Satan Cám Dỗ Chúng Ta Như Thế Nào?
Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân đều đối diện với một thực tại thuộc linh: sự cám dỗ. Kinh Thánh cho biết rõ kẻ thù của linh hồn chúng ta là Sa-tan (nghĩa Hê-bơ-rơ: שטן [śāṭān] – "kẻ chống đối", "kẻ kiện cáo"), còn được gọi là ma quỷ, con rồng, kẻ gian ác. Hiểu rõ chiến thuật, phương thức và mục tiêu của hắn không phải để chúng ta sống trong sợ hãi, mà để "chúng ta chớ bị nó lừa dối" (II Cô-rinh-tô 11:3) và có thể "đứng vững mà chống cự" (Ê-phê-sô 6:13). Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào các phương thức cám dỗ của Satan được Kinh Thánh mặc khải, qua đó trang bị cho các thánh đồ vũ khí thuộc linh cần thiết.
Trước khi tìm hiểu *cách thức*, chúng ta phải hiểu *bản chất* của kẻ cám dỗ. Sa-tan không phải là một biểu tượng của cái ác trừu tượng, mà là một thực thể thuộc linh có cá tính, trí khôn và ý chí. Nguồn gốc của hắn là một thiên sứ sa ngã (Ê-xê-chi-ên 28:12-17; Ê-sai 14:12-15). Đặc tính cốt lõi của hắn được Chúa Giê-xu mô tả: "Nó là kẻ giết người từ ban đầu... nó là kẻ nói dối và là cha sự nói dối" (Giăng 8:44). Mục đích tối hậu của hắn là cướp, giết, hủy diệt (Giăng 10:10a). Sứ đồ Phi-e-rơ cảnh báo: "Hãy tiết độ và tỉnh thức: kẻ nghịch thù anh em là ma quỉ, như sư tử rống, đi rình mò chung quanh anh em, tìm kiếm người nào nó có thể nuốt được" (I Phi-e-rơ 5:8). Từ ngữ Hy Lạp καταπίω [katapiō] nghĩa là "nuốt chửng", "tiêu diệt hoàn toàn". Mọi sự cám dỗ đều hướng đến mục tiêu hủy hoại mối tương giao của chúng ta với Đức Chúa Trời và sự sống đời đời.
Ma-thi-ơ 4:1-11 (cùng Lu-ca 4:1-13) ghi lại cuộc đối đầu giữa Chúa Giê-xu, A-đam Thứ Hai, với Sa-tan. Đây là khuôn mẫu kinh điển giúp chúng ta nhận diện ba phương thức cám dỗ cốt lõi:
1. Cám Dỗ Về Nhu Cầu Vật Chất & Sự Nghi Ngờ Tình Yêu của Đức Chúa Trời:
"Nếu ngươi phải là Con Đức Chúa Trời, thì hãy khiến đá nầy trở nên bánh đi" (câu 3). Satan tấn công vào điểm yếu nhất lúc đó của Chúa Giê-xu: cơn đói sau 40 ngày kiêng ăn. Hắn không trực tiếp phủ nhận thần tánh của Chúa, mà gieo rắc sự nghi ngờ: "*Nếu* ngươi thật là Con... hãy *tự mình* hành động đi!" Hắn gợi ý rằng nếu Đức Chúa Trời thật sự yêu thương, Ngài sẽ không để Con Ngài chịu đói. Chiến thuật này nhắm vào lòng tin cậy và sự kiên nhẫn của chúng ta. Chúa Giê-xu đáp lại bằng Lời Chúa: "Người ta sống chẳng phải chỉ nhờ bánh mà thôi, nhưng nhờ mọi lời nói ra từ miệng Đức Chúa Trời" (Phục-truyền 8:3). Ngài khẳng định sự sống thuộc linh quan trọng hơn nhu cầu thể xác và sự vâng phục ý muốn Đức Chúa Trời là tối thượng.
2. Cám Dỗ Về Sự Kiêu Ngạo & Tìm Kiếm Vinh Quang Cách Sai Lầm:
"Nếu ngươi phải là Con Đức Chúa Trời, thì hãy gieo mình xuống đi; vì có lời chép rằng: Chúa sẽ truyền thiên sứ gìn giữ ngươi..." (câu 6). Ở đây, Satan dùng chính Lời Chúa (Thi-thiên 91:11-12) nhưng cắt xén và giải nghĩa sai lạc. Hắn cám dỗ Chúa Giê-xu "thử" Chúa Cha, ép Ngài phải thể hiện quyền năng cách kịch tính để chứng minh thân phận. Đây là sự cám dỗ của lòng kiêu ngạo, muốn tìm kiếm sự nổi tiếng, vinh quang ngoài ý muốn và thời điểm của Đức Chúa Trời. Nhiều Cơ Đốc nhân ngày nay bị cám dỗ tìm kiếm dấu kỳ phép lạ thay vì tìm kiếm chính Đức Chúa Trời. Chúa Giê-xu đáp: "Cũng có lời chép rằng: Ngươi đừng thử Chúa là Đức Chúa Trời ngươi" (Phục-truyền 6:16). Sự vâng phục quan trọng hơn việc trình diễn.
