“Cái chết của những người thánh là quý báu dưới mắt Đức Giê-hô-va” (Thi thiên 116:15)
Trong hành trình đức tin, một trong những chủ đề gây ra nhiều đau buồn, thắc mắc và thậm chí là sợ hãi nhất chính là sự chết. Thế nhưng, giữa lúc lòng người bàng hoàng trước sự mất mát, Kinh Thánh lại đưa ra một tuyên bố đầy an ủi và vinh hiển: “Cái chết của những người thánh là quý báu dưới mắt Đức Giê-hô-va” (Thi thiên 116:15). Câu Kinh Thánh này, nếu không được giải nghĩa đúng trong bối cảnh, có thể dẫn đến sự hiểu lầm. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khai quật ý nghĩa thần học phong phú của câu này, đặt nó trong bối cảnh nguyên tác, và rút ra những ứng dụng quý báu cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.
I. Bối Cảnh Nguyên Tác & Giải Nghĩa Từ Ngữ
Thi thiên 116 là một bài ca tạ ơn cá nhân, mô tả một kinh nghiệm thoát chết trong gang tấc. Tác giả đã kêu cầu Chúa trong cơn ngặt nghèo (câu 3-4) và được Ngài giải cứu cách kỳ diệu. Toàn bài thơ tràn ngập tâm tình biết ơn và lời hứa nguyện sẽ dâng của lễ tạ ơn và trả xong các lời hứa nguyện mình (câu 12-19). Câu 15 xuất hiện ngay trong mạch văn đó.
Để hiểu trọn vẹn, chúng ta cần đi vào ngôn ngữ gốc:
- “Cái chết”: Trong tiếng Hê-bơ-rơ là “māwet” (מָוֶת). Từ này không chỉ nói đến sự chết về thể xác, mà đôi khi còn ám chỉ trạng thái tuyệt vọng, nguy hiểm chết người (như trong câu 3: “Dây sự chết đã vấn lấy tôi”).
- “Người thánh”: Từ “chāsîd” (חָסִיד). Từ này vô cùng quan trọng, thường được dịch là “người nhân đức”, “người sùng tín”, hay “người thánh”. Nó xuất phát từ gốc “chesed” - lòng nhân từ, sự thương xót thành tín của giao ước. Một “chāsîd” là người sống trong mối quan hệ giao ước với Đức Giê-hô-va, là đối tượng của chesed Ngài và cũng đáp lại bằng lòng trung tín, yêu mến.
- “Quý báu”: Từ then chốt là “yāqār” (יָקָר). Nghĩa cơ bản là “nặng”, “có giá trị”, “đắt”, “được tôn trọng cao”. Nó diễn tả một thứ gì đó có trọng lượng lớn, không phải về vật lý mà về giá trị. Ví dụ, Châm ngôn 3:15 nói sự khôn ngoan “còn quý hơn châu ngọc, chẳng một bửu vật nào của con sánh bằng nó” – cũng dùng từ “yāqār”.
Vậy, cụm từ “yāqār bə·‘ê·nê Yah·weh mā·wet la·ḥă·sî·ḏāw” có thể hiểu là: “Sự chết của những người thuộc về Ngài (những người trong giao ước, được Ngài yêu thương thành tín) là một điều có trọng lượng, có giá trị lớn lao trong cách nhìn của Đức Giê-hô-va.”
II. Ý Nghĩa Thần Học: Tại Sao Lại “Quý Báu”?
Ý tưởng này có vẻ nghịch lý: Làm sao sự chết – hậu quả của tội lỗi và kẻ thù cuối cùng (1 Cô-rinh-tô 15:26) – lại có thể được xem là quý báu? Sự giải thích nằm ở chủ thể: “dưới mắt Đức Giê-hô-va”. Đây là quan điểm của Đức Chúa Trời, khác xa với quan điểm của con người. Sự quý báu này không nằm ở hành động chết, mà nằm ở con người chết và sự trọn vẹn của kế hoạch cứu chuộc của Ngài.
1. Quý Báu Vì Nó Là Sự “Thu Hồi” Có Chủ Ý Của Đức Chúa Trời:
Đối với thế gian, sự chết thường là một sự mất mát ngẫu nhiên, bi thảm. Nhưng đối với Đức Chúa Trời, sự qua đời của một thánh đồ là một sự kiện được biết trước và nằm trong sự an bài tể trị của Ngài. Chúa Giê-xu phán: “Há chẳng phải hai con chim sẻ sold một đồng tiền sao? Và ví không theo ý muốn Cha các ngươi, thì chẳng hề một con nào rơi xuống đất. Tóc trên đầu các ngươi cũng đã đếm hết rồi” (Ma-thi-ơ 10:29-30). Nếu một con chim sẻ rơi cũng trong ý muốn Ngài, thì phương cách và thời điểm một đầy tớ trung tín của Ngài “ngủ” (cách Kinh Thánh gọi về sự chết của con cái Chúa – 1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:13-14) lại càng có mục đích và giá trị. Nó không phải là một tai nạn, mà là sự chuyển giao có chủ ý từ cõi tạm bợ sang cõi vĩnh hằng.
