 8:38).

Sự hiện diện của thiên sứ trong mọi khúc quanh trọng đại của cuộc đời Chúa Giê-xu không phải là ngẫu nhiên. Nó chứng tỏ toàn bộ thiên đàng đều tập trung vào công cuộc cứu chuộc nhân loại, và các thiên sứ là những đầy tớ trung thành của Đấng Christ.

Theo Hê-bơ-rơ 1:14, thiên sứ là “các thần linh hầu việc Đức Chúa Trời, được sai xuống để giúp việc những kẻ sẽ hưởng cơ nghiệp cứu rỗi hay chăng?” (Bản 1925). Bản NIV dịch rõ hơn: “Are not all angels ministering spirits sent to serve those who will inherit salvation?” Đây là chức năng then chốt: hầu việc (minister/serve) cho con cái Đức Chúa Trời.

Chức năng này được thể hiện qua:
a) Bảo vệ: “Vì Ngài sẽ vì ngươi truyền lịnh cho thiên sứ Ngài, đặng các đấng ấy gìn giữ ngươi trong các đường lối ngươi” (Thi-thiên 91:11). Chúng ta thấy điều này qua việc thiên sứ giải cứu Phi-e-rơ khỏi ngục (Công vụ 12:7-11).
b) Dẫn dắt và truyền thông điệp: Như thiên sứ dẫn Phi-líp đến gặp quan hoạn (Công vụ 8:26), hoặc bảo Cọt-nây sai người đi tìm Phi-e-rơ (Công vụ 10:3-8).
c) Nâng đỡ và khích lệ: Như thiên sứ đã khích lệ Phao-lô trong cơn bão tố (Công vụ 27:23-24).
d) Thực thi sự đoán phạt của Đức Chúa Trời: Như trong thời Cựu Ước và sẽ xảy ra trong thời kỳ cuối cùng (Khải Huyền nhiều chương).

Tuy nhiên, cần hiểu đúng: Thiên sứ không phải là đối tượng để chúng ta cầu nguyện, thờ phượng, hay tìm kiếm sự hiện ra. Sự thờ phượng chỉ dành cho Đức Chúa Trời Ba Ngôi. Khi Giăng định thờ lạy thiên sứ, đã bị ngăn cản: “Hãy giữ lấy, đừng làm sự đó… Hãy thờ phượng Đức Chúa Trời” (Khải Huyền 22:8-9). Họ là những đầy tớ, cùng với chúng ta, phục vụ Chúa.

Hiểu biết đúng đắn về thiên sứ không chỉ làm phong phú đức tin, mà còn có những ứng dụng thực tế sâu sắc:

1. Sống Với Nhận Thức Về Thế Giới Thuộc Linh: Chúng ta biết rằng cuộc chiến thuộc linh là có thật (Ê-phê-sô 6:12), và chúng ta không đơn độc. Có cả những thế lực thù nghịch (ma quỷ – là các thiên sứ sa ngã) lẫn những đạo binh thiên sứ trung thành của Đức Chúa Trời. Điều này giúp chúng ta “tỉnh thức và cầu nguyện” (Ma-thi-ơ 26:41), nhưng cũng bước đi trong sự bình an, tin cậy vào sự bảo vệ của Đấng cai trị muôn vật.

2. Lòng Biết Ơn và Sự Khiêm Nhường: Mỗi ngày chúng ta được bảo vệ, dẫn dắt, nâng đỡ một cách vô hình. Nhận thức này khiến lòng chúng ta dâng lên sự biết ơn Chúa, Đấng đã thiết lập cả một hệ thống để chăm sóc con cái Ngài. Đồng thời, nó đập tan sự kiêu ngạo – ngay cả các thiên sứ vinh hiển còn là đầy tớ, huống chi chúng ta.

3. An Tâm và Can Đảm: Lời hứa trong Thi-thiên 91 là nền tảng cho sự bình an. Dù đi qua “trũng bóng chết”, chúng ta không sợ. Như Ê-li-sê bình tĩnh trước quân Sy-ri vì ông thấy được “những xe và ngựa lửa” của thiên sứ vây quanh (II Các Vua 6:16-17). Chúng ta có thể can đảm làm chứng, sống vì Chúa vì biết rằng các thiên sứ Ngài đang ở cùng.

4. Tập Trung Vào Trung Tâm Là Chúa Giê-xu: Hiểu biết về thiên sứ phải luôn dẫn chúng ta đến với Chúa Giê-xu. Họ chỉ về Ngài, phục vụ Ngài, và tôn vinh Ngài. Sự tò mò quá đáng về thiên sứ có thể khiến chúng ta lệch khỏi trọng tâm. Hãy nhìn lên “Đấng gây dựng đức tin và làm cho trọn vẹn” là Chúa Giê-xu (Hê-bơ-rơ 12:2).

Thiên sứ có thật sự tồn tại không? Câu trả lời dứt khoát của Kinh Thánh là CÓ. Họ không phải là sản phẩm của trí tưởng tượng, mà là một phần trong kế hoạch sáng tạo và cứu chuộc vĩ đại của Đức Chúa Trời. Họ là những thọ tạo quyền năng, thánh khiết và trung tín, luôn làm theo ý muốn Đức Chúa Trời. Sự hiện diện và chức vụ của họ nhắc nhở chúng ta về thực tại sống động của thế giới thuộc linh, về sự quan tâm chu đáo của Cha Thiên Thượng, và về vinh quang tối cao của Chúa Giê-xu Christ – Đấng mà mọi thiên sứ đều phải thờ lạy.

Là Cơ Đốc nhân, chúng ta không tôn sùng hay quá mải mê tìm kiếm các kinh nghiệm về thiên sứ. Thay vào đó, với lòng biết ơn và đức tin giản dị, chúng ta bước đi mỗi ngày trong sự hiện diện của Chúa, tin cậy rằng Ngài sẽ dùng mọi phương cách – kể cả các thiên sứ của Ngài – để bảo vệ, dẫn dắt và hoàn thành ý định tốt lành của Ngài cho đời sống chúng ta. Hãy sống một đời sống thánh khiết, khiêm nhường và trung tín, để ngay cả các thiên sứ trên trời cũng “mong xem” sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời được bày tỏ qua Hội Thánh (Ê-phê-sô 3:10; I Phi-e-rơ 1:12).