3. Cám Dỗ Về Quyền Lực & Sự Thờ Phượng Sai Đối Tượng:
"Nếu ngươi sấp mình trước mặt ta mà thờ lạy, thì ta sẽ cho ngươi hết thảy mọi sự nầy" (câu 9). Satan phô bày quyền lực tối cao tạm thời của hắn trên thế gian này (I Giăng 5:19). Hắn đề nghị một con đường tắt đến vương quyền, bỏ qua thập tự giá. Đây là sự cám dỗ sâu sắc nhất: thỏa hiệp với điều ác, thờ lạy một đối tượng khác ngoài Đức Chúa Trời để đạt được mục đích "tốt". Hắn hứa hẹn về quyền lực, ảnh hưởng, của cải. Chúa Giê-xu kết thúc cuộc chiến bằng mệnh lệnh rõ ràng: "Hỡi quỉ Sa-tan, ngươi hãy lui ra! Vì có lời chép rằng: Ngươi phải thờ phượng Chúa là Đức Chúa Trời ngươi, và chỉ hầu việc một mình Ngài mà thôi" (Phục-truyền 6:13). Sự thờ phượng thuộc về Đức Chúa Trời duy nhất.
Ngoài ba phương thức chính trên, Kinh Thánh chỉ ra nhiều mánh khóe khác của ma quỷ:
1. Gieo Rắc Sự Nghi Ngờ Lời Chúa: Ngay từ đầu, tại vườn Ê-đen, hắn hỏi Ê-va: "Có phải Đức Chúa Trời đã phán dặn các ngươi...?" (Sáng-thế Ký 3:1). Hắn bắt đầu bằng một câu hỏi làm cho Ê-va nghi ngờ tính rõ ràng và thiện ý của mạng lệnh Chúa. Đây là bước đầu tiên của mọi sự sa ngã: đặt dấu hỏi về lẽ thật của Đức Chúa Trời.
2. Lừa Dối Và Ngụy Trang: Sứ đồ Phao-lô cảnh báo: "Vì chính quỉ Sa-tan mạo làm thiên sứ sáng láng" (II Cô-rinh-tô 11:14). Từ Hy Lạp μετασχηματίζω [metaschēmatizō] có nghĩa "cải trang", "biến hình". Satan hiếm khi xuất hiện với hình dáng ghê sợ; hắn thường dùng những điều có vẻ tốt, hợp lý, thậm chí "thuộc linh" để đánh lừa. Hắn có thể dùng tôn giáo, triết lý nhân bản, hoặc ngay cả những ước mơ chính đáng để dẫn chúng ta đi lệch hướng.
3. Tấn Công Vào Những Điểm Yếu & Thời Điểm Dễ Tổn Thương: Như hắn đã làm với Chúa Giê-xu lúc đói, hắn tấn công chúng ta khi chúng ta mệt mỏi, cô đơn, đói khát, thất vọng, hoặc kiêu ngạo sau chiến thắng (xem thêm I Các Vua 19:4 khi Ê-li bị trầm cảm).
Sứ đồ Giăng tóm tắt các lĩnh vực cám dỗ trong thế gian: "Vì mọi sự trong thế gian, như sự mê tham của xác thịt, sự mê tham của mắt, và sự kiêu ngạo của đời, đều chẳng từ Cha mà đến, nhưng từ thế gian mà ra" (I Giăng 2:16).
- Sự mê tham của xác thịt: Những dục vọng, đam mê trái với ý muốn Chúa (như tình dục ngoài hôn nhân, nghiện ngập, ham ăn uống).
- Sự mê tham của mắt: Lòng tham lam, ham muốn sở hữu những gì mình thấy (của cải, địa vị, người khác).
- Sự kiêu ngạo của đời: Lòng tự tôn, tự cao, tìm kiếm sự tôn vinh, vinh quang cho bản thân thay vì cho Đức Chúa Trời.
Các thư tín cũng liệt kê những việc làm của xác thịt (Ga-la-ti 5:19-21) và những cạm bẫy cụ thể như lòng ham mê tiền bạc (I Ti-mô-thê 6:10), sự giận dữ (Ê-phê-sô 4:26-27), nỗi lo lắng (II Cô-rinh-tô 2:11), và ngay cả sự phục vụ vì động cơ sai trái (Công vụ 5:1-10 – A-na-nia và Sa-phi-ra).