2. Quý Báu Vì Nó Đánh Dấu Sự Kết Thúc Trung Tín Của Một Cuộc Đời:
Một chiến sĩ tử trận trên chiến trường được tưởng thưởng huân chương khi họ đã hoàn thành nhiệm vụ. Tương tự, sự chết của một thánh đồ là thời điểm họ “giữ được đạo” (2 Ti-mô-thê 4:7). Đó là dấu chấm hết cho cuộc chạy đua, là sự hoàn tất sự trung tín cho đến cuối cùng. Đức Chúa Trời trân trọng sự trung tín đó. Mỗi sự vâng lời, mỗi lời cầu nguyện, mỗi khổ đau chịu vì Danh Ngài trong suốt cuộc đời ấy, đều tích lũy thành một “kho báu trên trời” (Ma-thi-ơ 6:20). Giây phút qua đời là lúc kho báu ấy được niêm phong và trình dâng trọn vẹn trước mặt Chúa. Sứ đồ Phao-lô thấy trước giây phút này: “Ta đã đánh trận tốt lành, đã xong sự chạy, đã giữ được đạo; từ nay về sau, mão triều thiên của sự công bình đã để dành cho ta” (2 Ti-mô-thê 4:7-8). Cái chết của người thánh là quý vì nó mở ra giây phút đón nhận phần thưởng.
3. Quý Báu Vì Nó Là Cánh Cửa Đi Vào Sự Vinh Hiển Đời Đời:
Trong quan điểm của Đức Chúa Trời, sự chết của con cái Ngài không phải là kết thúc, mà là sự khởi đầu vinh quang. Đây là sự “ở cùng Đấng Christ” mà Phao-lô xem là “điều rất tốt hơn” (Phi-líp 1:23). Thi thiên 116 tiếp ngay sau câu 15 là lời tuyên bố: “Ôi! Đức Giê-hô-va, tôi thật là tôi tớ Ngài... Ngài đã mở trói cho tôi” (câu 16). Sự chết, dưới mắt Chúa, là sự “mở trói” cuối cùng khỏi thân thể hay chết, tội lỗi và đau khổ. Nó đưa linh hồn người tin vào trạng thái vui mừng trước mặt Chúa. Chúa Giê-xu phán với kẻ trộm trên thập tự giá: “Quả thật, ta nói cùng ngươi, hôm nay ngươi sẽ được ở với ta trong nơi Ba-ra-đi” (Lu-ca 23:43). Vì vậy, từ góc nhìn thiên đàng, sự qua đời của một thánh đồ là một sự kiện đáng quý, vì nó đem một đứa con về đến nhà Cha cách trọn vẹn.
4. Quý Báu Vì Nó Làm Sáng Danh Chúa và Thúc Giục Hội Thánh:
Lịch sử Hội Thánh chứng minh rằng “huyết của các thánh đồ là hạt giống của Hội Thánh” (theo Tertullian). Sự tử đạo của Ê-tiên (Công vụ 7) đã gieo vào lòng Sau-lơ, người sau này trở thành Phao-lô. Sự trung tín cho đến chết của các thánh đồ qua các thời đại trở thành chứng cớ hùng hồn về giá trị của Đấng Christ và sự thật của Phúc Âm. Cái chết của họ “quý báu” vì nó tôn cao Chúa, làm chứng cho đức tin, và thường thúc đẩy một làn sóng tin kính mới trong thân thể Đấng Christ. Nó nhắc nhở chúng ta rằng đức tin đáng để sống và cũng đáng để chết.
III. Sự Phát Triển Ý Tưởng Trong Tân Ước
Quan niệm trong Thi thiên 116:15 được Tân Ước làm sáng tỏ và đưa lên một tầm cao mới trong ánh sáng của sự chết và phục sinh của Đấng Christ.
Khải Huyền 14:13: Đây là câu Kinh Thánh song đôi rõ rệt nhất. “Tôi nghe có tiếng đến từ trời rằng: Hãy viết lấy: Từ rày, phước thay cho những người chết trong Chúa! Đức Thánh Linh phán: Phải, vì những người ấy nghỉ ngơi khỏi sự khó nhọc, và việc làm mình theo sau.” Lời tuyên bố “phước thay” (hay “có phước”) chính là sự giải thích cho từ “quý báu”. Sự chết của con cái Chúa là điều phước hạnh vì: (1) Họ “nghỉ ngơi” – từ ngữ an ủi khỏi mọi lao khổ trần gian; (2) Công việc và sự trung tín của họ “theo sau” – không mất đi, nhưng sẽ được xét đến và khen thưởng.