Hiểu kẻ địch là bước đầu, nhưng chúng ta cần vũ khí để chiến đấu. Đức Chúa Trời không để chúng ta ở thế thất bại.
1. Mặc Lấy Áo Giáp Thuộc Linh Của Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 6:10-18): Đây là mệnh lệnh và sự trang bị toàn diện. Chú ý đến:
- Thắt lưng bằng lẽ thật (câu 14): Sống và tin theo Lẽ Thật của Đức Chúa Trời, không theo sự dối trá của thế gian.
- Mặc áo giáp bằng sự công bình (câu 14): Sống công chính trong Đấng Christ, không cậy sức riêng.
- Mang giày bằng sự sẵn sàng của Tin Lành bình an (câu 15): Được bình an với Đức Chúa Trời và mang sứ điệp hòa bình đến cho người khác.
- Cầm khiên của đức tin (câu 16): Tin cậy nơi Chúa và Lời hứa Ngài để dập tắt mọi tên lửa (sự cáo buộc, nghi ngờ) của kẻ ác.
- Đội mão giáp của sự cứu rỗi (câu 17): Luôn nhớ và vững tin vào địa vị được cứu trong Chúa Giê-xu.
- Cầm gươm của Đức Thánh Linh, là Lời Đức Chúa Trời (câu 17): Vũ khí tấn công duy nhất. Chúa Giê-xu đã dùng Lời Chúa để đánh bại Sa-tan.
2. Nương Dựa Và Vâng Phục Đức Thánh Linh: "Hãy bước đi theo Thánh Linh, chớ hề làm trọn những điều ưa muốn của xác thịt" (Ga-la-ti 5:16). Đức Thánh Linh ban cho chúng ta sức mạnh để nói "không" với tội lỗi (Tít 2:12).
3. Sống Trong Sự Kết Hiệp Với Cộng Đồng Hội Thánh: "Hãy xưng tội cùng nhau" (Gia-cơ 5:16). Sa-tan thích cô lập Cơ Đốc nhân. Sự khích lệ, cầu thay và trách nhiệm lẫn nhau trong Hội thánh là một tuyến phòng thủ mạnh mẽ.
4. Tỉnh Thức Và Cầu Nguyện: "Hãy tỉnh thức và cầu nguyện, kẻo các ngươi sa vào chước cám dỗ" (Ma-thi-ơ 26:41). Sự cầu nguyện không ngừng (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:17) giữ chúng ta trong mối tương giao với nguồn sức mạnh.
5. Tránh Xa Các Dịp Tội & Làm Cho Đôi Mắt Thuộc Về Trời: "Hãy tránh xa sự gian dâm... Hãy chạy trốn điều đó" (I Cô-rinh-tô 6:18; II Ti-mô-thê 2:22). Đồng thời, "hãy tìm các sự ở trên trời" (Cô-lô-se 3:1-2). Tâm trí hướng về sự vĩnh cửu sẽ giảm bớt sức hút của tội lỗi tạm thời.
Mặc dù Sa-tan là kẻ thù mạnh mẽ và xảo quyệt, chúng ta không phải sống trong thất vọng. Sự cám dỗ không phải là tội; ngay cả Chúa Giê-xu cũng bị cám dỗ. Tội lỗi xảy ra khi chúng ta đầu hàng và phạm tội (Gia-cơ 1:14-15). Tin mừng lớn lao là chúng ta có một Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm "... có thể thương xót và giúp đỡ những kẻ bị cám dỗ, vì chính Ngài đã chịu cám dỗ trong mọi việc cũng như chúng ta, song chẳng phạm tội" (Hê-bơ-rơ 4:15). Chúa Giê-xu không chỉ nêu gương chiến thắng, mà sự chết và sống lại của Ngài đã phá hủy quyền lực của ma quỷ (Hê-bơ-rơ 2:14; Cô-lô-se 2:15). Sự cứu rỗi của Ngài ban cho chúng ta quyền năng để sống đời sống mới.
Cuối cùng, hãy nhớ lời hứa: "Đức Chúa Trời là thành tín, Ngài chẳng hề cho anh em bị cám dỗ quá sức mình đâu; nhưng trong sự cám dỗ, Ngài cũng mở đàng cho ra khỏi, để anh em có thể chịu được" (I Cô-rinh-tô 10:13). Mỗi sự cám dỗ đều đi kèm với "đường ra" từ Đức Chúa Trời – thường là sức mạnh để chịu đựng, sự trốn chạy, hoặc Lời Ngài để chiến đấu. Hãy trang bị, tỉnh thức, và chiến đấu trong chiến thắng mà Chúa Giê-xu Christ đã giành cho chúng ta.