Sự Chết Của Chúa Giê-xu – Mẫu Mức Tối Thượng:
Nếu cái chết của các thánh đồ là quý báu, thì cái chết của Đấng Thánh tuyệt đối – Chúa Giê-xu Christ – là vô giá. Đó là “giá chuộc tội lỗi” (Ma-thi-ơ 20:28), là của lễ cuối cùng đẹp ý Đức Chúa Trời. Sự chết của Ngài quý báu đến nỗi nó mở ra con đường cho sự chết của mọi tín hữu trở nên “quý báu” – vì giờ đây, sự chết không còn là án phạt (Rô-ma 6:23a) mà trở thành lối đi vào sự sống (Rô-ma 6:23b). Chính sự phục sinh của Ngài đã tước quyền của sự chết và đem sự sống lại ra ánh sáng (2 Ti-mô-thê 1:10).
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Lẽ thật này không chỉ để suy ngẫm, mà phải biến đổi cách chúng ta sống, chết và an ủi nhau.
1. Sống Một Đời Sống “Quý Báu” Từ Bây Giờ:
Sự chết chỉ quý vì cuộc đời đi trước nó quý. Nếu chúng ta muốn giây phút qua đời của mình có ý nghĩa dưới mắt Chúa, chúng ta phải sống một đời sống “thánh” (chāsîd) – một đời sống trong giao ước, yêu mến Chúa, vâng phục Ngài và trung tín trong sự kêu gọi. Hãy đầu tư vào những điều có giá trị vĩnh cửu: Lời Chúa, linh hồn người khác, và sự vâng lời. Đừng sợ chết, nhưng hãy sống sao cho khi chết, chúng ta không hổ thẹn.
2. Thay Đổi Quan Điểm Về Sự Chết Của Tín Hữu:
Chúng ta được phép đau buồn, vì sự chia ly gây ra nỗi đau. Chính Chúa Giê-xu đã khóc trước mộ La-xa-rơ (Giăng 11:35). Nhưng chúng ta “chớ buồn rầu như người khác không có sự trông cậy” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:13). Khi một anh chị em trong Chúa qua đời, thay vì chỉ nhìn thấy sự mất mát, hãy nhìn thấy giá trị: Một đời sống trung tín đã hoàn tất. Một linh hồn đã về nhà. Một sự chờ đợi vinh quang đang diễn ra. Hãy tổ chức tang lễ với sự tiếc thương lẫn sự vui mừng hy vọng.
3. Nguồn An Ủi Tuyệt Đối Trong Sự Mất Mát:
Khi mất đi người thân yêu trong Chúa, câu Kinh Thánh này là liều thuốc an ủi mạnh mẽ. Nó nhắc nhở chúng ta rằng Đức Chúa Trời không hờ hững. Ngài không bỏ qua. Ngài đang chăm chú, trân trọng nhìn vào giây phút đó. Ngài đón lấy linh hồn ấy cách trân quý. Sự đau đớn của chúng ta không vô ích; nó được Chúa thấy và Ngài xem sự ra đi của người thân yêu của chúng ta là có trọng lượng lớn trong cõi đời đời.
4. Động Lực Để Truyền Giáo và Môn Đồ Hóa:
Nếu sự chết của người thánh là quý, thì sự sống của họ càng quý hơn. Mỗi linh hồn được cứu đều sẽ có một “sự qua đời quý báu”. Điều này thúc giục chúng ta rao giảng Phúc Âm, để nhiều người hơn trở thành “người thánh” (chāsîd) của Chúa, và để càng nhiều cái chết hơn được biến đổi từ sự kinh khiếp thành sự quý báu trong mắt Ngài.
Kết Luận
Câu Thi thiên 116:15 là một viên ngọc quý của lẽ thật, chiếu sáng vào bóng tối của nỗi sợ hãi lớn nhất của con người. Nó không tầm thường hóa nỗi đau mất mát, nhưng đặt nỗi đau ấy vào viễn cảnh vĩ đại của Đức Chúa Trời. “Cái chết của những người thánh là quý báu dưới mắt Đức Giê-hô-va” bởi vì Ngài thấy toàn bộ bức tranh: một cuộc đời đã được sống vì Ngài, một sự trung tín đã được giữ vững, một linh hồn đã được cứu chuộc bằng giá cao là huyết của Con Ngài, và một sự đón tiếp vinh hiển đang chờ đợi.
Ước mong mỗi chúng ta, với tư cách là những thánh đồ nhờ huyết Chúa Giê-xu, sống sao cho mỗi ngày đều tích lũy giá trị cho cõi đời đời. Và khi giờ sau hết đến, chúng ta có thể bước vào sự hiện diện của Ngài với niềm tin chắc rằng: giây phút ấy thật trọng đại và quý báu dưới ánh mắt yêu thương của Cha Thiên Thượng. A-men.